04 10 2019 Dolar Kuru

Son birkaç haftada, özellikle İstanbul seçimleriyle ilgili olarak yaşanan kriz sonrasında, USD/TL kuru önce hızlı bir yükseliş yaşadı ve gün içinde 6,25’e kadar yükseldi, sonra hızlı bir düşüşle haftayı 5,98 ile kapattı. Hızlı yükselmenin nedenleri belli, onlar üzerinde çok duruldu: Türkiye’de hukukun üstünlüğünün ve yargı bağımsızlığının giderek kaybolması, TBMM’nin sadece süs olarak kalması, ekonomide doğru adımların atılamamasına ek olarak son dönemde yaşanan İstanbul seçimleri krizi kuru hızla yukarılara taşıdı. Birçok kişi eskiden işin siyasal yönüyle ilgilenmeyip ekonomik yönüyle ilgilenirken şimdilerde önce hukuk demeye başladı.

USD/TL kuru bu kaygılarla Perşembe günü zirve yapmışken Cuma günü düşmeye başladı. Bunda iki etki var: (1) Merkez Bankası’nın faizi artırması. Görünüşe bakılırsa Merkez Bankası’nın bankaları fonlamakta kullandığı temel araç olan haftalık repo ihalesi faizi (politika faizi) yüzde 24. Ve buna hiç dokunulmadı. Dünya, hala Merkez Bankası faizi olarak bu oranı geçerli sanıyor. Buna karşılık Merkez Bankası haftalık repo ihalesi yöntemiyle borç vermeyi (süresi belli olmayan) bir süre için uygulamadan kaldırdığını açıkladı. Bunun anlamı bankaları faiz oranı yüzde 25,5 olan gecelik faiz oranıyla fonlayacağı idi. Yani Merkez Bankası faizi gerçekte 1,5 puan artırmış oldu. Bu artışın USD/TL kuru üzerinde baskı yaratması normaldir. Ama bu baskı 6,20’lerde oluşmuş bir kuru 5,98’e düşürmeye yetecek bir etki yaratmaz. (2) Önceleri Türk bankalarının 1 milyar Dolar satarak TL’nin değer kazanmasının sağlandığı haberi her tarafta çıktı. Sonra hafta biterken Reuters, BBC Türkçe ve Bloomberg, bu satışların bu hafta içinde 4,5 milyar Doları bulduğunu yazdılar. İşte kuru asıl düşüren hamle budur.

Şimdi bu hamleleri irdeleyelim.

Merkez Bankası, kurda artış başladığında niçin toplanıp faizi artırma kararı almadı da bu şekilde örtülü faiz artırmaya gitti? Bunun ilk nedeni faiz artırımına gitse yani yüzde 24’lük faizi mesela yüzde 25,5’e yükseltse dünya listelerinde faizi yüzde 24 yerine yüzde 25,5 olarak gözükecekti. Oysa bu hamleyle faizi artırdı ama dünya listelerinde faizi hala yüzde 24 olarak gözükmeye devam ediyor (bakınız: http://www.cbrates.com/). Bu, son yıllarda ekonomide çok kez tanık olduğumuz örtülü uygulamalardan birisi. Merkez Bankası bunu daha önce de birkaç kez yaptı. Dünya listesinde nasıl görünürse görünsün faizin arttığını bankalar da piyasalar da bildiği için bu karar kur üzerinde baskı yarattı. Asıl etkinin, çeşitli yabancı ve yerli medya organlarında yer alan son bir haftada kamu bankalarının yaptığı 4,5 milyar dolarlık satıştan geldiği anlaşılıyor. Dünya piyasaları saat farklarının yarattığı durum nedeniyle 24 saat açık. Bizde piyasalar kapandığında Asya piyasaları açılıyor. Ne var ki bu piyasalarda her isteyen işlem yapamıyor. Bu piyasalarda işlem yapabilmek için orada forex hesabı bulunması gerekiyor. Bankaların doğal olarak forex hesapları var. Kamu bankaları aldıkları talimat gereğince bu piyasalarda Dolar satıp TL talep edince TL değer kazanmaya başlıyor (talep artışı talep yasası gereği fiyatı yükseltir.) Böylece 4,5 milyar Dolar satıp da TL talep edilince TL değer kazandı yani kur hızla düştü.

Cuma günü bunlara eklenen bir başka gelişme daha oldu. O da S-400’lerin alımından vaz geçildiği iddiasıydı. Sonradan yalanlanmış olsa da bu iddia da gün boyunca TL’nin güçlenmesinde etkili oldu.

İstanbul seçimlerinde yaşanan krizin yükselttiği USD/TL kurunu düşürmenin bedeli Merkez Bankası’nın faizi arttırması ve kamu bankalarının 4,5 milyar Dolar satması oldu.

Herhangi bir ekonomik karar alınıp uygulanırken İktisatçının ilk sorması gereken soru şudur: Maliyeti ne? Bu soruyu göz ardı ederseniz yapamayacağınız iş yoktur. Ama bu soruyu göz ardı etmenin faturası ileride önünüze konur.

Dolar/TL dalgalanmaya devam ediyor.

Güne yatay başlamasının ardından dolar/TL, 5,69 civarında alıcı buluyor.

BAKAN ALBAYRAK EKONOMİDE YAPISAL DÖNÜŞÜM ADIMLARINI AÇIKLADI

Dün 5,64-5,71 bandında dalgalı bir seyir izleyen dolar/TL, günü önceki kapanışa göre yüzde 0,1 değer kazancıyla 5,6942'den tamamladı.

Euro/TL de 6,40 civarında işlem görüyor.

AVRUPA MERKEZ BANKASI FAİZLERİ DEĞİŞTİRMEDİ

Avrupa Merkez Bankası (ECB) beklentilere paralel faiz değişikliğine gitmedi.

Bankadan yapılan açıklamada, "Faiz oranlarının en azından 2019 sonuna kadar cari seviyelerde kalmaya devam etmesini bekliyoruz" denildi.

AMB mart toplantısında sözlü yönlendirmesini değiştirmiş ve daha önce 'en az 2019 yazına kadar faizlerin sabit kalacağı' açıklamasını 'en azından 2019 boyunca faizlerin sabit kalmasının öngörüldüğü' şeklinde değiştirmişti. Banka yine geçen ay bankalara ucuz para sağlamak amacıyla TLTRO programı açıklamıştı.

Dolar kuru piyasalarda hafta ortasının yaşandığı 2 Ekim 2019 Çarşamba günü 5,70 seviyesinin üzerine çıktı.  5,70 TL seviyelerinde dengelenme süreci içerisinde olan dolar kuruna oranla euro ise yüzde 0,07’lik bir artış yaşadı. Peki, dolar ve euro ne kadar oldu? İşte piyasalardaki güncel rakamlar Bigpara’dan alınan son kurlar…

Dolar / TL kuru yeni güne olağan seviyesinde başlarken piyasalarda önemli bir değişim gözlenmedi. En çok tercih edilen yabancı para birimleri arasında yer alan dolar bugün 5,72 TL seviyesinden işlem görüyor.

Euro kuru ise 2 Ekim 2019 Çarşamba günü 6,25 TL seviyelerinde bulunuyor. Türk Lirası karşısında diğer yabancı para birimlerinin karşılığı ise şöyle;

• İngiliz Sterlini 7,02
• İsviçre Frangı 5,76
• Japon Yeni 0,05
• Suudi Arabistan Riyali 1,52
• Norveç Kronu 0,62
• Kanada Doları 4,31

Döviz kurlarındaki haftalık bazdaki değişim ise piyasaların kapanacağı 4 Ekim 2019 Cuma günü ortaya çıkacak. Geçtiğimiz günlerde Merkez Bankası ve FED’in faiz kararlarını önemli bir değişim yaşamadan atlatan dolar 5,70 TL seviyelerinde dengelenme süreci içerisinde bulunuyor.