4 Sınıf Besin Piramidi Nedir

İnsanları sağlıklı beslenmeye yönlendiren besin piramidi sıralaması aşağıdan yukarı yönde yapılır. En alt bölümde yer alan tahılların tüketimi önerilirken, en üst kısımda yer alan yağ ve şekerin kullanımı kısıtlanmıştır. Avusturyalılar tarafından sağlıklı beslenmek amacıyla oluşturulan besin piramidi 4 ana gruba ayrılmaktadır. Tahıllar, Sebze-Meyveler, Süt Ürünleri-Et ve Yağ-Şeker'i içerisinde barındıran bu besin piramidi insan vücudunun alması gereken besinleri içermektedir.

BESİN PİRAMİDİ NEDİR?

Besin zinciri piramidi hangi besinin her gün ne kadar tüketilmesi gerektiğini belirlemektedir. Besin piramidi, dengeli ve sağlıklı beslenme için tüketilmesi gereken besinleri içermektedir. İnsan vücudunun ihtiyaç duyduğu et, süt, yağ, şeker, meyve ve sebze gibi besinler besin zinciri piramidinde yer alır. Besin piramidi; Tahıllar, Sebze-Meyveler, Et-Bakliyat, Şeker ve Yağlar olmak üzere kendi içerisinde 4 gruba ayrılır. Besin zinciri piramidi, insanları sağlıklı beslenme hakkında bilinçlendirmek ve yönlendirmek için tasarlanmıştır.

BESİN ZİNCİRİ PİRAMİDİ ÖZELLİKLERİ

• Besin zinciri piramidi özelliklerinin başında 4 ana gruba ayrılması gelmektedir.
• Besin piramidinin en alt katmanını üretici canlılar oluştururken monash.pwı otçul canlılar oluşturmaktadır.
• Piramidin 3. Basamağında etçil canlılar yer alırken piramidin tepesinde ise yırtıcı canlılar yer almaktadır.
• Besin piramidinin en faydalı kısmını 1. basamak oluşturmaktadır.
• Bireyin günlük olarak tüketmesi gereken besinleri içeren besin zinciri piramidinin en alt basamağında üreticiler bulunur.
• Diğer adı ototrof olan üreticilere fotosentez yapan bitkiler örnek gösterilebilir. Fotosentezi sağlayan güneş, besin zincirinde oldukça önemli bir parçadır.
• Aşağıdan yukarıya doğru hareket eden besin zincirinde zehirli madde artışı gözlemlenir. Enerji dönüşümü hayvanlarda artınca besinlerde de zehir oranı artış göstermektedir.
• Piramidin en çok enerji veren kısmı en alt kısmıdır çünkü piramitte yukarıya doğru çıkıldığında enerjinin azaldığı görülür.

BESİN PİRAMİDİ SIRALAMASI

En alt basamakta karbonhidratlar yer alırken monash.pwkta vitaminler bulunur. monash.pwata et, süt ve yoğurtun yer aldığı besin piramidinin en üst basamağında bulunan besin yağdır. Besin Piramidi Sıralaması en alttan en üste olacak şekilde yapılır. En alt kısımda yer alan tahıllar daha çok tüketilmeli, en üst kısımda yer alan yağlar ise daha az tüketilmelidir. İşte, besin piramidi sıralaması…

Besin piramidinin en üst basamağında bulunan besinler tahıllı gıdaları kapsamaktadır. Besin zinciri piramidinin en alt bölümünde yer alan tahıllar, insan vücudunun ihtiyaç duyduğu temel gıdadır. Tahıllar, sağlıklı beslenmek için gün içerisinde çokça tüketilmelidir. Tahıllar insan vücuduna enerji sağlayan karbonhidratlardır.

Besin piramidinin monash.pwğında yer alan sebze ve meyveler, vücuda vitamin ve mineral sağlamaktadır. Sebze ve meyveler, sağlıklı beslenmenin olmazsa olmazlarındandır. Bağışıklık sistemini güçlendiren sebze ve meyveler kan basıncını ve kalp ritmini düzenler.

• Süt-Süt Ürünleri / Et ve Bakliyatlar

Kemik ve kas dokularını güçlendiren proteinler bu gruptaki besinlerle elde edilmektedir. Piramidin üçüncü bölümünde iki grup bulunmaktadır. Peynir, ayran yoğurt gibi yiyecekleri kapsayan süt ve süt ürünleri üçüncü katmanda yer alır. Yumurta, et, kuru fasulye, nohut ve mercimek gibi kuru bakliyatlar da vücudun protein seviyesini artırmaktadır.

Besin piramidinin en üst kısmında yer alan şeker ve yağlar beslenme sisteminde en az tüketilmesi gereken kısımdır. Belirli bir miktarda tüketilmesi gereken yağ ve şekerler vücudumuza yaralı vitaminleri taşımaktadır. Fazla tüketildiğinde sağlıktan çok zarara yol açan yağ ve şekerler küçük porsiyonlar halinde tüketilmelidir.

Beslenme düzeninizde yer alması gereken bu besinler, kendi içinde de bir düzene sahiptir. Besin piramidi olarak adlandırılan bu düzen, dört besin grubunu içeriyor.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Müge Güzey, besin piramadini anlattı ve önerilerde bulundu.

Besin piramidi nedir?

Besin piramidi, besin gruplarının ideal tüketim miktarlarıyla ilişkili fikir veren ve sağlıklı beslenmeyi amaçlayan bir araç olarak tasarlanmıştır. Besinlerin piramit içerisinde gösterilmesinin amacı sağlıklı beslenme konusunda bilinçlendirmedir. Bu doğrultuda besin piramidi besin gruplarının dengesi ve önemini basit bir şekilde öğrenmeyi sağlıyor.

En çok tahıl, en az yağ
Besin piramidinin mantığı oldukça basittir. Piramidin tabanında yer alan besin grubu, günlük beslenme planınızın içinde en fazla miktarda tüketmeniz gereken besinleri barındırıyor. En üstteki grup ise en az miktarda tüketmeniz gereken besinleri içeriyor. Piramidin en altını tahıl grubu oluştururken piramidin üst kısımlarına çıkıldıkça sırasıyla; vitamin ve mineral kaynakları olan sebze ve meyveler, proteinler ve en üst kısımda en az tüketmeniz gereken yağ ve şekerler bulunuyor.

Detoks Etkisi Yapan Yiyecekler Neler?

Asıl enerjiyi tahıllar veriyor
Besin piramidinin tabanında yer alan tahıllar, ana enerji kaynağınız olan karbonhidratları, B grubu vitaminleri ve lif sağlıyor. Bu grup içindeki besinler; ekmek, makarna, bulgur, pirinç, mısır gibi besinlerdir. Bu gruptan besin seçerken; genellikle pirinç yerine bulguru, makarna olarak tam tahıllı ya da kepekli makarnaları tercih edin. Bu sayede lif alımını sağlayarak daha sağlıklı bir seçim yapmış olursunuz. Günlük alınması gereken tahıl miktarı porsiyondur. Ancak bu miktar kişilerin ağırlık, boy, genetik özellikleri ve fiziksel olarak aktif olma durumuna bağlı olarak değişiyor.

Günde 2 meyve, 3 sebze yiyin
Tahıl grubundan sonra en çok tüketmemiz gerekenler ise meyve ve sebzelerdir. Meyve ve sebzeler metabolizmanın savunucuları olan vitamin, mineral ve birçok antioksidan etki gösteren aktif maddeleri sağlıyor. Aynı zamanda tam tahıllar gibi lif sağlayarak da hem kan şekeri dengesine yardımcı oluyor hem de bağırsak sağlığını koruyucu etki gösteriyor.

Günlük önerilen sebze ve meyve miktarı en az 5 porsiyondur. Bunun 2 porsiyonu meyve, 3 porsiyonu sebze olmalıdır.

Protein için ihtiyacınız olan…
Piramidin üçüncü katında ise et, yumurta, kuru baklagiller, süt ve süt ürünleri bulunur. Gerekli olan proteini sağlamanın esas yolu bu gruptan geçiyor. Süt ve süt ürünleriyle protein sağlanırken; kalsiyum, fosfor gibi kemik ve dişler için gerekli temel mineraller de alınıyor. Et, tavuk ve yumurta ile vitaminlerden B12, minerallerden ise demir sağlanıyor.

Et grubunun olmazsa olmazlarından omega 3 ise balıkta bulunuyor. Genel beslenme planınız içerisinde haftada gün balık, 2 gün kırmızı et, diğer günler tavuk ya da hindi gibi bir beyaz et tüketmek protein alımını ve dengeyi sağlıyor. Yumurta ise en kaliteli protein olarak sabah kahvaltılarında mutlaka yer almalı.

Şekere mecbur muyuz?
Besin piramidinde yer alan tüm besinler içerisinde en az miktarda tüketilmesi gerekenler yağ ve şekerlerdir. Şekerler illa tüketmeniz gereken besinler olmamakla birlikte yağlar genel beslenme planınız içerisinde mutlaka olmalıdır.

Peki tükettiğiniz yağlardan kastedilen nedir? Yemeklere koyulan yağlar, süt ürünlerinin kendi yapısında olan yağlar, et/tavuk ve balığın kendi yağı, ceviz ve badem gibi kuru yemişler sayılabilir. Yağ örüntüsünü daha kaliteli kılmak ve aşırı miktarda tüketmemek için süt ve ürünlerinin yağsız olanlarını tercih etmek, omega 3 için haftada gün balık tüketmek, kuruyemiş tüketiminde aşırıya kaçmamak, besinleri kızartmadan ızgara ya da fırında pişirmek gibi adımlar atılabilir.