10 Sınıf Sıfat Tamlamaları
Tamlamalar: İsim ve Sıfat Tamlamaları
Tamlamalar en az iki kelimeden oluşan kelime öbekleridir. Tamlamalar isim (ad) ve sıfat tamlamaları olmak üzere 2 ana başlıkta incelenir.
İsim (Ad) Tamlamaları
İsim tamlamaları tamlayan ve tamlanan olmak üzere en az 2 kelime ile oluşur. İsim tamlamaları oluşurken tamlayan ve tamlanan kelimelere ilgi ve iyelik ekleri gelebilir. Öncelikle bu ekleri hatırlayalım.
| Tamlayan/ İlgi Ekleri | -ın /-in /-un /-ün |
| Tamlanan/ İyelik Ekleri | -ı /-i /-u /-ü |
Örnekler:
- Masanın kenarı
- Eklerden de ayırt edebileceğimiz gibi “masanın” kelimesi tamlayan, “kenarı” kelimesi ise tamlanandır.
- Parmağımın ucu
- Eklerden de ayırt edebileceğimiz gibi “parmağımın” kelimesi tamlayan, “ucu” kelimesi ise tamlanandır.
- Avucumun içi
- Eklerden de ayırt edebileceğimiz gibi “avucumun” kelimesi tamlayan, “içi” kelimesi ise tamlanandır.
İsim tamlamaları belirtili, belirtisiz, zincirleme ve takısız isim tamlamaları olmak üzere 4 alt başlıkta incelenir.
Belirtili İsim Tamlaması
Belirtili isim tamlamalarında hem tamlayan hem de tamlanan ek almaktadır.
Örnekler:
- Anneme dün defterin sayfasını gösterdim.
- “defterin” kelimesi tamlayan “sayfasını” kelimesi ise tamlanandır.
- Telefonun arkası çok fazla çizilmiş.
- “telefonun” kelimesi tamlayan “arkası” kelimesi ise tamlanandır.
- Ablamın çantası dolabın içinde olmalı.
- “ablamın” kelimesi tamlayan “çantası” kelimesi ise tamlanandır.
- Kapının rengi gerçekten de çok güzelmiş.
- “kapının” kelimesi tamlayan “rengi” kelimesi ise tamlanandır.
- Gözünün altı mosmor olmuş.
- “güzünün” kelimesi tamlayan “altı” kelimesi ise tamlanandır.
Belirtili isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan arasına başka kelimeler girebilir veya tamlayan ile tamlanan yer değiştirebilir. Birden fazla tamlanan veya tamlayana sahip isim tamlamaları da oluşturulabilir.
- Arkadaşımın kahverengi çantası okulda kaybolmuş.
- “arkadaşımın” kelimesi tamlayan “çantası” kelimesi ise tamlanandır. Aralarına “kahverengi” kelimesi girmiştir.
- Öğretmenimiz paragrafın son cümlesi çok önemli dedi.
- “paragrafın” kelimesi tamlayan “cümlesi” kelimesi ise tamlanandır. Aralarına “son” kelimesi girmiştir.
- Beni benden alıyor gözleri sevdiğimin.
- “sevdiğimin” kelimesi tamlayan “gözleri” kelimesi ise tamlanandır. Tamlayan ve tamlananın yerleri değişmiştir.
- Kardeşimin kalemi ve defteri üst katta kalmış olmalı.
- “kardeşimin” kelimesi tamlayan “kalemi” ve “defteri” kelimeleri ise tamlanandır.
Belirtisiz İsim Tamlaması
Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ek almaz, tamlanan ek alır. Belirtisiz isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan yer değiştiremez veya aralarına bir kelime giremez.
Örnekler:
- Bu sene okula yeni bir tarih öğretmeni gelmiş.
- Geçen sene tatilde Çanakkale Boğazı’ndan geçmiştik.
- Dün eve taşınırken dolap kapağını getirmeyi unutmuşuz.
- Mehmet dolaptan alet çantasını verir misin?
- Bu sene okulumuzun okul üniformalar
Bazı kelimeler bir arada kullanıldıklarında -tek başlarına sıfat olmasalar dahi- cümlede sıfat gibi davranabilir. Bu kelime gruplarına sıfat grubu denir. Sıfat grupları ile de sıfat tamlaması oluşturmak mümkündür:
- aşka dâir her şey
- dağ gibi adam
- görülmeye değer film
- işine bağlı adam
- milyonların sevgilisi sanatçı
- on dokuz tane yumurta (bkz. sayı sıfatı)
Kaynakça[değiştir Sıfat Tamlamaları (Sıfat Tamlaması Nedir? Sıfat Tamlaması Örnekleri)
Bir ismin önüne gelerek onları çeşitli açılardan niteleyen ve belirten sözcüklere sıfat diyoruz. Sıfatları oluşturan sözcüklerin bu özelliği kazanması için önüne geldikleri isimlerle birlikte oluşturmuş oldukları en az iki sözcükten oluşan söz öbeklerine ise &#;Sıfat Tamlamaları&#; denir. Tanımdan da anlaşılacağı gibi sıfatların olduğu her yerde mutlaka bir &#;Sıfat tamlaması&#; vardır.
- Geniş sınıf
- Kırmızı pantolon
- Şu ağaç
- Beş elma
- Tüm insanlar
- Hangi elbise?
- Patlamış mısır
Sıfat Tamlaması Nedir?
⇒ Sıfat tamlaması için mutlaka bir isim ve onu niteleyen-belirten bir sıfatın olması şarttır. Yani isim ya da sıfatlardan birinin olmaması durumunda tamlamanın varlığı mümkün olmamaktadır. Cümle içinde herhangi bir isme &#;Nasıl, hangi, kaç, kaçıncı, kaçar&#; sorusunu sorup cevap alabiliyorsak orada bir sıfattan dolayısıyla da sıfat tamlamasının varlığından bahsedebiliriz.
- Gençken kötü bir hastalık atlatmıştı. (Nasıl bir hastalık? = kötü)
- Ünlü iş adamı kırkıncı doğumgününü fabrikasında işçileriyle kutladı. (Kaçıncı doğumgününü? = kırkıncı)
⇒ Bu tamlamada ilk sözcük olan sıfat tamlayan, ikinci sözcüğü oluşturan isim ise tamlanan olmaktadır.
- Tamlayan + Tamlanan
- Yeşil + kazak
- Hızlı + araba
- Birkaç + adım
Sıfat Tamlaması Örnekleri
Niteleme Sıfatıyla Oluşanlar
- Yağmurlu havada tüm neşesi kayboluyordu.
- Son günlerde yavaş internetle projeyi tamamlamaya çalışıyorduk.
- Çocuk mavi gözleriyle bana bakıyordu.
- Pahalı elbiseler almayı sever.
- Dar sokaklarıyla trafiği çekilmez noktaya ulaşmıştı.
İşaret Sıfatıyla Oluşturulanlar
- Bu sorunu en kısa sürede çözmeliyiz.
- Şimdiki nesil o zamanları anlamakta zorlanıyor.
- Öteki soruyu çözmeden sınavı bitirmeyin.
- Şu pozisyonu hakem es geçti.
Belgisiz Sıfatlarıyla Oluşturulanlar
- Bugünlerde bazı öğrenciler okuldan erken çıkmaya başladı.
- Tüm insanların bu konuda duyarlı olmasını beklemek yanlış.
- Birkaç soruyu çözmekte zorlandım.
- Her vatandaş buradaki görevlerini eksiksiz yerine getirmeli.
Soru Sıfatıyla Oluşturulanlar
- Hangi telefonu alacağıma karar veremedim.
- Tatilde kaç kitap okuyacağımızı bilmiyorum.
- Nasıl bir ev arıyorsunuz?
- Oğlunuz kaçıncı sınıfta eğitim görüyor?
Sayı Sıfatlarıyla Oluşturulanlar
- Bu işten kendilerine beşer lira kalmıştı.
- Bir öğünde üç ekmek yerdi.
- İlk yılında okulunda sevilen bir öğrenci haline gelmişti.
- Takımımız geçtiğimiz hafta üç gol yedi.
- Yola çıkmadan önce kendine yarım ekmek arası bir şeyler hazırladı.
Sıfat Fiillerle Oluşturulanlar
- Gelecek günlerde bu konuları tekrar konuşuruz.
- Yüzündeki tükenmiş ifade her şeyi özetliyordu.
- Toplantıya sonradan gelen adam ortalığı karıştırdı.
- Bilindik bahanelerle olaylardan sıyrılmaya çalışıyordu.
- Aşılmaz sorunlarını halledip de geldi bu çocuk.
UYARI: Sıfatlar birden fazla ismi niteleyebileceği gibi bir ismi belirten-niteleyen birden fazla sıfat da olabilir.
- Güzel elbiseler ve ayakkabılar herkesin ilgisini çekmişti. (Güzel= S. / Elbise ve ayakkabı= İsim)
- Yağmurlu ve soğuk bir günde yola koyulmuştu. (Yağmur, soğuk, bir= S. / Gün=İsim)
Sıfat Tamlamaları PDF + Video
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan &#;Edebiyat Ders Notları PDF&#; dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz. 
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan &#;Sıfat Tamlaması PDF Çalışma Kağıdı&#; dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ 9.Sınıf Ders Konuları
⇒ TYT Türkçe
⇒ AYT Edebiyat
Sıfatsıfat tamlamalarıSıfat TamlamasıtamlamaAdmin
nest...
Sıfat Tamlamaları (Sıfat Tamlaması Nedir? Sıfat Tamlaması Örnekleri)
Bir ismin önüne gelerek onları çeşitli açılardan niteleyen ve belirten sözcüklere sıfat diyoruz. Sıfatları oluşturan sözcüklerin bu özelliği kazanması için önüne geldikleri isimlerle birlikte oluşturmuş oldukları en az iki sözcükten oluşan söz öbeklerine ise &#;Sıfat Tamlamaları&#; denir. Tanımdan da anlaşılacağı gibi sıfatların olduğu her yerde mutlaka bir &#;Sıfat tamlaması&#; vardır.
- Geniş sınıf
- Kırmızı pantolon
- Şu ağaç
- Beş elma
- Tüm insanlar
- Hangi elbise?
- Patlamış mısır
Sıfat Tamlaması Nedir?
⇒ Sıfat tamlaması için mutlaka bir isim ve onu niteleyen-belirten bir sıfatın olması şarttır. Yani isim ya da sıfatlardan birinin olmaması durumunda tamlamanın varlığı mümkün olmamaktadır. Cümle içinde herhangi bir isme &#;Nasıl, hangi, kaç, kaçıncı, kaçar&#; sorusunu sorup cevap alabiliyorsak orada bir sıfattan dolayısıyla da sıfat tamlamasının varlığından bahsedebiliriz.
- Gençken kötü bir hastalık atlatmıştı. (Nasıl bir hastalık? = kötü)
- Ünlü iş adamı kırkıncı doğumgününü fabrikasında işçileriyle kutladı. (Kaçıncı doğumgününü? = kırkıncı)
⇒ Bu tamlamada ilk sözcük olan sıfat tamlayan, ikinci sözcüğü oluşturan isim ise tamlanan olmaktadır.
- Tamlayan + Tamlanan
- Yeşil + kazak
- Hızlı + araba
- Birkaç + adım
Sıfat Tamlaması Örnekleri
Niteleme Sıfatıyla Oluşanlar
- Yağmurlu havada tüm neşesi kayboluyordu.
- Son günlerde yavaş internetle projeyi tamamlamaya çalışıyorduk.
- Çocuk mavi gözleriyle bana bakıyordu.
- Pahalı elbiseler almayı sever.
- Dar sokaklarıyla trafiği çekilmez noktaya ulaşmıştı.
İşaret Sıfatıyla Oluşturulanlar
- Bu sorunu en kısa sürede çözmeliyiz.
- Şimdiki nesil o zamanları anlamakta zorlanıyor.
- Öteki soruyu çözmeden sınavı bitirmeyin.
- Şu pozisyonu hakem es geçti.
Belgisiz Sıfatlarıyla Oluşturulanlar
- Bugünlerde bazı öğrenciler okuldan erken çıkmaya başladı.
- Tüm insanların bu konuda duyarlı olmasını beklemek yanlış.
- Birkaç soruyu çözmekte zorlandım.
- Her vatandaş buradaki görevlerini eksiksiz yerine getirmeli.
Soru Sıfatıyla Oluşturulanlar
- Hangi telefonu alacağıma karar veremedim.
- Tatilde kaç kitap okuyacağımızı bilmiyorum.
- Nasıl bir ev arıyorsunuz?
- Oğlunuz kaçıncı sınıfta eğitim görüyor?
Sayı Sıfatlarıyla Oluşturulanlar
- Bu işten kendilerine beşer lira kalmıştı.
- Bir öğünde üç ekmek yerdi.
- İlk yılında okulunda sevilen bir öğrenci haline gelmişti.
- Takımımız geçtiğimiz hafta üç gol yedi.
- Yola çıkmadan önce kendine yarım ekmek arası bir şeyler hazırladı.
Sıfat Fiillerle Oluşturulanlar
- Gelecek günlerde bu konuları tekrar konuşuruz.
- Yüzündeki tükenmiş ifade her şeyi özetliyordu.
- Toplantıya sonradan gelen adam ortalığı karıştırdı.
- Bilindik bahanelerle olaylardan sıyrılmaya çalışıyordu.
- Aşılmaz sorunlarını halledip de geldi bu çocuk.
UYARI: Sıfatlar birden fazla ismi niteleyebileceği gibi bir ismi belirten-niteleyen birden fazla sıfat da olabilir.
- Güzel elbiseler ve ayakkabılar herkesin ilgisini çekmişti. (Güzel= S. / Elbise ve ayakkabı= İsim)
- Yağmurlu ve soğuk bir günde yola koyulmuştu. (Yağmur, soğuk, bir= S. / Gün=İsim)
Sıfat Tamlamaları PDF + Video
Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan &#;Edebiyat Ders Notları PDF&#; dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz. Aşağıdaki bağlantılardan Deniz Hoca tarafından hazırlanmış olan &#;Sıfat Tamlaması PDF Çalışma Kağıdı&#; dosyası ile slaytını indirebilir, öğrencileriniz ve arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLECEK YAZILAR
⇒ PDF / Slayt
⇒ 9.Sınıf Ders Konuları
⇒ TYT Türkçe
⇒ AYT Edebiyat
Admin