Yirmilik diş yaşları arasında gelişimin tamamlayıp ağızda yer alan 3 büyük azı dişleridir. Doğru hizalanmadıysa komşu dişlere ve çene kemiğine zarar verebilir. Kemik yoğunluğuna göre dişin kök anotomisine bağlı olarak bu dişler ya tamamen çıkabilir ya da çene kemiğinde tamamen ve yarı gömülü kalabilirler. Yirmi yaş dişleri, bazen gömülü kalması ya da tamamen dışarı çıkamaması nedeniyle sorunlara yıl açabilir. Diş hekimi çekilen röntgen yardımıyla yirmilik dişin konumu ve hizalanması hakkında bilgi verip, gerekirse ağız cerrahına da gönderebilir. Ciddi bir sorun varsa, yirmilik dişlerin çıkarılması önerilebilir. Ağrı sorunu olup olmadığı, dişin çene kemiğine ne kadar gömülü olduğu ve komşu dişe olan teması değerlendirilir.
Gömülü 20’lik diş çıkmaya çalışırken üst çenede kulak bölgesi, şakaklar, alt çenede çene altı ve boyuna kadar ağrı hissettirebilir. Lenf bezlerinde de şişlik ve hassasiyet oluşturabilir. Böyle durumlarda hekime başvurmak şarttır. Hekimin verdiği ilaç kullanıldıktan sonra ağrısı geçen dişlerin en kısa sürede çekilmesi gerekir. Devamlı sorun oluşturan ama sorunu antibiyotik ilaçlarla bastırılan yirmilik dişlerin çevresinde kist olup çene kemiğini zayıflatabilir’lik dişler kolayca iltihap ve apse yapabilen, çürüyen dişlerdir. Bu yüzden diş hekimlerinin % 99’u 20’lik dişlerin bir an önce çekilmesini önerirler.
Yirmilik diş ağrısının çeşitli nedenleri vardır. Hem çıkarken, hem de çürüdüğünde çok ağrı yapan Yirmilik dişler, ağızda en arkadadır, bazı insanlarda yirmili yaşlarda çıkarlar, çenede boş yer olmadığından, yan eğri şekilde damakta büyür ve ağrılı bir süreç yaşatır. Dişler sıkılaşıp, yirmilik dişe yer açarlar, bu esnada oluşan baş ağrısı, bilhassa gece geç saatlerde çok hissedilir. dakika karanfil çiğnenebilir.
Diş ağrılarının genelinde önerilebilecek geçici tedavi karanfil yağının pamukla ağrıyan dişin üstüne konulmasıdır. En kısa zamanda diş hekimine gitmek şarttır, çünkü diş ağrıları kalp sorunlarından kulak ağrısına dek pekçok ağrı ve hastalığı tetikler.
Diş ağrısı; dişteki çürük, diş minesi aşınması, diş eti iltihabı vb nedenlerden kaynaklanır. Diş apseleri, gömülü dişer (yirmilik dişler), sinüzit gibi ağız dışı hastalıktan da kaynaklanır.
Diş ağrısı, çene ağrısını da tetikler. 20 yaş dişi çene ağrısını da beraberinde getirir. Bilhassa 20 yaş dişi çıkarken kulak altı ve çene arasındaki bölge ile, göz ve şakak bölgesinde şiddetli ağrı ve şişlik görülebilir. Dişler fırçalanıp, yemek artıkları temizlenmelidir. Kürdan ve diş ipi kullanılmalıdır. Yüksek yastık kullanmak da, diş ağrılarına iyi gelir.
20’lik Diş Ağrısına ne iyi gelir?
Yirmi yaş dişleri genel olarak çene kemiğinde bulunduğu konum dolayısıyla, üzerinin diş eti kalması nedeniyle gömük durmaktadır. Dişin bir bölümünün diş etiyle kaplı olması durumunda sıklıkla enfeksiyon ve bunun neden olduğu çene açma esnasında ağrı ve azalma, yüzde şişme meydana gelmektedir. 20’li yaşlar döneminde çıkmasının sebebiyle 20’li dişer adını alan bu dişlerden, ağzın en arka kısımlarında ve hem alt hem de üst çenede bulunan 8. sıra dişleridir. Genellikle üstten ya da alttan değil de, yan dişe yaslanarak çıkan bu dişler, herhangi bir soruna sebep olmuyorsa çekilmesi gerek duyulmamaktadır. Herhangi bir sıkıntıya neden olmasa bile diğer dişlerin sağlığı ve düzgün sıralanması açısından, yirmilik dişlerin çekimi gerekebilmektedir. Bu dişlerin çekimi, çene cerrahları tarafından, lokal anestezi ile uyuşturularak yapılmaktadır. Gömülü dişlerin çekiminin zorluğu, köklerin pozisyonlarına bağlı olmaktadır. Bu yüzden ilk olarak diş röntgeni çekilerek, problem yaratan 20’lik dişin konumu belirlenmelidir. Üstte bulunan 20’lik dişler genelde daha sık etkilenirler ama alt dişleri söküp çıkarmak daha kolaydır.
20’lik dişlerin çekilme durumları şu şekildedir;
20’LİK DİŞ AĞRISI VE BELİRTİLERİ
20’lik diş ağrılarında iki durum göz önünde bulundurulmalıdır. Bunların birincisi 20’lik dişin neden olduğu yansıma ağrılar, ikincisi ise dişte meydana gelen ağrıdır. 20’lik diş ağrısı, diş etinin iltihaplanmasından veya çürükten kaynaklanmaktadır. Şiddetli ağrıya dönüşmeden önce tatlı yiyecekler yenildiği zaman hassasiyetin oluşması, soğuk uyaranlarda keskin ve anlık bir sızı ağrının oluşması şeklinde kendini hissettirir. Bu aşamalarda müdahale edilmediği sürece şiddetli ağrıya dönüşmektedir. Baş, boyun bölgelerinde oluşan ağrıların kaynağı da bu dişler olabilmektedir. Bu durum yansıyan ağrı olarak tanımlanmaktadır. Özellikle farklı bir neden konulmuyorsa, baş ve boyun bölgesi ağrılarında ilk atılacak adım, 20’lik dişin çekimidir.
20’LİK DİŞİN ZARARLARI
20’lik yaş dişleri çekilmediği takdirde kişinin hayatını bir çok açıdan olumsuz etkilemektedir. 20’lik diş belirtileri görülmeye başlandığı an mutlaka doktor kontrolü yapılması gereklidir. Bazı yirmilik dişler kısmen görünse bile bazen tamamen gizli kalabilmektedir. Yirmilik dişler çene içinde ters veya yatay büyüyebildikleri için, diş yapısını bozar ve diğer dişleri çarpıtır. Yirmilik dişler her ne kadar diş etleriyle kısmen ortaya çıkarsa bu durumda kişi için bazı sorunlar oluşturmaktadır. Diş hastalıklarına sebep olan bu durum aynı zamanda bakteri ve mikrop oluşumunu arttırır. Diş etinden yarım çıkan gömülü diş kesinlikle çektirilmelidir. Aksi takdirde yanındaki dişleri de çürütebilir, ağız kokusuna sebebiyet verebilir. Bu yüzden, ağız ve çene sağlığınıza zarar verebilecek 20’lik yaş dişlerinin mutlaka çekilmesi gereklidir.
20’LİK DİŞ ÇEKİMİYLE, NORMAL DİŞİN ÇEKİMİ AYNI MIDIR?
Normal diş çekimiyle farklı olan yirmilik diş çekimlerinde, dişin, çene kemiğindeki konumu, pozisyonu, üzerinin diş etiyle kapalı olup olmaması önemli etkenlerdendir. Bu durumlarda diş çekimi oldukça zorlaşmaktadır. Ama normal diş çekiminde dişler, diş etinin üstündedir ve yirmilik dişlere göre daha kolay çekilir. Normal dişlerde şişme ve kanama daha çabuk iyileşirken, yirmilik dişlerin çekiminde iyileşme süreci normalinden daha uzun sürmektedir.
20’LİK DİŞ ÇEKİMİ SONRASI DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
20’lik dişlerin çekilmesinde diş bakımına dikkat edilmeli. Dişin çekildiği yer kurcalanmamalı ve yara ile oynanmamalıdır. Aksi takdirde dişte enfeksiyon oluşumu ve yaradan kanama kaçınılmazdır. Diş çekiminin gerçekleştiği tarafta 24 saat boyunca çiğneme gerçekleştirilmemelidir. Sigara ve alkol gibi maddelerin tüketilmemesinin yanı sıra, mümkün olduğunca az tükürülmelidir. Operasyondan sonra yüzde şişme olmasının engellenmesi için, dişin olduğu yanağa mutlaka buzlu kompres uygulanarak, şişmenin önüne geçilebilmektedir. Diş çekimi sonrasında kanamanın kontrol altına alınması için 15 dakikada ya da yarım saat boyunca tampon yapılması gereklidir.
20'LİK DİŞ AĞRISI NASIL GEÇER?
20’lik dişler, diğer tüm dişler gibi sancılı bir süreçle birlikte çıkar. Bunun sebebi dişin büyüme süreciyle birlikte diş etlerinin yarılması, diş köklerinin zorlanması ve çene kemiğinin büyüyen dişe alan açmak için genişlemesidir. Bu tip diş ağrıları yaşanması durumunda dikkat edilmesi gereken ilk nokta, ağız ve diş sağlığına özen göstermektir.
Dişlerinizi düzenli olarak fırçalamanız, dişlerinizi fırçalarken ağzınızın tüm noktalarına ulaşabilecek fırça modellerini tercih etmeniz, diş etlerinizi zedeleyebilecek fırçalardan kaçınmanız büyük önem taşır. Düzenli olarak diş fırçalama işlemleri sayesinde ağzınızda gıda parçası kalmasını engelleyebilir, plak ve bakteri oluşumlarını yok edebilir ve böylece yeni azı dişlerinizin sağlıklı bir ortamda gelişmesini kolaylaştırabilirsiniz.
Ağız ve diş eti sağlığınızı artırmak için gargaralardan, çalkalama sularından ve diş iplerinden de yararlanabilirsiniz. Yirmilik dişleriniz sağlıklı bir şekilde büyüyorsa ağrılarınızı hafifletmek için doktorunuzun onay vereceği ağrı kesici ilaçlardan da kullanabilirsiniz.
20’LİK DİŞİN ALINMASINA YOL AÇACAK DURUMLAR NELERDİR?
Yirmi yaş dişlerinin cerrahi operasyonla alınması için dişin sağlığınız üzerinde olumsuz etkilere yol açması gerekir. Aşağıdaki durumların biri ya da birkaçı oluşuyorsa akıl dişlerinin ameliyatla çıkarılması tercih edilebilir.
-Yirmilik dişler diş etlerinde enfeksiyona yol açıyorsa,
yaş dişleri sebebiyle çene kemiğinde zorlanma oluşuyorsa,
-Çıkamayan dişler mevcut dişlerin köklerini zorluyor ve çürümeye sebep oluyorsa,
-Diş etlerinde yoğun ve acılı apseler büyüyorsa,
’lik diş sebebiyle ağız içinde kist ve tümör oluşma riski varsa,
yaş dişi diş eti kanamalarına, ağız içi kokusuna ve zonklamalara neden oluyorsa ameliyat seçeneği değerlendirilebilir.