1 Dünya Savaşının Nedenleri Maddeler Halinde

1. Dünya Savaşı Kimler Arasında Yapılmıştır?

1. Dünya Savaşı İttifak Devletleri ve İtilaf Devletleri arasında geçmiştir.

İttifak Devletleri genel olarak bağdaşma devletleri şeklinde bilinmektedir. Bunlar arasında; Almanya, İtalya, Osmanlı Devleti, Avusturya-Macaristan ve Bulgaristan yer almaktadır. İtalya en başta bağdaşma devletlerinin içerisinde yer almıştır. Ancak daha sonrasında tarafsız olacağını söylese dahi yılında anlaşma devletlerinin tarafında savaşa katılmıştır. Böylece İtalya’nın bu şekilde tutumu savaşın şeklini değiştirmiştir.

İtilaf Devletleri ise genel olarak anlaşma devletleri şeklinde bilinmektedir. Bunlar arasında; İngiltere, Fransa, İtalya, Çarlık Rusya, Yunanistan, Sırbistan, Portekiz. Belçika, Japonya ve de ABD yer almaktadır. 1.Dünya Savaşı başlamış olduğu esnada tarafsız şekilde yer olan ABD yılı gelindiğinde savaşa katılmıştır. Bu anlaşma devletlerinin yanında savaşa girmiş olan ABD, hem savaşın şeklini değiştirmiş hem de savaşın hızlı olmasına sebep olmuştur.

1. Dünya Savaşı’nın Önemi

1. Dünya Savaşı’nın ülkemiz için önemi çok büyüktür. Bu savaş sanayileşmiş devletlerin arasında siyasi ve de iktisadi egemenliğe sahip olmak amacı ile Anlaşma devletlerinin ve Bağdaşma devletlerinin sömürge mücadelelerinin sonucunda ortaya çıkmıştır. Maddi ve ya manevi büyük zarara uğrayan devletler kendi çıkarlarının doğrultusunda anlaşma yapıp 1.Dünya Savaşı’nın zararlarını da en aza indirmeye çabalamışlardır. Toplam dört yıl süren bu savaş yaşanmış olduğu zaman boyunca pek çok devletin yaşayış, yönetiliş şeklini değiştirmiştir.

1. Dünya Savaşı’nın Cepheleri

1. Dünya Savaşı cepheleri Taarruz ve Savunma Cepheleri olacak şekilde ikiye ayrılmaktadır. Buna ek olarak Osmanlı Devleti’nin bağlaşıklarına yardım etmek amacı ile açtığı başka cepheler bulunmaktadır.

Taarruz Cephesi, içerisinde Kanal Cephesi ile Kafkasya Cephesi yer alır. Kanal Cephesi, İngiltere’nin sömürgeleri ile olan bağlantısını kesmek amacı ile Mısır’da açılmıştır. Fakat Osmanlı Devleti başarısız olmuştur. Ayrıca Kafkasya Cephesi Osmanlı ordusunun Çarlık Rusya ile birlikte karşı karşıya geldiği bir cephedir. Kafkasya cephesi aslen Osmanlı Devleti’nin yenilmesine rağmen bir toprak kazandığı tek cephe olmaktadır.

Savunma Cephesi, Çanakkale Cephesi, Suriye-Filistin Cephesi, Irak Cephesi ve de Hicaz-Yemen Cephesi savunma cephesi içerisinde yer alır. Çanakkale Cephesi ve Irak Cephesi aslında Rusya’ya yardım gelmesini engellemek amacı ile açılmıştır. Müttefiklere yardım amacıyla açılan cepheler ise Romanya Cephesi, Galiçya Cephesi ve de Makedonya Cephesi olmaktadır.

1. Dünya Savaşının Nedenleri

1. Dünya savaşının nedenleri aşağıdaki gibidir. Bunlar;

1.Dünya Savaşı'nın bilinen en mühim nedeni Fransız İhtilalinin getirmiş olduğu milliyetçilik düşüncesidir. Bu savaşın diğer nedenleri ise Sanayi İnkılabının getirmiş olduğu sömürgecilik anlayışı olmaktadır.

Devletlerin bağımsızlık düşüncelerinin artış göstermesi, devletler arası silahlanma yarışları ve de sömürge arayışının hızlanması olmaktadır.

Almanya ile Fransa arasında olan Alsace-Lorraine bölgesi sorunları da savaşın nedenleri arasında ilk sıralardadır.

Sanayi İnkılabı ile birlikte hammaddeye olan ihtiyaçların artması sonucunda devletlerin pazar arayışları, sömürgecilik faaliyetlerini de hızlandırmıştır.

Avusturya-Macaristan veliahtı Franz Ferdinand’ın Saraybosna'yı ziyaret etmesi sırasında genç bir Sırp milliyetçisi aracılığı ile öldürülmesidir.

1. Dünya Savaşının Sonuçları

1.Dünya Savaşının sonuçları aşağıdaki gibidir. Bunlar;

Savaş sonrası Asya ile Avrupa’da yer alan ülkelerin bütün düzeni bozulmuştur.
Osmanlı Devleti, Avusturya-Macaristan ve Çarlık Rusya parçalanmaya başlamış ve Çekoslovakya, Yugoslavya, Polonya ve Macaristan isminde yeni ülkeler kurulmuştur. Bu savaşta yenilen ülkeler genelde çok ağır antlaşmalar imzalamak zorunda bırakılmıştır.
Milyonlarca insan hayatlarını kaybetmiştir.
Avrupa’nın genel olarak siyasi haritası değişmiştir.

Yenilen Devletlerin İmzaladığı Antlaşmalar Nelerdir?

1.Dünya Savaşı’nda yenilen devletlerin imzaladığı anlaşmalar şu şekildedir. Bunlar;

Almanya: Versay
Bulgaristan: Nöyyi
Avusturya: monash.pwn
Macaristan: Triyanon
Osmanlı Devleti: Sevr Antlaşması şeklinde imzalanmıştır.
Osmanlı Devleti’nde imzalanan Sevr Antlaşmasına karşı olarak Anadolu'da başlatılmış olan Türk Milli Mücadelesi de başarıya ulaşmıştır.

1. Dünya Savaşı’nın Özeti

Tarihte 1.Dünya Savaşı'nın başlamış olduğu tarih olmaktadır. 28 Temmuz tarihinde başlayan bu büyük savaş tam olarak yılında sona ermiştir. İsminden de anlaşılacağı gibi dünya tarihine yön vermiş olan bu savaşa da çok fazla sayıda devletler katılmıştır. Toplamda dört sene civarında süren bu Birinci Dünya Savaşı yaşanmış olduğu süre boyunca da pek çok devletin yaşayış ve ya yönetiliş şeklini de değiştirmiştir.

Tarihteki ilk küresel savaş olarak gösterilen I. Dünya Savaşı, Avrupa Devletlerinin Orta Doğu ve Anadolu üzerindeki emellerini gerçekleştirmek, her birinin küresel güç olma isteği ile başlayan ve milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine neden olan savaştır. İtilaf ve İttifak Devletleri arasında gerçekleşen savaş, imparatorlukların yıkılması gibi çok ciddi neticelerle sonuçlandı. Savaştan en karşı çıkan ülke İngiltere iken diğer Avrupa ülkelerinde siyasi dengelerin değişmesiyle sonuçlanmıştır. 

Avusturya - Macaristan veliahtı Franz Ferdinand, Saraybosna'yı ziyaret etmeye gitmiştir. Bu ziyaret sırasında Sırplı bir öğrenci olan Gavrilo Princip tarafından öldürülür (28 Haziran ). Veliahtın ölümü üzerine Avusturya - Macaristan, Sırbistan'a savaş açtı. İki devletin arasında başlayan bu savaş 1.Dünya Savaşı'nın kıvılcımı oldu. I. Dünya Savaşı’nda İngiltere, Fransa, Sırbistan ve Rusya İmparatorluğu’nun oluşturduğu (daha sonra İtalya, Yunanistan, Portekiz, Romanya ve ABD’nin katıldığı) İtilaf Devletleri, Almanya ve Avusturya-Macaristan’ın oluşturduğu (daha sonra Osmanlı İmparatorluğu ve Bulgaristan’ın katıldığı) İttifak Devletleri’yle savaştı. 

I. Dünya Savaşı Ne Zaman Başladı-Ne Zaman Bitti?

28 Temmuz 'te başlayan ve 11 Kasım 'de sona ermiştir. 

I. Dünya Savaşının Sebepleri

• İngiltere ve Almanya arasındaki ekonomik alanda rekabet,

• Hammadde ile sömürge arayışı,

• Silahlanma yarışının hız kazanması,

• Fransız ihtilallerinin milliyetçilik akımı,

• Fransızların Alsals-Loren kömür yatakları bölgesini Almanya’dan geri almak isteği,

• Devletlerarası bloklaşma

• Avusturya ve Rusya’nın Balkanlardaki çıkar çatışmaları,

• Siyasi birliği geç tamamlanan Almanya ve İtalya’nın siyasi dengelerin değiştirilmesi

I. Dünya Savaşının Sonuçları

• Büyük imparatorluklar yıkıldı.(Osmanlı Devleti, Çarlık Rusya, Avusturya Macaristan)

• Polonya, Çekoslovakya, Avusturya, Macaristan Litvanya, Ukrayna, Estonya gibi yeni devletler kuruldu.

• Dünyanın siyasi haritası değişti.

• Sömürgeciliğin ismi “mandacılık” olarak değiştirildi.

• Cemiyet-i Akvam yani Milletler Cemiyeti kuruldu.

• Savaştan en karlı çıkan devlet İngiltere oldu.

• Çarlık Rusya yıkılarak yerine Sovyet Rusya kuruldu.

• Denizaltı, uçak, tank, kimyasal silahlar ilk kez bu savaşta kullanıldı.

• İsrail Devleti’nin temelleri bu savaştan sonra atılmaya başlandı.

• Bazı ülkelerde rejim değişikliği oldu. Rusya’da kominizim, Almanya’da Nazizm, İtalya’da Faşizm, Türkiye’de Cumhuriyet.

I. Dünya Savaşına Katılan Ülkeler

İttifak Devletleri: 

Almanya, Avusturya, Macar İmparatorluğu, ’e kadar İtalya, Bulgaristan, Osmanlı Devleti.

İtilaf Devletleri: 

İngiltere, Rusya, Fransa, ’den sonra İtalya, Sırbistan, Japonya, Romanya, Portekiz, ABD, Brezilya, Yunanistan.

I. Dünya Savaşının Nedenleri

Özel Nedenler:

• Almanya ve Fransa arasındaki Alsas-Loren kömür yatakları sorunu

• Avusturya-Macaristan ve Rusya'nın Balkanlara hakim olma düşüncesi

• Rusya'nın Panslavizm, sıcak denizlere inme ve Boğazları ele geçirme politikaları

Genel Nedenler:

• Sömürgecilik

• Hammadde ve Pazar Arayışı

• Devletler Arası Bloklaşmalar

• Devletler Arası Silahlanma Yarışı

• Fransız İhtilali sonrasında çıkan milliyetçilik akımı

Osmanlı Devletinin Savaşa Girme Nedenleri

Almanya’nın Rusya’ya savaş açmasının ertesi günü, 2 Ağustos ’te, İstanbul’da Osmanlı Devleti ile Almanya arasında gizli bir ittifak antlaşması imzalanmıştı. Aynı gün Türkler umumi seferberlik ilân ettiler. Osmanlı hükümeti aslında tarafsız kalmak niyetindeydi. Ancak 10 Ağustos ’te Akdeniz’de İngiliz donanmasının takibinden kaçan Goeben ve Breslau adlı Alman kruvazörleri Çanakkale Boğazı’na girerek Osmanlı Devleti’ne sığındılar. Devletin tarafsızlığı Alman gemilerinin Türk sularını terketmesini gerektiriyordu. Kruvazörler Türk hükümetince satın alınmak yoluyla meseleye çözüm getirildi. Ancak Yavuz ve Midilli adı verilen kruvazörler de dahil olduğu halde Osmanlı donanmasının Alman Amirali Souchon kumandasında 27 Ekim’de Karadeniz’e açılıp Rus gemilerini batırması, Sivastopol ve Novorosisk limanlarını topa tutması, Rusya’nın 2 Kasım ’te Osmanlı Devleti’ne savaş ilân etmesine sebep oldu. Böylece Türkler bir oldubitti sonucunda Almanya ve Avusturya-Macaristan’ın müttefiki olarak savaşa katıldılar. Türk harekât planı, Osmanlı ordularının müttefiklerinin Avrupa cephelerinde yükünü hafifletmek maksadıyla Karadeniz kıyılarında veya Kafkasya’da Rusya’ya, Süveyş Kanalı’nda İngiltere’ye taarruz etmesi esasına dayanıyordu.

I. Dünya Savaşı Neden Başladı?

Avusturya-Macaristan veliahtı Franz Ferdinard Saraybosna'yı ziyaret etmeye gitmiştir. Bu ziyaret sırasında Sırplı bir öğrenci olan Gavrilo Princip tarafından öldürülür.(28 Haziran ). Veliahtın ölümü üzerine Avusturya-Macaristan, Sırbistan'a savaş açtı. İki devletin arasında başlayan bu savaş 1.Dünya Savaşı'nın kıvılcımı oldu.

I. Dünya Savaşında Osmanlı'nın Savaştığı Cepheler?

Kafkasya Cephesi:

Doğu Anadolu’da Osmanlı Rusya’yla savaştı. Aralık ayında Ruslar Doğu Anadolu’ya saldırdı. Şiddetli soğuklar yüzünden, Enver Paşanın yönettiği karşı taarruz başarısız oldu ve Sarıkamış yöresinde askeri birliklerimiz çok kayıp verdi.

’da Ruslar Muş ve Trabzon’u ele geçirdi. Mustafa Kemal Çanakkale savaşlarından sonra, Muş ve Bitlis’i geri aldı. ’deki Rus ihtilali, Kafkasya cephesinde savaşın durmasına sebep oldu.

Kanal Cephesi:

Osmanlı, Mısır’da tekrar egemenlik kurmak, Süveyş Kanalı’nı da ele geçirmek istiyordu. Osmanlı bu kanalı alırsa, İngilizlerin sömürgeleriyle bağlantısı kesilecek, aldığı asker ve malzeme desteği önlenecekti.

Bundan dolayı Almanların da etkisiyle, İngilizlerin elindeki Süveyş Kanalı’na Osmanlı Devleti ’de saldırı düzenledi, gerekli önlemler alınıp hazırlıksız olarak yapıldığı için İngilizler karşısında başarılı olunamadı. İngilizler, Sina Yarımadasını ele geçirip Suriye sınırına dayandı. ()

Hicaz ve Yemen Cephesi: Osmanlı birliklerinin bir kısmı, kutsal yerleri korumak için İngilizlerle çarpıştı. Gerek olumsuz çöl koşulları, gerekse güçlü İngiliz kuvvetleri karşısında Sina’da bir sonuç alınamadı. İngilizlerin yanı sıra Araplarla mücadele zorunda da kaldı. İngilizler bu cephede üstünlük kazandı.

Irak Cephesi:

İngilizler, Osmanlı Devleti’nin İran’a girmesini ve Hindistan’ı tehdit etmesini önlemek; kuzeye çıkararak Ruslarla birleşmek amacındaydılar. Irak petrollerini de ele geçirmek isteyen İngiltere, Basra’ya çıkarma yaptı. Osmanlılar İngiliz Birliklerine karşı başarılı oldu.

Kütlül amare denen yerde, İngilizler geri çekildi. () Tekrar Basra’ya asker çıkaran İngilizler, ’de Bağdat’a girdiler.

Suriye ve Filistin Cephesi:

Osmanlılara bu cephede Yıldırım Ordular Grup Komutanı Alman General Liman Von Sanders komuta ediyordu. Bu general, görevden alındı, yerine Mustafa Kemal Paşa atandı. İngilizlere karşı Suriye cephesinde bazı başarılar kazandı, bugünkü Suriye sınırını savunmak için önlemler aldı.

Galiçya, Romanya ve Makedonya Cepheleri: yıllarında Avrupa cephelerinde muharebelere katılan Osmanlılar Rusya, Romanya ve Fransa’ya karşı mücadele ettiler.

Çanakkale Cephesi:

Türk milletinin vatanını savunmak için canını feda etmekten kaçınmadığı çok önemli savaştır.

İtilaf Devletlerinin bu cephedeki amacı; Rusya’ya silah yardımı yapıp Doğu Avrupa’ya yönelik saldırısını kolaylaştırma, Almanya’nın doğuya yayılmasını önlemek ve boğazlarla İstanbul’u alıp Osmanlıları savaş dışı bırakmaktı.

İngiltere, Mısır’daki varlığını güvence altına alıp Ortadoğu’da bulunan zengin petrol yataklarına sahip olmak istiyordu.

İtilaf Devletleri, Şubatından itibaren saldırıya geçip Çanakkale Boğazından geçmek istediler. Nusret Mayın gemisinin boğaza döktüğü mayınlar ve güçlü top atışı nedeniyle bozguna uğradılar. 18 Mart ’de, İtilaf Devletlerinin savaş gemilerinin bir kısmı batırıldı, bir kısmı saf dışı bırakıldı.

Düşmanlar Çanakkale’yi denizden geçemeyeceğini anlayınca, 25 Nisan’da Gelibolu Yarımadası’nda Seddülbahir ve Arıburnu kıyılarına çıkarma yaptılar. Amaç Çanakkale’yi karadan geçmekti. Avusturya ve Yeni Zelandalı askerlerden oluşan Anzakların da bulunduğu İtilaf Devletleri birlikleri, Mustafa Kemal Paşa ve askerlerini buldular.

Osmanlı ordusu bu cephede büyük zafer kazandı. Boğazlara ve İstanbul’a yönelik tehlike engellendi, İtilaf Devletleri amaçlarına ulaşamadı ve bu cephede kazanılan zafer sebebiyle savaş bir süre uzadı.