15 TEMMUZ ŞEHİTLER MAKAMI COŞKUN YILMAZ 71 “Şehitler tepesi boş değil, toprağını kahramanlar bekliyor Ve bir bayrak dalgalanmak için rüzgâr monash.pw de bu bıraktığımız büyük bir miras, örneklik teşkil anlayış ve gaye ile bir adım atıyoruz. Bir ilk edecek bir diriliş ve şahlanış destanı… Şehid… Bu topraklara, bir diriliş bir “ şehid bu topraklara, bir diriliş istiklal ve ölümsüzlük muştusu gibi düştü… bir istiklal ve ölümsüzlük muştusu 2 bin gazi… Kimi kolunu, kimi baca- gibi düştü” ğını, kimi bir başka uzvunu kaybetti Hayat- talar… Hayatlarında hep o gecenin acı hatıra- adım…” demiş, yazıyı: “Bu adımın koşuya sını şerefle taşıyacaklar… dönüşmesi, 15 Temmuz’un, ihanet ve sadakat, kahpelik ve yiğitlik, korkaklık ve cesaret … Biz ise o günü ve onları unutmayacağız… yönleriyle nice hikayelere, türkülere, filmlere, Onları ve onları ön safa iten ruhu diri tutacağız tiyatrolara, şiirlere, resimlere, anıtlara konu Mensubiyetiyle iftihar ettiğimiz bu diriliş hamle- olması niyazıyla…” çağrısı ile bitirmiştim. sini bu yeniden istikbal ve istiklal mücadelesini nakşedeceğiz: Zamanlara ve mekanlara Bir yıl geçti aradan… Mahkemeler başla- dı… Mahkemelerle birlikte milletçe davalara Bir önceki Üsküdar dergisinde, 3. sayı- ilgimizin seviyesi de görünür olmaya başla- mızda, 15 Temmuz’u konu alan, “Darbeler dı… Tabii sanatımıza bu ihanet girişimimin ve Sanat” konulu özel sayının editör yazısını, ve kahramanlık destanının ne kadar ve nasıl “Bu hain girişim, günübirlik siyasî, pratik ve konu olduğu veya olamadığı da… politik anlatımın ötesinde, kalıcılığı hedefle- nerek sanat ve düşüncenin dili ile de ortaya Bir tarihçi merakıyla da gelişmeleri takibe konulmalıdır. Bu da bizlerin, eli kalem, ka- gayret ettim… Günümüzden geleceğe ne ka- lacak diye… Daha yara sıcakken, kan kuru- mamışken, hatıralar canlı iken… Takip ettim, 15 Temmuz nasıl yansıyor sanatımıza ve hangi not düşülüyor tarihimize diye… Hiçbir emeği küçümsemek, hiçbir girişimi etkisizleştirmek, hiçbir gayreti pörsütmek doğ- ru değildir… Bu vadide atılan her adım saygıya değerdir. Aynı zamanda yaşanılan kikatin nasıl inşa edilemediğine… Edebiyat ve mekana yaşananı, hissedileni ve yaşadığı za- sanatımızın 15 Temmuz ile hazin imtihanına manın anlayışını yeni çizgi ve yorumlarla ak- settirmiş. Aslında bir anıt/abide tasarlamamış. İşte, Mimar Hilmi Şenalp’in haberi, müjde Geleneğimize, kültürel birikimimize uygun bir demek daha doğru olur, bu hayal kırıklığı içeri- sinde yeşeren bir ümit oldu: Eski adıyla Boğaziçi, yeni adıyla 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün çı- kış noktasında, Anadolu yakasında, Üsküdar’ın giriş tarafında, boğazın sırtlarında 15 Temmuz konulu bir sanat eseri yükselecekti Hadiselerin en yoğun ve dehşetli yaşandığı bölgelerden birinde… En kanlı olayların ya- şandığı, en destansı mücadelenin verildiği 15 Temmuz’un sembol görünümlerinin hafızala- ra nakşedildiği, 15 Temmuz Şehitler Köprü- sü’nün hemen çıkışında Üsküdar yakasında bir abide ile zamana ve yaşanmışlıklara şahitlik edilecekti… Cumhurbaşkanımız Recep Tay- yip Erdoğan’ın iradeleriyle… Her ayrıntısıyla anlayışla hareket etmiş. Makam geleneğimizi bizzat ilgilendiği, inşa sürecini yakından takip günümüze taşımış. Akıp giden zaman dilimi ettiği bir eser… Olayların hemen akabinde, içerisinde geçmişe saygı, zamana şahitlik, ge- meydan nöbetlerinde, sözünü verdiği, yerini leceğe iz ve selam hassasiyetini abidenin du- tarif ettiği “hatıra iradesi” hayata geçecekti. anlayışında yeni bir sayfa açıyor… Çubuk elemanlardan oluşan, şeffaf geodezik kubbeyi teşkil eden kollar, milletin böylesine Muharrem Hilmi Şenalp, eserinin mahiyeti bir teşebbüs karşısında ortaya koyduğu birlik, ve temsil ettiği mana ile ilgili şu değerlendir- beraberlik ve kenetlenmeye atıftır. Bu tevhid meyi yapıyor: ve kenetlenme sayesindedir ki, milletimizin ve “Şehitlik mevkii için 9 dönümlük bir arazi devletimizin bekasını temin edecek çok güçlü tahsis edildi. Bu alanın tamamı Şehitlik Parkı ve sarsılmaz, kilitlenmiş bir çatı oluşmuştur. olarak tanzim ediliyor. Nakkaştepe tarafından Makam, beş kollu yıldıza atıfla, Türk üç- açılan bir yol ile alana ulaşılıyor. Şehitlik Par- genlerinden oluşan, beşgen bir plana oturan kı’nın peyzajında şehidi temsilen sel- ve yine beşgenden üretilen geodezik bir kub- vi, gül dikildi. beden ibarettir. Kubbede çelik konstrüksiyon 74 üzerine, 5 cm. kalınlığında küfeki taşı kaplama işaret eden bir havuz olarak kullanılmıştır. Bu yapılmıştır. Kubbenin kapladığı alan yaklaşık merkez; zamanın ve bütün hâdisatın tek bir m² olup, beşgene oturan kubbenin 5 kö- yere ve bir merkeze aktığının “Biz Allah’a aidiz şesinde, 5 adet kemer bulunmaktadır. Kemer- ve nihayet O’na döneceğiz (Bakara)” ha- lerden 2 adedi giriş çıkış için birer kapı ma- kikatinin ifadesidir. Ziyaretçiler bu merkezin hiyetinde olup, diğer 3 kemer, içlerinde etrafındaki kademelerde oturup gece gündüz şehidin isimlerinin yazılı olduğu kitabe nişleri her an hafif bir sesle okunacak, büyük bes- olarak kullanılmıştır. Beşgen esaslı geodezik tekâr Itrî veya Hatip Zakiri Hasan Efendi’ye kubbe kavsi, kademelenerek toprak altına dal- ait olduğu tahmin edilen, dilkeşhaveran ma- makta, “kökü mâzide âti” fikrini sembolize kamındaki salâyı dinleyip, şehid isimlerini ederek mekanlaştırmaktadır. Kubbenin çev- okuyabilecek, dileyenler Kur’an okuyup dua relediği kademeli mekânın tam merkezinde, edebileceklerdir. Ayrıca, selvinin önüne İslam sanatlarının en mümtaz unsurlarından konulan, şehit isimlerinin yazıldığı künyelerin biri olan mukarnas, yıldız şeklinde, suyun dev- üzerindeki barkodlardan, şehitlerle alakalı de- rettiği, canlı olan her şeyin sudan yaratıldığına taylı bilgilere ulaşımonash.pw hesabına göre Osmanlıca alfabesinin her harfinin bir rakam değeri vardır. Bir kelimeyi veya satırı oluşturan harflerin toplam rakam değeri, hesaba konu olan olayın hicri tarihini ortaya koymaktadır. Bu tür tarih düşürme sanatında, kelimelere veya satırlara bakıldığında herhangi bir rakam görülmemektedir. Tarih, o kelime veya satırın her harfinin rakam değerinin birbiriyle toplanmasıyla ortaya konulmaktadır. 15 Temmuz Şehitler Makamı’nın inşa tarihi “Hayy” kelimesi ile “Şu âbide aziz şehidler için yâdigâr olsun”mısraının Osmanlı alfabesi ile yazılışında gizlidir. Meraklıları için not: Bu kelime ve satırdaki Osmanlıca harflerin toplam rakam değeri İçinde bulunduğumuz yıl da takvimlerde hicri ’I göstermektedir. 76 Cumhurbaşkanımız meydanlarda diyordu tiyatrolara, şiirlere, resimlere, abidelere konu ya: “Bu ülkede şehitler tepesi hiçbir zaman olmalıdır.” diyorduk ya… Bu anıt önemli bir boş kalmadı, kalmayacak! Bizim şehitlerimi- zin yattıkları toprak belli, tuttukları bayrak belli. Yüreklerindeki iman belli, dillerindeki İşte bu tepedeki makam şehitler tepesine bir kelime-i şehadet belli. Peki onları şehit eden- yenisinin daha ilave edildiğinin ve ihtiyaç lerin neyi belli? Sadece ihanetleri.” duyulan her dem için yenilerinin sıra Dün, bugün ve yarın… İşte bu tepedeki beklediğinin ifadesi… makam şehitler tepesine bir yenisinin daha ilave edildiğinin ve ihtiyaç duyulan her dem adım ve ümit verici bir cevap… Aynı zamanda için yenilerinin sıra beklediğinin ifadesi… anıt/abide tarihimiz açısından yeni ama kök- Şimdi bu sayfanın son sözü olarak, bir sene lerimizden neşet eden çığır açıcı bir çağrı… önceki çağrıya benzer ve ondan farklı bir an- Sanatımızdan ve edebiyatımızdan beklenti- layış ve ümitle seslenişimi sürdürüyorum: “15 mizi daha bir ümitle sürdürüyoruz… Bu hem Temmuz, ihanet ve sadakat, kahpelik ve yiğit- niyazımız, hem muradımızdır… lik, korkaklık ve cesaret … yönleriyle ve ruhu- na uygun nice hikayelere, türkülere, filmlere, Vazgeçmeyeceğiz… 77 78