10 Buyukelci Ne Dedi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Osman Kavala'nın serbest bırakılması yönünde çağrıda bulunan 10 büyükelçi için şunları söyledi: "Talimatı Dışişleri Bakanımıza verdim, 'Bu 10 büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmesini hemen halledeceksiniz' dedim."

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Eskişehir Millet Bahçesi, İl Halk Kütüphanesi ve Yapımı Tamamlanan Diğer Projelerin Toplu Açılış Töreni”nde konuştu.

Erdoğan, iş insanı Osman Kavala’nın serbest bırakılması için açıklama yapan 10 büyükelçi için şunları söyledi:

“Yatıyorlar kalkıyorlar Kavala da Kavala… Kavala dediğin Soros’un Türkiye şubesi… 10 tane büyükelçi onun için Dışişleri Bakanlığı'na geliyor. Bu ne terbiyesizliktir ya… Siz burayı ne zannediyorsunuz ya? Burası Türkiye… Türkiye… Burası öyle zannettiğiniz gibi bir kabile devleti değil. Burada talimat verme gibi bir yola giremezsiniz…

Gerekli talimatı ben Dışişleri Bakanıma verdim. Bu 10 tane büyükelçinin istenmeyen adam ilan edilmelerini hemen halledeceksiniz dedim. Bunlar Türkiye’yi tanıyacak, anlayacak, bilecekler. Türkiye’yi bilmedikleri, anlamadıkları gün burayı terk edecekler.”

İSTENMEYEN ADAM NEDİR?

Diplomaside sıklıkla kullanılan istenmeyen adam (persona non grata), yabancı diplomatları ağırlayan ülkenin başvurduğu bir yöntemdir. İstenmeyen adam ilan edilen diplomatların dokunulmazlığı kaldırılabilirken, bu kişiler bulundukları ülkede diplomatik temsilcilik çalışanı olarak görülme statüsünü yitirirler.

Viyana Konvansiyonu’nun maddelerine göre diplomatın bulunduğu ülke, önceden haber vermeksizin bir diplomatı istenmeyen adam ilan edebilir. İstenmeyen adam ilan edilen diplomatlar genelde ülkeleri tarafından geri çağrılırlar. Casusluk şüphesiyle diplomatları sınır dışı etmek için de kullanılan bu yöntemde anlaşmazlığın olduğu ülkeden de aynı şekilde bir yanıt gelmesini doğurabilir.

NE OLMUŞTU?

18 Ekim’de Osman Kavala’nın tutukluluğunun dördüncü yılı nedeniyle ABD, Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda’nın imzaladığı ortak bir açıklama yayımlandı. Açıklama, ABD, Almanya ve Kanada başta olmak üzere bazı ülkelerin Ankara’daki büyükelçiliklerinin sosyal medya hesaplarında da paylaşıldı.

Açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Bugün, Osman Kavala’nın tutukluluğunun başlamasının 4. yıl dönümü. Daha önce verilen beraat kararının ardından farklı davaların birleştirilmesi ve yeni davaların açılması yoluyla davasında süregelen gecikmeler, demokrasiye, hukukun üstünlüğüne ve Türk yargı sisteminin şeffaflığına gölge düşürüyor.

“Kanada, Fransa, Finlandiya, Danimarka, Almanya, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, İsveç ve Amerika Birleşik Devletleri büyükelçilikleri olarak birlikte, Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri ve iç hukukuyla uyumlu şekilde, bu davanın adil ve hızlı biçimde sonuçlandırılması gerektiği kanısındayız. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bu husustaki kararları doğrultusunda Osman Kavala’nın derhal serbest bırakılmasının sağlanması için Türkiye’ye çağrıda bulunuyoruz.”

Açıklamanın ardından, 10 ülkenin Ankara büyükelçileri Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Salı günü büyükelçiler dışişleri bakanlığına gittikten sonra Bakanlık’tan yapılan açıklamada, “büyükelçilerin uyarıldığı” belirtilmişti.

21 Ekim’de 10 ülkenin Ankara Büyükelçilerinin Osman Kavala’nın serbest bırakılması yönündeki açıklamaları sorulduğunda Erdoğan, “Bizim bunları ülkemizde ağırlamak gibi bir lüksümüz olamaz” demişti.

ABDAKPAlmanyaAmerikaAmerika Birleşik DevletleriAnkaraAvrupaCumhurbaşkanıDanimarkaDışişleri BakanlığıEskişehirFinlandiyaFransaHaberHollandaİsveçKanadaRecep Tayyip Erdoğansosyal medyaTürkiye

Ekonomi

10 Büyükelçi Kimdir? İstenmeyen Adam İlan Edilen 10 Büyükelçi Hangi Ülkelerin? Erdoğan Talimatı Verdi

10 Büyükelçi Kimdir?

10 Büyükelçi Hangi Ülkelerin?

10 Büyükelçi Ne Dedi?

T24 Dış Haberler
Derleyenler: Melis Karaca & Metin Kaan Kurtuluş

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan, tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala'nın “derhal serbest bırakılması” için çağrıda bulunan, aralarında ABD, Fransa ve Almanya'nın da olduğu 10 ülkenin büyükelçileri hakkında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'na \"10 büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmesi\" talimatı verdiğini söylemesi dünya basınında geniş yer buldu.

Birçok farklı haber sitesi Erdoğan'ın potansiyel bir diplomatik krize yol açabilecek ifadelerini öne çıkarırken, uluslararası ajanslar da haberi son dakika koduyla geçti. Kavala ile ilgili açıklamada ABD, Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda'nın Türkiye büyükelçilerinin imzaları yer alıyordu.

Britanya devlet haber ajansı BBC, Erdoğan'ın açıklamasından sonra \"ne olacağının bilinmediğini\" ifade etti. Haberin altında BBC Türkçe'den Ece Göksedef'in \"Çok cesur bir hamle\" başlıklı analizi yer aldı. Göksedef, \"Bu çok cesur bir hamle, büyük ihtimalle bir güç gösterme hamlesi, özellikle seçimlerden yıl önce yapıldığını düşünürsek iç politika için. Bazı analistler söylemin iç politikaya yönelik olduğunu düşünüyor. Bazıları ise Erdoğan'ın cidden söylediğini yapma konusunda ciddi olduğuna inanıyor. Göreceğiz.\" yazdı.

Dünyanın en çok abonesi bulunan haber ajanslarından Reuters da açıklamaları abonelerine son dakika koduyla geçerken, haberde Norveç Dışişleri Bakanlığı'nın kendilerine yaptığı açıklamaya yer verdi. Norveç Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'nin konuyla ilgili kendilerine bilgilendirme yapmadığını belirtirken, \"Bizim büyükelçimiz sınır dışı edilmeyi hak edecek hiçbir şey yapmadı\" dedi.

Reuters ayrıca Kavala'nın \"Bu şartlar altında adil bir yargılama yapılmasına imkân kalmadığından, bundan sonra duruşmalara katılmamın anlamsız olacağına inanıyorum\" açıklamasına yer verdi. 

Britanya'nın önde gelen gazetelerinden The Guardian da Erdoğan'ın açıklamalarını Reuters'tan alıp uzun süre internet sitesinin manşet bölümünde tuttu.

ABD gazetesi New York Times'ın İstanbul Büro Şefi Carlotta Gall, konuyla ilgili olarak yazdığı haberde, Erdoğan'ın açıklamalarının \"Batı'yla soğuk ilişkilere dönüşü işaret edebileceğini\" ifade etti. Haberde Erdoğan'ın son zamanlarda Türkiye'deki kötü ekonomik durum nedeniyle Batı ile ilişkileri düzeltmeye çalıştığı ifade edildi.

Gall, 10 büyükelçinin yaptığı açıklamanın arkasındaki itici gücün Biden hükümeti olduğunu ifade etti.

Rus devlet haber ajansı RIA Novosti de haberi aboneleriyle son dakika olarak paylaştı. Geçen haftalarda genel yayın yönetmeni Dimitri Muratov'un Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldüğü Novaya Gazeta da haberi RIA'dan alarak, \"Erdoğan, insan hakları savunucusu Kavala'nın serbest bırakılması için açıklama yapan on ülkenin büyükelçilerinin sınır dışı edilmesi için çağrı yaptı\" başlığıyla duyurdu. 

Fransız Le Monde gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 10 büyükelçinin \"istenmeyen kişi\" ilan edilmesine yönelik açıklamasını \"Erdoğan, Batı'yla bilek güreşinde 10 büyükelçinin sınır dışı edilmesini istiyor\" başlıklı bir haberle aktardı. Erdoğan'ın sınır dışı edilmesini istediği büyükelçilerin Osman Kavala'nın serbest bırakılması için çağrı yaptığı hatırlatılan haberde \"Bu iş insanı Türk hükûmetinin 'sevilmeyen insanı' hâline geldi ve dört yıldır tutuklu yargılanıyor\" ifadeleri yer aldı. Haberde, Türkiye'nin Osman Kavala davası nedeniyle Avrupa Konseyi'nden yaptırım kararı alabileceği de hatırlatıldı.

Fransız Le Figaro gazetesi ise, 10 büyükelçinin sınır dışı edilme ihtimalini aktardığı haberde, bir kişinin \"istenmeyen adam\" ilan edilmesinin uluslararası ilişkilerde nadir başvurulan bir yöntem olduğu aktarıldı. Haberde, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun Erdoğan'ın büyükelçilere ilişkin açıklamalarının ülkeyi \"uçuruma sürüklediği\" yönündeki tepkisine yer verildi.

Financial Times gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 10 büyükelçiyi \"persona non grata\" ilan etme yönündeki açıklamasının, Türkiye'nin Avrupa ve ABD ile hâlihazırda gerilmiş olan ilişkisinde \"yeni bir dibe ulaşma\" riski oluşturduğunu aktardı. Erdoğan'ın Osman Kavala için açıklama yapan 10 ülke büyükelçisine sınır dışı tehdidini yinelediği belirtilen haberde \"Bu karar Ankara'nın Washington ve AB ile ilişkileri tamir etme yönündeki son çabalarını baltalayabilir, son haftalarda sert bir şekilde düşen Türk Lirası üzerinde daha ağır bir yük oluşturabilir\" ifadeleri yer aldı. Haberde Washington Enstitüsü'nden Soner Çağaptay'ın değerlendirmesine yer verildi. Çağaptay kararı \"Türk standartlarına göre bile delice. Bence Erdoğan, Türk ekonomisinin düzelemeyecek kadar kötüleştiğini fark etti. İşleri iyileştirmek yerine Batı'yı suçlamak istiyor\" sözleriyle değerlendirdi.

Alman Die Welt gazetesi de, büyükelçilerin açıklamasının ardından gerilimin tırmanmaya devam ettiğini belirtti. Almanya Dışişleri Bakanlığı, diğer 9 ülkenin dışişleri bakanlıkları ile yoğun temas halinde olduklarını söyledi.

AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı ne demişti?

Erdoğan, cumartesi günü Eskişehir'de toplu açılış töreninde yaptığı açıklamada,  \"Kavala dediğin Soros'un Türkiye şubesi. 10 büyükelçi onun için Dışişleri Bakanlığı'na geliyor. Bu ne terbiyesizliktir ya? Siz burayı ne zannediyorsunuz? Burası Türkiye, Türkiye! Burada kalkıp da Dışişleri'ne gelip talimat verme gibi bir yola giremezsiniz. Gerekli talimatı ben de Dışişleri Bakanımıza verdim. 'Bu 10 tane büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmelerini hemen halledeceksiniz' dedim. Zira, bunlar Türkiye'yi tanıyacaklar, anlayacaklar, bilecekler. Türkiye'yi bilmedikleri, anlamadıkları gün burayı terk edecekler\" demişti.

Büyükelçiliklerin açıklamasında ne vardı?

10 büyükelçiliğin açıklamasında şu ifadeler yer alıyordu:

\"Osman Kavala’nın tutuklanmasının üzerinden dört yıl geçti. Davanın, farklı dosyaların birleştirilmesi ve beraat kararından sonra yeni davaların yaratılması yoluyla sürekli geciktirilmesi, Türk yargı sisteminde demokrasiye saygıyı, hukuk devleti ve şeffaflık ilkelerini gölgelemektedir.

Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda Büyükelçilikleri olarak Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleriyle ve milli kanunlarıyla uyumlu şekilde, bu davanın adil ve hızlı biçimde sonuçlandırılması gerektiği kanısındayız. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin bu husustaki kararları doğrultusunda Osman Kavala’nın derhal serbest bırakılmasının sağlanması için Türkiye’ye çağrıda bulunuyoruz.\"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, cumartesi günü Eskişehir'de toplu açılış töreninde yaptığı konuşmada Osman Kavala ile ilgili ortak açıklama yapan 10 ülkenin büyükelçilerinin 'istenmeyen kişi' ilan edilmesi için Dışişleri Bakanı'na talimat verdiğini söyledi.

Erdoğan'ın 10 ülke büyükelçisini 'istenmeyen kişi' ilan etmesi Avrupa'da da yankı uyandırdı. Avrupa medyası olayı önemli bir gelişme olarak duyurdu.

Erdoğan'ın açıklamalarına ilk tepki İsveç ve Norveç'ten geldi.

Her iki ülke yetkilileri de Türkiye büyükelçilerinin ülkeyi terk etmesi yönünde kendilerine herhangi bir bilgi gelmediğini bildirdi.

Norveç hükümetinin iletişimden sorumlu direktörü Trude Maseide, "Büyükelçimiz sınır dışı edilmeyi hak edecek bir şey yapmadı" dedi.

NTB haber ajansının aktardığına göre Maseide, Ankara'nın Avrupa İnsan Hakları Konsvansiyonu'na bağlı kalma taahhüdünde bulunan bir ülke olduğunu, ve ülkesinin Türkiye'ye demokratik standartlara ve hukukun üstünlüğüne uyması çağrısında bulunmaya devam edeceğini söyledi.

AFP, İsveç'ten de benzer bir açıklama geldiğini aktardı.

Almanya Dışişleri Bakanı ise, diğer 9 ülke yetkilileriyle 'yoğun görüş alış verişi içinde olduklarını' söyledi.

Danimarka Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Büyükelçi Danny Annan'ın Türkiye'yi terk etmesi yönünde kendilerine ulaşan resmi bir bilgi olmadığı aktarıldı. Açıklamada "İlkelerimiz ve ortak değerlerimiz konusunda hassas olmaya devam edeceğiz" denildi.

Kanada Dışişleri Bakanlığı, Türkiye'den büyükelçilerin sınır dışı edilmeleri konusunda net bir açıklama beklediklerini duyurdu.

Avrupa Parlamentosu eski Türkiye Raportörü ve Hollandalı parlamenter Kati Piri de sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Osman Kavala'nın serbest bırakılmasını isteyen büyükelçilere destek verdi. Kati Pari, Ankara'nın AİHM kararlarını uygulaması gerektiğini söyledi ve tüm AB'nin, 'istenmeyen kişi' ilan edilen büyükelçilere destek olması gerektiğini dile getirdi.

Avrupa Parlamentosu Başkanı David Sassoli ise Twitter hesabından paylaştığı mesajında "10 büyükelçinin sınır dışı edilmesi, Türk hükümetinin otoriter yöneliminin bir işareti. Yılmayacağız." dedi.

İsveç'te yayımlanan Hallandsposten gazetesine konuşan Stockholm Üniversitesi Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Paul Levin, Türk hükümetinin olağan dışı bir tepkide bulunduğunu belirterek, bu durumun Erdoğan'ın baskı altında olduğuna işaret ettiği yorumunu yaptı.

Kavala’nın serbest bırakılması çağrısı yapan ABD, Almanya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda’nın Ankara büyükelçileri, önceki gün Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı.