3 Sınıf Elektrik Kaynakları Konu Özeti

Elektrik Kaynakları

Günlük hayatta kullandığımız elektriği farklı kaynaklardan sağlarız.

Evlerde, okullarda, hastanelerde, fabrikalarda kullanılan elektriğin kaynağı şehir elektriği şebekesidir. Su, rüzgâr, kömür, petrol veya doğalgazın kullanılmasıyla üretilen elektrik, şebekelerle şehrin her yerine dağıtılır.

Bir diğer elektrik kaynağı ise pillerdir. Evimizdeki kumandalar, el feneri, bazı radyolar, oyuncaklar pille çalışır. Pil, içinde bulunan kimyasal maddeleri kullanarak elektrik üreten bir araçtır. Küçük ve taşınabilir olmaları nedeniyle pille çalışan aletleri yanımızda rahatça taşıyabiliriz.

Pilleri incelediğimizde farklı çeşitlerinin olduğunu görürüz. Bazı piller yeniden doldurulabilecek şekilde üretilmiştir. Bazıları ise tek kullanımlıktır. Kullanıp bittikten sonra atılır. Ayrıca bazı piller farklı şekil ve güce sahiptir. Çünkü farklı aletler, farklı güç ve büyüklükteki pillerle çalışır. Örneğin: kol
saatine takılan pille, televizyon kumandasına takılan pilin, hem şekli hem de gücü farklıdır.

Otomobil, uçak, tren, gemi, denizaltı gibi araçlarda elektrik enerjisi kullanılır. Bu ulaşım araçlarının elektrik ihtiyacını karşılayan elektrik kaynağına akü denir. Akülerin sağladığı elektrik enerjisiyle arabaların farları, radyosu çalıştırılabilir. Aküler elektrik enerjisini depolayan, çok sayıda özel pilin bir araya gelmesiyle oluşur.

Akü, pile göre daha güçlü bir enerji kaynağıdır ve daha uzun süre kullanılır. Ayrıca aküler bittiğinde yeniden doldurulabilir.

Cep telefonları ve dizüstü bilgisayarlar ise daha önce öğrendiğimiz elektrik kaynaklarından farklı olan batarya ile çalışır. Batarya, birkaç pilin birleştirilmesiyle oluşmuştur. Bataryalar bittiklerinde şehir elektriği kullanılarak şarj edilir.

Bisiklet farlarının yanmasını sağlayan elektrik enerjisi dinamolardan elde edilir. Dinamo, tekerleklerin dönmesiyle ortaya çıkan hareket enerjisini elektrik enerjisine dönüştürür. Oluşan elektrik enerjisi, kablolarla fardaki ampule ulaşır. Tekerlek ne kadar hızlı dönerse ampul de o kadar parlak yanar.

İnsanlar günlük hayatta büyük miktarda elektrik enerjisine ihtiyaç duyar. Bu nedenle bilim insanları daha ucuz ve güvenilir elektrik üretmek için çalışmaktadır. Güneş pilleri bu araştırmalarla ortaya çıkmış bir enerji kaynağıdır ve her geçen gün de kullanım alanı artmaktadır. Güneş pilleri daha çok uydularda, hesap makinelerinde, saatlerde kullanılmaktadır. Son zamanlarda trafik lambaları ve sokak lambalarında da kullanılmaya başlanmıştır.

Günlük hayatta kullandığımız elektrikli araç gereçlerin kullandıkları elektriğin kaynakları birbirinden farklıdır. Kullandığımız elektrikli araç gereçlerin bazıları şehir elektriği ile bazıları pil ile bazıları batarya ile bazıları da akü gibi farklı elektrik kaynakları ile çalışır.

1. ŞEHİR ELEKTRİĞİ

Şehir elektriği, elektrik santrallerinde üretilir. Şehir elektriği tellerle ve kablolarla evlerimizdeki prizlere kadar gelir.

Evlerimizdeki ampuller, televizyon, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi, fırın ütü gibi araç gereçler şehir elektriği ile çalışır.

Şehir elektriği doğal kaynaklardan elde edilir. Santraller ise hareket enerjisini elektrik enerjisine çevirir.

* Hidroelektrik Santralleri

Barajlarda biriken sular, yüksekten bırakılarak suyun hareketi sağlanır.Suyun hareketini kullanarak, jeneratörler denilen aletler sayesinde elektrik enerjisi elde eder.

* Rüzgar Santralleri

Rüzgarın hareketi pervaneleri çevirir.Rüzgarın hareketini jeneratörler elektrik enerjisine çevirir. Rüzgar santralleri çevre kirliliğine neden olmaz.

* Termik Santraller

Bu santrallerde kömür ya da petrol yakılarak buhar gücü elde edilir buhar gücü sayesinde elektrik elde edilir.Bu santraller çevre kirliliğine neden olur.

* Güneş Santralleri

Güneş ışığından gelen ısı ve ışık enerjisini elektrik enerjisine çeviren santrallerdir. Doğaya zararı ve yakıt maliyeti yoktur.

* Nükleer Santraller

Yakıt olarak radyoaktif maddeyi kullanarak; elektrik elde eden santrallerdir. Radyoaktif madde sağlığına zararlı olduğu için doğaya zararı fazladır. Gerekli önlemler alınmazsa yararından çok zararı olabilir.

2. PİL

Bazı oyuncaklar, el fenerleri, saatler, uzaktan kumandalar, hesap makinesi, küçük radyolar çalışırken fazla elektriğe ihtiyaç duymadıkları için pil ile çalışırlar.

Piller, farklı büyüklükte ve güçte olabilirler. Pillerin enerjisi fazla değildir. Bu yüzden çok fazla enerjiye ihtiyaç duyan eşyaları çalıştırmazlar.

3. BATARYA

Batarya çok sayıda pilin bir araya getirilmesiyle oluşturulan bir elektrik kaynağıdır.

Cep telefonu, dizüstü bilgisayar, radyo ve telsiz gibi araç gereçler batarya ile çalışır. Bu elektrikli araç gereçlerin fişleri prize takıldığında, bataryaları şarj edilerek elektriği depo eder.

4. AKÜMÜLATÖR (AKÜ)

Aküler; elektriği depolayan çok sayıda pilden oluşan sistemlerdir. Akünün sağladığı elektrik enerjisi ve kullanım süresi pil ve bataryaya göre daha fazladır.

Otomobil, uçak ve otobüs gibi taşıtlarda motor, akü sayesinde çalışır. Bu araçlardaki far, radyo ve klima gibi araç gereçlerin çalışması için akülerden yararlanılır.

5. GÜNEŞ PİLLERİ

Güneşin ısı ve ışık enerjisini elektriğe çeviren sistemlerdir. Güneş pilleri bazı hesap makinelerinde ve saatlerde kullanılır. Bu saatler güneş enerjisi ile çalışır.

Kablo ile şehir elektriği alınamayan yerlerde trafik lambaları ve aydınlanma lambaları güneş pilleri sayesinde elektrik üretirler.