39 Derece Ateş Yetişkin

'Yüksek ateş hastalık değildir'

Bahar aylarında havanın bir sıcak, bir soğuk olması özellikle çocuklarda çeşitli sağlık sorunlarına yol açıyor, bunların başında ise alerji, nezle ve yüksek ateş geliyor. Ancak uzmanlara göre, çocuklarda görülen yüksek ateş her zaman panik yapılacak bir duruma işaret etmiyor.

Çocuklarda ateş yükselmesi gözlemleyen ebeveynler, huzursuzluk yaşayabiliyor ve havale korkusu yoğun tedirginlik sebebi olabiliyor. Oysa yükselen ateş, çocukta yaşanacak önemli sağlık sorunlarının erkenden gözlemlenmesine ve tedbir alınmasına imkan sağlayabiliyor.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hasan Ünlütürk, ateşin, geçirilen hastalığın bir parçası olduğunu ve ateşli hastalık durumlarında panik yapılmaması gerektiğini söyledi. Dr. Ünlütürk, yüksek ateşin ne zaman korkulacak bir durum olduğunu anlattı ve çocuklara yapılacak müdahale hakkında şunları söyledi:

37,7 DERECENİN ÜZERİ YÜKSEK ATEŞTİR

“Vücut, hayati fonksiyonlarını gerçekleştirebilmek için belli bir ısıya ihtiyaç duyar. Vücut sıcaklığı ise hipotalamus (ön beyin) yardımıyla denetlenir. Yani, vücut ısı dengesini hipotalamus sağlar. Normal sayılabilecek vücut ısısı 37,2 ila 37,7 derece arasındayken, bu derecelerin üzerinde görülen sıcaklık ise yüksek ateş olarak değerlendirilir. Fakat çocukların normal sayılan vücut ısısı yetişkinlere oranla daha yüksek tanımlanabilir.

ATEŞ SANILDIĞI GİBİ ZARARLI DEĞİLDİR

Ateş, insan vücudu için zararlı bir durum gibi görünse de aslında, bağışıklık sitemini uyarmak ve taarruz halindeki mikroplarla savaşmak olarak iki mühim görev üstlenir. Vücuda bir mikrobun yayıldığı sinyalini alan makrofaj (büyük yiyici) hücreler, savaş başlatır ve mikrobu yenmeye başlar. Böylece, makrofaj hücrelerce uyarılan vücut sistemi de pirojen (ateş yapıcı) maddenin sentezlenmesine yol açar. Vücut ısısında yaşanan artışın sebebi de budur.

BU BELİRTİLER ATEŞ İŞARETÇİSİ

Vücutta görülen yüksek ateş, birtakım belirtilerin ortaya çıkmasına neden olur. Ateş ve terleme ile birlikte titreme, aynı zamanda el ve ayakların soğuması olarak görülebilir. Yanı sıra tiroid hormonunun aktive edilmesi gibi durumlarla da karşılaşılabilir. Ateşe zemin oluşturabilen faktörlerin arasında, aspirin ve antibiyotik gibi ilaçlar, aşılar, diş çıkarma, romatizmal hastalıklar ve tümörler yer alır.

ATEŞ SIRASINDA ÇOCUĞUN KIYAFETLERİNE DİKKAT!

Çocukta ateş belirtileri görülüyorsa öncelikle kıyafetleri kontrol edilmelidir. Kalın ve hava geçirmeyen giysiler mevcutsa ilk iş çocuğun üzerinin değiştirilmesi olmalıdır. Ayrıca çocuğun vücut sıcaklığını dışarıya iletecek ince kıyafetler tercih edilmelidir.

ATEŞ VÜCUT İÇİN YARARLI UYARANDIR

Ateş, ilk etapta tedirginliğe neden olsa da aslında vücuda, akyuvar sayısını çoğaltma, antikor üretimini ve interferon salgısını arttırma (virüslerin hücrelere saldırmasını önleme), mikropların üremesini yavaşlatma ve bakterilerin demirle beslenmesini engelleme gibi çeşitli faydalar sağlayan bir durumdur. Kısacası ateş, yaşanan hastalığın yalnızca bir parçasıdır. Bu nedenle de ciddi bir durum olmadığı müddetçe vücut için yararlı bir uyarandır. Ayrıca, ateşin derecesi ile hastalığın ağırlığı arasında herhangi bir bağ bulunmamaktır.

VÜCUT SAVUNMA SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİR

Yüksek ateşin nedenleri arasında birçok faktör sıralanabilir. Fakat genel olarak en önemli sebebi enfeksiyonlardır. Çocuklar yaşlarına kadar sıklıkla enfeksiyon bağlantılı ateşli hastalıklar yaşayabilir. Bu enfeksiyonlar, vücut bağışıklığında bir problemle karşılaşılmadığı sürece savunma sistemini daha da güçlendirir.

HER ZAMAN TIBBİ MÜDAHALE GEREKMEYEBİLİR

Çocuklarda her ateş yükselmesi hekim desteği gerektirmeyebilir. Ateş, dikkat çerçevesinde anne-baba tarafından da kontrol altına alınabilir. Fakat uzman müdahalesinin gerekebildiği durumlar da olabilir.

Koltuk altından yapılan ölçümlerde ateş 37,5, kulaktan ve makattan ölçüldüğünde ise 38 dereceden fazla çıkıyorsa, çocuğa ateş düşürücü ilaç verilebilir. Ateş değeri 39 derece ve üzerinde seyrediyor ve çocuk direnç sahibi ise ılık duş aldırılabilir. Ayrıca ıslatılmış havlularla çocuğun koltuk altı, diz arkaları, dirsek içleri ve boyun çevresi gibi büyük damarların yüzeye yakın geçtiği yerlere de kompres yapılabilir. Fakat ateşi yükselen çocuk 3 aydan daha küçükse ilk müdahalenin ardından uzman bir hekime başvurulmalıdır.”

• Etiketler :
• Haberler -
• Bebek ve Çocuk Sağl&#x;ğ&#x;

SAĞLIK HABERLER&#x;

Ka&#; derece ateş y&#;ksek? V&#;cut sıcaklığı etkili bir Covid g&#;stergesi mi?

Parsonnet, "Eskiden oldukça yaygın olan tüberküloz, sifilis ve çocukluk hastalıkları bugün çok daha az görülüyor" diye konuştu.

Vücut sıcaklığı metabolizmanın bir yan ürünü. Çeşitli araştırmalarda ortalama metabolizma hızının geçtiğimiz yılda düşüş yaşadığına dair de kanıtlar elde edildi.

Parsonnet'in teorisine göre, yaşam koşullarındaki ve tıptaki ilerlemeler, temizlik standartlarının ve ağız hijyeninin iyileşmesi, insanların vücutlarındaki enflamasyonun genel olarak düşüşünü beraberinde getirdi. Bu da metabolizma hızlarının ve ortalama vücut sıcaklıklarının düşmesini sağladı.

BENİM YÜKSEK ATEŞİM BAŞKASININ YÜKSEK ATEŞİNDEN FARKLI MI?

Bu konuda bir diğer çarpıcı çalışma da British Columbia Üniversitesi'nde bilişsel nörobilim uzmanı olarak çalışan Adele Diamond'a ait. Diamond kendi vücut sıcaklığını düzenli olarak takip ettiğinde ortalamanın 37'nin altında kaldığını fark etti. Fark ettiği bir diğer noktada da laboratuvarda birlikte çalıştığı kadınların erkeklere kıyasla daha yüksek ortam sıcaklığı istiyor olmasıydı.

Bunun üzerine bir araştırma tasarladı. Katılımcılar iki hafta boyunca günde iki kez vücut sıcaklıklarını ölçtü. Nihayetinde katılımcıların yüzde 77'si, ortalama vücut sıcaklıklarının 37 derece standardının en az 0,5 derece altında olduğunu bildirdi. Tıbbın hızla kişiselleştiği bir dönemde, doktorların halen sabit ve geçmişte kalmış bir sayıyı standart kabul etmeleri Diamond'ı oldukça şaşırttı.

Üstelik burada yukarıda da değindiğimiz bir soru yeniden ortaya çıktı: Yüksek ateş nedir? Ortalama vücut sıcaklığı 36,4 derece olan bir kişinin ateşi 37,2'ye çıktığında bu yüksek ateş sayılabilir mi? 37 derecenin standart, 37,8 derecenin ise yüksek ateş kabul edildiği bir durumda, 0,8 derecelik bir artış herkesin kişisel ortalamasına uygulanabilir mi?

Parsonnet ve Mackowiak'a göre, evet. İki uzman da "ateş yükselmesi" denen olgunun, vücut sıcaklığının normal aralığın üzerine çıkması olarak tanımlanması gerektiğini ifade ediyor. Üstelik iki uzman da ateşin hastalık belirtilerinden sadece biri olduğunu vurguluyor.

Parsonett, "Genel kabullere göre ateşiniz normal olsa bile kendinizi hasta hissediyorsanız hastasınızdır" dedi. Sağlık kuruluşlarında ateş ölçümüne boğaz kültürü, idrar analizi, kan sayımı gibi testler de eşlik ettiğinden daha net bir sonuç elde ediliyor.

Buraya kadar vücut ısısıyla ilgili kalıpların nasıl oluştuğunu gördük. Peki, Covid ile daha da önem kazanan vücut sıcaklığı etkili bir hastalık göstergesi mi? Vücut sıcaklığına dair tüm merak edilenleri Enfeksiyon Hastalıkları ve Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Fatma Nurhayat Saydam ile konuştuk.

 DÜŞMEYEN ATEŞ KÖTÜ SEYREDEN HASTALIK GÖSTERGESİ

Pandeminin ilk zamanları ateş ölçmek çok yaygındı ama hala yapan yerler var. Buna göre; vücut sıcaklığı etkili bir Covid göstergesi mi?

Covid hastalığının hem teşhisi hem de hastalığın seyri açısından yüksek ateş hala önemini korumakta. Aslında pandeminin özellikle ilk 6 ayında yüksek ateş ve öksürük, Covid enfeksiyonunda çok daha ayırt edici bir özellikti. Teşhis kriteri olarak ilk sorduğumuz soru, yüksek ateş ve öksürük varlığı oluyordu. Bugünlerde ise yüksek ateşi hastalarda daha nadir görüyoruz. Hastanede yatırarak takip ettiğimiz hastalarda ise düşmeyen ateş, hastalığın kötü seyretme olasılığının bir göstergesi.

Covid ile birlikte riskli görülen vücut sıcaklığı seviyesi değişti mi?

Covid tanısında olsun, diğer herhangi bir enfeksiyon hastalığında olsun, yüksek ateşin tanımı ve kabul edilen en düşük düzey değişmedi. Her zaman kabul edilen ateş tanımı neyse, Covid enfeksiyonu için de aynı kurallar ve tanımlar hala geçerli.

Bir kişinin ateşinin olması ne demek?

Vücut sıcaklığının belli bir derecenin üzerinde olması, yüksek ateş olarak tanımlamak için yeterli. Ateş, vücut merkez ısısının normal sayılan değerlerin üzerine yükselmesi olarak tanımlanır. Aslında ateş bir hastalık değil, vücudumuzun bir hastalığa karşı fizyolojik yani doğal bir yanıtı ve enfeksiyonla savaşta faydalı etkileri de var.

ÖLÇÜM YAPILAN YERE GÖRE NORMAL ISI DEĞİŞİR

Vücut sıcaklığı pek çok faktöre göre değişebiliyor. Örneğin şapka taktıktan veya koştuktan sonra kafadan ölçülen ateş daha yüksek çıkabilirken, yaşlılarda vücut sıcaklığı daha düşük olabiliyor. İdeal vücut sıcaklığı neye göre belirleniyor? Riskli sayılabilmesi için eşik değeri nedir?

Yüksek ateşin tek bir tanımı olmaz. Bu konuda çok sayıda çalışmalar yapılmış ve bazı ortak kararlar alınmıştır. Normal vücut sıcaklığı 36,2 ile 37,5 derece arasında olur. Vücutta ölçüm yaptığınız yere göre normal ısı değeriniz değişir.

Örneğin, koltuk altından yapılan ölçümde normal vücut sıcaklığı 36,5 iken, ağızdan (oral) ölçtüğünüzde 37 derece, rektal yolla yani anüsten ölçümde ise 37,5 dereceye kadar normal kabul edilir. Buna göre yüksek ateş diyebilmek için, koltuk altından ölçümün 37 dereceyi, oral ölçümün 37,5 dereceyi, anüsten ölçümün de 38 dereceyi aşması gerekir.

En doğru ateş ölçümünü hangi alet ile sağlayabiliriz?

Aslında standart termometre olarak kabul edilen cıvalı termometreler, günümüzde cıvanın zehirleme riskinden dolayı artık tercih edilmiyor. Elektronik termometreler ise pahalı ve duyarlılıkları düşük. Hastanedeki öteki elektronik malzemeler ve cep telefonları ile etkileşiyor. Bu termometreler ile koltuk altı ölçüm önerilmiyor.

İnfrared (kızılötesi) termometreler; temas gerektirmeyen, yayılan termal radyasyon aracılığıyla hedef yüzeyin ısısını ölçen cihazlar. İnfrared kulak zarı (timpanik) termometreleri kulak zarından yayılan kızılötesi ışınımı ölçer. Bu termometrelerle birkaç saniyede sonucu okumak mümkün. Vücut ısısını en doğru şekilde yansıttıkları ileri sürülüyor. Ancak timpanik termometrelerin yoğun bakım hastalarında, çok küçük çocuklarda, kulak kanalına doğru yerleştirilmediğinde ve kulakta patoloji olan durumlarda yanlış ölçüm verebileceği unutulmamalı. Bu termometreler anüsten (rektal) veya oral yolla ölçüm yapılamadığı durumlarda öneriliyor.

İnfrared termometrelerin alından ısı ölçen temporal arter versiyonları da mevcut. Temporal arter termometrelerinde sensör başlık alında hareket ettirilerek kulak arkasına yerleştiriliyor. Bu sırada saptanan tüm sıcaklıklar içinde en yüksek olanı ekrana yansıtılıyor. Çok pratiktir, çocuklarda kullanımı öneriliyor.

Ama şunu bilmek önemli: Efor veya yemek sonrasında, kadınlarda yumurtlama döneminde, gebeliğin ilk dört ayında, endokrinolojik bozuklukları olanlarda, vücut kitle indeksi yüksek kişilerde ve duygusal bazı durumlarda ateş daha yüksek ölçülebilir.

Günümüzde pek çok yere girişte alından ateş okuma yapılıyor. Peki bu doğru sonucu verebilir mi? En doğru sonucu almak için nereden ölçülmeli ve hangi tip termometre kullanılmalı?

Temporal arter termometreleri denilen, alından ateş ölçümü yapan cihazlar gerçekten çok pratik ve hızlı. Çocuklarda kullanımı uygun olsa da aynı şey maalesef erişkinler için her zaman geçerli değil. Erişkinlerde saçlar, alındaki makyaj, yağ kalıntıları, parfüm vs. nedeniyle yanlış ölçüm olabilir.

Binalara girişte mutlaka ateş ölçümü yapılacaksa, en pratik yol olarak alından ölçüm yapılması uygun görünüyor. Zaten diğer ölçüm yöntemleri çok vakit alır ve girişlerde yığılmalara neden olur. Yetişkinlerde yukarıda saydığım ölçüm hatası verebilecek birçok nedenin yanı sıra, havanın aşırı sıcak ya da soğuk oluşu, kişinin terlemesi ya da yürüyerek aşırı ısınması gibi faktörler de ateş ölçümünü olumsuz etkiler.

Zaten kapılarda ateş ölçümünün Covid vaka tespitinde ne kadar etkin olacağı en başından beri tartışılıyor ve biz enfeksiyon hastalıkları uzmanları tarafından uygun görülmüyor. Aslında yaygın aşılama ve maske-mesafe-hijyene maksimum uyum sağlanması halinde bu tür uygulamalara ihtiyaç dahi kalmaz.