2019 Kasım Ayı Dolar Kuru

Güncel döviz kurları dolar / TL paritesinde 22 Kasım 2019 günü son durumu gösterdi. Piyasalarda haftanın kapanış gününün gerçekleştiği dakikalarda 5,70 TL seviyelerinde dengelenme sürecinde olan dolar bu konuma yakın bir durumda bulunuyor. İşte Bigpara’dan alınan verilere göre son dakika döviz kurları verileri…

Dolar kuru gün başlangıcında hafif çaplı yukarı yönlü değişim yaşasa da 5,70 TL seviyesinden uzaklaşmadı. 22 Kasım 2019 Cuma günü dolar / TL kuru 5,7066 seviyesinde yer alıyor. Aynı dakikalarda euro kuru ise 6,31 TL seviyelerinde bulunuyor.

Peki, diğer yabancı para birimlerinin Türk Lirası karşısındaki durumu ne? İşte son dakika döviz kurları verileri kurlardaki son rakamlar…

İngiliz Sterlini 7,37 TL

İsviçre Frangı 5,75 TL

Japon Yeni 0,05 TL

Suudi Arabistan Riyali 1,51 TL

Norveç Kronu 0,62 TL

Avustralya Doları 3,86 TL

Kanada Doları 4,27 TL

GÜNCEL ALTIN FİYATLARI İÇİN TIKLAYINIZ…

Dolar/TL'de hafta başından itibaren başlayan düşüş eğilimi dün de devam ederken, kur ekim ayı başından bu yana ilk kez 5.68'lı seviyelere geriledi.

Dün ABD Merkez Bankası (Fed) Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) 29-30 Ekim tarihli toplantısına ait tutanaklar yayımlanırken tutanaklarda, "Önemli değişiklik olmadığı sürece indirim sonrası faiz uygun seviyede. Fed üyelerine göre negatif faiz ABD için uygun bir araç değil. Bir çok üye enflasyon beklentilerinin daha fazla düşmesinden endişeli" ifadeleri dikkat çekti.

Küresel piyasalarda, Fed'in parasal gevşemeye gitmesinin ardından gelişmekte olan ülkelere yönelik zaman zaman görülen iyimser seyir TL'yi destekliyor.

Dolar/TL dün en düşük 5.6860'a kadar geriledikten sonra döndü ve 5.6998'den kapandı. 31 Aralık 2019 vadeli TL uzlaşmalı satış kuru VİOP'ta 5.75 seviyelerinde.

21 Kasım günü kur 5.70 üzerinde başladıktan sonra 5.6885 TL'te kadar geriledi. Piyasalarda ABD - Çin ticaret görüşmeleri önemini koruyor.

Çin’in Baş Ticaret Müzakerecisi Liu He, Çarşamba günü görüşmeler Hong Kong gerilimi ve diğer konularla birlikte uzamış olsa da, ABD ile ticaret anlaşmasına varmak konusunda temkinli iyimser olduğunu fakat birinci faz ticaret anlaşmasının her durumda imzalanacağını aktardığı belirtildi.

TL cephesinde ise yön belirleyici olarak Merkez Bankası'nın aralık ayında yapacağı yılın son PPK toplantısı bekleniyor. Analistler TCMB'nin faiz indirecek alanının bulunduğunu ancak yüksek montanlı, agresif bir faiz indiriminin kurda harekete yol açabileceğini belirtiyor. 

Amerikan Doları 2019 Yılı Kasım Ayı Fiyat Değişim Grafiği

Amerikan Doları 2019 Kasım Ayı Alış ve Satış Kur Fiyatları

Kasım Ayında Amerikan Doları Nasıl Performans Gösteriyor

GENEL GÖRÜNÜM

Değerli Meslektaşlarımız,

Bir yılın daha sonuna geldik. Satınalma ve Tedarik Yönetimi Üst Meslek Örgütü TÜSMOD olarak, mesleğimiz, meslektaşlarımız ve ülkemiz adına çok önemli çalışmalar yaptık. Ülkemizin önde gelen firmalarının üst düzey satınalma yöneticilerinden oluşan sektörler başkanlarımız ile tüm lokomotif sektörlerin, bölgesel başkanlarımız ile tüm Türkiye’nin satınalma gücünü yakından takip ederken, sektörel ve bölgesel tedarikçi profilinin iyileşmesine de katkı sağlıyoruz. Mesleğimizin en üst düzey akademik sertifika programı “Satınalma ve Tedarik Yöneticiliği”nin Boğaziçi Üniversitesi’nde Şubat’ın ilk haftasında başlaması planlanıyor. TOBB ile mesleği aynı çatı altında örgütleme çalışmalarımız da hız kesmeden devam ediyor. Aralık ayı içinde de önemli çalışmalara imza atacağız. Öncelikle 6 Aralık’ta ABD’nin merkezinde New York Time Square’da “Türkiye’nin Tedarik Gücü” başlıklı çalıştayı yürüteceğiz. 16 Aralık’ta Cumhurbaşkanlığı temaslarımızdan sonra Anıtkabir’e Çelenk Koyma Törenini icra edeceğiz. Aynı akşam, Ankara ve çevre illerdeki meslektaşlarımız ile Ankara Satınalma Çalıştayını yerine getireceğiz. Daha rekabetçi bir Türkiye yaratılması adına tüm meslektaşlarımızı TÜSMOD çatısı altında toplanmaya davet ederken, sektöründe öncü kurumlarımızı da kurumsal üyemiz olmaya çağırıyoruz. Ülkemizde meslek adına yaptığımız bu çalışmalar devam ederken; global gelişmelere bakacak olursak : Euronews haberine göre; uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in “Küresel Makro Ekonomik Görünüm 2020-2021” raporunda, küresel ekonomik büyümenin gelecek iki yıl boyunca zayıf seyretmesinin öngörüldüğü, ancak küresel ekonominin 2020 ve 2021 yıllarında resesyona girmesinin beklenmediği kaydedildi. Raporda, G-20 ülkelerini kolektif olarak 2019- 2020'da %2,6 büyümesinin beklendiği bildirildi. Moody’s raporunda, ABD ve Çin ekonomilerinde 2020 yılında büyüme hızının azalmasının beklendiği, G-20 ekonomilerinde ise büyümenin 2021 yılında %2,8’e yükselmesinin öngörüldüğüne dikkat çekildi. Raporda, Euro Bölgesi’nin 2020'de %1,2, 2021'de ise %1,4 büyümesinin beklendiği belirtilirken, gelişmekte olan ekonomilerin 2020-2021 yıllarında dengelenmesinin beklendiği vurgulandı. Moody’s, gelişmekte olan ekonomilerin 2020 yılında %4,6, 2021 yılında ise %4,8 büyümesinin beklendiğinin de altını çizdi. Raporda, Türkiye ekonomisinin büyüme beklentisinin yukarı yönlü revize edilerek 2019 için -%2'den %0,2'ye, 2020 için de %2'den %3'e yükseltildiği ve 2021'de ise %3 büyüme öngörüldüğü bildirildi. Raporda, yukarı yönlü revizeye gerekçesine ilişkin, “Türkiye’de büyüme ivmesi önceden beklenenden daha hızlı şekilde gerçekleşiyor. Türkiye'de büyüme ivmesinin iyileşmesinde büyüme dostu mali politikalar etkili oldu.” ifadelerine yer verildi. BloombergHT haberine göre; OECD Türkiye'nin bu yıl için büyüme tahminini -%0.3'ten %0.3'e, 2020 beklentisini ise %1.6'dan %3'e yukarı yönde revize etti. 2019 enflasyon tahmini %15.8, 2020 enflasyon tahmini %13.2 oldu. 2019 cari denge/GSYH tahmini %0.3, 2020 için ise -% 0.7 oldu. OECD'nin Ekonomik Görünüm Raporu'nda Türk ekonomisinde büyümenin son aylarda toparlandığı, hükümet teşviklerinin iç talebi tahmin edilenden daha fazla canlandırdığı, TL'nin değer kaybının da ihracatı desteklediği belirtildi.

Raporda "Ancak zayıf dış ticaret talebi, jeopolitik belirsizlikler, özel sektör bilanço sorunları büyümeyi %3 civarında tutar, bu da potansiyelin altında" değerlendirmesine yer verildi. Yatırımcı güveninin kırılgan kalmaya devam ettiği, yatırımlarda da sert düşüş olduğu ifade edildi. Uluslararası güven ortamının yeniden sağlanması için makroekonomik çerçevenin sadeleştirilmesi ve daha şeffaf hale getirilmesi gerektiği vurgulandı. Toparlanma sürse de belirsizliklerin yüksek kaldığı, 2020 ve 2021'de büyümenin % 3 civarında kalacağı öngörüldü. Dezenflasyon sürecinin devamı için para politikasının sıkı kalmaya devam etmesi gerektiği ifade edildi. OECD 2019 yılında küresel büyümenin %2.9 ile finansal krizden beri en düşük seviyede olacağını belirtirken 2020 beklentisini %3'ten %2.9'a düşürdü. Zayıf ticaret ve yatırımların uzun vadeli büyümeyi tehdit ettiği ifade edildi. Aşağı yönlü risklerin gerçekleşmesi halinde küresel büyümede daha fazla yavaşlama görülebileceğinin altı çizildi. 2019 ABD GSYH tahmini %2.3 'e düşürülürken, Euro Bölgesi tahmini % 1.2'ye, Çin tahmini ise % 6.2'ye yükseltildi.  AB Komisyonu, 2019 Sonbahar Ekonomik Tahminler Raporu'nu yayımladı. Bir önceki rapora göre Türkiye'nin büyüme tahmininin 2019 için -%2,3'ten %0,3'e yükseltildiği raporda, Türkiye ekonomisinin 2020 yılında %3,1, 2021 yılında %3,5 büyüyeceği tahmini yer aldı. Türkiye'de işsizlik oranının 2019'da %13,7, 2020'de %13,3, 2021'de %12,9 olacağı öngörülen raporda, TÜFE'nin ise 2019'da %15,3, 2020'de %10,3, 2021'de %9,3 olacağı tahmininde bulunuldu. Raporda, Türkiye'de ekonominin geçen yıl yaşanan döviz krizinin ardından mali teşvikler ve ihracattaki artışla birlikte beklenenden daha hızlı biçimde toparlandığına dikkat çekildi. AA haberine göre, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türkiye'nin gelecek yıl daha fazla istikrar kazanabileceğine dikkati çekerken ekonomide toparlanmanın devam etmesinin, enflasyonun düşmesinin ve cari açığın kontrol altında kalmasınn beklendiğini bildirdi. Bununla birlikte Türk ekonomisine yönelik risklerin çok yönlü kaldığı savunularak, küresel faiz oranlarının düşük kalmasının finansman koşulları desteklemesine rağmen,  siyasi, jeopolitik ve yaptırım gibi risklerin ülkede varlık fiyatlarında dalgalanmalara neden olabileceği vurgulandı. Çin’in beş büyük devlet bankasından biri olan Bank of China (BOC), ülkenin gelecek yıl büyüme tahminini açıkladı. 2020’nin Ekonomik ve Finansal Görünümü adlı raporunu yayımlayan BOC, Çin’in gelecek yıl için yıllık büyümesinin %6.1 olarak gerçekleşeceğini vurguladı.

Ayrıca raporda Çin’in gerçekleştireceği büyümede yurtiçi ve yurtdışında daha fazla risk ve zorluklarla karşı karşıya olduğunu belirtildi. Son olarak ise raporda, ekonomiyi daha da istikrarlı hale getirmek için yapılacak olan politikaların önemine dikkat çekildi. Ayrıca raporda gelecek yıl için küresel ekonomi tahminlerine de yer verilirken, küreselde yıllık büyümenin %2.6 olacağı belirtildi. Raporda son yıllarda küresel ekonominin düşüş eğiliminde olduğunu ve bu durumdan çıkmak için küresel alanda ekonomik işbirliklerini yapılması gerektiğine vurgu yapıldı. Moody's, kredi koşullarına yönelik risklerin artmasıyla 2020'de küresel ekonominin kırılgan kalmaya devam edeceği uyarısı yaptı. Moody's'in araştırma raporunda, artan siyasi ve jeopolitik risklerin büyümede yavaşlamaya neden olduğu, ekonomilerin de şoklara karşı tepki verme yeteneklerini baskıladığına dikkat çekildi. Moody's raporunda, 2020'de bir resesyondan söz edilmese de, ticaret politikasında belirsizliklerin ve öngörülemeyen politik ve jeopolitik ortamın olduğu bir durumda resesyon risklerinin yükseldiğine dikkat çekildi.

Tüm bu gelişmeler altında, emtia fiyat analizleri aşağıdaki şekilde ele alınmıştır.

Metal-Demir-Çelik:

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Bakır fiyatları Kasım ayını %0.52’lik artış ile 5.854 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Bakır Stokları ise Kasım ayında %20.80’lik artş gösterdi. Kasım ayında Japonya’da birincil bakır fiyatı %4 artış ile 6.148 USD/ton olurken Kore’de bakır şerit fiyatı %2.8 artarak 8.07 USD/kg oldu. ABD’de 102, 110 ve 122 kalite bakır fiyatları sırasıyla 3.64, 3.42 ve 3.42 USD/pound seviyesine yükseldi. Çin’de ikincil bakır fiyatı %1.6 artarak 5.457 USD/ton olurken, Bakır Tel fiyatları %0.8 artarak 6.672 USD/ton seviyesinde işlem gördü.  Uzmanlara göre, Çin'de imalat verilerinin yavaşlama endişelerini bastıramaması yanında Trump'ın Arjantin ve Brezilya metallerine tarife tehdidi, bakır fiyatlarına yukarı yönlü baskı yapıyor. Dünya haberine göre; Bakırda arz açığı bulunduğunu belirten uzmanlar, halen 4.4 milyon metrik ton olan küresel bakır arzının birkaç yıl önceki seviyenin altında olduğuna dikkat çekiyor. Elektrikli araçların şarj altyapıları ve diğer elektrifikasyon projelerinin yaratacağı taleple fiyatların uzun vadede %22 yükselmesi öngörülüyor. Uluslararası Bakır Çalışma Grubu verilerine göre Şili’de bakır madeni üretimi yılın ilk yılında geçen yılın aynı dönemine göre %1.3 düşüş kaydetti. BMO bakır fiyatlarının arzda yaşanan kısıtlar nedeniyle artacağını öngörüyor. Scotiabank Kasım ayı raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılsonu Bakır fiyatlarını sırasıyla 2.70, 2.75 ve 3.00 USD/lb şeklinde korudu. ING Bank’ın 2019’Q4, 2020’Q1, Q2, Q3 ve Q4 için tahmini ise sırasıyla 5.610, 5.600, 5.700, 5.800 ve 5.900 olarak açıklandı. Platts’e göre bakır piyasası sıkılaşmasına rağmen primlerde bir değişiklik görülmezken, tedarik kesintilerinin etkisi ile 2020 yılında bakır fiyatlarının 5.900 USD/ton olacağı tahmin ediliyor. Morgan Stanley’e göre ise bakır 2020 yılında güçlü olmaya devam ederek %7 oranında artış gösterecek. Goldman Sachs, Kasım ayı raporuna 2020 Bakır fiyat tahminini önümüzdeki 3 aylık periyot için 6.000 , 6 aylık periyot için 6.500 USD/ton olarak açıkladı. J.P. Morgan 2020 yılının ilk çeyreğinde bakır fiyatlarının 6.200 USD/ton seviyesinde olacağını tahmin ediyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Alüminyum fiyatları Kasım ayını %2.47’lik artış ile 1.785 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Alüminyum Stokları ise Kasım ayında %33.01’lik artış gösterdi. Kasım ayında, Çin alüminyum hurda fiyatları %2.4 artarak 1.849 USD/ton, birincil alüminyum fiyatları %1 artarak 1.994 USD/ton, alüminyum biyet ve külçe fiyatları %0.4 artarak sırasıyla 2.049 ve 2.144 USD/ton seviyelerinde işlem gördü. Kore 1050 kalite Alüminyum sac fiyatları 2.95 USD/kg olurken 5052 kalite rulo primi 3.12 USD/kg ve 3003 kalite rulo primi 2.92 USD/kg oldu. Avrupa ticari 1050 ve 5083 kalite alüminyum levha fiyatları sırasıyla 2.482 ve 2.862 USD/ton’a yükseldi. ANZ’e göre, Trump'ın Arjantin ve Brezilya'dan ithal edilen çelik ve alüminyum üzerindeki tarifeleri yeniden devralma hamlesinin metal piyasalarını direkt etkiliyor. Fitch’e göre özellikle Çin’deki otomotiv pazarındaki daralmanın etkisi ile fiyatlar 2020 yılında ortalama 1.700 USD/ton sevilerinde devam edecek. Scotiabank Kasım ayı raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılsonu Alüminyum fiyatlarını sırasıyla 0.90, 0.90 ve 0.90 USD/lb şeklinde korudu. Şangay Metal Piyasası (SMM) analistlerine göre; 2019 yılında %1.51 oranında daralan Çin’deki birincil alüminyum üretimi 2020 yılında %2.5 artarak 36.44 milyon mt'a olacak. Ülkede 40.69 milyon ton olan üretim kapasitesine karşılık bu yıl 35.1 milyon ton üretim gerçekleştirilecek. Çin'deki alüminyum tüketimi ise bu yıl% 1,48 oranında azalacak, gelecek yıl % 0,3 artarak 36,19 milyon mt'a yükselecek. Analistlere göre, oluşan üretim fazlası nedeniyle alüminyum fiyatları, otomotiv ve imalat tarafında ciddi bir yükseliş olmadıkça; 2020’nin ilk çeyreğinde 1.700 USD/ton seviyesinin altına gerileyecek. Morgan Stanley’in Alüminyum için 2020 tahmini ise %2.4 artış yönünde oldu.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Nikel fiyatları Kasım ayını %17.97’lik azalış ile 13.805 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Nikel Stokları ise Kasım ayında %1.93’lük artış gösterdi. Uzmanlara göre, ticaret savaşının daha uzun süreceği ve yayılacağı endişesi ile fiyatlarda düşüşler görülüyor. Fitch, gelecek aylarda fiyatların toparlanıp, Endonezya'nın cevher yasağı ve Çin'de paslanmaz çelik üretimini desteği ile 2020'de  yükselmeye devam edeceğini belirtti. Araştırma şirketi, nikel fiyatlarının gelecek yıl Londra Metal Borsası'nda ortalama 15.000 dolar/tonda işlem göreceğini tahmin ediyor. Kallanish’in, Endonezyalı yetkililerden öğrendiğine göre, Endonezya'nın nikel cevheri ihracatı konusundaki erken yasağının sahte haberler olduğu doğrulandı. Resmi nikel cevheri ihracat yasağının önümüzdeki yıl Ocak ayından itibaren yürürlüğe gireceği düşünülüyor. Eylül ayında yapılan ihracat yasağı haberiyle getirilen çok sayıda sipariş nedeniyle, bu ay Endonezya'daki liman sevkiyatları yılın ilk ayının ortalamasının üç katına ulaştı. Yurt içi nikel dökümcüler, ihracat askıya alma işlemleri sırasında madencilerden uluslararası fiyatlardan cevher almayı kabul etti. Bununla birlikte, madenciler yerel dökümcülerin nikel cevheri fiyatlarını makul olmayan bir şekilde sıkıştıracağından şikayet ediyorlardı. BMO raporunda 2020’nin ikinci çeyreğinde nikel fiyatlarının %18 artacağı uzun vadede ise düşeceği öngörülüyor. Outokumpu paslanmaz çelik Aralık ayı prim fiyatlarını; 430 kalite için değiştirmezken, 304 kalite için 122 EUR/ton azalış ve 316 kalite için 264 EUR/ton artış ile açıkladı. Scotiabank Kasım ayı raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılsonu Nikel fiyatlarını sırasıyla 6.50, 7.50 ve 8.00 USD/lb şeklinde yukarı yönlü tahmini korudu.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Çinko fiyatları Kasım ayını %9.07’lik azalış ile 2.312 dolar/ton seviyelerinde kapattı. LME Çinko Stokları ise Kasım ayında %7.47’lik azalış gösterdi. Reuters’e göre fiyatların düşüşündeki en büyük etmen ABD-Çin ticaret anlaşmasındaki geciklemeler ile Çin’den gelen toparlanma verilerine karşı olan kuşku. Uluslararası Kurşun ve Çinko Çalışma Grubu (ILZSG), bu yılki çinko kullanımının %0.9 ve gelecek yıl %0.8 oranında artacağını, buna göre 2020 yılında çinko piyasasının 192.000 ton fazla vereceğini tahmin ediyor. Scotiabank Kasım ayı raporunda 2019, 2020 ve 2021 yılsonu Çinko fiyatlarını sırasıyla1.15, 1.08 ve 1.05 USD/lb şeklinde korudu. CRU, çinko ilgili 2020 tahminini %13 düşüş ile 2.180 USD’ton olarak açıklarken; Lloyd ise 2020 yılının ilk aylarında fiyatların 2,000 - 2,100 USD/ton bandına gerileyebileceğini belirtiyor.

Londra Metal Borsası (LME) verilerine göre Kurşun fiyatları Kasım ayını %11.88’lik azalış ile 1.947 dolar/ton seviyelerinde kapattı. Aynı dönem için Kalay fiyatları ise %2.39’luk azalış ile 16.325 dolar/ton seviyelerinde ayı kapattı. LME Kurşun Stokları, Kasım ayında %4.21’lik azalış gösterirken, aynı dönem için Kalay Stokları %5.26’lık artış gösterdi. SMM verileri ve ITA rakamları, Çin'deki rafine kalay üretiminin bu yıl sırasıyla % 6 ile% 9 arasında değişen tahminlerle düştüğünü gösteriyor. Şangay Metal Piyasası'na (SMM) göre, Şangay Vadeli İşlem Borsasında (SHFE) kalay fiyatlarının, bu arzın gerisinde yıl sonunda 20.000 ABD Doları / tonun üzerine çıkacağı tahmin edilmektedir.

Demir Cevheri fiyatları Kasım ayını yatay bir çizgide seyrederek 86 dolar seviyelerinde kapattı. Mysteel derlediği verilere göre Brezilya'dan geçen hafta demir cevheri sevkiyatı 516.000 ton azalarak 6 milyon ton gerçekleşti. Bunun yanında Brezilyalı Vale'nin gelecek yılın ilk çeyreği için demir cevheri üretim görünümünü düşürmesi fiyatlara yukarı yönlü baskı yapıyor. Foreks’e göre; dünyanın en büyük çelik yapım hammaddesini üreticilerinden Brezilyalı Vale, 2020'nin ilk çeyrek üretim tahminini 70-75 milyon tondan 68-73 milyon ton aralığına indirdi. Analistler, Çin'in kış kontrollerinin geçen yıla oranla daha az sert olduğuna dikkat çekerek, demir cevheri ve koklaşabilir kömür fiyatlarında daha fazla toparlanma desteği ile çelik fiyatlarının daha fazla artmasını beklediklerini ifade etti. Milliyet’e göre; Japon Demir ve Çelik Federasyonu Başkanı, Ocak-Mart çeyreğinde demir cevheri fiyatlarının 80 dolar/ton civarında gerçekleşeceğini beklediklerini açıkladı. Japon çelik üreticileri temsilcisi, koklaşabilir kömür piyasasının Ocak ayından itibaren sıkılaşabileceğini ve Güneydoğu Asya'da çelik fiyatlarında son toparlanmanın devam edip etmeyeceğinin net olmadığını belirtti. T.C. Ticaret Bakanlığı haberine göre, Moody’s’in Yatırımcılar Birimi, değerlendirmeye alınan çelik üreticilerinde, güç kaybeden istem, gerileyen çelik fiyatları ve yükselen demir cevheri fiyatlarının ortasında zayıflayan karlılığı yansıtması nedeniyle Asya çelik sektörü için 2020 yılı öngörülerinin olumsuz olduğunu belirtiyor. Moody’s Başkan Yardımcısı ve Baş Kredi Sorumlusu “Asya merkezli çelik üreticileri, ton başına FAVÖK yöntemiyle yapılan ölçüme göre yıl boyunca karlılık bakımından %25 düşüşle zorlu bir 2019 yılını geride bırakıyorlar ve bu duruma boyun eğmiş bir iş ortamının 2020 yılında bir diğer %5 oranında düşüşe yol açmasını bekliyoruz. Neyse ki, sözkonusu olumsuz durum 2017-18 yıllarında yaşanan güçlü büyümenin arkasından geldi. Cari kurla, karlılığın 2015-16 döneminde görülen düzeylere dönmesi beklentisindeyiz. Düzelmiş bir sermaye yapısıyla çelik üreticileri zayıflamış bir karlılık ortamında bu kez daha iyi bir konumda.” yorumunda bulundu. Hindistan Maden Endüstrileri Federasyonu, 329 özel madenin 31 Mart’ta işletme sözleşmelerinin sona erecek olmasıyla ülkenin demir cevheri sunumunun en kötü durumuna geleceği konusunda uyardı. Federasyon’un Genel Sekreteri “Çelik endüstrisinin hammaddesi olan demir cevheri en fazla zararı görecek, çünkü 24’ü işletilir durumda, 208’i ise etkin olmayan 329 madenin 232’si yalnızca demir cevheri madenidir. Herşey hükümetin düşündüğü kadar kolay değil. Kiracı eğer madeni elinde tutamazsa panik durumu olacak.” yorumunda bulundu. Odisha’da 24, Jharkhand ve Karnataka’da 6, Gujarat’ta 5, Andhra Pradesh’te 3, Rajasthan’da 2 ve Himachal Pradesh ile Madhya Pradesh’te 1’er etkin durumdaki (halen işletilen Ç.N.) madenin işletme sözleşmeleri 31 Mart 2020’de sona eriyor. Goa’da 184, Karnataka’da 42, Jharkhand ve Madhya Pradesh’te 12’şer, Maharashtra’da 9, Odisha’da 7, Andhra Pradesh ve Gujarat’ta 6’şar, Rajasthan’da 2 ve Himachal Pradesh’te 1 olmak üzere işletilmeyen madenin de sözleşmeleri sona erecek. . ING Bank’ın 2019’Q4, 2020’Q1, Q2, Q3 ve Q4 için tahmini ise sırasıyla 95, 85, 85, 80 ve 75 USD/ton olarak açıklandı.

Plastik ve Kauçuk:

Kasım ayında yurtiçi plastik piyasasında ortalama olarak %0.59’luk azalış görülürken, en yüksek azalış %3.40 ile PE’de olurken, bunu %2.11 ile PVC ve %2.10 ile PP takip etti. Yurtdışı PA piyasasındaki düşüş eğilimi Kasım ayında yerini yükselişe bıraktı. PA fiyatları ortalama %4.71 oranında artış gösterdi. Chemorbis haberine göre, 2019’un son ayına girerken, ithal poliolefin piyasalarında düşüş eğilimi etkili olmaya devam ediyor. Oyuncular gelecek hafta gerçekleşecek Plast Eurasia İstanbul Fuarı’nda pazara ilişkin daha net bir görüntü elde etmeyi umuyor. PP ve PE fiyatları zorlu ekonomik koşullar, temkinli talep ve rahat tedarik ekseninde bu yılın Haziran ayından beri çoğunlukla zayıf bir seyir izledi. Yılın sonu yaklaşırken, satıcıların maldan çıkma gayreti düşüşleri hızlandırdı. Alıcı kanadında kademeli olarak düşen alış hedefleri ve birçok nihai üründe düşük sezon olması da pazar üzerinde baskı kurdu. Pek çok oyuncu gelecek hafta yeni Aralık fiyatlarını duymayı bekliyor. Hem alıcı hem de satıcılar 4-7 Aralık tarihlerinde İstanbul’da düzenlenecek olan Plast Eurasia Fuarı’nda buluşacak. Alıcıların etkinlik esnasında daha rekabetçi fiyatlar duyma beklentisi, görüşmelerin gelecek haftaya ertelenmesine sebep oldu. Orta Doğulu bir PE üreticisi Aralık yüklemeler için LAYPE c4 film ve YYPE film tekliflerini 60$/ton düşüşle açıkladı. Tedarikçinin AYPE fiyatları ise, söz konusu ürün için global ölçekte arz baskısı bulunmadığından sadece 20$/ton geriledi. ABD mallarıyla olan makasın halen açık olduğu düşünülürse, haftaya daha fazla Orta Doğulu üreticinin aylık düşüşlerle dönmesi muhtemel. Türkiye’deki bir ambalajcı, “Amerikan PE, Orta Doğu mallarının 70-80$/ton altından işlem görüyor. Daha düşük karşı teklifler vermeyi planlıyoruz,” dedi. İthal PP fiyatları hafta boyunca düşüşlerine yenilerini ekledi; ancak rafya üzerinde daralan prim, elyaf satıcılarının indirimlerini sınırladı. Bazı imalatçılar, Aralık alış hedeflerini rafya için 900$/ton, elyaf için ise 950$/tondan dile getirdi. Kasım ayı boyunca, CFR Türkiye 950$/tonun altından verilen Rus malları PP rafya için cazip seçenekler sundu. CPT 1000$/tonun altına kadar inen İran malı PP elyaf da Suudi tedarikçiler üzerinde baskı kurdu. Suudi Arabistanlı bir üreticiden bir kaynak şöyle konuştu: “Şimdilik PP elyafta daha düşük seviyelere mal satmak istemiyoruz. Ancak, talepsizlik PP için genel havayı zayıf tutuyor.” ChemOrbis Fiyat Endeksi’ne göre, Türkiye’nin ithal homo PP piyasası Çin’deki fiyatlar ile neredeyse başa baş seviyelerden işlem görüyor. Bu durum, satıcıların belirgin indirimler vermek istememesini açıklasa da; rahat tedarik ve durağan talep yeni ayda da fiyat politikalarında belirleyici olabilir. Avrupa’da monomer kontratlarına ilişkin düşüş beklentileri türev PP ve PE piyasalarındaki öngörüleri de etkiliyor. Asya’da, rahat tedarik, 2020’nin ilk çeyreğinde faaliyete geçecek yeni tesisler ile birlikte poliolefin piyasaları üzerinde baskı kuruyor. Bu faktörler Türkiye’deki oyuncuların beklentilerini zayıf tutuyor. Bazı tüccarlar ise şu yorumda bulunuyor, "Satıcılar ilerleyen haftalarda stok baskısını rahatlatmış olursa veya şimdilerde Türkiye’den daha sağlıklı netback sağlayan pazarlara yönelebilirse, düşüşler hız kesebilir.”

Kağıt ve Kereste:

Yurtiçi kağıt fiyatları Ekim ayında ortalama %0.99’luk azalış gösterirken, fiyat azalışlarının özellikle triplex ürünlerde olduğu belirtildi. Yurtdışı kağıt fiyatlarında da düşüş trendi devam ediyor. İngiltere kağıt piyasasında Çinli kağıt üreticilerinin geri çekilmesi, Avrupa'da yeni kağıtlara olan talebin yavaş olması ve diğer Asya ülkelerinde alternatif satış kanallarının olmayışı fiyatlara aşağı yönlü baskı oluşturmaya devam ediyor. Fransa’da kahverengi kraftliner fiyatlarındaki düşüş Kasım ayında devam etti. Kocaeli yerel basınının haberine göre Gebze Asliye Ticaret Mahkemesinin 17 Ekim 2019 tarihli kararları ile Şekerpınar Kağıt Oluklu Mukavva San. Ve Tic. A.Ş.’nin iflasına karar verildi.

Enerji ve Petrol:

BOTAŞ’tan yapılan açıklamaya göre Aralık ayında doğalgaz fiyatlarında değişiklik olmadı. BOTAŞ'tan Doğal Gaz Satın Alan Serbest Tüketiciler İçin Doğal Gaz Toptan Satış Fiyatları OSB’ler için 1,542250 TL/sm3 ve 0,14494831 TL/kWh olarak devam etti. Yurtiçi pompa fiyatları kasım ayında motorin için %0,76’lık azalış gösterirken, Kurşunsuz Benzin fiyatları değişmedi. AA haberine göre, ABD Enerji Enformasyon İdaresi (EIA), gelecek yıla ilişkin petrol fiyatı tahminini korudu. EIA'nın "Kasım 2019 Kısa Dönem Enerji Görünümü Raporu"na göre, 2020'de Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatının 60 dolar, ABD'nin Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolünün ortalama varil fiyatının da 54,50 dolar olacağı öngörülüyor. Ayrıca, Brent türü ham petrolün varil fiyatının bu yılı 63,50 dolar, WTI tipi ham petrolün varil fiyatının ise 56,50 dolar seviyelerinden tamamlaması bekleniyor. Saudi Aramco'ya eylülde düzenlenen saldırının ardından ülkenin ham petrol üretiminin normal seviyeye döndüğüne işaret edilen raporda, dünya genelinde bazı ekonomik faaliyetlerin yavaşladığı ve Çin'in üçüncü çeyrek büyümesinin 1992'den bu yana en düşük seviyesinde gerçekleştiği kaydedildi. Raporda, ayrıca, ABD Merkez Bankası (Fed) başta olmak üzere bazı merkez bankalarının faiz indirimi gerçekleştirdiği anımsatılarak, bunun sermaye ve yatırım harcamalarını artırabileceğinin altı çizildi. ABD'nin gelecek yıla ilişkin ham petrol üretim beklentisi ise günlük ortalama 100 bin varil yukarı çekildi. Ülkenin günlük ortalama ham petrol üretiminin bu yıl 12,3 milyon varil, gelecek yıl ise 13,3 milyon varil seviyelerinde gerçekleşeceği öngörülüyor. EIA'nın ekim ayı raporunda, ABD'nin günlük ortalama ham petrol üretiminin 2020'de 13,2 milyon varil olacağı tahmin edilmişti. ABD yatırım bankası Goldman Sachs, 2020 yılında Brent petrolü varil fiyatının 60 dolar seviyesinde olmasını bekliyor. 2020 yılı için yatırımcılara petrol ağırlıklı S&P GSCI Endeksi'nde uzun pozisyon almalarını tavsiye eden Goldman Sachs, petrol için 2020 yılı tahminini 60 dolar/varil olarak devam ettirdiğini bildirdi. 2020 yılında global petrol talebinin 1,2 milyon varil/gün artmasını, bununla beraber OPEC dışı petrol arzının da 2,1 milyon varil/gün yükselmesini bekleyen Goldman Sachs, Brent petrolü için 2019 tahminini 63,9 dolar/varil, 2020 için ise 60 dolar/varil olarak ortaya koydu. Goldman Sachs, Batı Teksas petrolünün ise 2019'da 56,9 dolar/varil eve 2020'de 55,5 dolar/varil olacağını öngördü.

Döviz Kurları:

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım tarihli Beklenti Anketine göre 2019 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi bir önceki anket döneminde 6.05 TL iken, bu anket döneminde 5.91 TL olmuştur. 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise aynı anket dönemlerinde sırasıyla 6.41 TL ve 6.32 TL olarak gerçekleşmiştir. Reuters tarafından açıklanan dolar kuru tahmin anketi verilerine göre Dolar / TL rakamları tahmininde doların bir ay sonra 5.80 lira, üç ay sonra 6 lira, altı ay sonra 6.2335 lira ve 12 ay sonra ise 6.4150 olacağı öngörüldü. Fitch 2019 yılsonu dolar kuru tahmini 6 lira olarak duyurulurken Merkez Bankası tarafından da 6,05 lira olarak açıklanmıştı. Ekim döneminde açıklanan Reuters dolar anketi verilerinde 12 sonraki dolar beklentisi rakamı 6,30 lira olarak açıklanmıştı. Gelişmekte olan piyasaların para birimlerinin belirsizliklerle etraflarının çevrildiği bir yeni yıla girecekleri belirtilirken 2019 yılını yaklaşık yüzde 8 değer kaybederek tamamlaması beklenen Türk Lirası'nın büyük bir finansa kriz yaşayan Arjantin para birimi olan Peso'nun ardından en zayıf performans gösteren para birimi olarak ikinci sırada tamamlayacağı belirtiliyor. Commerzbank Kasım ayı raporunda EUR/USD paritesini 2020’Q1, Q2, Q3 ve Q4 için sırasıyla 1.10, 1.14, 1.16, 1.18 ve 1.17 olarak tahmin ederken;  Citibank’ın tahmini 3 aylık dönemde 1.11, 6 aylık dönemde 1.15 ve uzun vadede 1.20 yönünde devam etti.

Yurtiçi Fiyat  ve Maliyet Endeksleri:

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE), 2019 yılı Kasım ayında bir önceki aya göre %0,08 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,63, bir önceki yılın aynı ayına göre %4,26 ve on iki aylık ortalamalara göre %19,68 artış gösterdi. Sanayinin dört sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,08, imalat sanayi sektöründe %0,04, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı sektöründe %0,53 düşüş, su temini sektöründe %0,19 artış olarak gerçekleşti. Bir önceki aya göre en fazla düşüş; %4,85 ile ham petrol ve doğal gaz, %1,80 ile ana metaller, %1,39 ile kimyasallar ve kimyasal ürünler olarak gerçekleşti. Buna karşılık diğer ulaşım araçları %3,48, gıda ürünleri %1,48, içecekler %1,31 ile bir önceki aya göre endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Kasım ayında aylık en fazla düşüş %0,60 ile ara malında gerçekleşti.

Ülke sınırları içinde üretimi yapılarak yurt dışına ihraç edilen malların üretici fiyatlarındaki değişimi ölçen yurt dışı üretici fiyat endeksi (YD-ÜFE), 2019 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre %1,17 artış, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,49 artış, bir önceki yılın aynı ayına göre %2,88 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre %18,32 artış gösterdi. Sanayinin iki sektörünün bir önceki aya göre değişimleri; madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,81, imalat sanayi sektöründe ise %1,18 artış olarak gerçekleşti. Bir önceki aya göre en fazla artış; %9,58 ile tütün ürünleri, %3,07  ile kağıt ve kağıt ürünleri, %2,53 ile makine ve ekipmanlar (b.y.s.) sektöründe gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri %0,28, diğer mamul eşyalar %0,17 ve ana metaller %0,06 ile bir önceki aya göre endeksin düştüğü alt sektörler oldu. Ana sanayi grupları sınıflamasına göre 2019 yılı Ekim ayında en fazla aylık artış %1,83 ile sermaye mallarında gerçekleşti.