Yeterli beslenme ve sindirim sistemi sağlığı bir bebeğin genel sağlığı açısından belirleyici iki unsur.
Yeterli ve sağlıklı beslenme ise tek başına sindirim sistemi sağlığı üzerindeki etkin unsurlardan biri.
Ebeveynlerin, özellikle de yeni ebeveynlerin en çok bebeklerinin hem beslenmesi hem de sindirim sistemi sağlığıyla ilgili endişe duyması bu nedenle çok normal.
Yazıda sık karşılaşılan ebeveyn sorularından bazılarını araştırdık.
Umarız bu yazı, yapılması gerekenler konusunda aydınlatıcı olur ve ebeveynlerin endişelerini biraz olsun dağıtır.
Bebek doymazsa kaka yapar.
Bebek büyüyüp gelişmesine yetecek kadar besini aldıysa (açlık sinyalleri gösterse dahi) dışkılama gerçekleşebilir. (Açlık belirtileri için Bebeklerde Acıkma yazısını okuyabilirsiniz.)
Burada iki önemli konuyu takip etmek gerekir.
Bebeklik ve erken çocukluk döneminde yeterli beslenme; kişinin ilerideki yaşamının kalitesini belirleyen sağlıklı büyüme ve gelişim için gereklidir.
Bu nedenle ebeveynlerin en büyük kaygılarından birinin bebeğin karnının doyup doymaması olması normaldir.
Ancak ailelerin esas kaygı nedeni bebeğin yeterli ve doğru beslenmesi olmalıdır.
Çünkü bazen bebekler açlık belirtileri gösterseler de esasında konfor arayışında olabilirler.
Bu ne demek? Bebek uykuya geçmek, rahatlamak gibi nedenlerle beslenmek isteyebilir.
Aslında bebeğin yeterli beslendiğini anlamak bebeğinize dikkatinizi verdiğinizde ve onu takip ettiğinizde hiç zor değil. Göstergeler gözünüzün önünde duruyor.
Doktor kontrollerinde ortaya çıkan kilo, boy ve baş çevresi ölçümlerini cebinize koyun ve yeterli beslenen bebeğe dair aşağıda yer alan işaretleri okuyun.
Bir bebeğin ilk kakasına mekonyum denir.
Yeşilimsi siyah renktedir. İçeriği bebeğin anne rahminde yuttuğu amniyotik sıvı, bebeğin cildinden dökülen ölü hücreler, mukus ve safradan oluşur.
Mekonyum doğumdan sonraki ilk 24 saatte, bebeğin bedenini terk eder.
Daha sonra bebekte normal dışkılama başlar.
Bir bebeğin bağırsak hareketleri için ortalama değerler vermek çok mümkün değil. Çünkü her bebeğin tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi bağırsak hareketleri farklıdır.
İşin içinde doğumdan sonra devam eden sindirim sistemi gelişimi, bağırsak florası oluşumu gibi unsurlar olunca farklılıklar olması da normaldir.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde dışkılama formül mamayla beslenen bebeklere göre daha seyrek olabilir. Kakanın rengi hardal sarısına benzer, kıvamı suludur. Keskin bir kokusu yoktur.
Formül mamayla beslenen bebeklerde ise dışkılama daha sık olabilir. Dışkının rengi daha koyu sarıdır. Yapısı humus benzeridir. Kokusu ise anne sütüyle beslenen bebeklere göre daha belirgindir.
Uzmanlar bebeğin 4-5 günlük olduğunda günde 3-4 kez kaka yapmasının yeterli beslendiğine dair iyi bir gösterge olduğuna değinir. Ancak her bebek için böyle bir beklenti içinde olmak doğru olmayabilir.
Özellikle anne sütüyle beslenen bebeklerde 2. aydan sonra kaka yapma düzeni çok değişir. Bebek birkaç günde 1 kaka yapar hale gelebilir.
Lütfen bebek kakası söz konusu olduğunda çok farklı varyasyonlardan söz etmenin mümkün olduğunu aklınızda tutun. Yukarıda verilen bilgiler çok genel.
Bebeğinizin genel sağlığıyla ilgili herhangi bir kuşkunuz varsa mutlaka doktoruyla görüşün.
Çişli bez miktarı bebeğin yeterli beslendiğine dair önemli göstergelerden biridir.
Bu nedenle bir doktor,
Başlangıçta bebek çok çiş yapmaz. Ancak gün be gün yaptığı çiş miktarı ve ıslak bez sayısı artar.
Doğumdan sonraki 2. gün bebeğin 24 saat içinde en az 2 kez bezini ıslatmış olması beklenir.
3. ve 4. gün ıslak bez sayısı 3 ve üzeri olmalıdır.
Bebek 5 günlük olduğunda 24 saat içinde daha sık bez ıslatması beklenir; genellikle 6 ve üzeri sayıda.
Zaman içinde bebek büyüdükçe ıslak bez sayısı azalsa da günlük 4-6’nın altına düşmesi beklenmez.
Çok sıcak havalarda ya da bebek hasta olduğunda günlük çiş miktarı azalabilir. Bu durum normal karşılansa da sağlığı ve iyiliği için böyle günlerde bebeği yakından takip etmek gerekir.
Uzmanların ortalama değerler olarak verdiği bu sayılar her bebeğe göre değişebilir, bunu mutlaka göz önünde bulundurmak gerekir.
Sağlıklı ve yeterince beslenen bir bebeğin çişinin rengi açık ve berraktır.
Rengi koyu, kokulu idrar öncelikle bebeğin sıvı kaybı yaşadığına dair önemli bir göstergedir.
Hangi Acil Durumlarda Bebeği Doktora Götürmeliyim?
Aşağıdaki durumların varlığında vakit kaybetmeden bebeğinizi doktora götürün.
Bebeklerde tuvalet düzeni önemli bir konudur. Çünkü sağlıklı sindirim sisteminin bir göstergesidir.
Sindirim sisteminin sağlığı, bebeğin ve dolayısıyla ebeveynlerin mutluluk ve huzurunu belirler.
Bebeklerin anne karnında başlayan sindirim sistemi gelişimi doğumdan sonra uzun bir süre boyunca devam eder.
Bağırsak florasının oluşumu ise doğumdan sonra başlar ve bebeğin beslenmesi, yaşam kalitesi ile şekillenir.
Bebeklerin tam gelişmemiş ve gelişmeye devam eden sindirim sistemi nedeniyle gaz, kabızlık ve ishal sorunları yaşamasına sık rastlanır.
Bebeklerde tuvalet düzenine gelmeden önce idrar ve dışkı ile ilgili önemli noktaları sıralayalım:
Gelelim bebeklerde tuvalet düzenine…
Küçük bebekler günde pek çok kez çiş yapar.
Bir bebeğin bezini sık sık ıslatması sağlığına dair iyi bir işarettir. Bebek yeterli miktarda süt içiyor, yani besleniyor anlamına gelir.
Bebek büyüdükçe ıslak bez sayısı azalır. Ancak yine de günde en az 6-8 ıslak bez beklenir.
İdrarın renginin açık ve berrak olması normaldir.
Bebeğin uzun aralıklarla çiş yapması, idrar renginin koyulaşması bebekte sıvı kaybına ya da yetersiz sıvı alımına dair işaret olabilir.
Bezdeki açık pembe veya turuncu renkte lekeler genellikle bezin içindeki kimyasallara idrarın verdiği tepki olarak yorumlanır. Normal karşılanır. Ancak siz yine de bebeğinizin doktoruna bu konuyu mutlaka danışın.
Bir de “kristalleşme” konusu var. Bazen bebeğin bezinde küçük şeffaf topaklar görürsünüz. Bunlar bezin içinden çıkar. Bebeğinizin idrarıyla ilgili değildir.
Bebeğin idrarında kırmızı ya da kahverengi lekeler görmeniz, hemen bir doktora başvurmanızı gerektirir.
Bebeklerde ilk kakaya mekonyum denir. Genellikle bebek doğumdan sonra hastaneyi terk etmeden yapar. Yapışkan bir yapıdadır; rengi yeşil ile siyah arasıdır.
Mekonyum; amniyotik sıvı, bebeğin cildinden dökülen ölü hücreler gibi bebeğin rahim içinde yuttuğu içerikten oluşur.
Bebek mekonyumu doğumdan sonra 12-24 saat içinde boşaltır.
Mekonyumun ardından gelen kaka giderek daha sıvı kıvamlı ve açık renkte olur.
Bir Yenidoğan Ne Sıklıkta Kaka Yapmalı?
Yaşamın ilk 4-6 haftasında, formül mama ya da anne sütü ayrımı gözetmeksizin bebeğin neredeyse her beslenmeden sonra kaka yapması beklenir.
Kakanın görünümü, bebeğin beslenme biçimine bağlı olarak birbirinden farklıdır.
Anne sütüyle beslenen bebeklerde kaka pütürlü, ince, akışkan ve sarı renktedir.
Formül mamayla beslenen bebeğin kakası ise daha koyu ve kıvamlıdır.
Yaklaşık 6 haftadan sonra, bebeğin sindirim sisteminin gelişimine bağlı olarak, kaka düzeni de değişebilir.
Peki yenidoğan bir bebek günde kaç kez kaka yapar?
Bu sorunun cevabı duruma göre değişir. Uzmanlar günde 1-3 ya da daha çok sayıda dışkılamanın temel ölçüt olarak alınabileceğini söylüyor.
Ancak şu da var ki anne sütüyle beslenen bebekler formül mamayla beslenen bebeklere göre daha seyrek dışkılayabilir.
Anne sütünün sindirimi formül mamaya göre farklıdır. Anne sütü alan bir bebek düzenli çiş yapar. Yeterli beslenen, sıvı kaybı yaşamayan sağlıklı bir bebekten beklenti bu yöndedir.
Ancak anne sütü alan bir bebeğin birkaç günde bir kaka yapması da normal karşılanır. Hatta bu süre 7 güne kadar da uzayabilir.
Anne sütüyle beslenen bebeğiniz kaka yapmıyorsa hal ve davranışlarını takip etmeniz bezini takip etmenizden daha önemli olabilir.
Bunlar gibi belirtileri gözlemleyin ve özellikle bebeğin durumunda normal dışı bir seyir gördüğünüzde kaç gündür kaka yapıp yapmadığına bakmadan doktorunuzla görüşün.
Formül Mamayla Beslenen Bebek Ne Sıklıkta Kaka Yapmalı?
Formül mamayla beslenen bebeğin dışkısının rengi biraz daha koyudur ve yapısı daha sıkıdır.
Kaka humus benzeri kıvamdadır. Rengi ise sarıdan yeşil kahve veya ten rengine doğru geniş bir renk aralığındadır.
Formül mamayla beslenen bebeklerin en az günde 1 kez kaka yapması beklenir. Bebeğin 2 gün veya daha uzun süre kaka yapmaması kabızlığa dair bir belirti olabilir.
Bebeğin kaka yapma frekansıyla eşdeğer öneme sahip bir diğer konu ise kakanın kıvamıdır.
Sert, pelte kıvamındaki kaka kabızlığa işaret edebilir. Böyle bir durumda bebeğin doktoruyla iletişime geçmek önemlidir.
Çünkü kabızlık alerjik bir durumdan kaynaklanabileceği gibi bebeğin beslendiği formül mamanın değiştirilmesi gerektiğine de işaret edebilir.
Bebek kakası pek çok renkte olur (ve tabii ki renklere kıvam ve koku da eşlik eder).
Bir bebeğin sağlığı söz konusu olduğunda doktorların genellikle değerlendirdikleri ilk konunun başında bebeğin kakasının rengi gelir.
Çünkü kaka bazı durumlarda bebeğin sağlığıyla ilgili çok önemli ipuçları içerir; özellikle karaciğer ve sindirim sistemi sorunlarında.
Yeşil bebek kakası
Formül mamayla beslenen bebeklerde yeşil kaka normaldir. Bazen demir takviyesi alan bebeklerin kakasının rengi koyu yeşile dönebilir ve genellikle bir soruna işaret etmez.
Yeşil kaka aynı zamanda diş çıkarma sürecinin ya da bebeğin bedeninin mide mikrobunu atmaya çalıştığının da göstergesi olabilir.
Beyaz bebek kakası
Anne sütü ya da formül mamayla beslenen bebeğin kakası kireçli gibiyse ve beyaz ya da griyse hemen bir doktora başvurmanız çok önemli.
Çünkü uzmanlar bu renkte kakanın karaciğer ve safra kesesi sorunlarından kaynaklanabileceğini söylüyor.
Turuncu bebek kakası
Bebeğin yediği ilk katı gıdaların pek çoğu turuncu kakayla sonuçlanabilir. Örneğin havuç, tatlı patates.
Anne sütüyle beslenen bebeğin kakası da turuncuya yakın bir renk alabilir. Bunun nedeni de emziren annenin ya yediklerinin yapay olarak renklendirilmiş olması ya da annenin ilaç kullandığı bir tıbbi tedaviden geçiyor olmasıdır.
Turuncu kaka genellikle bir soruna işaret etmez.
Ancak ateş, huzursuzluk, kilo kaybı, uykusuzluk, yorgunluk gibi eşlik eden durum veya durumlar gözlemliyorsanız mutlaka doktorunuza danışın.
Kırmızı kaka
Kırmızı kakanın pek çok sebebi olabilir.
Katı gıdaya geçen bebeğin kakasında domates gibi bir sebzeden dolayı yer yer kırmızı noktalar görülebilir. Bebek pancar yerse kakası kırmızı olabilir.
Bebek anne sütüyle besleniyorsa, emerken annesinin meme ucu çatlaklarından sızan kanı yutabilir. Ve bu da bebeğin kakasında kırmızı noktalar olarak belirebilir.
Bebek kabızlık sorunu yaşıyorsa, zorlanma nedeniyle popo deliğinde oluşan çatlaktan sızan kan kakaya karışabilir.
Yukarıdaki sebepler dışında, bebeğin kakasında çok miktarda kan varsa ya da kaka kırmızıysa hiç vakit kaybetmeden bir doktora başvurmanız gerekir.
Alerji, enfeksiyon, sindirim sistemiyle ilgili yara ya da müdahale gerektiren başka herhangi bir tıbbi durumla karşı karşıya olabilirsiniz.
Siyah kaka
Yenidoğan bir bebeğin kakası doğumdan sonraki 3. günde hala siyahsa, bu bebeğin yeterince beslenemediği ya da sütü gerektiği gibi sindiremediği anlamına gelebilir.
Bebek biraz daha büyüdüğünde siyah kaka ile karşılaşırsanız hemen doktora başvurmanız gerekir. Çünkü bu durum sindirim sistemiyle ilgili bir kanamaya işaret edebilir.
Unutmayın kan, sindirim sistemindeki yolculuğunda kırmızıdan siyaha dönebilir. Bu nedenle de kakanın rengi kırmızı değil siyah olur.
Sarı kaka
Hardal sarısı (açık sarı) kaka anne sütüyle beslenen bebekler için normaldir. Kakanın kıvamı suludur. Bu kaka genellikle kötü kokmaz.
Formül mamayla beslenen bebeklerde kakanın rengi biraz daha koyu sarı olabilir. Kıvamı humus gibidir, yani anne sütüyle beslenen bebeklerin kakasına göre biraz katıdır. Bu kaka kokabilir.
Kakanın rengi sapsarıysa, bu durum bir ilaç tedavisinden ya da annenin yediklerinden kaynaklanıyor olabilir.
Hangi Acil Durumlarda Doktora Başvurmak Gerekir?
Aşağıdaki durumlarda hiç vakit kaybetmeden bir doktora başvurmanız gerçekten çok önemli.
Bebek,
En doğru teşhisi uzman bir çocuk doktoru koyacağı için vakit kaybetmeden doktora başvurmanız erken teşhis ve tedavi açısından önemlidir.
Ebeveynlerin en büyük kaygılarından biri bebeğin her gün düzenli kaka yapmamasıdır.
Genellikle bebek 3 gün kaka yapmadığında telaş seviyesi artar.
Oysa bazı bebeklerde sindirim sisteminin olgunlaşması zaman alır. Uzmanlar 3 günün endişe edilecek bir süre olmadığını söyler.
Bebeğim kaka yapmıyor diyen bir ebeveynin öncelikle gözlemlemesi gereken durumlar aşağıdadır:
Uzmanlar 2 aydan küçük bebeklerde, bebek kaka yapmasa da, beslenmeye ve uyumaya devam etmesi durumunda beklemenin uygun olduğunu söylüyor.
Çünkü bebeğin beyni, halen kaka ve anüs bağlantısını kurmaya çalışır.
Ve uzmanlar aşağıdaki durumlar söz konusu olduğunda bebeğin 7 gün kaka yapmamasının sıkıntı yaratmayacağı görüşünde.
Ancak bebeğiniz 7 gündür kaka yapmıyorsa bu durumun neden kaynaklandığını öğrenmek için mutlaka bir doktor randevusu alın.
Peki kaka ile ilgili hangi durumlarda endişe etmelisiniz?
Yukarıdaki durumları gözlemlediğinizde mutlaka bir sağlık kuruluşuna ya da bebeğin doktoruna danışın.
Bir bebeğiniz olmadan önce kakalı bir bez için her şeyi yapabileceğiniz hiç aklınıza gelmezdi değil mi? Ama olan oldu, artık bir bebeğiniz var ve sağlığı için yapmayacağınız şey yok.
Bir ebeveyn olarak o kadar haklısınız ki. Özellikle beslenme ve sindirim sistemi sağlığı söz konusu olduğunda. Çünkü sindirim sistemi sağlığı, bedenin genel sağlığı açısından çok şey ifade ediyor.
Ve kaka yapmayan bir bebeğin bir rahatsızlığı olduğu düşüncesi insanı çok zorluyor.
Bebeklerde kaka yapmamaya yol açan ve sık rastlanan birkaç neden var.
Yukarıdaki nedenlerin yanı sıra bebek psikolojik nedenlerle de kaka yapmayabilir.
Daha büyük bebeklerde tuvalet süreci stres kaynağı olabilir. Bebek kaka tutmaya başlayabilir. Bunun nedeni kaka yaparken acı veya ağrı hissetmek, lazımlık ya da klozetten korkmak gibi etkenler olabilir.
Bebeğiniz yukarıdaki nedenlerle kaka yapmıyor olabilir.
Ancak her zaman en doğrusu öncelikle bebeğin fiziksel muayeneden geçmesini sağlamaktır.
Bebeğinizle ilgili notlarınızı bir deftere yazın. Defterinizle birlikte bebeğinizi doktorunuza götürün ve kaka yapmamasının nedenleriyle bu konuda neler yapabileceğinizi bir uzman yardımıyla araştırın.
Bebeğiniz kabız değil ancak kakasını yapamıyorsa öncelikle doktoruyla görüşmeniz gerekir.
Bebeğin kaka yapamamasının ardında önemli bir sağlık sorunu olabilir.
Ya da bebeğin bakım tarzına dair (beslenme, hareket gibi) ufak birkaç düzenleme ile çözülebilecek bir durum söz konusudur.
Bunu ancak bir doktor muayenesiyle belirlemek mümkündür.
Diğer yandan lütfen aşağıdaki soruları ve cevaplarını düşünün. Sindirim sistemi hem yetişkinlerde hem de bebeklerde bedenin genel sağlığıyla ilgili çok önemli ipuçları içerir.
Kendinizi düşünün. Diyelim ki yaşamınızda olumsuz olarak değerlendirdiğiniz bir değişiklik oldu. Ya da beslenmenize her zamanki özeni gösteremediğiniz, uyku düzeninizin de bozulduğu bir süreçten geçiyorsunuz. Sindirim sisteminizin yaşam tarzı değişikliğine bağlı olarak değiştiğini hemen fark edersiniz. Bu durum, bebeklerde de benzer şekilde ilerleyebilir.
Aşağıdaki soruların cevapları bebeğinizin sağlık durumuyla ilgili ipuçları içerebilir. Ve de doktor randevunuzun verimli geçmesini sağlayabilecek bilgileri size verebilir.
Yenidoğan günlerinde bebekler genellikle sık sık kaka yapar. Bazı bebeklerde bu durum her beslenme sonrası için geçerlidir. Ancak zaman geçtikçe ve bebek büyüdükçe bu durum değişebilir.
Sağlıklı kaka yapma düzeni her bebek için farklıdır.
Uzmanlar bebek normal düzeninde beslendikçe ve kilo almaya devam ettikçe günlük kaka sayısı konusunda kaygılanmanın gereksiz olduğunu söylüyor.
2 aylık veya daha büyük bazı bebekler günde 1 kez veya daha fazla sayıda kaka yapabilir. Diğer bazı bebeklerin bağırsak hareketleri ise birkaç günde 1, hatta haftada bir kez olabilir.
Bundan daha seyrek oranda kaka yapan bebekler de vardır. Ve kaka geldiğinde büyük, yumuşak ve kolay çıkan bir yapıda olabilir.
Bebeğin kaka frekansı en çok beslenmesi ile ilgilidir.
Bebek anne sütü ile besleniyorsa her gün kaka yapmayabilir. Bunun nedeni:
Healthline uzmanları bazı bebeklerin yaklaşık olarak ilk 6 aydan sonra haftada 1 veya 2 haftada 1 kaka yapabileceğini söylüyor.
Bebek formül mama ile besleniyorsa durum daha da değişir. Bebek günde 4 kere kaka yapabileceği gibi kaka frekansı birkaç günde 1 de olabilir.
Bebek katı gıdaya geçtiğindeyse hayatınızda yeni bir sayfa açılıyor anlamına gelebilir. Bu noktada keşif önemli.
Deneyerek hangi gıdaların bebeğinizde gaz yaptığını, hangi gıdaları yediğinde bebeğin kolaylıkla kaka yapabildiğini zamanla keşfedersiniz.
Bebeğin sindirim sistemini çalıştırmak için lifli gıdalarla beslenmenin önemini, şekerin bebeğin sistemini nasıl zorlayabildiğini görürsünüz.
“Bebeğim kabız değil ama kaka yapamıyor” cümlesi farklı açılardan incelenmesi gereken bir durum.
Bu incelemeyi de en sağlıklı şekilde bebeği takip eden doktor veya herhangi bir pediatrist ile yapabilirsiniz.
Bebeğin kaka yapmasını ya da kaka düzenini etkileyen iki önemli unsur
Haftalar geçtikçe ve bebek büyüdükçe bebeğin kaka düzeninde şu açılardan farklılıklar görebilirsiniz:
Bir de ıkınma konusu var.
Bebek kaka yaparken ıkınabilir. Bu normal bir durum. Ve sebebi büyük oranda bebeğin kaka yapmasını sağlayan kasları nasıl koordine edeceğini öğrenmesine dayanır.
Diğer yandan, bebekler zamanlarının büyük bölümünü yatarak geçirir. Bu durumda yerçekimi kaka yaparken onlara destek veremez.
Bunu da göz önünde bulundurmak gerekir.
Aşağıda bebeğin rahat kaka yapmasına destek olabilecek bazı öneriler bulacaksınız.
Bisiklet hareketi: Bebeğin bacaklarını sanki bebek bisiklet kullanıyor gibi hareket ettirin. Bu bebeğin sindirim sistemini tetiklemenin nazik yollarından biridir.
Kendi başına özgürce hareket edebilen bebeklerde bu uygulamaya çok da gerek olmaz. Çünkü bebek sindirim sistemi için gereken hareketi emekleyerek, tırmanarak, ayağa kalkma denemeleri yaparak zaten kendi kendine sağlar.
Ilık banyo: Burada suyun mucizevi etkisi devreye girer. Ilık suyun uyarıcı etkisiyle bebeğin kasları gevşer ve kaka yapması için gereken hareket başlayabilir.
Rektal uyarı: Bazı uzmanlar bebeğin rektal termometre ile uyarılmasıyla, kaka yapmaya yol açan hareketlenmenin sağlanabileceğini söylüyor. Yani nazikçe bebeğin makattan ateşini ölçmek üzere termometre kullanıyorsunuz. Bu uyarıyla bebeğin kaka yapmasını sağlayan kaslar tetikleniyor.
Bu, ancak geçici ve çok zorda kalındığında uygulanabilecek bir çözüm. Çünkü sorunu temelden çözmez. Üstelik bebeği dışarıdan uyarılmaya bağımlı bir hale getirebilir.
Eğer bebeğinize bu şekilde yardımcı oluyorsanız, ileride başka sorunlar yaşamamak için lütfen uzman doktorla bu konuyu enine boyuna konuşun.
Sıvı alımı: Bebeğin sıvı alımını artırmak sindirim sistemine yardımcı olmak açısından etkili olabilir.
Emziriyorsanız kaka yapamama sorunu yaşayan bebeği daha sık emzirebilirsiniz.
Bebek katı gıda dönemindeyse su verebilirsiniz.
Şeftali, armut, erik gibi meyvelerin hoşafı (rafine şeker ilave etmeden yapılmış) bebeğin hem sıvı alımını sağlayabilir hem de bu meyveler sindirim sisteminin çalışmasını destekleyebilir.
Sebzeler: Yüksek lif oranına sahip sebzeler, beslenmenin yıldızlarıdır.
Karnabahar, brokoli, brüksel lahanası, ıspanak, havuç, bezelye, enginar, armut, elma, ceviz gibi besinlerle süt veriyorsanız kendi beslenmenizi; bebek katı gıdaya geçtiyse bebeğin beslenmesini destekleyin.
Tam tahıllar: Kahverengi pirinç bebeğinizin beslenmesinde yer verebileceğiniz bir gıda ürünü.
Bunun dışında tam buğdaylı makarna, çok tahıllı gevrek gibi ürünleri deneyebilirsiniz.
Bebeğinizi glutenle hemen tanıştırmak istemiyorsanız mercimek unundan makarna gibi seçenekleri de değerlendirebilirsiniz.
Kabızlık, tıbbi adıyla konstipasyon, normalden daha seyrek, zor veya sert dışkılama olarak tanımlanan bir sağlık sorunu.
Yetişkinlerde sağlık sorunları, hareketsizlik, beslenme düzeni, ilaç kullanımı gibi farklı etkenlere bağlı olarak gelişebilir.
Bebeklerde rastlanma durumu ise yine birçok faktöre bağlı. En çok katı gıdaya geçiş sonrası görülür.
Anne sütü alan bebeklerde kabızlık nadir gelişir ve sadece anne sütü alan bebeklerin her gün kaka yapması beklenmez.
Hatta anne sütüyle beslenen bebeklerin birkaç gün boyunca dışkılama yapmaması kabızlık olarak genellikle değerlendirilmez.
Bebeklerin bağırsak hareketleri yetişkinlere göre farklı bir düzende ilerler.
Bebeğin beslenme düzeni dışkılama üzerinde doğrudan etkiye sahiptir. Bu nedenle bebeklerde kabızlık tespiti yapmak, ebeveynler açısından kolay olmayabilir.
Bebeğinizin kabız olduğunu düşünüyorsanız aşağıdaki durumları gözden geçirmeniz aydınlatıcı olabilir:
Bebeğinizde yukarıdaki durumları gözlemliyorsanız, vakit kaybetmeden bir çocuk doktoruna danışmanız gerekir. Teşhisi koyan doktor, yapmanız gerekenler konusunda da sizi bilgilendirir.
Bebekler pek çok nedenle kabız olabilir. Beslenme, hastalık, aile öyküsü bu etkenler arasındadır.
Aşağıda bebeklerde kabızlığa neden olan etkenlerden bazılarını bulacaksınız.
Beslenme: Bebeklerde kabızlığın en sık rastlanan nedeni beslenmedir. Özellikle anne sütünden formül mamaya ya da katı gıdaya geçişte kabızlık genellikle görülür.
Sindirimi zor olan inek sütünü içen bebekte süt proteini nedeniyle kabızlık gelişmesi mümkün.
Bir bebekte inek sütü proteinine karşı intolerans varsa, bebeğin bağışıklık sistemi süt proteinini savaş verilmesi gereken bir içerik olarak görür. Bu olumsuz tepki, bebeğin kabız olmasına yol açar. Çünkü bebeğin midesi rahat değildir veya daha başka bağırsak sorunları vardır.
Diğer yandan dışkının sert yapısı nedeniyle çıkarma esnasında ağrı ve acı hisseden bebek, dışkıyı tutmayı deneyebilir. İşte bu noktada da kabızlık gerçekleşebilir.
Hastalık: Hastalık nedeniyle her zamanki kadar yiyip içemeyen bebeğin sistemi bozulabilir ve sonuç kabızlık olabilir.
Bazı tedaviler: Yüksek dozda demir takviyesi veya ilaçla yapılan ağrı tedavisi bebekte kabızlık doğurabilir.
Böyle bir durumdan şüphe duyuyorsanız, bebeğinizin doktoruyla mutlaka görüşmeniz gerekir.
Prematüre bebek: Uzmanlar prematüre bebeklerin normal doğum zamanında doğan bebeklere oranla daha çok kabızlık çekebileceğini söylüyor.
Bunun nedeni de prematüre bebeklerin sindirim sistemlerinin diğer bebeklere göre daha da az gelişmiş olması.
Bebeğin aldığı besinler, sindirim kanalında yavaş ilerler ve olması gerektiği gibi parçalanmaz. Bu da katı ve sert dışkıya sebep olabilir.
Aile öyküsü: Aile genetiğinde kistik fibroz, kronik kabızlık, çölyak, Hirschsprung hastalığı olan bebeklerde kabızlık olasılığı artabilir.
Bebeğinizi birkaç gün boyunca gözlemlediniz ve dışkılama sırasında yaşadıkları sizde bebeğin kabız olabileceği algısını yarattı.
Bu durumda öncelikle yapmanız gereken bir doktor randevusu almak ve işin uzmanından kabızlık nedenlerini ve bebeğinize nasıl yardım edebileceğinizi öğrenmek.
Diğer yandan evde bebeğinize nasıl yardım edebilirsiniz, bir bakalım.
Aşağıda MedicalNewsToday’de yayımlanan ve bebeklerde kabızlığa iyi gelen ev çözümlerini bulacaksınız.
Egzersiz yaptırmak: Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi egzersiz bebeklerde de bağırsak hareketlerini tetikler.
Bebek sırtüstü yatarken bacaklarını tıpkı bisiklet sürer gibi hareket ettirin. Bunu yaparken yavaş ve nazik hareket edin. Bebeği zorlamayın.
Bir diğer hareket de bebeğin her iki bacağını nazik bir şekilde tutarak karnına doğru hafifçe bastırmak.
Banyo yaptırmak: Bebeğe banyo yaptırmak bebeğin karın kaslarını gevşetir. Aslında suyla temas bebeğin tüm vücudunu rahatlatır. Bebek kabızlığa bağlı olarak gerilmiştir ve huzursuzdur. Bedenini gevşetmesi açısından suyun etkisi büyüktür.
Beslenmede değişiklik yapmak: Bebeğin beslenmesinde yapılacak belli başlı değişiklikler kabızlığın giderilmesi açısından yardımcıdır. Ancak bu durum bebeğin yaşı ve beslenme yöntemine bağlıdır.
Bebek anne sütü ile besleniyorsa, anne deneyerek hangi besinlerin bebekte kabızlığa yol açabileceğini bulmalı ve o besinleri kendi diyetinden çıkarmalıdır.
Ya da tam tersi, anne bağırsak hareketlerini destekleyen besinleri diyetine almalıdır.
Formül mamayla beslenen bebeklerde kabızlık olması durumunda ise doktoruyla görüşüp formül mamayı değiştirmek doğru bir yaklaşım olur. Tek bir değişimle bebekte fark göremezseniz, yine doktoruyla görüşüp farklı bir formül deneyebilirsiniz.
Bebek katı gıdaya geçtiyse, bebek menüsünde lif açısından zengin besinlere yer vermek gerekir. Pek çok meyve ve sebze yüksek lif içeriğine sahiptir. Ve bu durum bağırsakların çalışmasını tetikler.
Kabızlık sorunu yaşayan bebekler için iyi besin seçenekleri şunlar olabilir:
Sıvı alımını artırmak: Anne sütü ya da formül mamayla beslenen bebeklerin ekstra sıvı alımına genellikle ihtiyacı olmaz.
Bazı doktorlar 2-4 aylık bebeklerde kabızlık sorunu olması durumunda az da olsa ekstra su vermenin destekleyici olabileceğini savunur. Siz yine de bunu kendi doktorunuza danışın.
Masaj yapmak: Masaj her zaman bebeklerde işe yarar. Tabii bebek izin verdiği sürece. Kabızlık sorunu yaşayan bebeğe çeşitli yollarla masaj yaparak yardım edebilirsiniz.
Diyare, yani ishal bedenin mikrop ve bakterilerden kurtulma yoludur.
Diyare ve gaz gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarına bebeklerde sık rastlanır.
İshal bebekte ağrı ve rahatsızlığa sebep olabilse de genellikle kendi kendine geçer. İshale neden etkenlerin çoğu özel tıbbi tedavi gerektirmez.
Yine de bebeğinizin ishal olduğu kanaatine sahipseniz, öncelikle onu bir doktora götürmeniz gerekir.
Evde ise bebeği rahat ettirecek ve özellikle sıvı kaybını engelleyecek uygulamalarla bu durumun üstesinden rahatlıkla gelebilirsiniz.
Nadir durumlarda diyare normalden uzun sürer. Bebeğinizin şiddetli ishali varsa ya da ishal durumu 24 saatten uzun süredir devam ediyorsa mutlaka doktorunuzla iletişime geçin.
Her bebeğin tuvalet düzeni ile dışkısının kıvamı, rengi birbirinden farklıdır.
Özellikle anne sütüyle beslenen yenidoğan bebeklerin genellikle kakaları yumuşak, süngersi yapıdadır. Gün içinde pek çok kez kaka yapabilirler. Bu nedenle yenidoğan bebekte ishal tespiti yapmak kolay değildir.
Healthline uzmanları bebeğin kakasının,
Bebek kısmen ya da tamamıyla formül mamayla besleniyorsa dışkısı daha katı olabilir. Kakanın rengi koyu sarıya yakındır.
Formül mamayla beslenen bebeklerde diyare durumunda kaka sıvı kıvamlı olur, ancak kakanın rengi normal kakada olduğu gibi değişir.
Bebekler pek çok nedenle ishal olabilir. Bu nedenlerin çoğuna sık rastlanır ve bebek özel bir tedavi gerekmeden iyileşir.
Çok nadir durumlarda ishal bebekte birşeylerin yolunda gitmediğine işaret eder ve özel tıbbi bakım gerektirir.
Siz yine de her koşulda bebeğinizin doktoruyla mutlaka iletişime geçin.
Araştırmalara göre sadece anne sütü ile beslenen bebeklerde diyare görülme olasılığı kısmen ya da tamamıyla formül mamayla beslenen bebeklere göre daha az.
Yine de bebek ishal olabilir. Aşağıda bazı nedenleri bulacaksınız.
Annenin beslenmesindeki değişiklik: Emziren bir anne olarak beslenmenizde yaptığınız bir değişiklik bebekte ishali tetikleyebilir.
Örneğin yoğun baharatlı bir yiyecek veya yoğun bir tatlı sütünüzü değiştirebilir. Bu durum bebeğinizin midesinin guruldamasına, sütün hızlı yol almasına ve sonucun ishal olmasına yol açabilir.
Tıbbi tedaviler: Antibiyotik gibi ilaçlar sütünüze karışıp bebekte ishale yol açabilir.
Vitaminler ve protein tozları gibi besin destekleri de sütünüze sızıp bebeğin bağırsak hareketlerini etkileyebilir.
Emzirirken tükettiğiniz her ne olursa, sütünüze etki edebileceğini göz önünde bulundurmanız gerekir.
Bu nedenle emziren annenin mutlaka doktor kontrolünde hareket etmesi gerekir. Çok küçük bir değişiklik bile hassas bebekler üzerinde etkili olabilir. Çok sık karşılaşılmasa da böyle bir olasılığın varlığını bilmekte her zaman fayda var.
Healthline uzmanları hem anne sütü hem de formül mama desteğiyle beslenen bebeklerde ishal nedenlerinden bazılarını şöyle sıralıyor:
Mide mikrobu
Mide gribi ya da gastroenterit olarak da bilinen mide mikrobu bebeklerde ishalin sık rastlanan sebeplerinden biridir.
İshalin yanı sıra kusma ve hafif ateş de görülebilir.
Bebekte ilaç kullanımı
Herhangi bir sağlık durumundan dolayı ilaç tedavisi uygulanan bebeklerde ilaca bağlı olarak ishal gelişebilir.
Bakteriyel enfeksiyonlar için kullanılan antibiyotikler ve parazitler için kullanılan ilaçlar bunlar arasındadır.
Bazı bebekler reçetesiz satılan ateş ve ağrı ilaçlarına karşı da hassas olabilir.
Bebeğin beslenmesinde yapılan değişiklik
Bebekler yaklaşık 6 aylık olduğunda genellikle katı gıdayla tanıştırılır.
Ve bebekler genellikle anne ve babalarının yediklerine ilgi gösterir. İşte bebeğin yediklerinin değişmesi bağırsak hareketlerine ivme kazandırıp bazen ishale neden olabilir.
Sadece formül mamayla beslenen bebeklerde aşağıdaki durumlar nedeniyle de ishal gelişebilir.
Yeni formül mama içeriği
Bebeğin yeni bir formül mamayla beslenmeye başlaması, yani değişen beslenme bebekte ishalin bir nedeni olabilir.
Hassas bebek sindirim sisteminin değişime alışması zaman alabilir.
Süt alerjisi ya da intoleransı
Süt alerjisi ve süt intoleransı iki farklı unsur. Ancak ikisi de bebekte ishale neden olabilir.
Healthline uzmanları bebeklerde inek sütü alerjisi oranının az olduğunu söylüyor.
Yine de bir bebeğin inek sütü alerjisi olması durumunda ishal, kusma gibi sağlık sorunları ile karşılaşılabilir.
Çoğu çocuk yaklaşık 5 yaşında süt alerjisinden kurtulur.
Süt intoleransı ise bebek süt şekeri olan laktozu sindiremediğinde ortaya çıkar. Bu duruma mide mikrobu sonrası geçici olarak rastlanabilir.
Bebeğinizi içeriğinde inek sütü bulunan formül mamayla besliyorsanız ve bebek ishal oluyorsa mamanın içeriğinde aşağıdakilerin olup olmadığını kontrol edin:
İshalin bebek üzerindeki en ciddi etkisi sıvı kaybıdır (dehidrasyon).
Ayrıca bebekte kusma ve ateş görülebilir.
Bebeğinizin sıvı kaybı yaşadığından şüphe ediyorsanız, mutlaka en hızlı şekilde bebeği bir sağlık kuruluşuna götürmeniz gerekir.
Diyare nedeniyle sıvı kaybı yaşayan bebeklerde aşağıdaki belirtiler görülebilir.
Evde yapacağınız uygulamalarla bebeğin ishalini durdurmanız her zaman mümkün olmayabilir. Ancak basit bazı tekniklerle bebeği rahat ettirebilirsiniz.
Ayrıca sıvı kaybını ve basit bazı komplikasyonları önlemeniz de mümkün.
Peki nasıl?
Bebeği susuz bırakmayın: Emziriyorsanız sık sık emzirmeye devam edin. Formül mama veriyorsanız bebeği her zamanki sistemde beslemeye devam edin.
Bebeğin bezini sık sık değiştirin: İshal olan bebekler kakanın asidik yapısı nedeniyle pişik olabilir. Bebeğin bezini sık sık değiştirin.
Bebek katı gıdaya geçtiyse, sağlıklı gıdalar verin: Bazı besin içerikleriyle bebeği rahatlatmanız mümkün. Örneğin muz, makarna, tahıl gevreği, evde hazırlayabileceğiniz krakerler.
Bebek diyare sırasında illa ki sıvı kaybeder. Bu da bebeğin bedenindeki sodyum miktarının düşmesi anlamına gelebilir. Yoğurdun içindeki probiyotikler bebeğin sindirim sistemindeki sağlıklı bakterileri destekler.
Aşağıdaki besinleri ishali artırabilmeleri nedeniyle bebeğe bir süre vermeyin:
İshal genellikle başladığı gibi kısa sürede kendiliğinden biten bir sağlık durumudur.
Ancak bazı belirtiler bebeğin hiç vakit kaybetmeden bir sağlık kurumuna götürülmesini gerektirir.
Yukarıdaki durumlar acil müdahale gerektiren bir sağlık sorununa işaret edebilir. Lütfen hemen bebeği takip eden doktoruna ya da size en yakın bir sağlık kuruluşuna başvurun.
Bebeğinizin kabız olduğuna doktor kontrolüyle mi karar verdiniz?
Ya da bebekte aşağıdaki durumların hepsini ya da birkaçını mı gözlemlediniz?
Mayo Klinik uzmanlarına göre aşağıdaki durumlarda bebeklerde kabızlık olduğu kabul ediliyor:
Johns Hopkins Hastanesi Pediatrik Kronik Kabızlık Kliniği uzmanları da 0-4 yaş arası çocukların, aşağıdaki 4 kriterden en az 2’sini en az 1 ay süresince yaşamaları durumunda kabızlıktan söz edileceğini söylüyor:
Yukarıdaki belirtilere ek olarak huzursuzluk, iştah kaybı gibi durumlar da kabızlığa işaret edebilir. Ki huzursuzluk ve iştah kaybı bebek kakasını yaptıktan hemen sonra kaybolur.
Uzmanlar, kabızlık durumunda öncelikle bebeğin doktoruyla görüşmek gerektiğini söylüyor.
Özellikle 1 aydan küçük bebeklerde yani yenidoğan grubunda kabızlık sık rastlanan bir durum değil. Bu nedenle kabızlık durumunda mutlaka doktor takibi gerekir.
Mayo Klinik uzmanları bir bebeğin kaka yapma sıklığının yaşın yanı sıra yedikleriyle ilgili olabileceğini söylüyor.
Bebeklerin karın kasları zayıftır. Bebek kaka yaparken ıkınır ve karın kasları gerilir.
Ancak bir bebek ıkınmanın ardından birkaç dakika sonra yumuşak yapıda kaka yapabiliyorsa, kabız değildir.
Bebeklerde kabızlık genellikle bebek katı gıdaya geçtikten sonra başlar.
Bebeğinizin kabız olduğunu ve zorlandığını düşünüyorsanız önce mutlaka doktoruyla görüşün.
Kabız bebeğin rahatlamasını sağlamak için evde yapabileceğiniz bazı uygulamalar var.
Öncelikle beslenme ve egzersizin bebeğin sistemini çok rahatlatabileceğini hep aklınızda tutun.
Egzersiz: Düzenli hareket ve egzersiz sindirim sistemini destekler.
Bu durum hem yetişkinler hem de her yaştan çocuk için geçerlidir.
Kabızlık sorunu yaşayan bebeğinizi her gün düzenli olarak egzersizle rahatlatmaya çalışın.
Bebeğin sıvı alımını artırın: Meyve ve sebzeleri posasıyla, lifleriyle tüketmenin önemi kavrandığınndan beri bebeklere de meyve suyu önerilmiyor.
Ancak kabızlık durumu bebeği çok zorluyorsa erik suyu ya da hoşafı (rafine şeker konulmadan), cam rendeyle hazırlanmış armut bebek için iyi olabilir.
Bu meyvelerin suyunda kabızlığa iyi gelen (laksatif etki sağlayan) bir tatlandırıcı olan sorbitol bulunur. Bu nedenle bebeğe doktorunuza danışarak dikkatli miktarlarda vermek uygun olabilir. Günlük 60-120 ml ile başlayabilirsiniz. Bu arada bebeğinizi gözlemlemeye devam edin.
Anne sütü ya da formül mama alan bebeği her zamanki düzeninde beslemeye devam edin.
Bebek katı gıda ile beslenme sürecindeyse sıvı alımına özellikle dikkat edin.
Bebek menüsü: Bebeğiniz katı gıdaya geçtiyse, bezelye, brokoli ve erik gibi lif açısından zengin sebze ve meyveler verin. Lif oranı yüksek besinler bebeğin bağırsak hareketlerini tetikler.
Masaj: Bebeğin karın bölgesine yapılan masaj kabızlığa yardımcıdır.
Banyo: Banyonun bebek bakımındaki etkisi tartışılmaz. Bu durum kabızlık için de geçerli. Sert karın bölgesi ve dışarı çıkaramadığı kakayla oldukça rahatsız bir durumda olan bebeği, banyo yoluyla rahatlatabilirsiniz. Suyun etkisiyle bebeğin gergin karın kasları gevşeyebilir, sindirim hareketleri hız kazanabilir.
Bebeğinizde kabızlık sorunu gözlemliyorsanız, yukarıdaki uygulamalardan yararlanabilirsiniz.
Bebeğiniz yine de rahatlayamıyorsa, fitil, müshil ya da lavman gibi yöntemlere başvurmadan önce mutlaka bebeğin doktor kontrolünden geçmesini sağlamalısınız.
Bebeğiniz ishal ve ateşi varsa yapmanız gereken,
Bu arada doktora hazırlıklı gitmenizde fayda var. Bunun için elinize bir defter alın ve aşağıdaki soruların cevaplarını yazın.
İshal olan bebeğinizde yukarıdaki belirtiler varsa, doktor müdahalesi gerektiren bir sağlık sorunuyla karşı karşıya olabilirsiniz. O yüzden evde bebeği rahatlatacak uygulamaları araştırmadan önce bir doktordan bebeği rahatlatmak üzere yardım almanız en sağlıklısıdır.
Makattan (rektal) ölçümle 38°C ve üstü ateşi olan 3 aydan küçük bir bebeği hemen doktora götürmek gerekir. Bebeklerde Ateş yazımız bu konuda iyi bir kaynak.
Bebeklerde antibiyotik kullanımı sırasında da diyare (ishale) rastlanabilir. Antibiyotik kullanımı nedeniyle olabilecek şiddetli ishal de doktor müdahalesi gerektirir.
Umarım size fayda sağlayan bir içerik okuduğunuzu düşünüyorsunuzdur ve yorumlarınızla katkıda bulunursunuz. Deneyimlerinizden faydalanmak bizi mutlu edecek ve kendimizi geliştirmemizi sağlayacaktır. Teşekkürler.
Kaynaklar: kidshealth.org, clevelandclinic.org, hopkinsmedicine.org, healthychildren.org, seattlechildrens.org, whattoexpect.com, healthline.com, mayoclinic.org, parents.com, hopkinsallchildrens.org, pregnancybirthbaby.org.au, thebump.com, webmd.com, raisingchildre.net.au, healthlinkbc.ca
En basit tanımı ile dışkılamada zorluk ya da gecikme olarak tanımlanan kabızlık bebeklerde ve çocuklarda sık görülen bir rahatsızlık.. Özellikle sosyal hayatı büyük ölçüde etkileyen kabızlığın nedenleri ve korunma yöntemleri hakkında Hisar Hospital Intercontinental Çocuk Cerrahisi Bölümü Uzmanı Op. Dr. Ali Gözüküçük bilgi verdi.
İnek sütü veya mama ile beslenen bebeklerde kabızlık daha fazla görülüyor
Bebeklerin kaka alışkanlıkları çok farklı olabilir. Normal olarak bazı bebekler günde 6-7 kez kaka yapabildikleri gibi 4-5 günde bir kez de yapabilirler. Eğer bebek; zorlanmadan, yumuşak kıvamda kaka yapıyorsa, beslenmesi ve kilo alması uygunsa, karnında şişkinlik olmuyorsa 5 gün bile kaka yapmaması kabızlık olarak değerlendirilmez. Kabızlık demek için bebeğin veya çocuğun normal sıklığının dışında birkaç gün kaka yapmaması, kakasının sert çıkması, keçi pisliği şeklinde kaka yapması, karnının şişmesi, kaka yaparken zorlanması ve taze kan gelmesi gibi bulguların bir ya da birkaçının birlikte olması gerekir. Normal kıvamda kaka yaparken sadece çocuğun yüzünün kızarması kabızlık olarak kabul edilmez. Anne sütü alan bebeklerde genellikle kabızlık fazla görülmez. İnek sütü veya formül mama alan bebeklerde kabızlık daha fazla görülür.
Peki kabızlık neden meydana geliyor?
Kabızlık meydana geldiğinde zaman geçirmeden tedaviye başlanılmalı
Çocuklarda kabızlık ciddiye alınarak erken tedavi edilmelidir. Tedavi edilmez ise zaman geçtikçe tedavisi güçleşir.Kabızlık tedavi edilmezse kronikleşir, kaka gittikçe sertleşir. Sert kaka yapılırken çocuğun canı yanar. Canı yanan çocuk, kakasını yapmak istemez. Yapılmayan kaka içeride bekledikçe sertleşir ve sert kaka dışarı çıkarken anüste gerginliğe bağlı çatlak, fissür, kanamaya ve ağrılı kaka yapmaya yol açar. Ağrılı kaka yapan çocuk kaka yapmak istemez, tuvalette oturmak istemez. Bir köşeye çekilerek ayakta kendini kaka yapmamak için kasarak, bacaklarını birbirine çekerek, taşar tarzda az az kaka yapar. Çocuk ve aile için kaka yapmak bir işkence olur.
İlerleyen durumlarda hayati tehlikeye yol açacak mikrop üretimi oluşabilir
Çocukta karın ağrısı, çok pis kokulu kaka ve bol gaz çıkarma görülür. Kaka yapamayan çocukta beslenme bozukluğu ve gelişme geriliği ortaya çıkar. Her gün bu sıkıntıyı yaşayan çocuk ve aile de psikolojik sorunlar ortaya çıkar. İçerde bekleyen kaka da anormal mikrop üretimi olur ve hayati tehlikeye yol açabilecek enterokolit denen ishal tablosu ortaya çıkabilir.
Tedaviye ne kadar erken başlanırsa o kadar iyi
Öncelikle bilinmesi gereken tedavi edilemeyen kabızlık olmaz. Ancak kabızlık tedavisi bazen diyette yapılacak değişiklikle olabileceği gibi bazen de bir dizi ameliyat gerektirebilir. Buradaki en önemli nokta ailenin ‘doktora gittik, reçete aldık sadece ilaçları kullanarak hastalık geçecek ‘ düşüncesinde olmamasıdır. Tedavi bir süreç gerektirir ve bu sürede doktorla aile sıkı iletişimde bulunmalıdır. Tedaviye ne kadar erken başlanırsa sonuç o kadar iyi olur. Tıbbi ve psikolojik yaklaşım birlikte olmalıdır.
Hafif kabızlık durumunda aşağıdaki önlemleri mutlaka dikkate alın!
Tedavi için uygun tuvalet eğitimi mutlaka sağlanmalı
Kabızlık çeken çocuğun kakası sert olduğu için kaka yaparken canı yanar ve bu yüzden kaka yapmak istemez. Fakat kaka yapmadıkça da kaka sertleşir ve gaita yaparken daha çok rahatsızlığa sebep olur. Tedavi de amaç bu kısır döngüyü kırmaktır. Kalın bağırsakta bol miktarda sert ve taşlaşmış kakası olan çocuklarda ağızdan kaka yaptırıcı vermek karın ağrısı, kramp, karında şişkinlik ve kusmaya sebep olabilir. Bu yüzden böyle çocuklarda öncelikle rektal yoldan kakanın boşaltılması sağlanmalıdır. Sonra idame tedavi olarak ağızdan kolay kaka yaptırıcı ilaçlar vermek gerekir. Günlük alınan lif miktarı artırılır. Uygun tuvalet eğitimi için de sabah akşam yemeklerden sonra çocuk tuvalete getirilerek en az 10 dakika tuvalete oturması sağlanmalıdır.
Kabızlığa yol açan gıdalara dikkat!
Kabızlığı önlemek için bu besinleri tüketmeye özen gösterin
Ebeveynler, bebekleri söz konusu olduğunda en ufak bir sorun karşısında büyük endişelere kapılır. İçgüdüsel bir davranış olan bu sahiplenme duygusu, bebeğin kaka yapamama durumunda da ortaya çıkar. Bebeğim kakasını yapamıyor ne yapmalıyım? ailelerin en çok meşgul oldukları sorulardan biridir. Anne sütü lifli bir özellikte olmadığından dolayı, bebeklerin geciken kaka sorunu ile karşılaşması normaldir. Bebeklerin kaka sayısı, bağırsak ve sindirim sisteminin yeni gelişmeye başlamasından dolayı değişkenlik gösterir. Kakasını yapamayan bebek için hemen kabızlıktan bahsedilemez. Kabızlık, keçi kakasına benzeyen sert bir dışkılama olarak tanımlanır. Uzun süre kakasını yapamayan bebekler için farklı bir rahatsızlık olup olmadığı, ancak bir çocuk doktoru tarafından tespit edilebilir. Bebek kakasının sayısı, rengi ve görünüşünün hangi durumlarda normal veya sorunlu olduğunu bilmeniz gerekir. Kaka yapma problemi karşısında dikkat edilmesi gerekenlerin detaylarını, bu yazımızda bulabilirsiniz.
Yenidoğan bebeklerin ilk 3 gün içerisinde yaptığı kaka rengi siyahtır, yani makenyum kakasıdır. Bunun nedeni, bebeğin anne karnında yuttuğu sıvılardır. Siyah ve katran bir yapıya sahip olan bu dışkı daha sonra yeşil renge döner. 1. haftanın sonunda ise artık altın sarısı rengini alır. Yenidoğan bebek ne sıklıkla kaka yapar? Bebeklerin kaka yapma süresi, her bebeğe göre değişkenlik gösterir. 1 günde, bazen 5-6 kez bazen de 8-10 defayı bulur. Bebeğin 5 gün boyunca hiç kaka yapmaması da normaldir. Kaka sayısı, anne sütünün verimli olmasıyla orantılıdır. Hatta bebekler anne sütünün hemen ardından ya da beslenme sırasında kakalarını yaparlar. Bebekler henüz sıvı bir gıda ile beslendiği için sulu kaka yapmaya devam ederler. Kakanın sulu olması da gayet normaldir; çünkü yenidoğan bebek, şekilli bir dışkılama yapamaz. Ebeveynlerin bu konuda telaş yapmalarına gerek yoktur. Gazını rahat çıkarabiliyorsa, keyifliyse ve kusmuyorsa bahsedilen dışkılama çeşitleri normal kabul edilir.
Bebeklerde kaka sıklığı ve renginde bazen değişiklikler olur. Sadece anne sütü veya mama ile beslenen, mamayı anne sütüyle beraber alan bebeklerin kaka rengi ve sayısı farklılaşır. Bu renk değişimleri için ters giden bir şeylerin olduğu akla gelir. Bebeğim kakasını yapamıyor ne yapmalıyım? sorusu ebeveynleri telaşlandırır. Kaka rengini ve yapısını değiştiren etkenler bilinirse, ortada bir sorununun olup olmadığı daha iyi anlaşılır.
1 aylık bebek kakasını yapamıyor, ne yapmalıyım? endişesi ailelerde sıkça görülür. İlk 6 aydaki kaka yapamama durumu hemen kabızlık olarak değerlendirilmemelidir. 1-6 aylık bebeklerin kakasını yapma durumunda bir terslik varsa, bebekler çocuk cerrahı ya da gastroenteroloğu tarafından incelenmelidir.
Bebeklerde, makat ağzındaki iç kas hüzmesi yeteri kadar gevşeyemez ve bu da kaka yapma problemine neden olur. Bu bölgeye sık sık kabızlık fitili uygulanması, bebeğin kaka yapmayı öğrenmesini engeller. Sadece makat ağzı çatlağı veya beslenme sorunu ile ilgili bir durum olmayabilir. Daha da önemlisi bebekte bir fonksiyon bozukluğu görülebilir. Ayrıca bebeğin uzun süre kaka yapmadığının düşüncesiyle; zeytinyağı içirmek, pamuk uçlu çubuk ve sabun kullanmak da tavsiye edilmez.
Bebeklerin kaç gün kaka yapmaması normaldir? Bunun cevabı; bebekte fonksiyonel bir bozukluk yoksa 5-6 gün ya da 7-8 gün dışkı çıkarmamak normal sayılır. Eğer, yenidoğan bebekler, 48 saatten uzun bir sürede kaka yapmamışsa, bebeklerde ‘’megakolon’’ hastalığı görülebilir. Kalın bağırsakla ilgili bir rahatsızlıktır. Megakolon ile ilgili en sık rastlanan bulgular; 48 saatti aşan kaka yapmama durumu, karın şişmesi ve ateş olarak belirtilir. Bu durumlar görüldüğünde vakit kaybetmeden çocuk doktoruna başvurulmalıdır.
Bebeğin dışkısının rengi, sayısı ve görünüşünde normal olmayan durumlar doğru tespit edilmelidir. Kakasını yapamayan bebek için ne yapmalı? Çocuk doktoruna başvurulması gereken durumlar nelerdir?
Bebeğim kakasını yapması için ne yapmalı? Bebeğinizin kaka yapamadığının normal olduğunu öğrendiğinizde bazı rahatlatıcı uygulamalar yapabilirsiniz. Sakinleştirici bebek masajı, gazın rahat çıkmasını ve bebeğin gevşemesini sağlar. Tabii bunları, bebeğinizi yormadan yapmalısınız.
Bebeğiniz kabız olabileceği gibi, ishal durumuyla da karşılaşabilirsiniz. Bebekler ishal olunca ne yapmalı? yazımızı okuyarak detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Bebeklerin kaka yapma sorunu hakkında bilgili ve sizi en iyi anlayan ideal bir bebek bakıcısıyla çalışmak bütün yorgunluğunuzu alır. Çalışan ya da çalışmayan bir anne olsanız bile bebek bakıcısı, bebeğinizi emanet edebileceğiniz bir kişidir. Bebeğin alışkın olduğu günlük rutin hareketler ve davranışlar vardır. Örneğin; bebek kendi evinde banyo yapmayı sever, kendi yatağında uyumak ister. İşte, evinizdeki bebek bakıcısı sayesinde bebeğinizin bu düzeni bozulmaz. Huzurlu olan miniklerin, keyifli gülücüklerini izlemek sizi de mutlu eder.
Bakiciburada.com bebek bakıcısı ihtiyacınızı karşılamaya yardımcı olur. Çocuk bakıcısı ve üniversiteli oyun ablası ilanını Bakiciburada.com üzerinden verirken, gözünüz arkada kalmaz. En tecrübeli hasta-yaşlı bakıcılarının şefkatli elleri, sizi mutlu eder. Vakit bulunamayan ev işleri ise artık birikmeyecek; çünkü ev işlerine yardımcı bayan her daim yanınızda. Tek yapmanız gereken; Bakiciburada.com ailesini ziyaret ederek referans, kimlik ve iletişim bilgilerini doğrulayarak kaydettiğimiz kişilere ulaşmak. Unutmayın, her zaman yanınızdayız!
Ailelerin çocuk sahibi olduktan sonra en sık şikayet ettikleri ve araştırma yaptıkları şeylerden birisi: “Bebeğim Kakasını Yapamıyor Ne Yapmalıyım?” Bu yazımızda bebeklerde kabızlık nedir, kabızlığın belirtilerini, neden olduğunu ve bebeği kabız olmuş ailelerin uygulayabileceği çözüm önerileri gibi birçok yararlı bilgiyi sizinle paylaşacağız. İyi okumalar dileriz…
Bebekler kakalarının yapmadıklarında ya da gaz çıkarmadıklarında çoğu anne ya da baba, bu durumun kabızlıktan ileri geldiğini zanneder. Ancak bebeklerde kabızlık çoğu kişinin bildiği gibi kaka yapamama durumu değil, sert ve top kıvamında olan kakalara verilen addır.
Bebeklerin kaka yapma sıklığı ve görünüşünün nasıl olması gerektiğini bilmeniz, bebeğinizde sağlık sorununun olup olmadığını anlamanız konusunda yardımcı olacaktır. Bu yüzden, öncelikle bebeklerdeki kaka türlerini ve renklerinden bahsedeceğiz. Eğer sizinle çalışan bebek bakıcısı ya da oyun ablası var ise, onu da bu konuda bilgilendirmenizi tavsiye ederiz…
Mekonyum (yenidoğan bebek kakası), bebeklerin anne karnındayken aldığı besinler sonucu oluşur. Katranımsı bir yapısı vardır ve siyah-yeşil bir renge sahiptir. Daha sonraki süreçte bebek geçici dışkı atmaya başlayacaktır ve kaka rengi daha açık ve sulu hale gelecektir. Bu süreç ise yaklaşık 3-4 gün sürmektedir.
Bundan sonraki süreçte bebek kakası renkleri farklılıkları ise bebeğin nasıl beslendiği ile ilgilidir. Eğer sadece anne sütüyle besleniyorsa altın rengi sarısı, formül mama ile besleniyorsa sarımsı kahverengi veya açık kahverengi; demir açısından güçlü bir mama ile besleniyorsa ise yeşilimsi kahve veya koyu kahve rengi olabilir.
Bebeklerde kaka sıklığı ile ilgili belirli bir kural yoktur. Bu sıklık, genellikle bebeğin ne kadar yedikleri ile ilgilidir. Bebek mutlu ve huzurluysa, uyku düzeni ile ilgili bir problem yoksa kaka sıklığı konusunda endişelenmeye gerek yoktur.
Aslında bebeklerin seyrek olarak kaka yapması, sağlıklı bir durum olarak görülebilir. Bebeklerin ilk aylarında bağırsaklar ve buna bağlı olarak sindirim sistemi gelişme gösterdiğinden dolayı, seyrek kaka durumu gayet normaldir. Anne sütünün verimliliğinin de bu durumda katkısı büyüktür.
Ancak bebeğinizin ilerleyen aylarda huyunda değişmeler oluyorsa ya da rutinin dışına çıkmışsa o zaman bir şeylerin ters gittiğini anlayabilirsiniz. Genelde anne sütünü reddetme durumları, uykuda düzensizlik ve bununla beraber seyrek kaka yapma durumu, bir şeylerin ters gittiğinin habercisi olabilir. Peki, tüm ailelerin korkulu rüyası olan kabızlık durumunun nedenleri nelerdir?
Bebeklerdeki kabızlığın genellikle yanlış beslenmeden kaynaklanır. Eğer bebeğiniz yeterli/dengeli beslenmiyorsa veya sindirim sistemi az çalışıyorsa kabız olabilir. Bunun dışında, ek gıdaya geçişte yediği besinler, kalsiyum yüksekliği, potasyum azlığı bebeklerde kabızlığın sebebi olabilir. Genetik faktörler de bebeğinizin kabız olmasına sebep olabilir.
Bebeklerde kıyafet seçimi de kaka yapma durumunu etkileyen faktörlerdendir. Çok sıkı kıyafetler, sindirim sisteminin de sıkışmasına neden olabilir. Bebeğin bulunduğu ortamın sıcaklığı da bir başka önemli faktördür. Ortamın ideal sıcaklığı oda sıcaklığıdır ve bu değer de 28 derece civarındadır. Bu sıcaklığın altında bir değer olduğunda, bebekler üşüyebilir. Aynı şekilde bu sıcaklık değerinden fazla olduğu zaman da bebek de hararet durumları görünebilir.
Bebeklerin anatomisinde birçok özellik aynı olmakla birlikte, yapısal olarak farklılıklar görülebilir. Nasıl ki bazı insanlar, bazı bitkilere karşı alerji duyuyorsa; aynı bitkiler birçok insanı etkilemeyebilir. Bu durum gıdalarda da gözlemlenebilir.
Bebeğim kakasını yapmıyor sorununda da, bebeğin yapısına göre farklı yöntemlerin uygulanması gerekir. Nasıl ki her insanın yapısı farklıdır ve kilo problemlerinde farklı diyetler hazırlanır. Aynı şekilde bebeklerdeki kaka yapma probleminde de farklı yöntemlerin uygulanması gerekir. Diyet listesi hazırlanırken, uzman diyetisyenler, kilo sorunu olan kişilerin yapısal özelliklerini analiz ederler. Aynı şekilde uzman doktorlar da, ilaç yazmadan önce ya da uygun olan tedaviyi uygulamadan önce, bebeklerin yapısal özelliklerini belirlerler.
Tabi ki annelerin de doktor tavsiyesine göre günlük olarak yapmaları gerekenlerin yapmaları gerekir. Ancak doktor tavsiyesine ve bazı uygulamalara rağmen, bebeğinizin kaka yapma problemi yok olmadıysa, zamana bırakmanız gerekiyor. Tabi bu söylediğimiz, bebekte ciddi bir hastalık problemi olmayan durumlar için geçerlidir. Bu yönden bebeği daha fazla hırpalamamak adına bazı durumları zamana bırakmak daha iyi olacaktır.
Annelerin bebekleri söz konusu olduğu zaman ne kadar hassas davrandıklarını biliyoruz. Ancak bilgi eksikliğinden dolayı, bebeklerdeki sorunları gidereyim derken, daha büyük sorunlara neden olunabileceği akılda tutulmalıdır. Mutlaka bebeğinizin sağlığı söz konusu olduğunda, uzman bir doktordan yardım alınmalıdır. Aile doktoru ise en iyisidir diyebiliriz. Aile doktoruna, bebekler ile ilgili her konuda danışabilirsiniz. Acil bir durum söz konusu olduğunda ise aile doktorunuzdan yardım alabilirsiniz.Annelerin kendi yapabileceklerini de, yeteri kadar bilgi edinip uygulamaları gerekir. Sonuçta bebekle birebir olarak ilgilenen annedir. Burada önemli olan doğru bilgileri edinip, annenin bebeğin gelişimini sağlıklı bir şekilde gerçekleştirebilmesidir. Kulaktan dolma bilgilere itibar edilmemeli, doğru bilginin mutlaka peşinden gidilmelidir.
Bebek bakımı ilgili daha ayrıntılı bilgi almak isterseniz makalemizi okumanızı tavsiye ederiz.
Eğitimli bakıcı ile çalışmak, hem sizin için hem de bebeğiniz için birçok avantaj sağlar. Bunlardan en önemlisi ise “Bebeğim Kakasını Yapamıyor” gibi bir probleminiz olduğunda, eğitimli bir bebek bakıcısı ne yapılması gerektiğini bilir, buna göre aksiyon alır. Eğer siz de eğitimli bir bakıcı ile çalışmak isterseniz, EvdekiBakıcım’a gelerek ilan oluşturabilir ve çok kısa sürede kendinize en uygun bakıcıyı bulabilirsiniz.