3 Tarama Testi Ne Zaman Yapılır

Gebelikte ikili test, üçlü test, dörtlü test gibi testler anne aday&#; bireyin sahip oldu&#;u kromozom anomalili çocuk dünyaya getirme ihtimalini ölçmek amac&#; ile yap&#;lmaktad&#;r.  Üçlü tarama testi nedir, nas&#;l yap&#;l&#;r? Üçlü tarama testi ne zaman yap&#;l&#;r? Üçlü tarama testinde nelere bak&#;l&#;r?  Üçlü tarama testinde ba&#;ar&#; oran&#; nedir? Medipol Üniversitesi Çaml&#;ca Hastanesi Kad&#;n Hastal&#;klar&#; ve Do&#;um Uzman&#; Dr. Ö&#;retim Üyesi Ay&#;e &#;eyma Küçükakça üçlü tarama testine dair merak edilenleri anlatt&#;

Üçlü tarama testi nedir? Neden yap&#;l&#;r?

Gebelikte tarama testleri, bebekte ortaya ç&#;kabilecek birtak&#;m genetik hastal&#;klara yönelik riskleri belirlemek amac&#;yla uygulan&#;r. Gebeli&#;in ikinci üç ayl&#;k (ikinci trimester) döneminde  uygulanan üçlü tarama testi, down sendromu (trizomi 21), nöral tüp defekti ve trizomi 18 (edwards)  ad&#; verilen genetik hastal&#;klar&#;n anne karn&#;ndaki bebekte olma olas&#;l&#;&#;&#;n&#; saptayan bir kan incelemesidir.

Üçlü tarama testi ne zaman ne zaman yap&#;l&#;r?

Üçlü tarama testi, gebeli&#;in ikinci üç ayl&#;k (ikinci trimester) sürecinde yap&#;l&#;r.  Bu test için s&#;kl&#;kla gebeli&#;in ve gebelik haftalar&#; aras&#; tercih edilir.

Üçlü test sonucunun güvenilirli&#;i için verilen kanda bulunan alfa-fetoprotein (AFP), total beta-human koryonik gonadotropin (hCG) ve unkonjuge estriol (E3) de&#;erlerinin do&#;ru zamanda ölçülmesi son derece önemlidir.

Üçlü tarama testi nas&#;l yap&#;l&#;r?

Anne aday&#;ndan al&#;nan kan örne&#;inde, 3 adet farkl&#; hormon ölçümü yap&#;l&#;r. Bu hormonlar;  alfa-fetoprotein (AFP), total beta-human koryonik gonadotropin (hCG) ve unkonjuge estrioldür (uE3)

Yap&#;lan bu hormon ölçümünü, anne aday&#;n&#;n ya&#;&#;, kilosu, sigara kullan&#;p kullanmad&#;&#;&#; gibi de&#;i&#;kenler ve hamilelik haftas&#; ile beraber özel bir oran hesaplamas&#; yap&#;l&#;r. Bu oran sonras&#;nda gebelikte bebe&#;e ait özellikle Tizomi 21 (Down sendromu), Trizomi 18 (Edwards Sendromu) gibi kromozom bozukluklar&#;yla birlikte “Nöral tüp defektleri” ad&#; verilen anomalilerin taranmas&#;d&#;r.

Üçlü tarama testinde nelere bak&#;l&#;r?

Üçlü testte; Trizomi 21 (down sendromu),Trizomi 18 (edwards sendromu) ve bebe&#;in beyin ve-veya omurilik yap&#;s&#;ndaki anomali ( Nöral tüp defekti) gibi hastal&#;klar&#;n önceden tespiti hedeflenmektedir.

Üçlü tarama testinde normal de&#;erler kaçt&#;r?

• Her hastal&#;k için belirlenenen normal de&#;erler farkl&#;l&#;k göstermektedir.
• Yani üçlü testte bak&#;lan down senromu için 1/ nin alt&#; anormal kabul edilirken,
• Edwards senromu için bu de&#;er 1/ olarak belirlenmi&#;tir.
• Nöral Tüp Defekti için, AFP de&#;eri normal de&#;erin iki kat&#;ndan fazla ç&#;kmas&#; anlaml&#;d&#;r .

Üçlü tarama testi zorunlu mudur ?

Üçlü test ile taramas&#; yap&#;lan genetik hastal&#;klar&#;n rutin kad&#;n do&#;um de&#;erlendirmelerinde ço&#;u zaman saptanamayabilece&#;inden ailelerimize  tarama testlerini önermekteyiz.

Burada ebeveynler genelde dörde ayr&#;l&#;yor;

• Tarama testini yapt&#;r&#;p bir problem ç&#;kmas&#; durumunda kesin sonuca giderek anomalili gebeli&#;i erken tan&#; ile sonland&#;rmak isteyen ebeveynler,
•  Tarama testlerini yapt&#;rmay&#;p her sonucu kabul edip do&#;umda bile bu sonuçla kar&#;&#;la&#;sa kabul edece&#;ini bildirerek test yapt&#;rmayan ebeveynler,
• Tarama testini yapt&#;r&#;p herhangi bir problem ç&#;kmas&#; durumunda kesin sonuca gidip sonland&#;rmadan kendini do&#;um öncesi bu duruma haz&#;rlamak isteyen ebeveynler,
• Tarama testi yerine anne kan&#;ndan fetal dna bakt&#;r&#;p daha kesin sonuca ula&#;mak isteyen ebeveynler
• Bizler hekim olarak ailelerimizi tarama testi zaman&#; geldi&#;inde gerekli aç&#;klama ve önerilerimizi sunar&#;z sonras&#; ailenin insiyatifindedir. Yani hiçbir test için zorlayamay&#;z.

Üçlü tarama testi sonuçlar&#; nas&#;l de&#;erlendirilir?

Hesaplanan özel oran istatisti&#;i ile yap&#;lan de&#;erlendirme sonucu ç&#;kan risk oran&#;n&#;n; olmas&#; gereken s&#;n&#;rlarda olup olmamas&#;na göre ileri tetkike gerek olup olmad&#;&#;&#;na karar verilir.

Tekrar hat&#;rlatmak gerekirse üçlü test bir tarama testidir yani yüksek riskli hastay&#; belirler ve sonuca göre kesin tan&#; testleri önerilir.

Anlatmak istedi&#;imizi somutla&#;t&#;ral&#;m: Yap&#;lan test sonucu Down sendromu riskinin olarak rapor edildi&#;ini kabul edelim. Bu sonuç bize bebekte Down sendromu olup olmad&#;&#;&#;n&#; belirtmez. Bu raporda, örnekteki anne aday&#; ile ayn&#; özelliklere sahip anne aday&#;ndan sedece 1 tanesinin Down sendromlu bebek do&#;urdu&#;u bu nedenle bu annenin de Down sendromlu bebek do&#;urma ihtimalinin ’de bir oldu&#;u söylenmektedir.

Down sendromu için kabul edilen s&#;n&#;r ’dir. Riskin daha yüksek ç&#;kmas&#; durumunda (örne&#;in ya da ) ileri tetkik olan amniyosentez önerilir. Risk olarak belirlenmi&#; olsa bile bebe&#;in sa&#;l&#;kl&#; olma olas&#;l&#;&#;&#; Down sendromu olma olas&#;l&#;&#;&#;ndan yakla&#;&#;k 20 kat fazlad&#;r.

Üçlü tarama testinde ba&#;ar&#; oran&#; nedir?

Tüm tarama testlerinde oldu&#;u gibi üçlü testin de yan&#;lma olas&#;l&#;&#;&#; vard&#;r ve hatal&#; pozitif ya da hatal&#; negatif sonuçlar ç&#;kabilir.

Hatal&#; pozitif sonuç bebek normal oldu&#;u halde testin pozitif ç&#;kmas&#;, yani riskin yüksek ç&#;kmas&#; durumuyken;

Hatal&#; negatif sonuç ise risk dü&#;ük yani test negatif oldu&#;u halde bebekte down sendromu, trizomi 18 ya da nöral tüp defekti anomalilerinden biri ya da daha fazlas&#;n&#;n olmas&#; durumudur.

Üçlü testin Down sendromunu yakalama olas&#;l&#;&#;&#; %60 civar&#;nda olup %5 kadar hatal&#; pozitif olma olas&#;l&#;&#;&#; vard&#;r.

Ak&#;lda tutulmas&#; gereken di&#;er bir durumda üçlü test sonucunda yüksek risk saptanmas&#; bebekte kesinlikle problem oldu&#;unu göstermedi&#;i gibi riskin az hatta çok dü&#;ük ç&#;kmas&#; da bebe&#;in sa&#;l&#;kl&#; oldu&#;unu garanti etmez.

Üçlü tarama testi bir diğer adıyla Triple test, bütün hamile anne adaylarına, hamilelik zamanında 16 veya Haftalar arasında yapılması önerilen bir kan testidir. Hamile kadından alınan kan numunesinden, 3 çeşit hormon ölçümü yapılır. Yapılan bu hormon ölçümü ile hamile adayının yaşı, kilosu, sigara kullanıp kullanmadığı gibi konular tespit edilmektedir. Hamilelik haftası ile birlikte özel bir bilgisayar programına işlenerek işleme tabi tutulur.

Hamilelikte bebeğe ait Down sendromu, Edwards sendromu gibi kromozom bozukluklarıyla beraber Nöral tüp defekti olarak bilinen genetik problemlerin taranmasıdır. Bununla birlikte üçlü tarama testi ile bu bahsedilen üç genetik problem dışında rastlanabilen anomali risklerin de bulunmasına yardımcı olur. Yapılan bu üçlü tarama testi ile rahatsızlıkların tanısı yapılmaz, yalnızca riski belirlenir. Yapılan test sonucunda genetik problemlerin bebekte olma riski yüksek çıkarsa, kesinleşebilmesi için amniyosentez veya CVS işlemleri uygulanır. Ayrıca beta HCG ve serbest Estriol ölçümleri de genetik rahatsızlıkların belirlenmesi için büyük rol oynar.

·Trizomi (Down Sendromu)

Bu test üçlü tarama testi öncesinde uygulanan ikili tarama testinde yapılan trizomi 21 ve trizomi 18 testleridir. Bu test ile anne karnındaki bebekte oluşabilecek herhangi kalp anomalileri, zekâ geriliği ve başka organ anomalileri riski görülebilir. Toplum içinde zekâ testi olarak bilinmesine rağmen bu test kesinlikle anne karnında olan bebeğin IQ seviyesini belirlemez. Sadece normal dışı bir oluşumun olup olmadığı konusunda bilgi vermeyi sağlar. Fetüs hücrelerinde ekstra 21 numaralı bir kromozom varlığı ile bu tanım yapılmaktadır. Yeni doğan her bebekten birinde tarama yapılmadığı için bu teşhis doğmaktadır.

·Nöral Tüp Defekti

Anne karnında olan bebekte sinir sistemi ile alakalı herhangi bir problemin saptanmasında kullanılmaktadır. Nöral tüp defekti testi ile meydana gelebilecek omurilik hasarı, anomalisi ya da bebeğin sırtında açıklık olması ve beyin hasarı riski ölçülmektedir.

Üçlü Tarama Testi Ne Zaman Yapılır?

Anne ve anne adaylarının bir diğer merak ettiği sorulardan biri ise üçlü tarama testi ne zaman yapılır? Sorusu olmaktadır. Hamileliğin ve haftalarında yapılması uygun görülen bu test bazı laboratuvar tarafından gebeliğin ve Haftasında da yapılabilmektedir. Bu dönemlerde yapılan test sonucu bebekteki herhangi kromozomal hastalık riskinin olup olmadığını saptamaktadır.

Özellikle 35 yaş üstü hamile annelerde ileri yaş gebeliğe bağlı olarak hastalık riskinin yüksek olmasından dolayı amniyosentez testi yapılması önerilmektedir. Üçlü tarama testi ile Edwards ve Down sendromu ile birlikte nöral tüp defekti riskleri saptanabilir. Fakat bazı durumlarda risk oranı zıttı yani düşük olsa bile bebekte kromozomal bozukluk riski belirlenebilir. Bu sebeple riski az oranda olduğu görünse bile anne adayına amniyosentez veya CVS yaptırması önerilmektedir.

Üçlü Tarama Testinde Normal Değerler Kaçtır?

Üçlü tarama testinde dikkate alınan kan değerlerinin ölçümü, hastalıkların her birinin saptanması için farklılık gösterir.

• Gebelikte anne karnındaki bebekte olma ihtimali olan Down sendromu için, kan değerinin eşik değeri 1/ olması gerekmektedir. Söylenen bu değer ve üzerinde çıkan miktarlar için test neticesi pozitif olarak yorumlanmaktadır.
• Anne karnında gelişim göstermekte olan çocuğun olası Edwards sendromu için, hamile kadının kan değerlerinin eşik değeri 1/ şeklindedir. Söylenen bu değer ve üzerinde meydana gelen oranlar için test sonucu pozitif olarak yorumlanır.

Yukarıda bahsedilen durumda olan değerlerinin dışında meydana gelmiş değerler, üçlü tarama testinde normal değerler olarak görülmektedir.

Üçlü tarama testi ile ilgili daha fazla detaylı bilgi için monash.pw sayfasını ziyaret ederek, iletişim sayfasından bizimle iletişime geçebilirsiniz.

FacebookTwitterLinkedIn