2018 Kpss Tarih Konu Anlatımı Pdf

Genel Müdürlüğümüzce öğrencilerin derslerdeki akademik başarısını artırmak, öğrenme eksiklerini gidermek amacıyla çeşitli yardımcı kaynaklar hazırlandı ve bu kaynaklar öğrencilere basılmış olarak eğitim-öğretim yılının başında dağıtıldı. "Kazanım Kavrama Testleri", "Çalışma Defterleri", "Beceri Temelli Etkinlikler", "3 Adım Soru Bankası" kaynaklarına yenileri eklendi.

Yardımcı kaynaklara eklenen "3 Adım Deneme Sınavları Seti"  ve "Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testleri" daha önceki kaynaklar gibi öncelikle deprem bölgesi olmak üzere bütün öğrencilere basılı olarak ulaştırıldı. Böylece öncelikle deprem bölgesindeki öğrenciler olmak üzere bütün öğrencilerin YKS öncesinde öğrenme eksikliklerinin tamamlanması ve akademik başarılarının artırılması hedefleniyor.

Bu kapsamda üniversite sınavlarına hazırlık sürecinde öğrencilere destek olmak amacıyla "3 Adım Deneme Sınavları Seti"hazırlandı.Tamamı yeni ve özgün sorulardan oluşan 3 Adım Deneme Sınavları Seti, 5 set ve 15 kitabı kapsıyor. Bu kitaplar, YKS'ye hazırlanan 12. sınıf öğrencileri ve mezun öğrencilere yönelik oluşturuldu. Bu set; sözel, sayısal, eşit ağırlık ve yabancı dil bölümleri için TYT, AYT ve YDT şeklinde hazırlandı. TYT seti 3 kitap ve 15 deneme, AYT Sözel Seti 3 kitap 15 deneme, AYT Sayısal 3 kitap 15 deneme, AYT Eşit Ağırlık 3 kitap 15 deneme ve Yabancı Dil seti 3 kitap 15 deneme içeriyor. Ayrıca denemelerin tamamı 2023 ÖSYM konularının tamamını kapsayacak şekilde kurgulandı. Her setin içindeki deneme sınavları, kolay-orta-zor şeklinde sınıflandırıldı.Deneme sınavlarını çözen öğrenciler, kare kod aracılığıyla ÖDS'deki YKS modülünde bulunan deneme sınavı değerlendirme bölümünden konu analiz raporuna ulaşabilecek.

Genel Müdürlüğümüzce hazırlanan bir diğer kaynak ise "Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testleri" oldu. Yardımcı kaynak setinde matematik, fizik, kimya, biyoloji derslerinde 9, 10, 11 ve 12. sınıflarına yönelik 16 kitap bulunuyor. Kaynak, ilgili derslerin tüm konularını kapsayan çoktan seçmeli sorular ve bu sorulardan bazılarına ait örnek çözümlerden oluşuyor.

Ders kitaplarının destekleyicisi olarak tasarlanan bu kitapların konuların pekiştirilmesinde, öğrenme eksikliklerinin tamamlanmasında faydalı olması amaçlanıyor. Destekleme yetiştirme kurslarının yardımcı kaynak ihtiyacını gidermesi amacıyla da bu kitaplar yaprak test olarak kullanılabilir. Kitapta her konuya ait 4 testten oluşan çoktan seçmeli sorular bulunuyor. Ayrıca bu testlerde yer alan bazı soruların da çözümlerine yer veriliyor. Öğrenciler, çözümlü sorular sayesinde sorunun nasıl çözüleceğini öğrenirken çoktan seçmeli soru testleri ile öğrendiklerini pekiştirebilecek. Çoktan seçmeli testler, konuların özellikleri ve tüm öğrenci düzeyleri göz önünde bulundurularak kurgulandı.

 "3 Adım Deneme Sınavları Seti"ne ulaşmak için tıklayınız.

"Dört Dörtlük Konu Pekiştirme Testleri"ne ulaşmak için tıklayınız.

zaman
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

GİRİŞ
Kamu Personeli Seçme Sınavına
hazırlanan adaylar,

Bu çalışma 2017 Öğretim Programı

SAİT ZAMAN
KPSS Tarih müfedatında yer alan bilgiler
ünitelerine göre kısa notlar şekilde derle-
nerek bu notların içerisinde yer almaktadır.

Gireceğiniz sınav için çalışma sürecinde

Sait ZAMAN

1 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Cihan Hakimiyeti dü-
şüncesi gibi nedenler- İ S L A M Ö N C E S İ T Ü R K DEVLETLERİ
den dolayı Türkler Dünya’nın bir çok bölgesine göç et-
►► İSKİTLER(SAKALAR)
mişlerdir.
✎
✎Bilinen ilk Türk topluluğudur.
✎
✎Karadeniz’in kuzey taraflarında kurulmuştur.
►► GÖÇLERİN SONUÇLARI
✎
✎Bilinen en ünlü hükümdarları Alp Er Tunga’dır(Afresiyab).
✎
✎Türk kültürü çok geniş bir alana yayılmıştır.
✎
✎Tarihin ilk kadın hükümdarı olan Tomris Hatun İskitler dö-
✎
✎Türk tarihini bir bütün olarak incelemek zorlaşmıştır. neminde yaşamıştır.
✎
✎Farklı yerlerde farklı devletler kurulmuştur. ✎ üzengiyi yapmışlardır.
✎İlk
✎
✎Gittikleri bölgeden etkilenmiş ve o bölgeyi etkilemişlerdir. ✎
✎Altın ve gümüş işletmeciliğinde öncü olduklarından do-
✎
✎Bazı Türk boyları milli kimliklerini kaybetmiş ve asimile ol- layı kendilerine Bozkırın Kuyumcuları unvanı verilmiştir.
muşlardır. ✎
✎Amazon Kadın savaşçıları bu dönemde faaliyet göster-
✎
✎Kavimler göçüne neden olmuştur. mişlerdir.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
2
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
unvanlarını almıştır.(2018 9.Sınıf güncellenmiş Meb tarih ✎
✎Artan taht kavgaları ve Çinlilerin baskılarından dolayı
kitabı) Çin kaynaklarında Tuman olarak geçmektedir. Asya Hun devleti M.S 216 Tarihinde Batı ve Güney olmak
✎
✎Başkentleri Toprak Ana denilen Ötüken’dir. üzere 2’ye ayrılmıştır. Batı Hun devleti Çinlilere bağlan-
✎
✎Çin Seddi ilk defa Teoman döneminde örülmeye başlan- mıştır.Sonrasında ise Kavimler Göçü meydana gelmiştir.
mıştır.Mete Han döneminde ise bitmiştir. ✎
✎NOT: Orta Asya’nın en uzun ömürlü devleti Asya Hun
✎
✎Teoman’ı tahttan indiren Mete Han Asya Hun devleti Devleti’dir.
Hakan’ı olmuştur.Mete Han’ın tahta çıkış tarihi olan M.Ö.
209 bugün Türkiye Cumhuriyeti’nin Kara Kuvvetleri Ko- K A V İ M L E R GÖÇÜ
mutanlığının kuruluş tarihi olarak gösterilmektedir.) ✎
✎Asya Hun devletinin parçalanmasından sonra Asya’nın
✎
✎Mete Han dönemi Asya Hun Devleti’nin en parlak dö- batısında bulunan Hunlar ilerleyerek Alan’ların toprak-
nemidir. larını ele geçirmiştir.Buradaki kavimlerin hareketi sonucu
Kavimler göçü başlamıştır.
✎
✎Mete Han tüm Türk boylarını tek çatı altında toplamıştır.
✎
✎Sonuçları:
✎
✎Çin kaynaklarında Mao-Dun olarak geçmektedir.
✎
✎Roma İmparatorluğu Doğu ve Batı olmak üzere 2’ye ay-
✎
✎Devlet Merkez-Sağ-Sol şeklinde idare edilmiştir.
rılmıştır.

3 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Batı Romalılar Atilla’nın kendilerini cezalandırmak
için gönderildiğine inandıkları için kendisine ‘’Tanrının
Kırbacı’’,’’Cesur Kavimlerin Efendisi’’ gibi unvanlar ver-
miştir.Aynı zamanda Hun-Burgod mücadelelerinden do-
layı Almanların Nibeluengen Destanında Atilla için ‘’Et-
►► AVRUPA HUN DEVLETİ
zel’’ de denilmiştir.
✎
✎Kavimler Göçünden sonra Balamir komutasındaki Türkler ✎
✎Atilla’nın ölümünden sonra İlek, İrnek ve Dengizlik başa
tarafından Macaristan’da Avrupa Hun Devleti kurulmuş- geçmişse de devlet iyice zayıflamış ve yıkılmıştır.
tur.
✎
✎Avrupa’da kurulan ilk Türk devletidir.
►► GÖKTÜRKLER
✎
✎Balamir’den sonra başa Uldiz geçmiştir.
✎
✎Avar ülkesinde çıkan Töles isyanının bastırılmasında etkili
✎
✎Uldiz zamanında Anadolu’ya ilk akınlar başlamıştır.
olan Bumin Kağan tarafından Ötüken’de kurulmuştur.
✎
✎Uldiz Bizans’ı baskı altına tutmuş ve kendisine gönderilen
✎
✎Köktürkleri kuran kabilenin adı Aşina’dır.
Trakya elçisine ‘’İstesem Güneşin battığı yere kadar her
yeri zaptederim.’’ demiştir. ✎
✎Bumin Kağan ‘’İl Kağan’’ unvanını almıştır.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
4
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
türkler döneminde olmuştur. neminde yaşamıştır.
Bizans’tan gelen elçinin adı Zemerkhos,Göktürklerden ✎
✎Bilge Kağan ülkeyi Kül Ti-
Bizans’a giden elçinin adı ise Maniah’tır. gin ve Vezir Tonyukuk ile
✎
✎Göktürklerin en parlak dönemi ise Mukan Kağan döne- yönetmiştir.
midir. ✎
✎Bu dönemin en parlak dönemi olma nedeni ‘’Türk-
✎
✎Tapo Kağan Budizm inancından etkilenmiş ve bunu ken- lerin Bismarc’ı’’ ve ‘’Apa Tarkan’’ unvanlarını alan
di ülkesinde yaymak istemişse de tepki almıştır. Tonyukuk’un bilgi ve tecrübelerini Bilge Kağan ve Kül Ti-
✎
✎‘’Yedi İklimin ve Yedi Irkın hükümdarı’’ olarak tanınan hü- gin ile paylaşmasıdır.Tonyukuk aynı zamanda Türk Tarihi-
kümdar Tardu’dur. nin ilk veziridir.
✎
✎I.Köktürkler hanedan mücadeleleri ve Çin baskıların- ✎
✎Kültigin ve Bilge Kağan’ın ölümünden sonra Uygur,Basmil
dan dolayı yıkılmış ve yaklaşık 50 yıl Çin esaretinde ve Karlukların saldırıları sonucu II.Köktürk devleti yıkılmıştır.
yaşamıştır(MATEM EVRESİ).Bu dönemde sık sık ayaklanıl- ✎ dönemde ilk alfabe kullanılmıştır.
✎Bu
sa da başarılı olunamamıştır.Bu ayaklanmaların en ünlü- ✎
✎Para ilk defa bir değişim aracı olarak kullanılmıştır.
sü Kürşad ayaklanmasıdır.
✎
✎Orhon abideleri bu dönemde yazılmıştır.

5 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
pılarak ilk defa Yerleşik hayata geçilmiştir.
►► BULGARLAR
✎ Türk şehir devletleri kurulmuştur.
✎İlk
✎
✎Türk Tarihinin ilk mimari eserleri verilmiştir. ✎
✎Kelime anlamı ‘’Karışık,karmaşık’’ tır.
✎
✎Yeni bir dini öğrenmek için bir çok kitap basılmış ve kü- ✎
✎Kurucusu Kubrad’tır
tüphane kurulmuştur. ✎
✎Kubrad’ın ölümünden sonra Hazarların saldırıları sonucu
✎
✎Tiyatro’nun temelleri atılmıştır. İtil ve Tuna bulgarları olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
✎ Harften oluşan alfabe kullanılmıştır.
✎14
✎
✎Stupa adı verilen tapınaklar oluşturulmuştur. ○○ TUNA BULGARLARI

✎
✎Kırgızların saldırılar sonucu Kansu ve Tufan Uygurları diye ✎
✎Kurucusu Asparuh Han’dır.
2’ye ayrılmışlardır. ✎
✎Kurum Han döneminde İstanbul kuşatılmıştır.
✎
✎Moğolların Türkleşmesinde Tufan Uygurları etkili olmuştur. ✎
✎Boris Han döneminde Hıristiyanlık kabul edilmiştir.
✎
✎Günümüzde Sincan bölgesinde yaşamaktadırlar. ✎
✎Çar unvanını kullanan ilk Türk devletidir.Çar unvanını kul-
lanan ilk hükümdar ise Simon’dur.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
6
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Kağan semboliktir. Devlet idaresi tamamen Bey adı veri- ✎ Türkoloji Enstitüsü Budapeşte’de
✎İlk
len yöneticilerin elindedir. Bu durum Hazarlar’da Çift Ha- kurulmuştur.
kimiyet anlayışının olduğunu göstermektedir.
✎
✎Kendilerini Avrupa Hun Devleti’nin
✎
✎Museviliği benimseyen ilk Türk devletidir. varisi olarak görmüşlerdir.
✎
✎Halk arasında Musevilik,Hıristiyanlık ve İslamiyet özgür bir
şekilde yaşanmıştır.Bu yüzden bu döneme ‘’Hazar Barış
►► PEÇENEKLER
Çağı’’ adı verilmiştir.
✎
✎Avrupa’da kurulan ilk Türk devletleri arasında en uzun ✎
✎Bizans ordusunda ücretli olarak görev almışlardır.
ömürlü olanı ve en güçlü olanıdır. ✎
✎Malazgirt savaşında taraf değiştirerek Büyük Selçuklula-
✎ Türk-Arap savaşları bu dönemde yaşanmıştır.
✎İlk rın tarafına geçmişlerdir.
✎
✎Hazar ülkesinde yaşatan Müslümanların liderine ‘’Hazz’’ ✎
✎Divan-i Lügati’t Türk’te ‘’Rum Diyarında oturan bir bö-
adı verilmektedir. lük’’ olarak geçmektedir.
✎
✎Ordularında paralı asker kullanan ilk Türk devletidir. ✎
✎İstanbul’u kuşatmak isteyen Çaka Bey’e destek olmuş-
lardır.
✎
✎Kürk yolu üzerinde hakimiyet kurmuşlardır.
✎
✎Miklos hazineleri Peçeneklere aittir.

7 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
►► SABİRLER
►► OĞUZLAR ✎
✎Kelime anlamı ‘’Yol değiştiren,sapan’’ anlamındadır.
✎
✎Bizans ordusunda paralı asker olarak görev yapmışlardır. ✎
✎Buğarık adlı kadın hükümdarları vardır.
✎
✎Oğuz adı ilk defa Orhun kitabelerinde yer almıştır. ✎
✎Anadolu’ya sefer düzenleyen ikinci Türk topluluğudur.
✎ Kalabalık Türk boyudur.
✎En ✎
✎Sibirya’ya adını vermişlerdir.
✎
✎Hıristiyan oğuzlara Uz adı verilmektedir.
✎
✎Romanya civarında yaşayan Gagauzlar Oğuzlar’ın to-
runlarıdır. ►► BAŞKIRTLAR
✎
✎Büyük Selçuklu,Anadolu Selçuklu ve Osmanlı’nın kurul- ✎
✎Altın ordu devletine bağlanarak İslamiyet’e geçmişlerdir.
masında etkili rol oynamışlardır.
✎
✎İbn-i Fadlan Seyahatnamesinde Başkırtlardan bahset-
miştir.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
8
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Afganistan civarlarında kurulmuştur. ✎
✎Moğol Hakimiyetine giren ilk Müslüman Türk topluluğu-
✎
✎Sasani ülkesinde meydana gelen Mazdek İsyanının bas- dur.
tırılmasında etkili olmuşlardır.Mazdek İsyanı Tarihteki ilk ✎
✎Karahanlıların kurulmasında rol oynamışlardır.
Komünist isyan’dır. ✎
✎Talas savaşında Çinlilere karşı Müslümanların yanında sa-
✎
✎Göktürk ve Sasanilerin işbirliği sonucu yıkılmışlardır. vaşa katılmışlardır.
✎
✎Akhunlar’da Ay-yıldız tamga olarak kabul edilmiştir.
✎
✎Sarı ve Kara olmak üzere ikiye ayrılmışlardır. ►► KİMEKLER
✎
✎Ülkeyi 11 İl’e ayırıp her ilin başına Tutug adı verilen yöne-
►► KIRGIZLAR ticiler atamışlardır.
✎
✎Uygurları yıkarak Ötüken merkez olarak kurulmuşlardır.
✎
✎Ölülerini yakan tek Türk devletidir. ►► TABGAÇLAR
✎
✎Milletlerarası yarışma düzenleyen ilk Türk devletidir. ✎
✎Çin’in kuzeyinde kurulmuştur.
✎
✎Orta Asya’da kurulan son Türk devletidir.

9 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Temel geçim kaynağı hayvancılıktır
✎
✎Toplumsal hiyerarşi şu şekildedir.
✎
✎Oğuş(Aile)→Urug(Soy)→Boy(Boy)→Budun(Millet)→İl(De
vlet)

►► DEVLET YÖNETİMİ
✎
✎Egemenlik yetkisinin Göktanrı tarafından Kağan ve ailesi-
ne verilmesi anlayışına Kut anlayışı denir.
✎
✎Tanrının verdiği iktisadi güç Ülüg(Ülüş),Tanrının verdiği as-
keri güç ise Küç olarak tanımlanmaktadır.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
10
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎Oğuzlar→Tirnek Meclisi
NOT:Hükümdarlık sembolleri arasında ok YOK’tur.
►► Diğer genel özellikler ►► Bazı önemli görevliler ve anlamları:
✎
✎Türklerin tarihteki en büyük özelliklerinden biri teşkilatçı ✎
✎Tudun →Vergi memuru
olmalarıdır. ✎
✎Buyruk→ Bakan
✎
✎Ülke yönetimi doğu-batı diye ikiye ayrılmıştır.Doğu’da ✎
✎Ataman→ Tigin hocası
hakan,Batı’da ise kardeşi olan Yabgu bulunmaktadır.
✎
✎Bitikçi→ Katip
✎
✎Hükümdar sınırsız yetkilere sahip değildir.Töre ve Kurultay
✎
✎Tutug→ Askeri vali
Hakan’ın gücünü sınırlandırmıştır
✎
✎Tamgaç →Mühürdar
✎
✎Teokratik yönetim anlayışı yoktur.
✎
✎Apa →Sivil yönetici
✎
✎Kurultay danışma meclisi olmakla beraber karar meclisi
de olmuştur. ✎
✎Ayuki →Hükümet
✎
✎Kurultay;Kağan,Hatun,Boy beyleri,şad,Yabgu,Aygucı,Ta ✎
✎Aygucu →Vezir
rkan,Tigin’lerden oluşmaktadır. ✎
✎Ağılığ→ Hazine görevlisi

11 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Bağımsızlık →Oksızlık
neminde bu-
lunmuştur.
✎ üzengi yapımı ve at koşum takımları Avrupalılara öğ-
✎İlk ►► EKONOMİ
retilmiştir. ✎
✎Uygurlardan önce yaşam göçebe hayat üzerine kurulu
✎
✎Onluk sistem dünyaya tanıtılmıştır. olduğu için Tarım gelişmemiştir.
NOT:Türkler en çok Askeri alanda dünyayı etkilemiştir. ✎
✎Tötö kanalı Asya Hun devleti döneminde yapılmış
olup,Göktürkler tarafından kullanılmıştır.

►► HUKUK ✎
✎Para Türleri;
✎
✎Kuanpo →Bez Para
✎
✎Türklerin yaşamının temelini oluşturan sözlü kurallara Töre
denir ✎
✎Kamdu →Mühürlü para
✎
✎Yöneten ve yönetilenler arasındaki antlaşmaya ise Tüz ✎
✎Çav →Kağıt para
adı verilmektedir. ✎
✎Yarmak →Para
✎
✎Hukuk kuralları yazısızdır. ✎
✎Satır →Gümüş para (2018 9.sınıf Güncellenmiş Meb Tarih

https://www.instagram.com/sait.zaman/
12
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Kurgan→ Mezar defa İskitler tara-
fından verilmiştir.
✎
✎Balbal →Mezar taşı
✎
✎Uçmağ →Cennet
►► DİL,YAZI VE EDEBİYAT
✎
✎Tamu →Cehennem
✎
✎Kam,Baksı→ Din Adamları ✎
✎Sözlü edebiyat ürünleri;Sav,Sagu,Koşuk,Destan
✎
✎Yuğ→ Cenaze Töreni ✎
✎Yazılı edebiyat ürünleri; Orhun Abideleri,Bugut,Karabalsa
gun,Moyen-Çor yazıtları
✎
✎Bazı önemli destanlar;
►► SANAT
✎
✎Göç →Uygur
✎
✎Göçebe yaşamdan dolayı sanat eşyaları taşınabilir mal-
✎
✎Türeyiş →Uygur
zemelerden olmuştur.
✎
✎Ergenekon→ Göktürk
✎
✎Hayvan üslubu kullanılmıştır.
✎
✎Bozkurt→ Göktürk
✎
✎Dünya’nın ilk halısı olan Pazırık halısı Ermitaj müzesindedir.
✎ →İskit
✎Şu
✎
✎Altın Elbiseli adam Hunlar’a aittir.

13 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

İSLAM ÖNCESİ TÜRK TARİHİ

►► Diğer Edebi Ürünler

SAİT ZAMAN
✎
✎Kırgızlara ait edebi ürünler; Manas Destanı,Yenisey yazıt-
ları
✎
✎Bulgarlara ait edebi ürünler; Madara Kaya kitabesi
✎
✎Türk Tarihinin bilinen ilk şairi Aprın Çor Tigin’dir.
✎
✎Türk edebiyatında ilk tiyatro örneği Maitrsimit’tir.
✎
✎Türklerde yaygın eğitim ilk kez Asya Hunları tarafından
başlatılmıştır.
►► Orhun Abideleri’nin özellikleri;
✎
✎Uygurlar döneminde ise ilk defa örgün eğitim kurumları
✎
✎Kutluk Devleti zamanında yazılmıştır
oluşturulmuştur.
✎ siyasetname örneğidir
✎İlk
✎ kez Thomsen tarafından çözülmüştür
✎İlk
✎ sözcük ‘’Tengri’’dir
✎İlk
✎ yazar Tonyukuk’tur.
✎İlk
✎ nutuk özelliği taşır
✎İlk
https://www.instagram.com/sait.zaman/
14
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

✎
✎Sonuçları
T Ü R K - İ S L A M D EVLETLERİ
✎
✎Türkler arasında İslamiyet büyük bir hızla yayılmıştır.
►► KARAHANLILAR (840-1212)
✎
✎Türk-İslam tarihi başlamıştır.
✎
✎Türk-Müslüman ilişkileri gelişmiştir. ✎
✎Bilge Kül Kadir Han tarafından Türkistan’da kurulmuştur.

SAİT ZAMAN
✎
✎Türkler Abbasilerin askeri ve idari alanında yer almışlardır. ✎
✎Karahanlı devleti; Hakaniye,Afrasyab,İlighanlar gibi ad-
larla da anılmıştır.
✎
✎Kağıt ve Matbaa Abbasiler aracılığıyla Orta Asya dışına
yayılmıştır. ✎
✎Satuk Buğra Han zamanında İslamiyet kabul edilmiştir.
Satuğ Buğra Han Müslüman olunca Abdulkerim adını al-
✎
✎Türklerin İslamiyet’e geçişini kolaylaştıran etkenler
mıştır.
✎
✎Türk ahlak anlayışı ile İslamiyet’in birbirine benzemesi
✎
✎Satuk Buğra Han’a aynı zamanda El-Gazi ve El-Mücahit
✎
✎Göktanrı inancında yer alan bazı unsurların(ahiret,cenn unvanları da verilmiştir.(2018 9.Sınıf güncellenmiş Meb ta-
et,cehennem) İslamiyet’te de bulunması rih kitabı)
✎
✎Din adamlarının ayrıcalıklı bir sınıf olmaması ✎
✎Karahanlılar Orta Asya’da kurulan ilk Türk-İslam devleti-
✎
✎Abbasilerin,Emevilere göre daha hoşgörülü bir politika dir.
izlemesi ✎
✎Ebu Nasr Ahmed,Abbasi halifesi tarafından İslam hüküm-
✎
✎Her iki dinde de Tek tanrı inancının olması darı olarak tanınan ilk Karahanlı hükümdarıdır.
✎
✎Türklerdeki Cihan hakimiyeti ile Müslümanlardaki Cihat ✎
✎Devlet en parlak dönemini Yusuf Kadir Han zamanında
anlayışının benzer olması yaşamıştır.

15 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
yeganesi’’,’’Devlet’in kılıcı’’ gibi unvanlar da almıştır.
✎
✎Büyük Selçuklu Devleti ile yapılan Dandanakan savaşı
►► GAZNELİLER(963-1187)
sonucunda devlet yıkılış sürecine girmiştir.
✎
✎Afganistan’ın Gazne şehrinde Alp Tigin tarafından kurul- ✎
✎Afgan yerlileri Gurlular tarafından yıkılmıştır.
muştur.(2018 9.sınıf Güncellenmiş Meb tarih kitabı)
✎
✎Padişah unvanını kullanan ilk kişi Alp Tigin’dir.
►► BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ(1040-1157)
✎
✎Gazneli Mahmut,Şii Büveyhoğullara karşı Abbasi Halife-
sini korumuştur.Abbasi halifesi buna karşılık olarak Gaz- ✎
✎Devletin adı kurucusu olan Selçuk Bey’den gelir.Selçuk
neli Mahmut’a Sultan unvanını vermiştir.Böylece Sultan Bey Cend şehrini merkez olarak almıştır.
unvanını ilk kullanan Gazneli Mahmut’tur. ✎
✎Selçuk Bey’den sonra Tuğrul ve Çağrı beyler tahta geç-
✎
✎Aynı zamanda Gazneli Mahmut için ‘’Put Kıran’’’ denil- miştir.
miştir. ✎ dönemde Gaznelilerle Nesa,Serahs ve Dandanakan
✎Bu
✎
✎İslamiyet’i koruyan ilk Türk devletidir. savaşları yapılmıştır.Dandanakan savaşından sonra Gaz-
neliler yıkılış sürecine girmiştir.
✎
✎Büyük Selçuklu Devleti’nin büyümesine karşı Karahanlılar

https://www.instagram.com/sait.zaman/
16
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
veyhoğullarına son verilmiştir.Bunun üzerine Abbasi Hali- inde ilk Anadolu beylikleri kurulmuştur.
fesi Tuğrul Bey’e ‘’Doğunun ve Batının Sultanı’’ unvanını →Haçlı seferlerinin başlamasına neden olmuştur.
vermiştir. →Malazgirt savaşı ‘’Yurt Kuran savaşı’’ olarak
✎
✎Büyük Selçuklu Devletinde ilk medrese Tuğrul Bey döne- tanımlanmaktadır.
minde Nişabur’da açılmıştır. →Alparslan döneminde Nizamülmülk tarafından
○○ Alparslan Dönemi: Bağdat’ta ilk nizamiye medresesi açılmıştır.

✎ dönemde asıl adı Ebu Hasan olan Vezir Nizamülmülk

17 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
→Ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı ile hareket edilm- ✎
✎Muhammed Bin Togaç tarafından kurulmuştur.
esi
✎
✎Akşit ‘’Beyaz Güneş’’ anlamına gelmektedir.
→Halifelerin olumsuz tutumu
✎
✎Kutsal topraklara sahip olan ilk Türk devletidir.
►► Büyük Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra
✎
✎İhşid kelime anlamı ‘’Prens’’ demektir.
✎
✎İran’da, Salgurlular ✎
✎Fatimiler tarafından yıkılmıştır.
✎
✎Azerbaycan’da, İldenizoğuları
✎
✎Erbil’de, Begteginoğulları
►► EYYUBİLER
✎
✎Şam’da, Böriler
✎
✎Selahattin Eyubi tarafından Mısır’da kurulmuştur.
✎
✎Musul’da, Zengiler atabeylikleri kurulmuştur.
✎
✎Hıttin Savaşı’nda Haçlılara karşı savaşarak Kudüs’ü geri
almıştır.
NOT: Büyük Selçuklu Devleti Türk-İslam tarihinde ilk defa;
✎
✎Arma sistemleri ile Avrupalılara örnek olmuşlardır.
İkta,Divan ve Atabeylik sistemlerini kullanmıştır.
✎
✎Dönemin ünlü tıpçısı İbn-i Meymun bu dönemde yaşa-

https://www.instagram.com/sait.zaman/
18
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
vaşları ile Osmanlı Devleti son vermiştir. ○○ Kubilay Hanlığı
✎
✎Memlük kelimesinin anlamı ‘’Efendisinin Tasarrufundaki ✎
✎Çin’de kurulmuştur.
Esir’dir.
✎
✎Türkleşmeyen ve İslamiyet’i kabul etmeden tek Moğol
devletidir.
►► SAFEVİLER ✎ devlet hakkında en önemli bilgiler Marco Polo’nun
✎Bu
✎
✎Kurucusu Şah İsmail’dir.Şah İsmail Hattai mahlasını kul- seyahatnamesinde yer alır.
lanmıştır. ○○ İlhanlı Devleti
✎
✎Osmanlı ile 1514 Çaldıran savaşını yaptılar ve kaybettiler. ✎
✎Hülagü Han tarafından İran’da kurulmuştur.
✎ devletin yıkılmasıyla İran’daki Türk hanedanlığı son
✎Bu ✎
✎Kösedağ savaşında Anadolu Selçuklu Devleti’ni yenmiş-
bulmuştur. lerdir.
✎
✎Alamut Kalesini yıkmışlardır.
►► MOĞOL İMPARATORLUĞU
✎
✎Cengiz Han tarafından kurulmuştur. ►► TİMUR DEVLETİ

19 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Altınorda devletini yıkarak Rusların güneye inmesine se- ✎
✎Azerbaycan’ın Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
bep olmuşlardır. ✎ Türk devletlerinde görülen Balbal dikme geleneği bu
✎İlk
✎
✎Şeybaniler tarafından yıkılmıştır. dönemde de görülmüştür.
✎
✎Akkoyunlular tarafından yıkılmıştır.
►► BABÜR DEVLETİ
✎
✎Babür Şah tarafından Hindistan’da kurulmuştur. ►► AKKOYUNLULAR
✎
✎Şah Cihan döneminde eşi Mümtaz Hatun için Tac Mahal ✎
✎Kara Yölük Osman tarafından merkez Diyarbakır olmak
yaptırılmıştır(Anıt mezar) üzere kurulmuştur.
✎
✎Tac Mahal için Osmanlı’dan Mimar İsmail,İsa ve Settar ✎
✎Devletin en parlak dönemi Uzun Hasan dönemi olmuştur.
efendiler getirilmiştir. ✎
✎Kuran-ı Kerim’i Türkçe çevirmişlerdir.
✎
✎Babür Şah’ın Vekayi(Babürname) adlı eseri vardır. ✎
✎Dede Korkut Hikayelerini yazılı hale getirmişlerdir.
✎
✎İngilizler tarafından yıkılmıştır. ✎
✎Avrupa’da Uzun Hasan için Küçük Türk unvanı kullanıl-
✎
✎Yeniçağ’da kurulup yakınçağ’da yıkılan tek devlettir. mıştır.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
20
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

T ÜR K- İS L A M T A R İ H İ N D E K Ü L T Ü R

SAİT ZAMAN
VE UYGARLIK
►► DEVLET YÖNETİMİ
✎
✎İslamiyet öncesinde görülen ikili teşkilatlanma İslamiyet’in
kabulü ile devam etmiştir.
✎
✎Ülke hanedanın ortak malıdır anlayışı devam etmiştir.
✎
✎Devlet yönetimi; Hükümdar,Saray,Merkez yönetimi ol-
mak üzere 3 şekilde incelenmektedir.
○○ Hükümdar
✎
✎Geniş yetkilere sahip olmakla beraber bu yetkilerini örfi
ve şeri hukuk kuralları sınırlamaktadır.
✎
✎Divan-ı Mezalim’e başkanlık eder
✎
✎Türk-İslam devletlerinde İslam öncesi devletlerden farklı
olarak hükümdarlığı halife tarafından onaylanır.

21 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
Emir-i Ahur: Atlardan sorumlu köylerden meydana gelmektedir.
Kapucubaşı: Günlük işlerinden sorumlu ✎ bölgelerde askeri valiler veya hanedan üyesi kişiler
✎Bu
Serhenk: Törenlerde yol düzenini sağlayan görevli görevlendirilmiştir.Hanedan üyesi kişiler Melik sıfatı almış-
Hacubü’l Hüccap: Hükümdar ile halk arasındaki tır.Melikleri eğiten kişilere ise Atabey denmiştir (İlk Atabey
görüşmeleri ayarlayan görevlidir.Hükümdar ve vezirden Nizamülmülk)
sonra en büyük görevlidir.
○○ Merkezi Yönetim:
✎
✎Padişah’tan sonra gelen en önemli görevli Vezir’dir.Vezir
Kutadgu Bilig’te Sultan’ın elidir diye yer almıştır.
✎
✎Devlet işleri,başkanlığını hükümdarların yaptığı Divan-ı
Saltanatta görüşülürdü.
✎
✎Hükümdarın başkentte olmadığı zamanlarda işlerle ilgi-
lenen divan Niyabet-i Saltanat’tır.Başkanı da Naip’tir.
✎✎ Bunların dışında;

https://www.instagram.com/sait.zaman/
22
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Sultan’a bağlıdırlar. ikiye ayrılır.
✎ Ayda bir Bistegani adı verilen maaş almışlardır.
✎3 ○○ Şeri Hukuk
✎ kez Karahanlılar döneminde uygulanmıştır.
✎İlk ✎
✎Temeli islam hukukun dayanır
✎
✎Hassa Ordusu ✎
✎Aile,Miras,Boşanma,Evlenme gibi konular şeri hukuk kap-
✎
✎Sultana bağlı olup onun güvenliğini sağlamakla görev- samındadır.
lidirler. ✎
✎Şeri davalara Kadı bakar
✎
✎Maaş yerine iktalardan gelen vergiler verilmiştir. ✎
✎Kadıların başında sorumluya ise Kadı’l- Kudat denir
✎
✎Ordunun asıl vurucu gücüdür ○○ Örfi Hukuk
✎
✎Temeli eski Türk inanışlarına dayanır.
○○ Diğer Birlikler ✎
✎Yönetim,Askerlik,Maliye gibi konuları inceler
a) İkta Ordusu ✎
✎Örfi Davalara Emir-i Dad bakardı
✎
✎Selçukluların en kalabalık kısmıdır NOT: Türk-İslam devletlerinde askeri davalara Kadıleşker
✎
✎Maaş almazlar bakardı.

23 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎Müslümanlara ait olan topraklardır.
✎ Türk-İslam devletlerinde konuşma dili Türkçe,Edebiyat
✎İlk
b)Haraci topraklar dili ise Farsça olmuştur.
✎
✎Gayr-ı Müslimlere ait olan topraklardır. ✎
✎Karahanlılarda hem konuşma dili hem edebiyat ve bilim
dili Türkçe olmuştur.
►► Miri Topraklar
○○ Kutadgu Bilig:
✎
✎Mülkiyeti devlete ait olan topraklardır.
✎
✎‘’Mutluluk veren bilgi’’ anlamına gelmektedir.
✎
✎Has,Vakıt ve İkta olmak üzere kendi arasında üçe ayrılır.
✎
✎Yusuf Has Hacip tarafından kaleme alınmıştır.
✎
✎Has: Geliri hükümdar ve ailesine bırakılan topraklardır
✎
✎Türk-İslam edebiyatının ilk yazılı eseridir.
✎
✎Vakıf: Geliri hayır kurumlarına bırakılan topraklardır.
✎ siyasetname özelliğini taşır.
✎İlk
✎
✎İkta: Devlete hizmet eden melik,emir,komutanlara gör-
dükleri hizmetin karşılığı tahsis edilen topraklardır. ✎
✎Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
○○ Divan-ı Lügat’it Türk:

►► EKONOMİ ✎
✎Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınmıştır.

✎
✎Türk-İslam devletlerinde toprak dışında ekonomi;Hayva ✎
✎Araplara Türkçe öğretmek amacıyla Arapça yazılmıştır.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
24
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Edip Ahmet Yükneki tarafından kaleme alınmıştır. ✎ Şir Nevai Çağatay Türkçesi’nin en büyük şairidir.
✎Ali
✎
✎‘’Gerçeklerin Eşiği’’ anlamına gelmektedir.
✎
✎Sipehsalar Mehmet Bey’e sunulmuştur. ○○ Pendname
✎
✎Sebük Tigin trafından çocuklarına bırakılan bir ahlak ki-
○○ Şehname tabıdır.
✎
✎Firdevsi tarafından kaleme alınmıştır.
✎
✎İran-Turan mücadelelerinden bahsetmektedir. ►► BİLİM
✎
✎Gazneli hükümdarı Gazneli Mahmut’a sunulmuştur. ✎
✎Türk-İslam devletlerinde en önemli kurumlar medreseler-
dir.
○○ Tarih-i Yemin ✎ Türk-İslam medresesi → Semerkant Medresesi( Kara-
✎İlk
hanlılar dönemi)
✎
✎Utbi tarafından kaleme alınmıştır.
✎ Büyük Selçuklu devleti medresesi→Nişabur( Tuğrul bey
✎İlk
✎
✎Gazneli hükümdarı Gazneli Mahmut’a sunulmuştur.
dönemi)

25 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Asar’ül Bakiye eserinde Asyalılar ile ilgili bilgi vermiştir.
○○ Harezmi ✎
✎Enlem ve Boylam derecelerini hesap etmiştir.
✎ kullanmıştır.
✎0’ı ✎
✎Kitabü’l Cevahir adlı eseri önemlidir.
✎
✎Kitabü’l Cebr ve Mukabele adlı eserleri önemlidir.
○○ Gazali
○○ Farabi ✎
✎Büyük Selçuklu döneminde yaşamış ve Nizamiye medre-
✎
✎Muallim-i Sani adını almıştır. sesinde baş müderris olarka görev almıştır.
✎
✎İhsaü’l Ulum eserinde ilimleri sınıflandırmıştır. ✎
✎Batınilik faaliyetlerine karşı büyük mücadeleler vermiştir.
✎ Medinetü’l Fazıla eserinde devlet başkanında olması
✎El ✎
✎İhya’ül Ulumiddin en önemli eseridir.
gerekenleri anlatmıştır. ✎
✎Doğruya din ile ulaşılabileceğini savunmuştur.
✎
✎Kitabü’l Müsika adlı müzik kitabı hazırlamıştır. ✎
✎Tehaffüt adlı eseri önemlidir(Tutarsızlık)
✎ defa Birleşmiş Milletler fikrini ortaya atmıştır.
✎İlk

https://www.instagram.com/sait.zaman/
26
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

SAİT ZAMAN
✎
✎Celali Takvim’i hazırlayan komisyonun başkanlığını yap-
✎
✎Türk-İslam mimarisinin ilk örneklerini Karahanlılar vermiştir.
mıştır.
○○ Karahanlılar
✎
✎Degaron Cami→İlk Türk-İslam Camii
○○ Uluğ Bey
✎
✎Arap Ata türbesi→En eski Türbe
✎
✎Timur’un torunu olup Semerkantta rasathane açmıştır.
✎
✎Ribat-ı Melik→İlk Türk-İslam kervansarayı
✎ önemli eseri Zic’dir.
✎En
✎
✎Semerkant medresesi→İlk Türk-İslam Medresesi
✎
✎Ayşe Bibi türbesi
○○ Cabir Bin Hayyam
✎
✎Kimya’nın kurucusudur.
○○ Gazneniler
✎
✎Atom’un parçalanabileceğini Einstain’den önce öne
sürmüştür. ✎
✎Zafer Kuleleri
✎
✎Leşker-i Bazar Sarayı

27 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRK - İSLAM TARİHİ

○○ Tolunoğulları ►► Önemi Mimari yapılar

SAİT ZAMAN
olduğu pazardır.
○○ Babürler
Arasta: Benzer ürünlerin satıldığı yerler.
✎
✎Tac Mahal Kapan: Aynı türden ürünlerin satıldığı yer.
✎
✎Agra Kalesi Tabhane: Bakım evi
İmarethane: Aş evi
►► Sanat Dalları Türbe: Üzeri Kubbe ile örtülü anıt mezar
Vitray: Cam boyama sanatıdır. Bimaristan: Akıl ve sinir hastalarının tedavi gördüğü yer.
(İlk kez Karahanlılar dönemi)
Tezhip: Dini kitapların kenarlarını altın tozu ile süsleme
sanatıdır.Tezhip sanatçısına Müzehhip denir. Maristan: Hastane( İlk kez Tolunoğulları dönem.)
Hat: Arapça’yı güzel yazma sanatıdır.Bu işle uğraşanlara
Hattat denir.İlk Hattat Amasyalı Yakut’tur.
Minyatür: Resimlerin kitaba aktarılmasıdır.Bu işle
uğraşanlara Nakkaş denir.El-Cezeri’nin Otomata adlı es-
eri önemlidir.
Telkari: Gümüş işletmeciliği
https://www.instagram.com/sait.zaman/
28
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRKİYE TARİHİ
TÜRKİYE TARİHİ ►► MENGÜCEKLİLER
✎
✎Bizans ile Büyük Selçuklu arasında yapılan Malazgirt sa- ✎
✎Erzincan merkez olmak üzere Mengücek Gazi tarafın-
vaşından sonra kurulan Türk beylikleri ile Türkiye Tarihi dan kurulmuştur.
başlamıştır. ✎
✎Divriği civarında hüküm sürmüşlerdir.
✎
✎Muvaffakudin Abdüllatif önemli bilim insanıdır.
A NA DO LU D A K U R U L A N B E YL İ K L E R
✎
✎Önemli eserler; Divriği Ulu cami ve Külliyesi(Anadolu’nun
VE DEVLETLER en eski külliyesi)
►► SALTUKLULAR ✎
✎Divriği külliyesi,UNESCO’nun Dünya mirası listesinde yer
✎
✎Saltuk Bey tarafından Erzurum ve çevresinde kurulmuştur. almaktadır.
✎
✎Anadolu’daki ilk Türk devleti beyliğidir.

SAİT ZAMAN
✎
✎Önemli eserleri; Mama Hatun Türbesi,Erzurum Tepsi ►► ARTUKLULAR
minare,Üç Kümbetler,Erzurum Ulu Camii ✎
✎Artuk Bey tarafından kurulmuştur.
✎
✎Hasankeyf,Harput,Mardin şeklinde varlıklarını sürdürmüş-
►► DANİŞMENDLİLER lerdir.
✎
✎Danişmend Ahmet Gazi tarafından Sivas,Malatya,Tokat ✎
✎I.Beylikler arasında en son yıkılan beyliktir.
civarında kurulmuştur. ✎
✎Beyliğin hükümdarları için Melik unvanı kullanılmıştır.
✎
✎Kendi adına para bastran ilk hükümdar Ahmet Gazi’dir. ✎
✎Marco Polo burada bulunan halılardan çok bahsetmiştir.
✎
✎I.Beylikler arasında sınırları en geniş ve en güçlü olanıdır. ✎
✎Sibernetiğin kurucusu olan El-Cezeri bu dönemde yaşa-
✎
✎Yapmış oldukları Yağıbasan Medresesi Aanadolu’daki ilk mıştır.
medresedir. ✎
✎Malabadi Köprüsü,Dünya’nın en büyük taş kemerli köp-
✎
✎Önemli eserleri; Kayseri Ulu cami,Niksar Ulu cami en rüsüdür.
önemli eserleridir. ✎ önemli eserleri; Artuklu Sarayı, Malabadi Köprüsü, Ha-
✎En
tuniye medresesi,Muzafferiye medresesi,Kasımiye med-
resesi

29 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRKİYE TARİHİ
►► ÇAKALAR tır.
✎
✎Çaka bey tarafından İzmir ve çevresinde kurulmuştur. ►► I.Kılıçarslan Dönemi:
✎
✎Beyliğin kuruluş tarihi olan 1081 Türkiye Cumhuriyeti De- ✎
✎Kayınpeeri Çaka Bey’i Bizans’ın kışkırtmaları sonucu öl-
niz Kuvvetleri Komutanlığının kuruluş yılı olarak kabul edil- dürmüştür.
mektedir.
✎
✎I.Haçlı tehlikesine karşı başkenti İznik’ten Konya’ya taşı-
✎
✎Çaka Bey,İstanbul’u ele geçirmek amacıyla Peçenekler mıştır.
ve Selçuklular ile ittifak kurmuştur.

►► I.Mesut Dönemi:
►► Kurulan Diğer Beylikler
✎
✎II.Haçlı ordusunu yenmiştir.
✎
✎Çubukoğulları →Harput
✎ Kaynakları Anadolu’dan ilk kez Türkiye diye bahset-

SAİT ZAMAN
✎Batı
✎
✎Dilmaçoğulları→ Bitlis miştir.
✎
✎Sökmenliler(Ahlatşahlar)→ Ahlat ✎ bakır para bu dönemde basılmıştır.
✎İlk
✎
✎Tanrıvermişoğulları →Efes ✎ imar ve şehircilik faaliyetleri bu dönemde yaşanmıştır.
✎İlk
✎
✎Kızılarslanoğulları →Siirt
✎
✎İnaloğulları→ Diyarbakır ►► II.Kılıçarslan dönemi:
✎
✎Sultan-ı Muazzam unvanını almıştır.
AN AD OL U S E L Ç U K L U D E VL E T İ ✎
✎Kayseri civarında Yabanlu Pazarı’nı kurmuştur.
✎
✎Bizans ile yapılan Miryokefalon(Kumdanlı-Yurt tutan) sa-
►► Süleyman Şah Dönemi:
vaşı ile Anadolu’nunTürk yurdu haline gelmesi kesinleş-
✎
✎Anadolu Selçuklu hükümdarı Melikşah’tan aldığı ferman miştir.
ile İznik civarında Büyük Selçuklu Devletini kurmuştur. ✎
✎Anadolu’nun ilk kervansarayı olan Alay Han yapılmıştır.
✎
✎Mezarı önceden Ceber Kalesinde bulunmaktayken ✎ altın para basılmıştır.
✎İlk
2015’te Şah Fırat operasyonu ile Eşme Köyü’ne taşınmış-

https://www.instagram.com/sait.zaman/
30
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRKİYE TARİHİ
►► I.Gıyaseddin Keyhüsrev dönemi: ✎ sigortacılık faaliyetleri başlamıştır.
✎İlk
✎ kez tahta geçmiştir.
✎2
✎
✎Antalya alınmıştır. ►► II.Gıyaseddin Keyhüsrev dönemi:
✎
✎Hıristiyanlar için Mina adı verilen mahalleler kurulmuştur. ✎
✎Baba İshak isyanı başlamış ve zorlukla bastırılmıştır.
✎
✎Venedik ile ilk ticaret antlaşması imzalanmıştır. ✎
✎Moğollarla Kösedağ savaşı yapılmış ve Anadolu Selçuklu
✎ hastane(Gevher Nesibe) ile ilk medrese(Koca Hasan
✎İlk devleti yenilmiştir.Bu savaştan sonra Türk Siyasi birliği bo-
medresesi) bu dönemde yapılmıştır. zulmuştur.
✎
✎Ravendi, Selçuklu Tarihi adlı eserini I.Gıyaseddin NOT: Saadettin Köpek I.Alaadin Keykubad ve II.Gıyaseddin
Keyhüsrev’e sunmuştur. Keyhüsrev döneminde vezirlik yapmıştır. Zazadin Han’ı
yaptırmıştır.
NOT: Sultan II.İzeddin Keykavus’un mezarı Türkiye sınırları

SAİT ZAMAN
►► I.İzeddin Keykavus dönemi: dışındadır.(Kırım’da)
✎
✎Sinop fethedilmiştir. ○○ Şehirlere verilen bazı ünvanlar
✎
✎Abbasi halifesi tarafından kendisine Sultanü’l Galip un- Konya: Darülmülk
vanı verilmiştir. Sinop: Aşk Diyarı
✎
✎Anadolu Selçuklu devletinin ilk tersanesi Sinop’ta açılmış- Kayseri: Fetih kapısı
tır. Sivas: Yücelik

►► I.Alaadin Keykubad dönemi: ►► Anadolu Selçuklu Devleti’nin yıkılmasından sonra

31 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRKİYE TARİHİ
✎
✎Dulkadiroğulları: Elbistan civarında kurulmuştur. döneminde olmuştur.
✎
✎Karesioğulları: Balıkesir civarında kurulmuştur.Osmanlıya ✎
✎Divan teşkilatına Divan-ı Pervane eklenmiştir.Tımarların
katılan ilk beyliktir.Ankara savaşından sonra tekrar kurul- düzenlenmesinden sorumludur.
mamıştır. ✎ tımar sistemi Tokat’ta uygulanmıştır.
✎İlk
✎
✎Candaroğulları: Sinop civarında kurulmuştur.
✎
✎Menteşeoğulları: Muğla civarında kurulmuştur.
►► Ordu Teşkilatı
✎
✎Aydınoğulları: Aydın civarında kurulmuştur.
✎
✎Anadolu Selçuklu Devletinde donanma ordunun önemli
✎
✎Saruhanoğulları: Manisa civarında kurulmuştur. bir gücünü oluşturmuştur.Donanma komutanına Meli-
✎
✎Hamitoğulları: Antalya ve Isparta civarında kurulmuştur. küs-Sevahil denilmiştir.
✎
✎Ramazanoğulları: Adana ve çevresinde kurulmuştur.

SAİT ZAMAN
NOT: Karamanoğulları,Germiyanoğulları,Dulkadiroğulları ve ►► Toplumsal Yapı
Ramazanoğulları dışında hepsi denizcilikle uğraşmışlardır.
✎
✎Anadolu Selçuklu Devletinde ahilik teşkilatı önemlidir.
✎
✎Ahilik teşkilatı esnaf ve zanaatkar kuruluşudur.
AN A DO LU S E L Ç U K L U D E V L E T İ N D E ✎
✎Ahilik teşkilatının kurucusu Ahi Evran’dır.(Asıl adı Şeyh
KÜ LT Ü R V E U Y G A R L IK Nasirüddin’dir)

✎
✎Anadolu Selçuklu Devleti kültür ve uygarlığı ile Büyük Sel- ✎
✎Temeli abbasilerdeki Fütuvet teşkilatıdır.
çuklu Devleti kültür ve uygarlığı hemen hemen benzer ✎
✎Ahi teşkialtının önemli merkezi Kırşehir,Konya ve
yapıdadır. Kayseri’dir.

►► Devlet yönetimi ✎
✎I.Alaadin Keykubat döneminde Ahilik teşkilatı kurulmuş-
tur.
✎
✎Hükümdarlar daha çok Rükneddin,Gıyaseddin,İzeddin,
✎
✎Manevi lideri Hacı Bektaşi Veli’dir.
Keykubat,Keykavus gibi unvanlar almıştır.Bu ise Selçuklu-
ların Fars kültüründen etkilendiğinin kanıtıdır. ✎
✎Ahiliğin temel mesleği Dabbaklık’tır.
✎
✎Sultanların kendi adına hutbe okutması ilk kez I.Kılıçarslan ✎
✎Ahi Evran teşkilatın yapısını Letaif-i Hikmet adlı eserinde

https://www.instagram.com/sait.zaman/
32
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

TÜRKİYE TARİHİ
anlatmıştır. ○○ Muhyiddin Arabi
✎
✎Ahilerin toplandıkları yerlere Zaviye denir. ✎
✎Ekberiliğin kurucusudur.
✎
✎Ahilerin nasıl davranması gerektiği Fütuvetname adlı ✎
✎Vahdet-i Vucud görüşünü savunmuştur.
eserde toplanılmıştır. ✎
✎Yavuz Sultan Selim mezarını bulup Türbe yaptırmıştır.
✎
✎Ahi teşkilatına Gayr-i Müslimler üye olamaz. ○○ İbn-i Bibi
✎
✎Ahi Evran’ın eşi Fatma Bacı liderliğinde Bacıyan-ı Ruum ✎
✎Devrin önemli tarihçilerindendir.
teşkilatı kurulmuştır.Temel felsefesi ise ‘’Eşine,aşına ve işi-
ne dikkat et’’tir. ○○ Caca Bey:
✎
✎Kırşehir’de medrese yaptırmıştır.
○○ Hacı Paşa
►► Dil,Edebiyat ve Bilim

SAİT ZAMAN
✎
✎Anadolu’un İbn’i Sina’sı olarak bilinmektedir.
✎
✎Anadolu Selçuklu Devleti’nin resmi dili Farsça’dır.
○○ Mevlana
►► Önemli Mimari Eserler
✎
✎Mesnevi,Mektubat,Fihi Ma fih,Divan-ı Kebir önemli eser-
leridir. ✎ Medrese →Koca Hasan Paşa
✎İlk
✎
✎Oğlu Sultan Veled zamanında Mevleviye tarikatı ortaya ✎ Camii→ Diyarbakır Ulu Cami
✎İlk
çıkmıştır. ✎ Kervansaray→ Alay Han
✎İlk
○○ Yunus Emre ✎ Külliye→ Hunad Hatun
✎İlk
✎
✎Risaletü’n Nushiye en önemli eseridir. ✎ Darüşifa →Gevher Nesibe Hatun
✎İlk
○○ Hacı Bektaş-i Veli NOT: İstanbul,Bursa,Edirne ve Trabzon’daki tüm eserler
Osmanlı devletine aittir.
✎
✎Ahi teşkilatının manevi lideridir.
NOT: Sultan, Bey,Yeşil sözcükleri varsa bu eserler Osmanlı dev-
✎
✎Osmanlı ordusunda Yeniçeriler,Bektaşilik kurallarına göre letine aittir.
yetiştirilirdi.
NOT: Anadolu’da en çok eseri olan devlet Anadolu Selçuklu
✎
✎Makalat en önemli eseridir. Devleti’dir.

33 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
O SM A N L I D E V L E T İ K U R U L U Ş DÖNEMİ ✎
✎Kurulduğu coğrafi bölgenin şartlarının iyi olması
✎
✎Osmanlı Devletini kuran Bozokların Kayı boyudur.
Anadolu’ya gelen kayılar önce Ahlat’a yerleştiler.Daha ►► OSMAN BEY:
sonra I.Alaadin Keykubatın isteği ile Karacadağ’a yer-
✎
✎Ertuğrul Gazi’nin ölümünden sonra başa geçmiştir.
leştirildiler.Daha sonra Bizans üzerindeki baskıyı arttırmak
için Bizans sınırındaki Söğüt ve Domaniç’e yerleştirildiler. ✎
✎‘’Fahrüddin’’ lakabını almıştır.(Dinin övdüğü)
Kayılarında başında bu srada Ertuğrul Bey bulunmaktay- ✎
✎Ahilerin desteğini almış ve Şeyh Edebali’ninn kızı Bala Ha-
dı. tun ile evlenmiştir.
✎
✎Kayıların sembolü Ok-Yay’dır. ✎
✎1298’de Bilecik alınmıştır.(Bilecik,demir madeninin işlen-
mesinden dolayı önemlidir.)
►► Osmanoğullarının kısa sürede büyümesinin nedenleri:
✎
✎1302’de Bizans ile ilk savaş olan Koyunhisar savaşı yapıl-

SAİT ZAMAN
✎
✎Güçlü bir yönetim merkezi anlayışının olması mıştır.
✎
✎Bizans’ın iç karışıklıklarından yararlanılması(Müdara Poli- ✎ Osmanlı parası bakırdan basılmıştır.
✎İlk
tikası)
✎ Osmanlı vergisi konmuştur.(Bac vergisi)
✎İlk
✎
✎Anadolu’da güçlü bir devletin olmaması
✎ kale fethedilmiştir.
✎İlk
✎
✎Sınırlarını Anadolu’dan değil Bizans yönünde
✎ ada fethedilmiştir.
✎İlk
ilerletmesi(Darü’l İslam politikası)
✎
✎1324’te Bursa kuşatılmıştır.
✎
✎Ahilerin desteğini alması
✎
✎Mezarı Gümüşlü Kümbet olarak adlandırılmıştır.
✎
✎Kabiliyetli kişiler tarafından yönetilmesi
✎
✎Osmanlı’yı aşiretten beyliğe geçtiği dönemdir.
✎
✎Tımar ve İskan politiklarının başarılı bir şekilde uygulan-
ması ✎ Kadı ataması yapılmıştır.(Dursun Fakih)
✎İlk
✎
✎Fethedilen yerlerdeki kişilere din ve ibadet özgürlüğünün
sağlanması(İstimalet Politikası) ►► ORHAN BEY
✎
✎Avrupa’da devam eden İngiltere ve Fransa arasındaki ✎
✎‘’İhtiyarüddin’’ ve ‘’Seyfüddin’’ unvanlarını almıştır.
100 yıl savaşları
✎
✎1326’da Bursa fethedilip başkent yapılmıştır.
https://www.instagram.com/sait.zaman/
34
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
✎
✎1329’da Bizans ile Maltepe(Palekanon)savaşı yapılmıştır. ✎ Sultan ulvanını kullanmıştır.
✎İlk
✎
✎Maltepe savaşından sonra İznik ve İzmit fethedilmiş ve ✎ Bütçe oluşturulmuştur.
✎İlk
Kocaeli yarımadasının fethi tamamlanmıştır. ✎ kez Sancak sistemi getirilmiştir.
✎İlk
✎
✎Karesioğulları beyliğine son verilmiştir.Karesioğulları beyli- ✎
✎İbn-i Batuta Orhan Bey’i ‘’Türkmen hükümdarlarının en
ği Osmanlı’ya katılan ilk beyliktir. yücesi’’ olarak nitelendirmiştir.
✎
✎Bizans’ta taht mücadelesine giren Kantakuzen’e yar- ✎
✎Orhan Bey döneminde beylik Devlet’e dönüşmüştür.
dım edilmiş ve kızı Theodora ile evlenilmiştir.Theodora ilk
✎
✎NOT: Rumeli’nin fethi üzerine bölgeye yerleştirilen Türk
Gayr-i Müslim Haseki Sultandır.
Halkına Evlad-ı Fatihan denmiştir.
✎
✎Kantakuzen’e yapılan yardımlar karşılığında Bizans Çim-
pe Kalesini Osmanlı’ya vermiştir.Çimpe kalesinin alınması
ile Rumelideki ilk toprak parçası kazanılmıştır. ►► I.MURAT

SAİT ZAMAN
✎
✎Ankara alınmıştır. ✎
✎I.Murat balkanlarda ilerleyebilmek için Bizans ve Bulgar-
✎ Saray yaptırılmıştır.(Bursa’da bulunan Bey sarayı)
✎İlk larla Sazlıdere savaşını yapmıştır.
✎ Medrese yaptırılmıştır.(İznik’te Orhaniye medresesi)
✎İlk ✎ savaşta Edirne fethedilip başkent ilan edilmitşir.
✎Bu
✎ Müderris ataması yapılmıştır.(Davud-i Kayseri)
✎İlk ✎
✎Osmanlıların balkanlarada ilerlemesi üzerine
Sırp,Macar,Bulgar beylikleri Papa’nın teşfikiyle birleşmiş
✎ Cami yapıldı.(İznik’te Hacı Özbek Cami)
✎İlk
ve Sırpsındığı savaşı yapılmıştır.Bu savaş ilk Haçlı-Osmanlı
✎ Tersane açıldı.(Karamürsel)
✎İlk savaşıdır.Bu savaşta daha çok sırplının ölmesine üzerine
✎
✎Yaya ve Müsellem adında ilk düzenli ordu kurulmuştur. savaşın adı Sırpsındığı’dır.
✎ Vezir ataması yapılmıştır.(Alladin Paşa)
✎İlk ✎
✎Sırplar Sırpsındığı Savaşı’nın intikamını almak için saldır-
✎ Gümüş para basılmıştır.(Akçe)
✎İlk ması ile II.Çirmen savaşı olmuş ve savaşı Osmanlı kazan-
✎ Divan teşkilatı kurulmuştur.
✎İlk mıştır.

✎ İskan politikası uygulanmıştır.

35 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
✎
✎Bunun üzerine harekete geçen I.Murat Haçlıları I.Kosova ►► I.BAYEZİD
savaşı ile mağlup etmiştir.Bu savaşta ilk kez Top kullanıl-
✎
✎Karamanoğulları ile yapılan Frenkyazısı savaşı sırasındaki
mıştır.Bu savaşta I.Murat Milos Obiliç tarafından öldürül-
mücadelesinden dolayı ‘’Yıldırım’’ unvanını almıştır.
müştür.Böylelikle savaş meydanında ölen tek Osmanlı
Padişahıdır. ✎
✎Candaroğulları,Aydınoğulları,Saruhanoğulları,Germiyan
oğulları beylikleri itaat altına almış ve Anadolu’da Türk
✎
✎Germiyanoğullarından çeyiz olarak Hamitoğullarından
Siyasi birliği büyük ölçüde ilk defa sağlanmıştır.
ise para karşılığında toprak alınmıştır.
✎
✎Dulkadiroğullarının topraklarının bir kısmı ele geçirilince
✎
✎Savcı Bey isyanı çıkmıştır.
Memlüklerle ilişkiler ilk defa bozulmuştur.
✎
✎Rumeli Beylerbeyliği kurulmuşmuştur.Rumeli Beylerbeyliği
✎
✎Kütahya merkez olmak üzere Anadolu Beylerbeyliği ku-
merkezi Manastır buraya atanan ise Lala Şahin Paşa’dır.
rulmuştur.Buraya atanan ilk kişi ise Kara Timurtaş Paşa’dır.
✎
✎Devşirmenin temeli olan Pençik Sistemi ilk defa uygulan-
✎ 1396’de olmak üzere İstanbul 4 defa kuşatılmıştır.Bu

SAİT ZAMAN
✎İlki
mıştır.
kuşatmalar için Anadolu Hisarı (Güzelcehisar) yaptırılmış-
✎
✎Topçu ocağı kurulmuştur. tır.
✎
✎Acemi oğlanlar ocağı kurulmuştur. ✎
✎Bayezid’in İstanbul’u kuşattığını gören Papa’nın girişimiy-
✎ kez kazaskerlik makamı oluşturulmuştur.İlk kazasker
✎İlk le bir kaçlı ordusu oluşturulmuştur.
Çandarlı Kara Halil Paşa’dır. ✎
✎Yapılan Niğbolu savaşını Osmanlı Devleti kazanmıştır.Bu-
✎ kez defterdarlık makamı oluşturulmuştur.
✎İlk nun üzerine halife Yıldırım’a ‘’Sultan-ı İklim-i Rum’’ unva-
✎
✎‘’Ülke hanedanın ortak malıdır’’ anlayışı yerine ‘’Ülke pa- nını vermiştir.Niğbolu zaferinden sonra elde edilen gani-
dişah ve oğullarındır’’ anlayışı getirilmiştir. metlerle Bursa Ulu cami yaptırılmıştır.
✎ Vezir-i Azamlık makamı kurulmuştur.
✎İlk ✎
✎Niğbolu savaşından sonra İstanbul tekrar kuşatılmıştır.An-
cak Timur tehlikesinin baş göstermesine üzerine kuşatma
✎
✎I.Murat ‘’Hüdevendigar’’ ve ‘’Gazi hünkar’’ lakaplarını
kaldırılmıştır.
almıştır.
✎
✎NOT: Ankara ve Niğbolu savaşlarının ortak özelliği; İstan-
✎
✎Sancağa çıkan İlk Osmanlı padişahıdır.
bul kuşatmalarının kaldırılmasıdır.

https://www.instagram.com/sait.zaman/
36
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
○○ Ankara Savaşı’nın Nedenleri: ►► Fetret Devri:
✎
✎Çin üzerine sefer düzenlenmek isteyen Timur’un arkasın- ✎
✎1402-1413 yılları arasında Osmanlı şehzadelerinin arala-
dan güçlü bir devlet bırakmak istememesi rındaki mücadele sonucunda devlet Fetret devrine gir-
✎
✎Türk-İslam liderliğini ele geçirmek arzusu miştir.
✎
✎Karakoyunlu hükümdarı Kara Yusuf ile Celayir hükümdarı ✎
✎İsa,Musa,Mehmet,Süleyman arasında gerçekleşmiştir.
Ahmet Celayir’in Yıldırım’a sığınması ✎
✎Musa çelebi bu dönemde İstanbul’u kuşatmıştır.
✎
✎Akkoyunlu devleti ve Beylikler’in Timur’u kışkırtmaları ✎
✎Yapılan mücadeleleri Mehmet Çelebi kazanmıştır.
✎
✎Hakaret dolu mektuplaşmalar
○○ Gelişme ve sonuç: ►► I.MEHMET (ÇELEBİ)
✎
✎Osmanlı ordusunda yer alan Kara Tatarların Timur’un ta- ✎
✎Osmanlı’nın ikinci kurucusu sayılmaktadır.

SAİT ZAMAN
rafına geçmesi
✎
✎Beylikleri tekrar itaat altına almıştır.
✎
✎Timur’un ordusunun kalabalık olması ve fillerle desteklen-
✎
✎Şeyh Bedrettin isyanı yaşanmıştır.Şeyh Bedrettin isyanı
mesi
Osmanlıdaki ilk dini nitelikli isyandır.
✎
✎Savaş kaybedimiş ve Bayezid Timur’e esir düşmüştür. Ti-
✎
✎Venediklerle ilk deniz savaşı yapılmıştır.(Çalıbey savaşı)
murla beraber Timur’un oğlu Mustafa da esir alınmıştır.
✎
✎Timur’un esir aldığı Mustafa Çelebi Anadolu’ya gelmiş ve
✎
✎İstanbul’un fethi 50 yıl geçmiştir.
isyan etmiştir.(Düzmece Mustafa )
✎
✎Balkanlarda ilerleme durmuştur.
✎
✎Düzmece Mustafa sonrasında Bizans’a sığınmıştır.
✎ Yıllık fetret dönemine girilmiştir.(Fasılat-ı Saltanat)
✎11
✎
✎Ankara savaşından sonra duran fetihlere paralel olarak
✎
✎Ankara savaşından sonra Beylikler tekrar kuurlmuştur.Ka- Pençik sistemi uygulanamaz hale gelmiştir.
resioğulları ve Kadı Eretna devleti tekrar kurulmamıştır.
✎
✎Osmanlı tebaasındaki hıristiyanların kullanılmsıyla devşir-
✎ büyük Osmanlı tersanesi Gelibolu’da açılmıştır.
✎İlk me sistemi ilk defa uygulanmıştır.
✎
✎Ölümü gizlenen ilk Osmanlı padişahıdır.

37 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
►► II.MURAT Molla Fenaridir.
✎
✎Hayır Babası, Muradi mahlaslarını kullanmıştır.
✎
✎Tahta geçince Bizans,Mustafa’yı serbest bırakmıştır.Ve
OSMANLI DEVLETİ YÜKSELME DÖNEMİ
Mustafa’yı Edirne’de idam ettirmiştir.
✎
✎Bizans’ı cezalandırmak için 1422’de İstanbul’u kuşatmış- ►► II.MEHMET
tır. ○○ İstanbul’un fethinin nedenleri:
✎
✎Bizans bu sefer Şehzade olan Mustafa’yı kışkırtmıştır.(Şeh- ✎
✎Bizans’ın Anadolu beyliklerini kışkırtması
zade Mustafa İsyanı)
✎
✎Bizans’ın Osmanlı şehzadelerini kışkırtması
✎
✎Macarlarla yapılan savaş sonrasında Edirne-Segedin
✎
✎Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağltının sağ-
antlaşması imzalanmıştır.
lanmak istenmesi

SAİT ZAMAN
✎ antlaşmadan sonra II.Murat,tahtı oğlu II.Mehmet’e
✎Bu
✎
✎İpek yoluna hakim olma düşüncesi
bırakmıştır.
✎
✎Hz.Peygamber’in hadisine nail olma isteği
✎
✎Bunu fırsat bilen Haçlılar Osmanlı’ya saldırmıştır.Bunun
üzerine II.Murat tekrar tahta geçmiştir.Yapılan Varna sa- ✎
✎İstanbul’un önemli bir konumda olması
vaşını Osmanlı kazanmıştır. ✎
✎Osmanlı’nın Hazırlıkları
✎
✎Varna’nın intikamını almak isteyen Haçlılar tekrar bir ordu ✎
✎Bizans’a Karadeniz’den gelecek yardımları önlemek için
hazırlamıştır.Yapılan II.Kosova savaşını Osmanlı kazanmış- Rumeli Hisarı(Boğazkesen) yaptırıldı.
tır. Bu savaştan sonra Balkanlardaki Osmanl Hakimiyeti ✎
✎Silivri ve Vize kaleleri alındı.
kesinleşmiştir. Osmanlı devleti bu savaştan sonra saldırı,
✎
✎‘’Şahi’’ adı verilen toplar döktürüldü.
Avrupa ise savunma durumuna geçmiştir.
✎
✎400 Parçalık donanma oluşturuldu.
✎ yeniçeri isyanı olan Buçuktepe isyanı bu dönemde
✎İlk
çıkmıştır. ✎
✎Karamanoğulları ile antlaşma yapıldı.

✎
✎Tahttan kendi isteğiyle çekilen ilk Osmanlı padişahıdır. ✎
✎Bizans’ın hazırlıkları

✎
✎Şiirleri günümüze ulaşan ilk Osmanlı padişahıdır. ✎
✎Surlar ve kaleler tamir edildi.

✎ Şeyh’ül İslam bu dönemde atanmıştır.İlk Şeyh’ül İslam

https://www.instagram.com/sait.zaman/
38
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
✎
✎Grejuva(Rum Ateşi) denilen savaş malzemesi geliştirilmiş- dan Sinop,1461’de Trabzon alınmıştır.
tir. ✎
✎Karamaanoğullarından Karaman ve Konya alınmıştr.
✎
✎Avrupalı devletlerden yardım istendi. ✎
✎1473’te Akkoyunlar ile yapılan Otlukbeli savaşı kazanıl-
✎
✎Katolik ve Ortodoks kiliseleri birleştirilmek istendi mıştır.Ve Akkoyunlular yıkış sürecine girmiştir.
○○ Fethin Dünya Tarihi açısından önemi: ✎
✎Denizlerdeki fetihler: Kırım alınarak Karadeniz bir Türk ha-
✎
✎Bizans yıkılmıştır. line gelmiştir.

✎
✎Orta çağ kapanıp,Yeniçağ açılmıştır. ✎
✎Venediklilere ilk defa Kapitülasyonlar verildi.Venedik el-
çisinin adı Balyos’tur.
✎
✎Fetihten sonra İtalya’ya gidenler Rönesans’ı başlattı.
✎
✎Otranto alınmış ama Fatih’in ölümü üzerine geri dönül-
✎
✎Coğrafi keşiflerin başlamasına neden oldu
müştür.
✎
✎Mutlak krallıkların güçlenmesine neden oldu.

SAİT ZAMAN
○○ Teşkilatlanma ve Diğer önemli gelişmeler:
✎
✎Fethin Türk Tarihi açısından önemi
✎
✎Divan’a Sadrazam başkanlık yapmaya başlamıştır.
✎
✎II.Mehmet ‘’Fatih’’ unvanını almıştır.
✎ altın para basılmıştır.(Yaldızlı,Sultani,Flori)
✎İlk
✎
✎Osmanlı kuruluştan yükselme dönemine geçmiştir.
✎
✎Sahn-ı Seman medresesi açılmıştır.Bu medrese İstanbul
✎
✎İpek yolunun denetimi Osmanlı’ya geçmiştir. Üniversitesinin temeili sayılmaktadır.
✎
✎Başkent İstanbul olmuştur. ✎
✎Tettimme medreseleri açılmıştır.
✎
✎II.Mehmet’in yayınladığı Amanname ile Ortodoks halkı ✎
✎Osmanlı’nın ilk köşkü olan Çinili köşk yaptırılmıştır.
üzerinde etkili olunmuştur.
✎
✎Topkapı sarayı yaptırılmıştır.
○○ Diğer Fetihler:
✎ Kuşçu İstanbul’ getirilmiştir.
✎Ali
✎
✎Balkanlar’da; Belgrad hariç Sırbistan,Arnavutluk,Mora,Efl
✎
✎Kanunname-i Ali Osmani yayımlandı.Bu kanında Sancak
ak,Boğdan,Bosna,Hersek alınmıştır.
usulu,Kardeş katli ve Culus bahşişi yasallaşmıştır.
✎
✎Eflak’ta Kazıklı Voyvoda olak tanınan Vlad Tepeş bura-
✎ defa müsadere uygulanmıştır.
✎İlk
daki katliamlarından dolayu Drakula lakabını almıştır.
✎
✎Humbaracı Ocağı kuruldu.
✎
✎Anadolu’da;Cenevizlerden Amasra, Candaroğulların-
NOT: Fatih Mora ve Trabzon’u alarak Bizans’ın yeniden

39 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
canlanmasını engellemiştir. Reis gönderilmiştir.(Sefared Yahudileri)
✎
✎Fatih Sultan Mehmet ‘’Han’’ unvanını kullanan ilk Os- ✎
✎Edirne’de müzikli tedavi gyapan darüşifa açılmıştır.
manlı Padişahı’dır. ✎
✎Yükselme dönemi içinde duraklama dönemidir.
✎
✎‘’Avni’’ mahlasını kullanmıştır. ✎
✎‘’Sofu’’ ve ‘’Adli’’ mahlasını kullanmıştır.
✎
✎‘’Kayser-i Rum’’ unvanını almıştır.
✎
✎Fatih Sultan Mehmet’in kuşatıp da alamadığı yerler;
►► I.SELİM(YAVUZ)
Belgrad ve Rodos’tur.
✎
✎Babasını ‘’Karıştıran’’ savaşıya yenmiş ve tahttan indir-
miştir.
►► II.BAYEZİD ✎
✎Safevilerle yapılan Çaldıran savaşı kazanılmıştır.
✎
✎Kardeşi Cem ile taht mücadlesine girmiştir.Cem Sultan’ın ✎
✎Memlüklere bağlı olan Dulkadiroğulları beyliğine Turna-

SAİT ZAMAN
Bursa’da hutbe okutması üzerine yapılan savaşı II.Bayezid dağ savaşı ile son verilmiştir.Bu gelişme ile Anadolu’daki
kazanmıştır. Türk Siyasi Birliği kesin olarak sağlanmıştır.
✎
✎Cem Sultan Önce Karamanoğullarına sonra ✎
✎Memlüklerle Mercidabık ve Ridaniye savaşları yapılmıştır.
Memlüklere,Rodos şövalyelerine ve en son ise Papa’ya
✎
✎Nedenleri:
sığınmıştır.Cem Sultan olayı bir iç sorunken dış sorun hali-
ne gelmiştir. ✎
✎Yıldırım’dan beri devam eden Hicaz-Su yolları meselesi

✎
✎Cem’in Karamanoğullarına sığınmasından dolayı Kara- ✎
✎Şah ismail ile ittifak yapmaları
manoğulları beyliğine son verilmitşri. ✎
✎Yavuz’un İslam Dünyası liderliğini ele geçirmek istemesi
✎
✎Memlüklerle yapılan savaşlarda netice alınamamıştır.Bu ✎
✎Sonuçları:
savaştaki masraflarından dolayı ilk kez Avarız vergisi top- ✎
✎Suriye,Filistin,Mısır,Hicaz Osmanlı’ya katılmıştır.
lanmıştır. ✎
✎Halifelik Osmanlı’ya geçmiştir.
✎ dönemde Safevilerin çıkartığı Şahkulu İsyanı zorla bas-
✎Bu ✎
✎Baharat yolu Osmanlı’nın egemenliğine geçmiştir.
tırılmıştır.
✎
✎Hazine ve Kutsal eyalar Osmanlı devletine geçmiştir.
✎
✎İspanya’daki müslüman ve yahudilere yardım için Kemal
✎
✎Venedikliler Kıbrıs için Memlüklere ödedikleri vergiyi

https://www.instagram.com/sait.zaman/
40
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
Osmanlı’ya ödemeye başlamışlardır. ✎
✎Ferdinand,Şarklen’e güvenerek Budin’i tekrar kuşattı.
✎
✎NOT:Halifeliğin Osmanlı’ya geçmesi ile Şeyhü’l İslam Di- Kanuni bunun üzerine Şarklen’i savaşa çağırarak Alman
van üyesi olmuştur. seferine çıkmıştır.Bunun üzerine İstanbul(İbrahim Paşa)
antlaşması imzalanmıştır.Bu antlaşmaya göre
✎
✎Diğer Gelişmeler:
✎
✎Avusturya,Osmanlı devletine vergi ödeyecek.
✎ defa Tokat’ta Celali adı verilen isyanlar çıkmıştır.
✎İlk
✎
✎Avusturya kralı,Osmanlı sadrazamına denk sayılacak
✎
✎Muhyiddin Arabi’nin mezarı bulunup Türbe yaptırılmıştır.
✎ ilk Osmanlı-Avusturya antlaşmasıdır.
✎Bu
✎ Reis Dünya haritasını Yavuz Sultan Selim’e sunmuştur.
✎Piri
✎
✎1566 Zigetvar seferi Kanuni’nin son seferidir.
✎
✎Hazine’yi dolduan tek Osmanlı Padişahıdır.
○○ Osmanlı-Fransız ilişkileri
✎
✎1535’te Fransızlara Kapitülasyonlar verilmiştir.
►► I.SÜLEYMAN

SAİT ZAMAN
○○ Doğu’daki gelişmeler
✎
✎Taht mücaelesi yaşamadan padişah olmuştur.
✎
✎İran üzerine 4 sefer düzenlenmiştir.Ve İran ile ilk antlaşma
✎
✎Muhibbi mahlasını kullanmıştır.
olan Amasya antlaşması imzalanmıştır.
✎
✎Canberdi Gazali ve Ahmet Paşa isyanları çıkmıştır.Bu is-
○○ Denizlerdeki gelişmeler
yanların ortak özelliği Memlük devletini tekrar canlandır-
maktır. ✎
✎Rodos alınmıştır.
✎
✎Baba Zünnun ve Kalender Çelebi isyanları çıkmıştır. ✎
✎Cezeyir’i elinde bulunduran Hızır Reis,Barboros Hayrettin
Paşa adını alarak Kaptan-ı Derya olmuştur ve Cezayir
✎
✎Macarların Osmanlıya karşı saldırgan tavırlarından dola-
Osmanlı’ya bağlanmıştır.
yı Kanuni 1521’de Belgrad seferine çıkmıştır.Bu aynı za-
manda Kanuni’nin ilk seferidir.Yapılan Mohaç meydan ✎
✎Haçlılarla yapılan Preveze Deniz savaşı ile Akdeniz Türk
savaşını Osmanlı Devleti kazanmıştır. gölü haline gelmiştir.Preveze deniz savaşının tarihi olan
27 Eylül Türkiye’de Donanma günü olarak kutlanmakta-
✎
✎Mohaç’tan sonra Kanuni bölgeden ayrılınca Ferdi-
dır.
nand Budin’i kuşatmıştır.Bunun üzerine Kanuni geri gelip
I.Viyana kuşatmasını başlatmıştır.Ama başarısızlıkla so- ✎
✎Turgut Reis döneminde Trablusgarp elde edilmitşir.
nuçlanmıştır. ✎
✎Cerbe Deniz savaşı ile Kuzey Afrika’da üstünlü ele geçi-

41 https://www.instagram.com/sait.zaman/
 SAİT
Nizamı Cedid Tarih Ders Notları
ZAMAN

OSMANLI TARİHİ
rilmiştir. ✎
✎Kıbrıs’ın intikamını almak isteyen Haçlılar İnebahtı’da Os-
○○ Hint Deniz savaşları manlı donanmasını yakmıştır.

✎
✎Hindistan’daki müslümanların yardım istemesi ve Porte- ✎ baskında Cervantes kolunu kaybemiştir.
✎Bu
kizlilerin Müslümanlara baskı yapması gibi nedenlerle bu ✎
✎Yemen ve Tunus alınmıştır.
seferler başlamıştır fakat başarısız olunmuştur. ✎
✎Fas,Çad ve Nijerya alınmıştır.
✎
✎I.Hint Seferi→ Hadım Süleyman Paşa ✎
✎Lehistan alınarak Osmanlı Devleti’nin batı sınırları Baltık
✎
✎II.Hint Seferi→ Piri Reis(Kitab-ı Bahriye) Denizine kadar ulaşmıştır.
✎
✎III.Hint Seferi→ Murat Reis ✎
✎Kanun-i Kadim ilk defa bozulmuştur.
✎ Hint Seferi →Seydi Ali Reis(Miratül Memalik-Memleket-
✎IV. ○○ Don Volga projesi
lerin Aynası) ✎
✎Kırım’ın güvenliğini sağlamak,İran üzerinde üstünlük

SAİT ZAMAN