11 Sınıf Umut Öncül

2. Bölüm UMUT Öncül akademi Madde ve Özellikleri 1. 3. K Bir şişe özkütlesi 1 g/cm olan sıvıyla tamamen doldurulduğunda g, özkütlesi 0,8 g/cm olan siviyla tamamen doldurulduğunda g geliyor. Buna göre, şişenin kütlesi kaç gramdır? D) 30 E) 20 B) 50 C) 40 A) 60 2. Şekil - I deki boş kap sabit debili su akıtan bi musluk yardımıyla doldurulduğunda musi açıldıktan dolana kadar geçen sürede kapi beraber suyun kütlesinin zamana bağlı graf sekil. Il deki gibi olmaktadır.

Bundan tam 53 y&#;l önce ülkemiz tarihinin çok önemli iki günü ya&#;and&#;. Resmi tarihe bakarsan&#;z “me&#;um olaylar, çat&#;&#;malar, kar&#;&#;&#;kl&#;klar” ya&#;anm&#;&#;t&#;r. Ya&#;ananlar&#; gerçe&#;in, s&#;n&#;f mücadelesinin kitab&#;ndan okursan&#;z ise eme&#;iyle bütün güzellikleri ve de&#;eri yaratanlar&#;n hakl&#; ve onurlu direni&#;ini görürsünüz. 15 – 16 Haziran’a de&#;inmeden önce i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesinin o günlere gelene kadar katetti&#;i yola k&#;saca bakal&#;m.

’LERDEN ’LARA… ZOR YILLAR

Ülkemizde i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelelerinin bir asr&#; a&#;an köklü bir gelene&#;i var. ’te ç&#;kar&#;lan Polis Nizamnamesi de, bu y&#;l kurulan &#;&#;çiyi Koruma Dernekleri de bugüne kadar türlü a&#;amalardan geçecek keskin mücadelenin taraflar&#;n&#;n ilk ad&#;mlar&#;ndan say&#;labilir. Biri i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n örgütlenmesini, di&#;eri engellenmesini amaçlar. Devam&#; gelir;  Beyo&#;lu Telgrafhane i&#;çileri grevi, Tersane &#;antiye i&#;çileri grevi, Tersane grevi-Sirkeci hamallar grevi, Araba i&#;çileri ve Tersane grevi. ’de ise Pa&#;abahçe, &#;zmir Liman, Yedikule &#;plik, Selanik f&#;r&#;n, demiryolu, sigara, bira, Anadolu ve Ayd&#;n demiryolu, Ere&#;li kömür i&#;çilerinin grevleri gerçekle&#;ir.

’de ç&#;kart&#;lan Tatil-i E&#;gal Kanun-u Muvakkat&#; i&#;çilerin grev hakk&#;n&#; yasaklar. &#;&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n da umut ba&#;lad&#;&#;&#; &#;ttihat Terakki grevleri ve i&#;çi mücadelelerini yasaklayan bir bask&#; ayg&#;t&#;na dönü&#;mü&#;tür. Bu dönemin ard&#;ndan gerçekle&#;en ilk grev ’da Reji i&#;çileri taraf&#;ndan yap&#;lm&#;&#;t&#;r.

S&#;n&#;f&#;n mücadelesini büyütmeyi hedefleyen örgütlenmeler ’li y&#;llarda h&#;zlan&#;r. ’de TKP, 'de "Beynelmilel i&#;çi &#;ttihad&#;'', Türkiye &#;&#;çiler Derne&#;i, ’te Ayd&#;nl&#;k Dergisi ve Türkiye &#;&#;çi Çiftçi Sosyalist F&#;rkas&#;, ’te T&#;ÇSF öncülü&#;ünde Türkiye Amele Birli&#;i kurulur.

’te ç&#;kart&#;lan Takrir-i Sükun Kanunu ve TCK’n&#;n ve maddeleriyle i&#;çi s&#;n&#;f&#;na ve sosyalistlere 2. Dünya Sava&#;&#; ko&#;ullar&#; da bahane edilerek büyük bir bask&#; politikas&#; uygulan&#;r. Sosyalistler “faaliyetlerini” gizli yürütmek zorundad&#;r. Yine de i&#;kence, hapis ve katliamlara maruz kal&#;rlar.

Çok partili hayata geçi&#;le birlikte sol partiler de kurulmaya ba&#;lar. 'da, Türkiye Sosyalist Partisi, Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi kurulur. Ülkemizin ilk sendika yasas&#; ’de yürürlü&#;e girer, i&#;çiler önemli bir hak kazanm&#;&#; olur ama grev hala yasakt&#;r. ’de &#;stanbul &#;&#;çi Sendikalar&#; Birli&#;i kurulur. y&#;l&#;nda i&#;çiler ilk aç&#;k hava toplant&#;lar&#;n&#; yani mitinglerini yaparlar. y&#;l&#;nda Türk &#;&#; kurulur. Türk &#;&#;’in kurulu&#;u kaç&#;n&#;lmaz olan örgütlenmelerin ba&#;tan sistem ve sermaye taraf&#;ndan kontrol alt&#;na al&#;nmas&#;n&#; amaçlar.

DÖNÜM NOKTASI: SARAÇHANE M&#;T&#;NG&#; ve KAVEL GREV&#;

Uzun y&#;llar boyu bask&#;lanan, nefes almas&#;na izin veremeyen i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesi 60’l&#; y&#;llar&#;n ba&#;&#;nda s&#;çrayaca&#;&#;n&#;n i&#;aretlerini veriyordu. Kapitalistle&#;menin h&#;zlanmas&#;, buna ba&#;l&#; olarak k&#;rdan kente do&#;ru ya&#;anan göç dalgas&#; hem kentleri hem de i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#; büyütüyordu.  ’de de&#;i&#;en anayasada “grev ve toplu sözle&#;me hakk&#;” yaz&#;yordu. Ama bunun hayata geçmesi için fiili mücadele gerekliydi. &#;stanbul &#;&#;çi Sendikalar&#; Birli&#;i anayasada yazanlar&#;n kanunla&#;mas&#; için 31 Aral&#;k ’de &#;stanbul Saraçhane büyük bir miting gerçekle&#;tirdi. Bu gün önemli bir tarihsel dönemeç oldu. Arkas&#; geldi, ’de sessiz yürüyü&#;ler, oturma eylemleri, yemek boykotlar&#;, sakal b&#;rakma eylemleri ve y&#;l&#;nda yap&#;lan Kavel Grevi…

“…Ve izin verirlerse &#;stinyeli emekçi karde&#;lerim

&#;zin verirlerse Kavel Grevcileri

&#;lk çocu&#;umun ad&#;n&#;

Kavel koyaca&#;&#;m’’

&#;air Hasan Hüseyin Korkmazgil’e bu dizleri yazd&#;ran grev Türkiye i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesinin bir ba&#;ka dönüm noktas&#;d&#;r. &#;stanbul’da Kavel kablo fabrikas&#;nda çal&#;&#;an Maden &#;&#; üyesi i&#;çinin ba&#;latt&#;&#;&#; zorlu grev gününde zaferle sonuçland&#;. Grev turnusol i&#;levi de görmü&#;, Türk &#;&#;’in s&#;n&#;f için ne anlama geldi&#;ini net &#;ekilde ortaya ç&#;karm&#;&#;, D&#;SK’in kurulu&#;una do&#;ru giden ad&#;mlar&#; h&#;zland&#;rm&#;&#;t&#;r. Ard&#;ndan y&#;l&#;ndaki bir ba&#;ka büyük direni&#; Pa&#;abahçe Grevi gerçekle&#;ti. Her bir yeni grev i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesine yeni yollar aç&#;yor, yarat&#;c&#; eylemlerle, dayan&#;&#;malarla grevin etkisi i&#; yerinden ç&#;k&#;p bütün kenti etkisi alt&#;na al&#;yordu. Di&#;er yandan her yeni grevde Türk &#;&#;’in i&#;verenden yana tutumu daha da belirginle&#;iyordu.

Devrimci sendikac&#;lar ad&#;mlar&#;n&#; h&#;zland&#;rd&#;lar; Maden-&#;&#; Genel Ba&#;kan&#; Kemal Türkler, Bas&#;n-&#;&#; Genel Ba&#;kan&#; &#;brahim Güzelce, Lastik-&#;&#; Genel Ba&#;kan&#; R&#;za Kuas, G&#;da-&#;&#; Genel Ba&#;kan&#; Kemal Nebio&#;lu ve Türk Maden-&#;&#; Genel Ba&#;kan&#; Mustafa Alpdündar 13 &#;ubat tarihinde D&#;SK’i kurdular.

D&#;SK’&#; YOK ETMEK &#;ST&#;YORLAR

15 Haziran&#;n ya&#;and&#;&#;&#; y&#;l&#; da i&#;çiler için oldukça hareketliydi. Singer, Demirdöküm, Gamak i&#;yerlerinde grevler gerçekle&#;mi&#; ve patronlar&#;n “kal&#;c&#; çözüm” talepleri meclisin kap&#;s&#;na dayanm&#;&#;t&#;. D&#;SK’in i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesinde yaratt&#;&#;&#; ivme ve h&#;zla büyümesi sermayeyi, hükümeti ve Türk &#;&#;’i rahats&#;z ediyordu.

Esas&#;nda ülkemiz egemenlerine göre i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n elde etti&#;i haklar fazlad&#;r, elinden al&#;nmal&#;d&#;r. Yaln&#;zca i&#;çiler de&#;il, köylülerin önemli bir bölümü, emekçi s&#;n&#;flar ve gençlik hareketi düzen sahiplerinin endi&#;elenmemesine neden olacak bir mücadele içindedir. Ayd&#;nlar yüzünü sosyalizme dönmü&#;tür. Hâs&#;l&#;, rüzgâr soldan kuvvetli &#;ekilde esmektedir. 12 Mart fa&#;ist darbesinin generallerinden Memduh Ta&#;maç Haziran sonras&#;nda “sosyal uyan&#;&#; ekonomik geli&#;meyi a&#;t&#;, bunu durdurmak gerekiyor” diyerek egemen s&#;n&#;flar&#;n bak&#;&#;&#;n&#; somut biçimde ifade etmi&#;tir.

Böyle bir vaziyet içerinde sermaye s&#;n&#;f&#;n&#;n, AP Hükümetinin, Türk &#;&#;’in istedi&#;i düzenlemeye CHP’de ikna edilmi&#;ti. Yasayla ve say&#;l&#; Grev ve Lokavt Kanunu’nda de&#;i&#;iklik yap&#;larak D&#;SK’in varl&#;&#;&#;n&#; ortadan kald&#;rmak isteniyordu. &#;&#;çiler sendika seçme özgürlü&#;ünden mahrum kalacak, D&#;SK’in örgütlenmesi mümkün olmayacakt&#;. Yasa 11 Haziran ’te Cumhurba&#;kan&#; Cevdet Sunay’&#;n onaylamas&#;yla yürürlü&#;e girdi. D&#;SK aç&#;k biçimde düzenlemeye kar&#;&#; ç&#;k&#;yor, bütün kesimleri uyar&#;yordu. T&#;P’in mecliste iki milletvekili vard&#; ve düzenlemeye net biçimde kar&#;&#; duruyordu. Bu itiraz&#; Anayasa Mahkemesi’ne de ba&#;vurarak sürdürdü.

Cumhurba&#;kan&#;n&#;n onay&#;yla birlikte D&#;SK’in çal&#;&#;malar&#; h&#;zland&#;. &#;&#;yerlerinde Anayasal Direni&#; Komiteleri ad&#; verilen komiteler kuruldu. Konfederasyona ba&#;l&#; sendikalar&#;n yöneticilerinin ve i&#; yeri temsilcilerinin kat&#;ld&#;&#;&#; toplant&#;larla kararlar al&#;nd&#; ve 15 Haziran günü eylemler ba&#;lad&#;.

&#;&#;Ç&#;LER SEL OLUP AKIYOR

15 Haziran’da Maden &#;&#;, Lastik &#;&#; ve Kimya &#;&#;’e ba&#;l&#; i&#;çiler &#;stanbul’da fabrikalar&#;na giderek çal&#;&#;madan beklediler. Sonra yürüyü&#;ler ba&#;lad&#;, çok say&#;da Türk &#;&#; üyesi i&#;çi de sokaktayd&#;. &#;&#;çi s&#;n&#;f&#; sel olup ak&#;yordu. Anadolu Yakas&#;’nda Ankara asfalt&#; üzerinden Kartal’a do&#;ru yürüyen i&#;çiler güvenlik güçlerinin barikatlar&#;n&#; a&#;arak Ba&#;bakan Süleyman Demirel’in karde&#;i &#;evket Demirel’in orta&#;&#; oldu&#;u Haymak fabrikas&#;n&#; i&#;gal etti. Bunun üzerine 2. Z&#;rhl&#; Tugay’a ait birlikler fabrikay&#; ku&#;att&#;. Tuzla bölgesi i&#;çileri ise Gebze’ye do&#;ru yürüdü. &#;zmit’in do&#;u ve bat&#; yakas&#;ndaki i&#;çiler ise &#;ehir merkezine yürüdüler. Avrupa yakas&#;nda Eyüp bölgesi i&#;çileri Topkap&#;’ya, Levent, &#;stinye bölgesi ise &#;i&#;li Taksim yönüne yürüdüler.

16 Haziran günü yürüyen i&#;çiler ç&#;&#; gibi büyümü&#;tü. (70 ila bin aras&#; say&#;dan bahsediliyor. Telaffuz edilen say&#;n&#;n en alt&#;n&#; bile kabul etsek, y&#;l&#;n&#;n nüfusuna ve i&#;çi say&#;s&#;na göre hesaplad&#;&#;&#;m&#;zda çok büyük bir kalabal&#;ktan söz etmi&#; oluruz.) Avrupa yakas&#;nda Ca&#;alo&#;lu’na gelen i&#;çiler valili&#;e yürümek istedi, önleri kesildi, durmad&#;lar Eminönü’ne ula&#;t&#;lar. Ba&#;ka bir kalabal&#;k i&#;çi kolu Topkap&#;’dan gelerek Unkapan&#;’na ula&#;t&#;. Beyo&#;lu taraf&#;ndaki i&#;çilerle Haliç’in öbür yakas&#;ndaki i&#;çiler birle&#;mesin diye Unkapan&#; ve Galata Köprüleri aç&#;ld&#;. Bu esnada Levent, Mecidiyeköy gibi yerlerde i&#;çiler kitlesel &#;ekilde yürüyordu. Anadolu yakas&#;nda Üsküdar taraf&#;na do&#;ru yürüyen i&#;çiler barikata yüklendiler ve polisin silah kullanmas&#;yla çat&#;&#;malar ya&#;and&#;. Barikat&#; a&#;an i&#;çiler Üsküdar’a ula&#;t&#; ama vapur seferleri valilik taraf&#;ndan iptal edildi&#;i için Avrupa yakas&#;na geçemediler, Beykoz yönüne do&#;ru yürüdüler. Kartal taraf&#;ndan gelen on binlerce i&#;çi barikatlar&#; a&#;arak Kad&#;köy’e do&#;ru yürüdü. Fenerbahçe Stad&#; önünde polis i&#;çilere ate&#; açt&#;. Kad&#;köy &#;skelesi taraf&#;nda da i&#;çilere ate&#; aç&#;ld&#;. 16 Haziran’daki çat&#;&#;malarda 5 ki&#;i (Ya&#;ar YILDIRIM- i&#;çi, Mustafa BAYRAM - i&#;çi, Mehmet GIDAK - i&#;çi, Yusuf KAHRAMAN – polis,  Abdurrahman BOZKURT - esnaf)  hayat&#;n&#; kaybetti, ki&#;i yaraland&#;.

Ak&#;am saatlerine kadar süren çat&#;&#;malar hava karard&#;&#;&#;nda ancak s&#;k&#;yönetimle sonland&#;r&#;labiliyordu. Ordu, &#;stanbul ve &#;zmit’in yönetimine el koydu. D&#;SK’e ba&#;l&#; sendikalar bas&#;larak sendika yöneticileri gözalt&#;na al&#;nd&#;. sendikac&#; tutuklanarak s&#;k&#;yönetim mahkemelerine sevk edildi. ’den fazla i&#;çi i&#;ten at&#;ld&#;.

HAZ&#;RANDA KAZANAN &#;&#;Ç&#; SINIFI OLDU

Haziran a&#;&#;r bedelleriyle birlikte i&#;çi s&#;n&#;f&#; ve örgütü D&#;SK’in kazan&#;mlar&#;yla sonuçland&#;. Yasa önce fiili olarak uygulanamad&#;, ard&#;ndan Anayasa Mahkemesi T&#;P’in ba&#;vurusunu kabul ederek yasan&#;n “anayasaya ayk&#;r&#;” oldu&#;una hükmetti. CHP de direni&#; sonucunda i&#;çilerin yan&#;nda tutum almak zorunda kald&#;. Sermaye s&#;n&#;f&#;n&#;n korkusu daha da büyüdü, “devrim” ihtimali pek çok patronun uykular&#;n&#; kaç&#;rmaya ba&#;lad&#;.

Haziran’&#;n kazan&#;mlar&#;na ilk darbe &#;üphesiz 12 Mart Fa&#;izmiyle yap&#;ld&#;. 12 Eylül darbesi ise çok daha kapsaml&#; bir sald&#;r&#;yla i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n hak arama yollar&#;n&#; t&#;kamaya çal&#;&#;t&#;.

Fakat Haziran’&#;n kazan&#;mlar&#; sadece bahsedilen yasalar&#;n iptali ya da i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n yasal haklar&#; s&#;n&#;rlar&#;nda tart&#;&#;&#;lamaz. Mücadele edenler aç&#;s&#;ndan silinmez bir tarih ve asla yok olmayan bir ilham kayna&#;&#;d&#;r. Direni&#; sosyalistler aç&#;s&#;ndan da Türkiye Devrim’inde i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n rolü konusunda muazzam bir ayd&#;nlanma ve bilinç s&#;çramas&#;na neden olmu&#;, “i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n gücü var m&#;?” gibi bir tart&#;&#;may&#; büyük ölçüde sonland&#;rm&#;&#;t&#;r.

Haziran’a bugünden bakt&#;&#;&#;m&#;zda dünya ve ülkemiz aç&#;s&#;ndan o dönem ko&#;ullar&#;n çok daha uygun oldu&#;unu, i&#;çi s&#;n&#;f&#; hareketinin zaten patlamaya haz&#;r oldu&#;unu dü&#;ünebiliriz. Bu tespit bir noktaya kadar do&#;ru da olabilir. Ama bütün bu süreçteki iradi çabay&#;, i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesini yükseltmek için canla ba&#;la mücadele edenleri görmezsek ya&#;ananlar&#; do&#;ru kavrayamay&#;z. Evet, direni&#; i&#;çi s&#;n&#;f&#; mücadelesi aç&#;s&#;ndan hayli uygun ko&#;ullarda ya&#;anm&#;&#;t&#;r ama e&#;er o ko&#;ullar&#; do&#;ru de&#;erlendiren devrimci dü&#;ünce ve eylem olmasayd&#; bu büyük direni&#; de ortaya ç&#;kmazd&#;.

K&#;sacas&#; 15 – 16 Haziran bütün tarihselli&#;iyle gözümüzün önünde durmaktad&#;r. Yaln&#;zca anmak de&#;il anlamak için fazlas&#;yla u&#;ra&#;mam&#;z gerekiyor[1]. Elbette bugün aç&#;s&#;ndan ko&#;ullar, i&#;çi s&#;n&#;f&#;n&#;n yap&#;s&#; gibi birçok &#;ey de&#;i&#;ti. Ama insanl&#;&#;&#;n gelece&#;ini kurtaracak güç hala i&#;çi s&#;n&#;f&#;. Mücadele ise insanl&#;k için bir mecburiyet. Bilelim ki “uygun ko&#;ullar” hiçbir zaman kendili&#;inden olu&#;mad&#; ve olu&#;mayacak. &#;air bo&#;una “ selam yaratana” dememi&#;. Evet, selam yaratana ve yaratacak olana…

[1] Zafer Ayd&#;n’&#;n kapsaml&#; çal&#;&#;mas&#; “&#;&#;çilerin Haziran’&#; Haziran ” adl&#; kitab&#; ve D&#;SK taraf&#;ndan haz&#;rlanan iki ciltlik “D&#;SK Tarihi bu konuda iki önemli kaynak eser.

Son Güncelleme:

Yazıyı Paylaş: