kaynağı değiştir]
Türkiye'de COVID-19 pandemisi önlemleri kapsamında 21 Mart 2020 itibarıyla 65 yaş üzeri vatandaşların sokağa çıkması yasaklanmıştır.[5] Daha sonra, 3 Nisan itibarıyla yasak 20 yaş altına da uygulanacak biçimde genişletilmiştir.[6] 10 Nisan'da ise 30 büyükşehir ve Zonguldak için 48 saat sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir.[7] Haftasonu yasakları bir süre devam etmiştir. Ramazan Bayramı ve arefesinin olduğu 23 ila 26 Mayıs arasında ise tüm yurtta sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir.[8] Yazın kısıtlamalar kaldırılmış, 20 Kasım 2020 itibarıyla yeniden yürürlüğe konmuştur.[9]
Pandemi döneminde, ilk olarak 65 yaş üzerine ilan edilen sokağa çıkma yasağı yaş ayrımcılığı ve insan hakları ihlali tartışması yaratmıştır.[10][11][12] Ancak 12 Haziran 2020 tarihinde Anayasa Mahkemesi, iç hukuk yollarının tüketilmemesi nedeniyle bunun bir hak ihlali olduğunu kabul etmemiştir.[13]
A. Giriş
13.04.2021 tarihinde toplanan Cumhurbaşkanlığı Kabinesinde alınan kararlar doğrultusunda 14.04.2021 tarihinde İçişleri Bakanlığı internet sitesinde yayınlanan “81 İl Valiliğine Kısmi Kapanma Genelgesi” başlıklı genelgeler ile CoVID-19 pandemisi ile mücadele adına birçok yeni kısıtlama ve tedbir kararı alınarak uygulamaya geçirilmiştir.
B. Sokağa Çıkma Kısıtlamaları Hakkında
B.1 Hafta İçleri
İlk uygulama olarak 14.04.2021 Çarşamba günü saat 19.00’da başlamak ve yeni bir karar alınıncaya kadar devam etmek üzere Pazartesi, Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri 19.00-05.00 arasında ve Cuma günleri 19.00’dan itibaren sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacaktır.
Sokağa çıkma kısıtlamasındaki getirilen sürelere uymak için istisna kapsamındaki işyerleri dışındaki tüm işyerleri için mesai saatleri hafta içi saat 07.00 – 18.00 olarak belirlenmiştir. Zincir marketler ise en erken saat 10.00’da açılabilecektir.
B.2 İstisnalar
Hafta içi ve hafta sonlarında getirilen sokağa çıkma kısıtlaması süresince üretim, imalat, tedarik ve lojistik zincirlerinin aksamaması ve sağlık, tarım ve orman faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanması amacıyla aşağıda sayılan kişiler ve yerler istisna kapsamında olduğunu belgelemek suretiyle sokağa çıkma kısıtlamalarından muaf tutulacaktır.
TBMM üyeleri ve çalışanları,
Kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasında görevli olanlar[1],
Gerekli kamu kurum ve kuruluşları[2], buralarda çalışanlar ile ibadethanelerdeki din görevlileri,
Acil Çağrı Merkezleri, Vefa Sosyal Destek Birimleri, İl/İlçe Salgın Denetim Merkezleri, Göç İdaresi, Kızılay, AFAD ve afet kapsamındaki faaliyetlerde görevli ve gönüllü olanlar,
Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşları, eczaneler, veteriner klinikleri ve hayvan hastaneleri ile buralarda çalışanlar,
Zorunlu sağlık randevusu olanlar[3],
İlaç, tıbbi cihaz, tıbbi maske ve dezenfektan üretimi, nakliyesi ve satışına ilişkin faaliyet yürüten iş yerleri ile buralarda çalışanlar,
Üretim ve imalat tesisleri ile inşaat faaliyetleri ve bu yerlerde çalışanlar,
Bitkisel ve hayvansal ürünlerin üretimi, sulanması, işlenmesi, ilaçlanması, hasadı, pazarlanması ve nakliyesinde çalışanlar,
Yurt içi ve dışı taşımacılık ve lojistiğini yapan firmalar[4]ve bunların çalışanları,
Ürün ve/veya malzemelerin nakliyesinde ya da lojistiğinde[5], yurt içi ve yurt dışı taşımacılık, depolama ve ilgili faaliyetler kapsamında görevli olanlar, Oteller ve konaklama yerleri ile buralarda çalışanlar,
Hayvan barınakları, hayvan çiftlikleri ve hayvan bakım merkezleri ile bu yerlerin görevlileri ve gönüllü çalışanları,[6]sokak hayvanlarını besleyecek olanlar,
[7]Evcil hayvanlarının zorunlu ihtiyacını karşılamak üzere dışarı çıkanlar,
Gazete, dergi, radyo ve televizyon kuruluşları, gazete basım matbaaları, bu yerlerde çalışanlar ile gazete dağıtıcıları,
Akaryakıt istasyonları, lastik tamircileri ve buralarda çalışanlar,
Sebze/meyve ve su ürünleri toptancı halleri ile buralarda çalışanlar,
Ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı işyerleri, ekmek dağıtımında görevli olan araçlar ile buralarda çalışanlar,
Cenaze defin işlemlerinde görevli olanlar[8]ile birinci derece yakınlarının cenazelerine katılacak olanlar,
Doğalgaz, elektrik, petrol sektöründe stratejik olarak faaliyet gösteren büyük tesis ve işletmeler[9]ile bu yerlerde çalışanlar,
Elektrik, su, doğalgaz, telekomünikasyon vb. kesintiye uğramaması gereken iletim ve altyapı sistemlerinin sürdürülmesi ve arızalarının giderilmesinde görevli olanlar ile teknik servis çalışanları,
Kargo, su, gazete ve mutfak tüpü dağıtım şirketleri ve çalışanları,
Mahalli idarelerin toplu taşıma, temizlik, katı atık, su ve kanalizasyon, karla mücadele, ilaçlama, itfaiye ve mezarlık hizmetlerini yürütmek üzere çalışacak personeli,
Şehir içi toplu ulaşım araçlarının[10] sürücü ve görevlileri,
Yurt, pansiyon, şantiye gibi toplu yerlerde kalanların temel ihtiyaçların karşılanmasında görevli olanlar,
İş sağlığı ve güvenliği ile iş yerlerinin güvenliğini sağlamak amacıyla iş yerlerinde bulunması gerekli olan çalışanlar[11],
Otizm, ağır mental retardasyon, down sendromu gibi özel gereksinimi olanlar ile bunların veli/vasi veya refakatçileri,
Mahkeme kararı çerçevesinde çocukları ile şahsi münasebet tesis edecekler,
Yurt içi ve yurt dışı müsabaka ve kamplara katılacak olan milli sporcular ile seyircisiz oynanabilecek profesyonel spor müsabakalarındaki sporcu, yönetici ve diğer görevliler,
Çalışanları inşaat alanında bulunan şantiyede konaklayarak yapımı devam eden büyük inşaatlar ile buralarda çalışanlar[12],
Bankalar başta olmak üzere yurt çapında yaygın hizmet ağı olan kurum, kuruluş ve işletmelerin bilgi işlem merkezleri ile çalışanları[13],
ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacağını belgeleyenler, bu kişilerin yanlarında bir refakatçi[14]ile sınav görevlileri,
Şehirlerarası karayolları kenarında bulunan dinleme tesislerinde yer alan yeme-içme yerleri ve buralarda çalışanlar[15],
Zorunlu müdafi/vekil, duruşma, ifade gibi yargısal görevlerin icrasıyla sınırlı kalmak kaydıyla avukatlar,
Araç muayene istasyonları ve buralarda çalışan personel ile araç muayene randevu bulunan taşıt sahipleri,
Motorlu taşıt sürücü kursları, havacılık ve denizcilik kursları, özel ulaştırma hizmetleri mesleki eğitim ve geliştirme kursları ve iş makineleri sürücü eğitim kurslarına devam eden kursiyerlere yönelik hafta sonları düzenlenmesi zorunlu olan direksiyon eğitim sınavları ile diğer teorik ve uygulama sınavlarında görev alanlar ve bu sınavlara girecek kursiyerler,
[16]Mesleki ve teknik ortaöğretim okul/kurumlarında çalışmaları devam eden uzaktan eğitim video çekimi, kurgu ve montaj faaliyetlerinde görevli personel,
M.E.B. tarafından örgün eğitim yapması uygun görülen eğitim kurumlarının çalışanları,
Apartman ve sitelerin temizlik, ısınma vb. işlerini yerine getiren görevliler,
Evcil hayvan satışı yapan iş yerlerinin sahipleri ve çalışanları,
Sadece yarış atlarının bakım ve beslenmelerini ve yarışlara hazırlık antrenmanlarını yapmak kaydıyla at sahipleri, antrenörler, seyisler ve diğer çalışanlar,
İş yerlerinin haşere ve diğer zararlı böceklere karşı ilaçlamasını yapan firmalarda görevli olanlar,
Daha önceki eğitim planlamaları doğrultusunda eğitime devam eden özel güvenlik eğitim kurumları ile bu kurumlarca kullanılan uygulama alanları ve özel poligonlar, bu kurumlarda çalışanlar ve kursiyerler
Turistik faaliyetler kapsamında geçici/kısa süreyle Türkiye’de bulunan yabancılar[17]
Muafiyet nedeni/güzergâh ile sınırlı kalmayarak sokağa çıkma yasağını ihlal eden kişiler hakkında muafiyeti kötüye kullanım nedeniyle idari/adli yaptırımlar söz konusu olacaktır.
B.4 Hafta Sonları
İlk uygulama 16.04.2021 Cuma günü saat 19.00’da başlamak ve yeni bir karar alınıncaya kadar devam etmek üzere tüm hafta sonları ülke genelinde, Cuma günleri saat 19.00’da başlayacak, Cumartesi ve Pazar günlerinin tamamını kapsayacak ve Pazartesi günleri saat 05.00’de tamamlanacak şekilde sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacaktır.
market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler ve online sipariş firmaları hakkında
Market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçiler 10.00- 17.00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecektir. 65 yaş ve üzeri ile 20 yaş altında bulunan kişiler hariç, zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve engelli vatandaşlar hariç araç kullanmamak şartıyla market, bakkal, manav, kasap ve kuruyemişçilere gidip gelinmesi mümkündür.
Aynı saatler arasında market, bakkal, manav, kasap, kuruyemişçiler ve online sipariş firmaları evlere/adrese servis şeklinde de satış yapabileceklerdir.
fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri hakkında
Ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri, sadece ekmek ve unlu mamul satışı yapmak kaydıyla açık olacaktır. Yine 65 yaş ve üzeri ile 20 yaş altında bulunan kişiler dışındakiler, engelli vatandaşlar hariç araç kullanmamak şartıyla ikametlerine yürüme mesafesinde olan fırına ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerlerine gidebilecektir.
Pide ve ekmek üretimi iftardan 1 saat önce sonlandırılacak ve iftar saatine kadar yalnızca satış yapılabilecektir.[18]
lokanta ve restoranlar hakkında
Yeme-içme yerleri[19], 16.05.2021 Pazar günü saat 24.00’e kadar işyerinin iç ve dış alanlarında masada müşteri kabul etmeyecektir. Bu süre içerisinde yeme-içme yerleri hafta içi 07.00-19.00 arasında gel-al ve paket servis; saat 19.00’dan sahur vaktine kadar sadece paket servis; Cumartesi ve Pazar günleriyse sabah 10.00’dan sahur vaktine kadar sadece paket servis şeklinde faaliyet gösterebilecektir. Aynı şekilde online yemek sipariş firmaları hafta içi ve hafta sonlarında saat 10.00’dan sahur vaktine kadar paket servis şeklinde satış yapabilecektir.
B.3 Şehirlerarası Seyahat
Aşağıda listelenen zorunlu hallerden biri bulunmayan kişilerin sokağa çıkma kısıtlaması uygulanan süre ve günlerdeki şehirlerarası seyahatleri ancak toplu ulaşım araçları[20] kullanılarak gerçekleştirilebilir. Toplu ulaşım araçlarının görevlileri ile şehirlerarası seyahat edeceğini belgeleyen eden kişiler şehirlerarası seyahat kısıtlamasından muaf tutulacaktır.
Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan veya önceden alınmış doktor randevusu olan kişiler,
Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılacak veya cenaze nakil işlemine refakat edecek olan[21] kişiler,
[22]Bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen kişiler,
ÖSYM tarafından ilan edilen ve diğer merkezi sınavlara katılacak kişiler ve refakatçileri,
Askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyen kişiler,
Özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olan kişiler,
Ceza infaz kurumlarından salıverilen kişiler,
Bu istisnalar kapsamına girenler, toplu ulaşım araçlarıyla veya İçişleri Bakanlığı’na ait e-başvuru ve ALO 199 sistemleri üzerinden ya da Valilik/Kaymakamlıklara doğrudan başvuru yoluyla Seyahat İzin Kurullarından izin almak kaydıyla özel araçlarıyla seyahat edebileceklerdir.
C. Yeni Kısıtlama ve Tedbirler Hakkında
Sokağa çıkma kısıtlamalarına ek olarak 13.04.2021 tarihinde toplanan Cumhurbaşkanlığı Kabinesinde alınan kararlar doğrultusunda; yeni bir karar alınıncaya kadar aşağıdaki ek kısıtlamalar ve tedbirler uygulanacaktır;
Kamuda mesai saatlerinin başlangıç ve bitiş saatleri 10.00-16.00 olarak uygulanacaktır.
Çalışma koşulları, şartları ve imkanları uygun olan özel sektör firmalarında da esnek çalışma yöntemlerine geçilmesi teşvik edilecektir.
Hafta içi 65 yaş ve üzeri vatandaşlar sadece 10.00-14.00 arasında, 18 yaş altı gençler ve çocuklar ise sadece 14.00-18.00 arasında sokağa çıkabileceklerdir.
Herhangi bir gün/saat ayrımı yapılmaksızın 65 yaş ve üzeri vatandaşlar ile 18 yaş altı gençler ve çocukların şehir içi toplu ulaşım araçlarını[23] kullanmalarına müsaade edilmeyecektir[24].
Halı saha, yüzme havuzu, spor salonu, güzellik merkezi/salonları, hamam ve saunalar, lunaparklar ve tematik parkları, kahvehane, kıraathane, kafe, dernek lokali, çay bahçesi gibi yerler, internet kafe/salonu, elektrik oyun yerleri, bilardo salonu gibi yerler, 17.05.2021 Pazartesi gününe kadar faaliyetlerine geçici olarak ara verecektir. Çay ocakları ise masa, sandalye/taburelerini kaldırmak ve sadece esnafa servis yapmak kaydıyla faaliyetlerine devam edebilecektir.
Sivil Toplum Kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile birlikler ve kooperatiflerin genel kurul dahil yapacakları geniş katılımlı her türlü etkinlikleri 17.05.2021 tarihine kadar yasaklanmıştır.
Evlendirme işlemlerinin gerçekleştirilmesine devam edilmekle birlikte merasim şeklindeki düğün, nişan, kına ve sair törenler 17.05.2021 tarihinden evvel yapılamayacaktır.
Şehir içi toplu ulaşım araçlarında oturma kapasitesi %50 ile sınırlandırılacaktır.
İç hacim bakımından fiziki mesafe kurallarının uygulanamayacağı şehir içi toplu ulaşım araçlarında ayakta yolcu alınmasına müsaade edilmeyecektir. Ayakta yolcu taşıma ağırlıklı toplu ulaşım araçlarına ise, ayakta alınabilecek yolu sayısını belirtir asılacak ve ayaktaki yolcuların durabileceği yerler fiziki olarak işaretlenmek suretiyle belirlenecektir.
Huzurevi, yaşlı bakımevi, rehabilitasyon merkezi, çocuk evleri gibi sosyal koruma/bakım merkezlerine 17.05.2021 tarihine kadar ziyaretçi kabul edilmeyecektir.
Konaklama tesislerinin[25]içerisinde bulunan yeme-içme yerleri, sadece konaklamalı müşterilerle sınırlı olmak ve aynı masada 2’den fazla kişiye servis açılmaması şartıyla hizmet verebilecektir.
Konaklama tesislerinde toplu iftar organizasyonları yapılmayacaktır.
Çeşitli işyerlerinde açılış yahut kısa süreli indirim uygulamaları nedeniyle kontrolsüz kalabalıkların oluşmasını engellemek amacıyla açılış veya belirli gün ya da saatlere özgü genel indirim uygulamalarının yerine yoğunluğun önüne geçilebilmesi için en az bir hafta sürecek şekilde uzun periyotlarla indirim uygulamaları yapılacaktır.
04.2021 tarihine kadar Türkiye’ye giriş yapmak isteyen kişilerden son 72 saat içerisinde yapılmış negatif PCR testi sonucu ibrazı zorunluluğu 31.05.2021 tarihine kadar devam ettirilecektir. Negatif PCR testi sonucu ibraz edemeyen kişilere uygulanacak karantina koşullarına ilişkin iş ve işlemler daha önceden yayımlanmış olan genelgelere göre yerine getirilecektir.
Saygılarımızla
Gülaç Hukuk Bürosu
[1] Özel güvenlik görevlileri dâhil
[2]Havalimanları, limanlar, sınır kapıları, gümrükler, karayolları, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri, PTT gibi
[3]Kızılay’a yapılacak kan ve plazma bağışları dâhil
[4]İhracat/ithalat/transit geçişler dâhil
[5]Kargo dâhil
[6]30.04.2020 tarih ve 7486 sayılı İçişleri Bakanlığı Genelgesi ile oluşturulan Hayvan Besleme Grubu üyeleri ile
[7]İkametinin önü ile sınırlı olmak kaydıyla
[8]Din görevlileri, hastane ve belediye görevlileri gibi
[9] Rafineri ve petrokimya tesisleri ile termik ve doğalgaz çevrim santralleri gibi
[10]Metrobüs, metro, otobüs, dolmuş, taksi vb.
[11]İş yeri hekimi, güvenlik görevlisi, bekçi gibi
[12]Bu madde kapsamında inşaat ve konaklama aynı şantiye alanı içinde ise izin verilir, başka bir yerden çalışanların gelmesine ve şantiyede kalanların başka bir yere gitmelerine izin verilmez. Çalışma sadece inşaat alanıyla sınırlıdır.
[13]Asgari sayıda olmak kaydıyla
[14]Refakatçi eş, kardeş, anne veya baba olabilir.
[15]İl/İlçe Hıfzıssıhha Kurullarınca belirlenecektir.
[16]Millî Eğitim Bakanlığı EBA LİSE TV MTAL ve EBA platformunda yayınlanmak üzere
[17]İkamet izinliler, geçici koruma statüsündekiler, uluslararası koruma başvuru ve statü sahipleri muaf değildir.
[18]İftardan sonra fırınlarda üretim, satış ve diğer hazırlık işlemleri devam edebilecektir.
[19]Restoran, lokanta, kafeterya, pastane, tatlıcı gibi yerler
[20]Uçak, otobüs, tren, gemi ve sair
[21]En fazla 8 kişiye izin verilmektedir.
[22] 5 gün içinde geldiğini yolculuk bileti, araç plakası, seyahatini gösteren başkaca belge, bilgi ibraz etmek kaydıyla
[23]Metro, metrobüs, otobüs, minibüs, dolmuş ve sair
[24] M.E.B. tarafından yüz yüze eğitimin devamına karar verilen sınıf seviyeleri ile destekleme ve yetiştirme kursları/takviye kurslarında eğitim gören 18 yaş altı gençler istisnadır.
[25]Otel, motel, apart otel, pansiyon vb.
Haber ile daha fazlasına ulaşın:
Gündem
Genel Haber
Kaynak: Sporx.com