Sizin için hazırladığımız vücut yağ oranı hesaplama aracı ile şimdi, bedeninize dair önemli bir gerçeği keşfetme zamanı!
Vücut Yağ Oranı, kişinin toplam vücut yağının toplam vücut ağırlığına oranıdır. Vücut Yağ Oranı size vücudunuzdaki yağın gerçek ağırlığının bilgisini verir. Peki, vücudunuzdaki yağ oranını minimum hata payı ile öğrenmenizi sağlayacak pratik bir hesaplama yöntemine ne dersiniz? O halde bu sayfada yer alan yağ oranı ölçme aracını* siz de mutlaka denemelisiniz!
*Hesaplayıcıda esas alınan parametreler, ABD Donanması tarafından geliştirilmiş olup hala kuruma hizmet üyesi alımında kullanılmaktadır. Bu yöntem, günümüzde fitness alanında da en çok tercih edilen basit yağ oranı hesaplama yöntemleri arasında yer almaktadır.
Vücut Yağ oranı için gerekli bilgiler kilo, boy; bel, boyun, kalça (sadece kadınlar için) çevresi ölçümleridir. Bel çevresi ölçümü belin en ince yerinden, boyun ölçümü adem elması üzerinden, kalça en kalın bölgeden ölçülmelidir. Buna göre vücut yağ oranı, ABD Donanmasınca uygulanan yönteme göre şu denklem üzerinden hesaplanıyor:
Erkekler için;
495 / [1.0324 - 0.19077 * log10 (bel - boyun) + 0.15456 * log10 (boy)] - 450 |
Kadınlar için;
495 / [1.29579 - 0.35004 * log10(bel + kalça - boyun) + 0.22100 * log10(boy)] - 450 |
Bu vücut yağ oranı hesaplama formülü, size de fazlasıyla karışık gelmiş olmalı. Neyse ki bu sayfada yer alan pratik hesaplayıcı sayesinde, tablo üzerinde gerekli seçimleri yaptıktan sonra yalnızca mezura ile ölçtüğünüz değerleri girerek yağ oranınızı öğrenebilirsiniz!
Diyet merkezlerinde ve spor salonlarında, yağ oranı ölçmek için çeşitli cihaz veya ekipmanlar bulunabiliyor. Fakat bu aletler herkes için erişilebilir olmamakla birlikte, özellikle tartı formunda olanlar tam olarak doğru sonuçları da vermeyebiliyor. Buna karşılık yukarıda yer alan formül, yağ oranını en fazla yüzde 4’lük yanılma payı ile gösterebilmesi bakımından uzmanlar tarafından da güvenilir bulunuyor.
Bu formül aracılığıyla doğru sonuçlara ulaşmak için ise sadece ayakkabısız-kıyafetsiz olabileceğiniz bir ortam ve bir mezura yeterli! Ancak boy uzunluğunun ayakkabısız ölçülmesi; mezuranın ise boyun, bel ve kalçanın etrafından sıkışık olmayacak şekilde çevrelenmesi gerekiyor.
*Her bireyin vücut tipi birbirinden farklıdır. Bu nedenle tahmini sonuç çıkaran bu hesaplamalar size yüzde 100 doğru sonucu vermez. Eğer bir sorun olduğunu hissediyorsanız, nihai değerler için doktorunuza başvurunuz.
Vücuttaki ideal yağ oranı* yaş aralığı ve cinsiyete göre önemli düzeyde değişiklikler gösteriyor. Buna göre; kadınlar için ideal yağ oranı 18 yaş itibarıyla en az yüzde 17,7 iken, erkekler için ideal yağ oranı ise aynı yaşlarda 6,2’den başlıyor.
*Tabloda yer alan değerler, sadece vücuttaki deri altı yağlanma için hesaplanmıştır. Varılan ölçüm sonuçları, “iç organ yağlanması” olarak da bilinen iç yağlanma oranlarına dair net bir ipucu vermemektedir. Vücudunuzun tüm organlarındaki gerçek toplam yağlanmayı öğrenmek için hekim kontrolü eşliğinde profesyonel ölçüm cihazlarından yardım alabilirsiniz.
İç yağlanma, deri altında depolanması gereken lipitlerin (yağ hücreleri) batındaki mide, karaciğer vb. organların çevresinde birikmesi durumunda gerçekleşiyor. Bu da bel çevresindeki yağlanma düzeyi ile doğru orantılı bir gelişim gösteriyor. Yaşam alışkanlıklarından dolayı kilo fark etmeksizin pek çok kişide gelişebilen bu durum, vücudun normal işleyişini tehdit etmesi bakımından büyük bir risk oluşturuyor. Bu nedenle de iç yağlanmanın düzenli muayenelerle mutlaka takip edilmesi gerekiyor.
Günlük yeterli su tüketimi, dengeli beslenme ve düzenli egzersiz, yağ oranı düşürme hedefi doğrultusunda uyulması gereken başlıca kuralları oluşturuyor. Tüm bu koşullar yaşam tarzı olarak benimsendiği müddetçe, ideal vücut yağ kas su oranına ulaşmak oldukça basit bir hedefe dönüşebiliyor.
Fakat tüm bunlara rağmen yağ oranınızı -özellikle de bel çevresinde- azaltamıyorsanız, vücudunuzda birtakım metabolik sorunlar söz konusu olabileceği için bir uzmandan yardım almak sizin için en doğru çözüm olabilir. Size özel belirlenmiş bir yağ oranı azaltma diyeti ile hem risk barındıran olası problemleri azaltmanız hem de hayalinizdeki görünüme ulaşmanız gayet mümkün!
Tablodaki değerlerden hareketle sizin için ideal vücut yağ oranı kaç olmalı artık öğrenmiş olmalısınız. Peki, çıkan değer idealin altında olduğu için yağ oranı arttırmanın yollarını şimdiden düşünmeye mi başladınız?
Yağ oranı yüksek olan besinler, bu konuda elbette en etkili yardımcılar... Ancak bunlara yönelirken hazır gıdalardan uzak durmayı ve doğal besinlere ağırlık vermeyi unutmamanız gerekiyor. Vücuda faydalı yağları tüketerek kilo alabileceğiniz en doğru beslenme programı için diyetisyen hekiminize danışmalısınız.
Vücut çevrenizi sayfadaki hesaplama metriklerine uygun şekilde ölçmek için ihtiyacınız olan tek şey, metre cinsinden ölçüm yapan bir mezura! Sonrasında ise dikkat etmeniz gerekenler sadece şunlar:
Mezurayı gırtlak/adem elması bölgesinin alt kısmından sıkmadan çevreleyin.
Cinsiyetiniz kadın ise mezurayı belinizin en ince kısmından, erkekseniz de göbek deliğinizin altından çevreleyin. Bu esnada karnınızı rahat bırakmaya özen gösterin.
Mezurayı kalçanızın en geniş kısmından etrafınıza sıkmadan sarın.
Ve artık, tıpkı güncel beden ölçüleriniz gibi yağ oranınızı da öğrenmeye hazırsınız! Peki, elde ettiğiniz sonuçlara dair fikirlerinizi bizlerle de paylaşmaya ne dersiniz? |
Çocuğun normal boy ve kilo gelişimi ve bu gelişimin aşamaları aşağıdaki şekillerde olmaktadır.
Not: Bu sınırlar en alt ve en üst değerler olup aradaki değerler normal sınırlarda kabul edilmektedir.
YAŞ | BOY | |
---|---|---|
3 .ay | 54-64 cm arası | |
6.ay | 58-70 cm arası | |
9.ay | 61-75 cm arası | |
12.ay | 64-80 cm arası | |
15.ay | 68-84 cm arası | |
18.ay | 71-88 cm arası | |
2.yaş | 76-95 cm arası | |
2.5 yaş | 81-100 cm arası | |
3.yaş | 85-104 cm arası | |
3.5 yaş | 89-108 cm arası | |
4.yaş | 92-112 cm arası | |
4.5 yaş | 94-115 cm arası | |
5.yaş | 97-118 cm arası | |
5.5yaş | 100-121 cm arası | |
6 yaş | 103-125 cm arası | |
6.5 yaş | 105-128 cm arası | |
7.yaş | 108-131 cm arası | |
7.5 yaş | 112-134 cm arası | |
8.yaş | 115-137 cm arası | |
8.5 yaş | 117-140 cm arası | |
9.yaş | 120-143 cm arası | |
9.5 yaş | 123-146 cm arası | |
10.yaş | 125-149 cm arası | |
10.5yaş | 129-153 cm arası | |
11.yaş | 133-157 cm arası | |
11.5yaş | 137-161 cm arası | |
12.yaş | 140-165 cm arası | |
12.5yaş | 143-167 cm arası | |
13.yaş | 144-169 cm arası | |
13.5 yaş | 146-170 cm arası | |
14.yaş | 147-170 cm arası | |
14.5 yaş | 148-170 cm arası | |
15.yaş | 148-171 cm arası | |
15.5 yaş | 148-171 cm arası | |
16.yaş | 148-171 cm arası | |
16.5yaş | 148-171 cm arası | |
17.yaş | 148-171 cm arası |
Not: Bu sınırlar en alt ve en üst değerler olup aradaki değerler normal sınırlarda kabul edilmektedir.
YAŞ | KİLO | |
---|---|---|
Doğumda | 2.6-4.3 kg arası | |
3 .ay | 4-7 kg arası | |
6.ay | 5.4-9.2 kg arası | |
9.ay | 6.4-10.8 kg arası | |
12.ay | 7.1-12.1 kg arası | |
15.ay | 7.7-13 kg arası | |
18.ay | 8.3-13.7 kg arası | |
2.yaş | 9.2-15.1 kg arası | |
2.5 yaş | 9.9-16.3 kg arası | |
3.yaş | 10.6-17.5 kg arası | |
3.5 yaş | 11.2-19 kg arası | |
4.yaş | 11.6-20.6 kg arası | |
4.5 yaş | 12-22 kg arası | |
5.yaş | 12.6-23.8 kg arası | |
5.5yaş | 13.2-25.2 kg arası | |
6 yaş | 13.7-26.6 kg arası | |
6.5 yaş | 14.4-28.3 kg arası | |
7.yaş | 15.3-30 kg arası | |
7.5 yaş | 16.2-31.8 kg arası | |
8.yaş | 17.3-34 kg arası | |
8.5 yaş | 18.6-36.5 kg arası | |
9.yaş | 20-39 kg arası | |
9.5 yaş | 21.6-42 kg arası | |
10.yaş | 23-45 kg arası | |
10.5yaş | 24.8-49 kg arası | |
11.yaş | 26.5-53 kg arası | |
11.5yaş | 28-56.6 kg arası | |
12.yaş | 30-59 kg arası | |
12.5yaş | 32-61 kg arası | |
13.yaş | 34-63.3 kg arası | |
13.5 yaş | 36.5-65 kg arası | |
14.yaş | 38-66.3 kg arası | |
14.5 yaş | 39-67 kg arası | |
15.yaş | 40-68 kg arası | |
15.5 yaş | 41-69 kg arası | |
16.yaş | 41-70 kg arası | |
16.5yaş | 42-70 kg arası | |
17.yaş | 43-71 kg arası |
Not: Bu sınırlar en alt ve en üst değerler olup aradaki değerler normal sınırlarda kabul edilmektedir.
YAŞ | BOY | |
---|---|---|
Doğumda | 46-54 cm arası | |
3 .ay | 55-66 cm arası | |
6.ay | 60-72 cm arası | |
9.ay | 64-77 cm arası | |
12.ay | 68-82 cm arası | |
15.ay | 71-86 cm arası | |
18.ay | 75-89 cm arası | |
2.yaş | 77-92 cm arası | |
2.5 yaş | 83-100 cm arası | |
3.yaş | 86-105 cm arası | |
3.5 yaş | 89-109 cm arası | |
4.yaş | 92-114 cm arası | |
4.5 yaş | 95-118 cm arası | |
5.yaş | 98-121 cm arası | |
5.5yaş | 101-125 cm arası | |
6 yaş | 104-127 cm arası | |
6.5 yaş | 106-130 cm arası | |
7.yaş | 109-133 cm arası | |
7.5 yaş | 112-136 cm arası | |
8.yaş | 115-139 cm arası | |
8.5 yaş | 117-142 cm arası | |
9.yaş | 120-145 cm arası | |
9.5 yaş | 122-148 cm arası | |
10.yaş | 125-151 cm arası | |
10.5yaş | 127-155 cm arası | |
11.yaş | 130-158 cm arası | |
11.5yaş | 132-161 cm arası | |
12.yaş | 135-165 cm arası | |
12.5yaş | 137-168 cm arası | |
13.yaş | 140-171 cm arası | |
13.5 yaş | 143-175 cm arası | |
14.yaş | 146-178 cm arası | |
14.5 yaş | 149-181 cm arası | |
15.yaş | 152-182 cm arası | |
15.5 yaş | 155-184 cm arası | |
16.yaş | 158-185 cm arası | |
16.5yaş | 160-185 cm arası | |
17.yaş | 162-185 cm arası |
Not: Bu sınırlar en alt ve en üst değerler olup aradaki değerler normal sınırlarda kabul edilmektedir.
YAŞ | KİLO | |
---|---|---|
Doğumda | 2.6-4.6 kg arası | |
3 .ay | 4.1-7.5 kg arası | |
6.ay | 5.6-9.7 kg arası | |
9.ay | 6.5-11.3 kg arası | |
12.ay | 7.4-12.5 kg arası | |
15.ay | 8.1-13.5 kg arası | |
18.ay | 8.7-14.3 kg arası | |
2.yaş | 9.1-15 kg arası | |
2.5 yaş | 10.3-17 kg arası | |
3.yaş | 11.1-18 kg arası | |
3.5 yaş | 11.7-19.3 kg arası | |
4.yaş | 12.3-21.1 kg arası | |
4.5 yaş | 12.7-22.6 kg arası | |
5.yaş | 13.4-24 kg arası | |
5.5yaş | 14.1-25.5 kg arası | |
6 yaş | 14.8-26.8 kg arası | |
6.5 yaş | 15.6-28.4 kg arası | |
7.yaş | 16.4-30.1 kg arası | |
7.5 yaş | 17.3-31.9 kg arası | |
8.yaş | 18.1-33.8 kg arası | |
8.5 yaş | 19-36.1 kg arası | |
9.yaş | 19.9-38.6 kg arası | |
9.5 yaş | 21-41.8 kg arası | |
10.yaş | 22-45.7 kg arası | |
10.5yaş | 22.9-49.4 kg arası | |
11.yaş | 24.1-52.8 kg arası | |
11.5yaş | 25.4-56.6 kg arası | |
12.yaş | 26.7-60.1 kg arası | |
12.5yaş | 28.3-64 kg arası | |
13.yaş | 30-67.5 kg arası | |
13.5 yaş | 32-70.4 kg arası | |
14.yaş | 34.2-72.8 kg arası | |
14.5 yaş | 36.8-7.5 kg arası | |
15.yaş | 39.5-77.6 kg arası | |
15.5 yaş | 42.1-79.5 kg arası | |
16.yaş | 44.9-80.8 kg arası | |
16.5yaş | 47.4-82 kg arası | |
17.yaş | 48.4-82.7 kg arası |
NOT:Boy ve kilo ölçülerinde Prof.Dr.Olcay Neyzi, Pediatri 1993, 1. cilt ten faydalanılmıştır. (Nobel Kitabevi 2.baskı)
Osman Abalı
Uzman Doktor [Yazar]
Kız Çocuk Grubu Beden Tablosu 3-8 yaş arası | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 3-4 yaş | 4-5 yaş | 5-6 yaş | 6-7 yaş | 7-8 yaş | 8+ yaş |
Boy (cm) | 98-104 | 104-110 | 110-116 | 116-122 | 122-128 | 128 |
Göğüs (cm) | 54 | 56 | 58 | 60 | 62 | 65 |
Bel (cm) | 50,5 | 52 | 53,5 | 55 | 56,5 | 58 |
Basen (cm) | 58 | 60 | 62 | 64 | 66 | 69 |
Boyun (cm) | 25,5 | 26 | 26,5 | 27,5 | 28,5 | 30 |
Bacak Boyu (cm) | 41 | 45,5 | 49 | 52 | 56 | 60 |
Genç Kız Grubu Beden Tablosu 8-14 yaş arası | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 8-9 yaş | 9-10 yaş | 10-11 yaş | 11-12 yaş | 12-13 yaş | 13-14 yaş | 14+ yaş |
Boy (cm) | 128-134 | 134-140 | 140-146 | 146-152 | 152-156 | 156-160 | 160 |
Göğüs (cm) | 66 | 68 | 70 | 73 | 76 | 79 | 82 |
Bel (cm) | 59 | 60,5 | 62 | 63,5 | 65 | 66,5 | 68 |
Basen (cm) | 70 | 72 | 74 | 77 | 80 | 83 | 86 |
Boyun (cm) | 29,5 | 30 | 30,5 | 31 | 31,5 | 32 | 32,5 |
Bacak Boyu (cm) | 59,5 | 62,5 | 65,5 | 68,5 | 71,5 | 74,5 | 77,5 |
Beden Ölçün Şekli
A: Boy / Uzunluk Ölçüsü B: Göğüs C: Bel D: Basen E: Boyun Çevresi F: İç Bacak Boyu |
Erkek Çocuk Grubu Beden Tablosu 3-8 yaş arası | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 3-4 yaş | 4-5 yaş | 5-6 yaş | 6-7 yaş | 7-8 yaş | 8+ yaş |
Boy (cm) | 98-104 | 104-110 | 110-116 | 116-122 | 122-128 | 128-130 |
Göğüs (cm) | 57-59 | 59-60 | 60-61 | 61-63 | 63-65 | 67 |
Bel (cm) | 56-57,5 | 57,5-58 | 58-58,5 | 58,5-59,5 | 59,5-60,5 | 61,5 |
Basen (cm) | 60-61,5 | 61,5-63 | 63-64,5 | 64,5-67,5 | 67,5-70,5 | 73,5 |
Boyun Çevresi (cm) | 25,5-26 | 26-26,5 | 26,5-27,5 | 27,5-28,5 | 28,5-29,5 | 30 |
Genç Erkek Grubu Beden Tablosu 8-14 yaş arası | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 8-9 yaş | 9-10 yaş | 10-11 yaş | 11-12 yaş | 12-13 yaş | 13-14 yaş | 14+ yaş |
Boy (cm) | 128-134 | 134-140 | 140-146 | 146-152 | 152-158 | 158-164 | 164-170 |
Göğüs (cm) | 64-67 | 67-70 | 70-73 | 73-76 | 76-79 | 79-82 | 82-85 |
Bel (cm) | 59,5-61 | 61-62,5 | 62,5-64 | 64-65,5 | 65,5-67 | 67-68,5 | 68,5-70 |
Basen (cm) | 70,5-73,5 | 73,5-76,5 | 76,5-79,5 | 79,5-82,5 | 82,5-85,5 | 85,5-87,5 | 87,5-89,5 |
Boyun Çevresi (cm) | 29,5-30 | 30-31 | 31-32 | 32-33 | 33-34 | 34-35 | 36 |
Beden Ölçün Şekli
A: Boy / Uzunluk Ölçüsü B: Göğüs C: Bel D: Basen E: Boyun Çevresi |
Kadın Üst Beden Tablosu | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 |
XXS | XS | S | M | L | XL | XXL | 3XL | 4XL | 5XL | |
Göğüs Genişliği (cm) | 76-78 | 80-82 | 84-86 | 88-90 | 92-94 | 97-99 | 105-107 | 113-115 | 121-123 | 129-131 |
Bel (cm) | 58-60 | 62-64 | 66-68 | 70-72 | 74-76 | 79-81 | 87-89 | 95-97 | 103-105 | 111-113 |
Pantolon ve Etek Bedenleri | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 32 | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 | 50 | |
Bel (cm) | 58-60 | 62-64 | 66-68 | 70-72 | 74-76 | 79-81 | 87-89 | 95-97 | 103-105 | 111-113 | |
Basen (cm) | 86 | 90 | 94 | 98 | 102 | 106 | 112 | 118 | 124 | 130 | |
İç Boy (cm) | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 | 77 |
Kadın Üst Beden Tablosu (Büyük Beden) | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 |
XS | S | M | L | XL | XXL | 3XL | 4XL | |
Göğüs Genişliği (cm) | 86 | 90 | 94 | 98 | 102 | 108 | 114 | 120 |
Bel (cm) | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 90 | 96 | 102 |
Boyun (cm) | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 |
Kadın Alt Beden Tablosu (Büyük Beden) | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bedenler | 34 | 36 | 38 | 40 | 42 | 44 | 46 | 48 |
XS | S | M | L | XL | XXL | 3XL | 4XL | |
Bel (cm) | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 90 | 96 | 102 |
Çocukluk döneminin en büyük özelliği, sürekli bir büyüme süreci göstermesi. Ne var ki her çocuk sağlıklı büyüme ve gelişme sürecini yaşayamıyor. Gerek hastalıklara gerekse beslenme yetersizliğine bağlı olarak çocuğun gelişiminin durması, en çok boy uzamasını etkiliyor.
Çocukluk çağında büyümede duraklama veya boy kısalığı altta yatan hastalığın ilk belirtisi olarak kabul ediliyor. Ayrıca, bağırsak sistemi hastalıkları, doğumsal kalp hastalıkları, kronik diyare, talasemi ve böbrek hastalıkları gibi birçok hastalıkta uygun tedavi yapılmazsa boyun kısa kalması bekleniyor.
İstanbul Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Büyüme ve Gelişme ve Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feyza Darendeliler, bebeklikte ilk 1 - 1.5 yaşına kadarki beslenmenin boy ortalamasını belirlediğini belirtiyor. Boy uzamasının 18 - 19 yaşa kadar sürdüğünü anlatan Prof. Darendeliler, konuyla ilgili sorularımızı yanıtladı...
Ne zaman danışmalı?
Boy kısalığı nedir?
- Boyun büyüme eğrilerinde 3. persantil dediğimiz en alt çizginin daha altında olması, büyüme hızının düşük olması veya anne babaya göre boyun kısa olmasını boy kısalığı kabul ediyoruz. Bu durum doktora danışmayı ve tetkik gerektirir.
Boy kısalığının nedenleri ve buna yol açan faktörler nelerdir?
- Ailevi boy kısalığı, yapısal boy kısalığı ve ergenliğin gecikmesi, iskelet sistemi hastalıkları, doğum kilosunun düşük olması, beslenme bozukluğu, uzun süreli hastalıklar (kalp, böbrek, kan hastalıkları gibi), uzun süreli ilaç kullanımı, Turner sendromu, hipotiroid, büyüme hormonu eksikliği ve sevgi yoksunluğunu nedenler arasında sayabiliriz. Turner sendromu sadece kız çocuklarında 2 bin 500'de bir görülen ve en önemli bulguları erken yaşlarda boy kısalığı ve ileriki yaşlarda ergenlik yokluğu olan bir hastalıktır. Büyüme hormonu eksikliği 3 bin 500'de bir görülür ve sıklıkla tek bulgusu boy kısalığı veya büyümede duraklamadır. Hipotiroidi sıklığı da 3 bin 500'de birdir ve doğumsal formlarında boy kısalığı dışında zeka geriliği de görülür. Doğum tartısı gebelik süresine göre düşük olarak doğan ve ilk 2 yaşta büyümede yakalama yapamayan çocukların da nihai boyları kısa olur.
Beslenme, ana neden
Bunlardan Türkiye'de en çok öne çıkan nedenler hangileri?
- Özellikle hayatın ilk yıllarında geçirilen beslenme bozukluğu daha sonraki yaşlarda boy kısalığına neden oluyor. Uzun süren beslenme bozukluğu olan çocukta önce kilo düşer sonra boy kısa kalır. Sağlıklı büyümek ve bodurluğu önleyebilmek için sağlıklı bir beslenme ilk koşul.
Boy kısalığının toplumda görülme sıklığı nedir?
- Yüzde 3 - 15 arasında değişir. Bunların yüzde 80 - 85'ini normal kısa olarak kabul ediyoruz. Bunların nedenleri yapısal ve ailevidir. Normal kısa boyluluk toplumda en sık görülen boy kısalığıdır. Bu çocukların boyları kısa ancak büyüme hızları normaldir. Bir kısmının anne ve babası da kısa boylu olup kalıtsal faktörler ön plandadır. Patolojik yani tedaviye ihtiyacı olan grubun oranı ise yüzde 15 - 20. Bunlarda boy kısa ve büyüme hızı düşüktür. Bunları da ikiye ayırıyoruz. Bazılarında orantısız bir boy kısalığı (kol ve bacaklar kısa) vardır. Orantılı boy kısalıkları içinde Türkiye'de uzun süreli beslenme bozukluğu sonucu gelişen ve bodurluk diye adlandırdığımız boy kısalığı yüzde 12 - 16 oranında görülür.
Bu hastalıklara bağlı görülen boy kısalığı kaç santimetredir?
- Patolojik boy kısalıklarında nihai boy, hastalıklar arasında değişiklik gösterse de genelde kızlarda 130 - 140, erkeklerde 140 - 150 santimetre arasında değişir. İskelet sistemi hastalıklarında nihai boy daha kısadır (120 santimetre civarı).
Sevgisizlik de etken
Psikososyal nedenler nelerdir?
- Sevgi yoksunluğu yaşayan çocuklarda örneğin olumsuz aile yapısı olanlarda, bazı yuva çocuklarında kısa boyluluk görülebiliyor.
Doğum kilosu ve boyu önemli mi?
- Türkiye'de yılda dünyaya gelen 1 milyon 250 bin çocuğun 37 bin 500'ü 2,5 kilonun altında doğuyor. Bunlar arasında kısa boylu kalanların sayısı ise 2 bin 250. Düşük doğum tartılı çocukların yani zamanında 2.5 kilonun altında dünyaya gelenlerin yüzde 80 - 85'i normal yaşıtlarını yakalıyor. Yüzde 10 - 15'i ise kısa boylu kalıyor. Bu çocuklarda tipik bir bulgu, zayıf ve iştahsız olmaları, üçgen bir yüze ve zayıf bir görünüme sahip olmaları. Tedavi görmezlerse nihai boyları kızlarda 140, erkeklerde 150 santimetrede kalıyor. Doğumdaki boy uzunluğu olarak da 47 santimetre altını kısa kabul edebiliriz.
Spor yapmak etkili mi?
- Spor mucizevi şekilde boy uzatmıyor ancak özellikle çocuklar için çok yararlı. Kemik yoğunluğunu artırarak ileride osteoporozun daha az görülmesini sağlıyor. Kas kitlesi ve akciğer kapasitesinin artmasına yol açıyor. Bunların dışında egzersiz bazı hormonların salımını artırdığından büyüme hormonunun salgılanmasını arttıran faktörlerden biri olarak gösterebiliriz.
Tedaviyle ne kadar uzama sağlanıyor?
- Büyüme hormonu eksikliğinde erken yaşlarda büyüme hormonu tedavisinin başlanması tedavinin başarısı açısından çok önemli. Hipotiroidin doğumsal formlarının yenidoğan döneminde taranarak tanı konması (topuktan kan alınarak) ve tiroid hormonuyla hemen tedaviye başlanması gerekir. Erken tanı ve tedaviyle boy kısalığının yanı sıra zeka geriliği de önlenmiş olur. Turner sendromunda erken büyüme hormonu tedavisiyle normal nihai boya erişilmesi mümkündür. Doğum tartısı gebelik süresine göre düşük doğan ve kısa boylu kalan çocuklarda büyüme hormonuyla nihai boy, başarıyla uzatılıyor. Çocuk büyüme hormonuyla normal sınırların içine giriyor. Anne babasına göre beklenen boya ve toplam normallerinin içine giriyor. Uzama oranı örneğin 2 yaşında başladığınız çocukta çok daha fazla olur. Eğer ki bu tedavi başlanırsa kızlarda 160, erkeklerde 170 santimetreye varıyorlar.
Büyüme hormonunun kullanılmadığı durumlar var mı?
- İskelet sistemi hastalıklarının tedavisi çok zordur. Bunlarda büyüme hormonuyla değil cerrahi uzatma tedavisi verilebilir. Cerrahi uzatma da her hastada uygulanamayabilir.
Türkiye'de büyüme hormonu tedavisinde başarı oranı nedir?
- Büyüme hormonuyla özellikle kısa ve uzun dönemde çok başarılı sonuçlar alınıyor. Ancak ülkemizdeki büyüme hormonu ve Turner sendromu verileri değerlendirildiğinde hastaların tanı ve tedaviye başlama yaşı oldukça geç görülüyor. Bu da hastalığın tanısının geç konulduğu ve tedavi açısından başarı şansının azaldığının bir göstergesi. Boy kısalığına neden olan hastalık ne kadar erken teşhis ve tedavi edilirse boy uzatma tedavisinde de başarı şansı o kadar artar.
Türkiye'de ortalama kadın ve erkek boyu ne kadar?
- Erkekler için 175 santimetre, kadın için 160 santimetre olarak kabul edilir. Alt sınır olarak da kadınlarda 148, erkeklerde 162 santimetre kabul edilir. Ancak toplum yıllar içinde uzuyor kadın ve erkeklerde ortalama ve alt sınır değerlerinin 3 santimetre uzadığını söyleyebiliriz.
Yaşlara göre ortalama boy
ERKEK ÇOCUKTA (Üst sınır)
- Doğum: 50.6 cm
- 6 ay : 66.5 cm
- 1 yaşında: 74.7 cm
- 2 yaşında: 84 cm
- 3 yaş: 95.3 cm
- 4 yaş: 102.5 cm
- 5 yaş: 109.5 cm
- 6 yaş: 116 cm
- 7 yaş: 121.5 cm
- 8 yaş: 127 cm
- 9 yaşında: 132 cm
- 10 yaşında: 137.5 cm
- 11 yaşında: 143.5 cm
- 12 yaşında: 150 cm
- 14 yaşında: 162 cm
- 16 yaşında: 172.5 cm
(Alt sınır)
- Doğumda: 46.3 cm
- 6 ayda: 59.5 cm
- 12 ayda: 68 cm
- 2 yaşında 77 cm
- 3 yaşında 87 cm
- 4 yaşında 92.5
- 5 yaşında 98 cm
- 6 yaşında 104 cm
- 7 yaşında 109.5 cm
- 8 yaşında 115 cm
- 9 yaşında 120 cm
- 10 yaşında 125 cm
- 11 yaşında 130 cm
- 12 yaşında 135 cm
- 14 yaşında 146.5 cm
- 16 yaşında 158 cm
KIZ ÇOCUKTA (Üst sınır)
- Doğum: 50.2 cm
- 6. ay: 64.5 cm
- 12 ay: 73 cm
- 2 yaş: 85.5 cm
- 3 yaş: 95 cm
- 4 yaş: 102 cm
- 5 yaş: 108 cm
- 6 yaş: 114 cm
- 7 yaş: 120 cm
- 8 yaş: 125.5 cm
- 9 yaş: 130.5 cm
- 10 yaş: 137 cm
- 11 yaş: 145 cm
- 12 yaş: 154.5 cm
- 14 yaş: 158.5 cm
- 16 yaş : 159 cm
(Alt sınır)
- Doğum: 47 cm
- 6 ayda: 58 cm
- 12 ay: 64.5 cm
- 2 yaş: 76.5 cm
-3 yaş: 85.5
- 4 yaş: 92 cm
- 5 yaş: 97.5
- 6 yaş: 103 cm
- 7 yaş: 108 cm
- 8 yaş: 115 cm
- 9 yaş: 120.5 cm
- 10 yaş: 125 cm
- 11 yaş: 133.5 cm
- 12 yaş: 140.5 cm
- 14 yaş: 147.5 cm
- 16 yaş: 148.5 cm
Basit bir boy hesaplama yöntemi
Erişkin insanda normal beklenen boy için basit bir hesaplama yöntemi:
Kız çocuk için; anne ve baba boyunun toplamından 13 çıkarılacak, çıkan sonuç ikiye bölünecek. Ortaya çıkan sayı, çocuğun olması gereken boy uzunluğunu verir.
Erkek çocuk için anne ve baba boyunun toplamına 13 eklenecek, çıkan sonuç ikiye bölünecek.
Kız ve erkeklerde büyüme hızı
İlk 1 yaşta; yılda 25 cm
1 - 2 yaş arası; yılda 10-12 cm
2 - 4 yaş arası; yılda 7 cm
4 - 12 yaş arası yılda 5 cm büyürler
Ergenlik dönemi boyunca kızlar 15 - 20 cm, erkekler 20 - 25 cm uzar