25 Hidroksi Vitamin D Eksikliği Belirtileri Nelerdir

D Vitamini Eksikliği

Yeterli miktarda D vitamini alımı, vücudumuzun sağlıklı çalışması için gereklidir. D vitamini kemikleri sağlamlaştırır, aynı zamanda bazı kanser türlerine karşı koruyabilir. D vitamini eksikliği belirtileri arasında kas ağrıları, yorgunluk ve depresyon görülebilir. Yeterli miktarda D vitamini çeşitli besinlerden, takviyelerden ve güneş ışığından alınabilir. 

D vitamini eksikliği nedir?

D vitamini eksikliği, vücudunuzda gerekli miktarda D vitamini bulunmadığı anlamına gelir. Vücudumuz D vitaminini güneş aldığı ışınları kullanarak üretir. Beyaz tenli ve genç kişilerde güneş ışığının D vitaminine dönüştürülmesi, koyu tenli ve 50 yaşın üstü kişilere göre daha kolaydır. 

D vitamini neden bu kadar önemli?

D vitamini, vücudumuzun sağlığını koruması için gerekli olan vitaminlerden biridir. 

• Güçlü kemikler: Sağlıklı kemiklere sahip olmak sizi raşitizim gibi pek çok hastalıktan korur. Raşitizim, çocuklarda kemiklerin zayıf ve yumuşak olmasına yol açan bir hastalıktır. Bu hastalık, vücutta yeterli miktarda D vitamini olmaması sonucu ortaya çıkar. D vitamini, kemiklerde kalsiyum ve fosfor oluşması için gereklidir. Yetişkinlerde kemiklerin yumuşak olması hastalığına osteomalasi adı verilir. 

• Kalsiyum emilimi: Kalsiyumla birlikte D vitamini kemik oluşumuna ve kemikleri sağlıklı ve güçlü tutmaya yardımcı olur. Zayıf kemikler yoğunluklarını kaybederek, kırıklara yol açabilecek osteoporoz hastalığına neden olabilir. Ağızdan veya güneş ışığı yoluyla alınan D vitamini vücutta vitaminin aktif formuna dönüştürülerek vücudunuza gereken miktarda kalsiyum emilimine yardımcı olur. 

• Paratiroid bezi: Paratiroid bezleri böbrekler, bağırsak ve iskelet ile iletişim halinde kalarak vücuttaki kalsiyum dengesini korur. Vücutta yeterli miktarda aktif D vitamini bulunduğunda, kalsiyum emilimi gerçekleşir ve vücudun sağlığı için kullanılır. Kalsiyum alımı yetersiz veya D vitamini miktarı düşükse, paratoid bezleri iskeletten kalsiyum “ödünç alarak” kandaki kalsiyum dengesini normal seviyelerde korumaya çalışır.

D vitamini eksikliğinin etkileri nelerdir? 

Yeterli miktarda D vitamini alımı sizi bazı hastalıklarla karşı korumaya ve hastalıkları iyileştirmeye yardımcı olabilir. Bu hastalıklardan bazıları: 

• Kalp hastalığı ve yüksek tansiyon 

• Şeker hastalığı

• Enfeksiyonlar ve bağışıklık sistemi hastalıkları 

• Yaşlılarda sık düşme

• Kolon, prostat ve meme gibi bazı kanser türleri 

• MS hastalığı 

D vitamini kaynakları nelerdir?

D vitamini çeşitli yollarla alınabilir: 

• Günde 3 defa  dakika güneş ışığına maruz kalmak 

• Çeşitli besinleri tüketmek

• Besin takviyeleri almak

Güneş ışığı ve D vitamini?

Güneş ışığının sağlınız için pek çok faydası vardır. Cildiniz güneş ışığına ya da güneşten gelen ultraviyole B radyasyonuna maruz kaldığında D vitamini üretimi gerçekleşir. Cildinizin ihtiyacı olan D vitamini miktarı çeşitli faktörlere bağlıdır: 

• Mevsim: Bu faktör nerede yaşadığınıza bağlıdır.  Yıl boyunca çok fazla veya direkt güneş ışığı alınamayan yerlerde yaşıyorsanız D vitamini eksikliği oluşabilir. 

• Saat: Güneş ışınlarının en güçlü olduğu saat aralığı sabah 10 ve öğlen 3’tür. 

• Bulut yoğunluğu ve hava kirliliği

• Yaşadığınız yer: Akdeniz bölgesi, Karadeniz bölgesine oranlar daha çok ultraviyole ışın alır. 

• Ciltteki melanin miktarı: Melanin göz, saç ve ciltteki kahverengi-siyah pigmentlerdir. Melanin sayesinde cilt bronzlaşır. Cildiniz ne kadar koyuysa, yeterli D vitamini almak için o kadar fazla güneş ışığına ihtiyacınız vardır. 

Doğru beslenme D vitamini alımı için neden bu kadar önemli?

D vitamini pek çok besinde kendiliğinden bulunmaz. Bu nedenler bazı yiyeceklere D vitamini eklenir. Yeni besin değerleri tablolarında, yiyeceklerdeki D vitamini miktarı gösterilir. 

Özellikle veganlar ve lakoz intoleransı bulunan kişiler D vitamini eksikliği yaşayabilir, bu nedenle takviye almaları gerekebilir. Her besin grubundan sağlıklı yiyecekleri tüketmek her zaman için gereklidir. Bazı besinlerdeki D vitamini oranı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir: 

Ne kadar D vitaminine ihtiyacınız var? 

Sağlıklı insanlarda günlük ihtiyaç duyulan D vitamini miktarı yaşa göre değişiklik gösterir. Ancak doktorunuz, kan değerlerinize göre D vitamini miktarını artırmayı ya da azaltmayı önerebilir. 

Osteoporoz hastalığınız varsa kan değerlerinize bakılarak vücudunuzdaki D vitamini miktarı incelenir. Bu sonuçlara göre önerilen D vitamini takviyesi kişiden kişiye farklılık gösterir. İleri yaştaki pek çok insan için gereken D vitamini miktarı günlük ila birim arasında değişir.

D vitamini eksikliğine ne sebep olur?

Bazı hastalıklar D vitamini eksikliğine yol açabilir: 

• Kistik fibroz, Crohn’s hastalığı ve çölyak hastalığı: Bu hastalıklarda bağırsaklarda, takviye olarak alınan D vitamini emilimi gerçekleşemez. 

• Kilo verme ameliyatları: Kilo verme ameliyatları midenin boyutunu azaltırken bağırsakların çeşitli besinleri, vitaminleri ve mineralleri kullanmasını zorlaştırır. Bu bireylerin takibi dikkatli yapılmalı ve hayatları boyunca takviyeler ve besinler aracılığıyla D vitamini alması gerekmektedir. 

• Obezite: Vücut kitle endeksi 30’un olan kişilerde D vitamini seviyeleri düşük olabilir. Yağ hücreleri D vitamini izole ederek dışarı salınmasını engeller. D vitamini eksikliği obez insanlarda sık görülür. Obezitede normal D vitamini miktarlarını korumak için yüksek dozlarda D vitamini takviyesi alınması gerekir. 

• Böbrek ve karaciğer hastalıkları: Bu hastalıklar D vitaminin vücutta kullanılacağı forma getirilmesi için gereken enzimlerin miktarını azaltır. Bu enzimin azlığı vücuttaki aktif D vitamini miktarının yetersiz kalmasına neden olur. 

D vitamini eksikliğine neden olan diğer faktörler nelerdir? 

• Yaş: Cildin D vitamini üretebilme kabiliyeti yaş ilerledikçe azalır.

• Hareket: Evde kalan ya da sık dışarı çıkmayan kişiler, yeterli miktarda güneş ışığına maruz kalamadığından D vitamininden yoksun kalır. 

• Ten rengi: Ten rengi koyu olan kişiler, açık renk olan kişilere göre daha az D vitamini üretir. 

• Anne sütü: Anne sütünde çok az miktarda D vitamini bulunur. Bu nedenle yeni doğanlarda D vitamini eksikliği riski bulunur. Yalnızca anne sütüyle beslenen yeni doğanlarda bu duruma daha sık rastlanır.  

D vitamini eksikliği belirtileri nelerdir? 

Ciddi D vitamini eksikliği, çocuklarda sağlıklı büyümeyi engelleyebilen raşitizm hastalığına, kas ve kemik ağrılarına ve eklem bozukluklarına yol açar. 

D vitamini eksikliği yetişkinlerde çok net belirtiler göstermeyebilir. Bazı belirtileri şunlardır: 

• Yorgunluk

• Kemik ağrısı

• Kaslarda zayıflık, ağrı ya da kramplar

• Depresyon gibi ruh hali değişimleri

D vitamini eksikliği nasıl teşhis edilir?

Doktorunuz D vitamini seviyelerinize bakmak için bir kan testi ister. En sık yapılan test hidroksi vitamin D testidir.

D vitamini eksikliği nasıl tedavi edilir? 

D vitamini eksikliği tedavisinde ulaşılmak istenen amaç, vücuttaki D vitamini seviyesini yeterli seviyeye ulaştırmaktır. Bol miktarda D vitamini içeren besinleri tüketebilir, güneş ışığı ve D vitamini takviyeleri alabilirsiniz. 

D vitamininin D2 ve D3 şeklinde iki formu bulunur. D2 bitkilerden elde edilirken, D3 hayvansal ürünlerde bulunur. D2 reçeteyle satın alınabilir, ancak D3 için reçeteye ihtiyaç yoktur. D3, D2’den daha kolay emilir ve etkisi daha uzun sürelidir. 

Gereğinden fazla D vitamini almak mümkün mü? 

Evet, takviyeleri gerekenden fazla kullanırsanız, ihtiyacınız olandan fazla D vitamini almış olursunuz. Ancak aynı durum güneş ışınları için geçerli değildir. D vitamini zehirlenmesi, nadir de olsa hiperkalsemiye yol açabilir ve vücuttaki kalsiyum oranını gereğinden fazla artırır. Bazı belirtileri şunlar olabilir:

• Bulantı

• Su içme ve idrara çıkmada artış

• İştahsızlık

• Kabızlık

• Halsizlik

• Sersemlik

• Ataksi (kelimeleri karıştırmaya ve tökezlemeye yol açan nörolojik bir rahatsızlık)

Öncelikle doktorunuza danışmadan önerilen D vitamini miktarından daha fazlasını almayın. 

D vitamini eksikliğini nasıl önleyebilirim? 

Doktorunuz, D vitamini değerlerinize bakarak almanız gereken miktarı size önerir. Bunun için yapabileceğiniz bazı şeyler: 

D vitamini içeren besinleri tüketin: Günlük beslenmenizde yeterli miktarda D vitamini olduğundan emin olun. Beslenmenizi farklı yiyecek gruplarıyla çeşitlendirin. 

Yeterli miktarda güneş ışığı alın: Haftada gün dakika yüzünüze, kollarınıza, bacaklarınıza güneş ışığı gelmesi, D vitamini ihtiyacınızı karşılamaya yetebilir. İleri yaştaysanız, cilt renginiz koyuysa ya da kuzey bölgelerinde yaşıyorsanız, daha uzun süre güneş ışığına maruz kalmanız gerekebilir. 

Güneş kremi kullanmak ciltte D vitamini üretilmesini engeller. Ancak çok fazla güneş ışığı cilt kanserine yakalanma riskinizi artırır ve cildi yaşlandırır. 

​D Vitamini Eksikliği Belirtileri,Tanı ve Tedavisi Hakkında Bizimle İletişime Geçin

D Vitamini Nedir?

D vitamini, yağda çözünebilen vitaminler arasında yer alır. D vitamini dışarıdan besinlerle alınabileceği gibi vücutta da üretilebilir.

D vitaminin vücutta

• Kemik ve diş sağlığını koruma
• Hücre bölünmesi, farklılaşması
• Glukoz metabolizması
• Bağışıklık sistemi fonksiyonlarını düzenleme gibi pek çok alanda etki gösterir.

D vitamini bir vitamin olmasına rağmen hormon gibi etki gösterir. Vücuttaki pek çok hücrede D vitamini reseptörleri vardır ve D vitamini bu reseptörlere bağlanarak hücre içerisindeki görevlerini yerine getirir.

D vitaminiyle ilgili çok sayıda çalışma yürütülmektedir. Bu çalışmalar ışığında D vitaminin vücutta pek çok alanda yarar sağlayabileceği gösterilmiştir. Örnek olarak:

• Yüksek doz D vitamini kemik erimesini önlemeye yardımcı olur. Böylece özellikle yaşlılarda düşme ve düşmeye bağlı kırık gibi sorunların önüne geçilebilir.
• Vitamin D hem alt hem de üst ekstremitelerde (uzuvlarda) fiziksel gücün artmasına katkıda bulunur.
• Günlük IU D vitamini almanın kanser gelişimini önleyebileceğini gösteren bir çalışma mevcuttur.
• D vitamini depresyonun klinik semptomlarının hafifletilmesine yardımcı olabilir.
• Bir çalışmada bebeklerde D vitamini alımının tip 1 diyabet riskini düşürdüğünü gösterilmiştir.

D vitamini vücutta kolesterol adı verilen öncü molekülden sentezlenir. Vitaminin üretilebilmesi için güneş ışığına ihtiyaç vardır. Güneş ışığı alan deri hücreleri D vitaminini üretir. Üretilen bu molekülün daha aktif formuna dönüşmesi için böbrek ve karaciğerde çeşitli aşamalardan geçmesi gerekir. Bu aşamalar sonucu aktif hale gelen D vitamini, vücutta etkisini göstermeye başlayabilir.

D Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

D vitamini eksikliği çocuklarda rikets adı verilen hastalığa neden olur.

D vitamini eksikliğininin en sık görülen semptomları şunlardır:

• Yorgunluk
• Kemik ağrısı
• Kas güçsüzlüğü, kas ağrısı veya krampı
• Depresyon gibi duygu durum bozuklugu

D Vitamini Eksikliği Neden Olur?

Vücudun ihtiyaç duyduğu D vitamininin yeterince alınmaması eksikliğe neden olur. Eksikliğe neden olan durumlar 3 temel gruba ayrılabilir:

• Diyetle birlikte yeterince D vitamini almamak
• D vitamini emiliminde ve metabolizmasında bozukluk
• Yeterince güneşe çıkmamak

D vitaminini eksikliğine yol açan temel durumlar göz önüne alındığında bazı grupların eksiklik açısından risk altında olduğu görülür. Bu gruplar:

• İleri Yaştaki Kişiler: İnsanlarda yaşlanmayla birlikte D vitamini üretebilme kapasitesi azalır. Yine bu kişilerin dışarı daha az çıkması, daha az güneş ışığı alması da eksiklik açısından risk oluşturur. Yaşlı kişilerde D vitamini eksikliği kemik sağlığını olumsuz etkileyerek kalça kırığı gibi sorunlara yol açabilir.
• Yeterince Güneşe Çıkmayanlar: Çok fazla dışarı çıkmayı tercih etmeyen veya belirli nedenlerden ötürü dışarı çıkamayan hastalarda D vitamini eksikliği riski daha yüksektir. Yine deri hücrelerinin yeterince güneş ışığı almasını engelleyen kıyafetler de eksiklik açısından bir risktir.
• Ten Rengi Koyu Olanlar: Deriye rengini veren pigment melanin olarak adlandırılır. Koyu tenli kişilerin deri hücrelerinde melanin miktarı daha fazladır. Hücrelerdeki melanin miktarı arttıkça hücrelerin D vitamini üretme kapasitesi azalır. Dolayısıyla koyu tenli kişilerde eksiklik görülme ihtimali daha fazladır.
• Bağırsak Hastalığı Olanlar: Ülseratif kolit, Crohn hastalığı, kistik fibrozis, çölyak hastalığı gibi sindirim işlevlerini etkileyen rahatsızlıklarda; D vitamini emiliminde sorun oluşabilir.
• Anne Sütüyle Beslenen Bebekler: Anne sütünde bebeğin ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek miktarda D vitamini bulunmaz. Bu nedenle bebeklerin pediatri hekiminizin bilgisi ve önerisi dahilinde eksiklikten korunması adına D vitamini takviyesi alması, uygun koşullarda güneşe çıkarılması faydalı olabilir.
• Obez Kişiler: Obezite sorunu yaşayan kişilerde, Vücuttaki yağ dokusu D vitamini kendine bağlayarak kana geçmesini engeller. Kandaki D vitamini seviyesinin düşük kalması eksiklik belirtilerine neden olur.
• D Vitamini Metabolizmasını Etkileyen İlaç Kullananlar: Bazı kolesterol ilaçları, antiepileptikler, AIDS tedavisinde kullanılan ajanlar, antifungal ilaçlar ve glukokortikoidler gibi ilaçlar; D vitamini metabolizmasını bozabilir. Dolayısıyla bu ilaçları kullanan kişilerde D vitamini eksikliği görülebilir.

Gebe veya emziren kadınlarda D vitamini ihtiyacını arttığından dolayı bu kişilerin eksiklik konusunda dikkatli olmaları gerekir.

D Vitamini Eksikliği Teşhisi Nasıl Konulur?

D vitamini eksikliği tanısı için kan tahlili yapılır. Laboratuvarda, kandaki serum hidroksi D vitamini düzeyi ölçülür. Ölçülen bu değerin 12 ng/ml seviyesinin altında olması D vitamini eksikliği kabul edilir. Sağlıklı kişilerde D vitamini değerinin 20 ng/ml’nin üzerinde olması gerekir.

D Vitamini Eksikliği ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

D vitamini eksikliğinde vücutta farklı rahatsızlıklara, farklı problemlere neden olabilir. D vitamini eksikliği sonucu oluşabilecek durumlar:

Raşitizm (Rikets):

Rikets çocuklarda görülen bir rahatsızlıktır. Bu rahatsızlıkta kemikte büyümeyi sağlayan kıkırdak dokusunun mineralizasyonunda yani sertleşerek kemik haline gelmesinde sorun vardır. Rikets hastalığında çocukta görülebilecek belirtiler:

• Kol, bacak, omurga ve pelvis kemiklerinde ağrı, hassasiyet
• Büyüme duraklama, kısa boy
• Kas krampları
• Minde tabakasında delik, geç diş çıkarma, apse gibi diş deformiteleri
• Eğri omurga, çıkıntılı göğüs kemiği, çarpık bacak (O bacak) gibi kemik deformiteleri şeklinde sayılabilir.

Osteomalazi

Osteomalazi de tıpkı rikets gibi kemikte mineralizasyon bozukluğunun görüldüğü bir hastalıktır. Bir yetişkin hastalığı olan osteomalazide başta kalça bölgesinde olmak üzere vücut geneline yayılmış ağrı görülür.

Sık Enfeksiyon Geçirme

D vitamini bağışıklık sistemi fonksiyonlarında düzenleyici bir rol üstlenir. D vitamini eksikliğinde özellikle viral enfeksiyonların şiddetinde artış görülebilir. Bunun yanı sıra eksikliği tekrarlayan enfeksiyonlara da neden olabilir.

Saç Dökülmesi

Diğer vitamin ve mineral eksikliklerinde olduğu gibi D vitamini eksikliğinde de saç dökülmesi problemi görülebilir.

D Vitamini Eksikliği Tedavisi Nasıldır?

D vitamini eksikliği çok ağır değilse vitamin takviyeleri ve diyetle alınan D vitaminin artırılması tedavi için yeterli olur. Bunun için hekimleriniz tarafından aksi belirtilmediği sürece D vitamininden zengin karaciğer eti, yumurta, süt ve süt ürünleri gibi besinler tüketilebilir.

Günlük alınması gereken D vitamini miktarı yaşa göre değişiklik gösterir. Günlük önerilen D vitamini alımı

• yaş arası bebeklerde IU
• yaş arasındaki çocuk ve yetişkinlerde IU
• 70 yaş üzeri kişilerde ve emziren kadınlarda IU şeklindedir

IU, “International Unit” biriminin kısaltmasıdır. Daha iyi anlaşılması için örnek vermek gerekirse bir yumurta tüketildiğinde 44 IU D vitamini alınmış olur.

Çocuklarda D vitamini eksikliği tanısı konulduğunda ise medikal tedaviye başlamak gerekir. Çocuklar büyüme döneminde olduğundan eksiklikten daha fazla zarar görebilirler. Tedavide genellikle D vitamini ampulleri kullanılır. Çocuğun kaç ampul kullanacağı, ampulden günde kaç damla kullanması gerektiği doktor tarafından belirlenir.

Ülkemiz Sağlık Bakanlığınca, bebeklerde ve gebelerde D vitamini eksikliğini önlemek için ücretsiz D vitamini destek programları yürütülmektedir.

D vitamini eksikliği ciddi sorunlara neden olabilir. Hem çocukların hem de yetişkinlerin düzenli aralıklarla D vitamini düzeylerine baktırmaları bu durumun erken tespiti açısından fayda sağlar.

Hidroksi vitamin, kalsiyumun emilmesi için önemli bir bileşendir. İnsanın bütün hayatı boyunca kuvvetli kemiklere sahip olabilmesi için buna gerek vardır. Güneşin ışınları bireyin tenine temas ettiği anda, insan bedeni D vitamini üretir. D vitaminin üretilmesi için diğer yardımcı besinler; yumurta, balık ve süt şeklindedir. hidroksi D vitamin testi ile vücuttaki D vitamini ölçülebilir.

Hidroksi Vitamin Nedir?

Hidroksi vitamini eksikliği, sağlıklı kalabilmek adına yeterince D vitaminin alınmadığı anlamına gelmektedir. Eksikliği türlü bulgulara sebep olan bu vitamin, vücutta oldukça değişik işlevler adına kullanılmaktadır. Kemiğin temel yapı taşlarından birisi kalsiyumun emilmesi adına D vitaminine ihtiyaç vardır. Kasların çalışması, sinir sisteminin ve bağışıklığın devam edebilmesi adına mühim görevleri bulunur. Hidroksi D vitamini eksikliği riski taşıyan kişiler aşağıdaki gibi olacaktır;

- Yaşlı kişiler,
- Obezite sorunu olan kişiler,
- Fazla güneş görmeyen bireyler,
- Gastrik Bypass ameliyatını geçirenler,
- Esmer ten rengine sahip bireyler,
- Sadece anne sütü ile beslenen bebekler,
- Çok güçlü güneş koruyucu kremleri kullanan kişiler,
- Dünya çapında kuzeyde yaşayan insanlar,
- Hamilelik,
- Vegan diyeti uygulayan kişiler şeklinde sıralanabilir.

Hidroksi Vitamin Kaç Olmalı?

30 nmol / L'den (12 ng / mL) az olması ciddi derecede düşüktür. 30 nmol / L (12 ng / mL)- 50 nmol / L (20 ng / mL) arasındaki değerler hafif düşük seviyedir. Normal olması gereken seviye ise 50 nmol / L (20 ng / mL) ile nmol / L (50 ng / mL) arasındadır. Yüksek seviye ise nmol / L'den (50 ng / mL) yüksek olması şeklinde tanımlanabilir.

Hidroksi Vitamini Yüksekliği

- Gereğinden fazla takviye ve vitamin kullanmak,
- Yüksek hidroksi vitamini, hipervitaminozu D şeklinde isimlendirilen bir duruma sebep olabilir. Hipervitaminozu böbrek ya da karaciğer sorunları adına risk altında tutulabilecek ender ancak ciddi bir vaziyettir.

Hidroksi Vitamini Düşüklüğü

- Yetersiz ve dengesiz beslenme,
- Bağışıklık rahatsızlıkları,
- Çocuklarda şiddetli olan astım,
- Güneşe çok fazla maruz kalmak,
- Bağırsakların gereken vitaminleri sağlıklı bir biçimde emmemesi,
- Kardiyovasküler hastalık gibi nedenler hidroksi vitamini düşüklüğüne neden olabilir.