4 Yol Geçiş Üstünlüğü

Trafik kuralları hem sürücülerin hem de yayaların hayatı gözeterek oluşturulan kısıtlama ve sınırlar olarak tanımlanabilir. Tüm taşıtları ve yayaları kapsayan bu kurallar sayesinde akışın her zaman düzgün ve kazasız olması sağlanır. İşte bu amaçla düzenlenen ve oldukça büyük bir öneme sahip olan kurallardan biri de geçiş üstünlüğü sırasıdır. Trafikte geçiş üstünlüğü olağanüstü durumlarda sürücülerin belli standartları takip etmesini sağlar. Tabii bu kuralı düzgün bir şekilde uygulayabilmek için hem kuralı hem de detaylarını çok iyi bilmek gerekir.

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Ne Demektir?

Geçiş üstünlüğü, görev sebebi ile trafik kısıtlamalarına bağlı olmaksızın hareket edebilmek demektir. Acil ve ağır yaralı hastaları taşıyan ilk yardım araçları, cankurtaran, itfaiye araçları, suçlu takibindeki güvenlik güçlerinin kullandığı araçlar, yaşanan bir olaya müdahale etmek için olay yerine acil bir şekilde intikal etmesi gereken kolluk güçlerinin araçları trafikte geçiş üstünlüğüne sahiptir. Tabii bu üstünlük yalnızca  bahsedilen olağanüstü durumlarda geçerlidir. Klasik devriye gezen ve asayiş sorunu ile karşı karşıya kalmayan bir polis aracı üstünlük standartlarına uymaz. Ayrıca geçiş üstünlüğü olan araç trafik kurallarından bağımsız olsa da diğer sürücülerin hayatını tehlikeye atacak davranışlardan uzak durmalıdır.

Geçiş Üstünlüğü Hangi Durumlarda Kullanılır?

Geçiş üstünlüğü yalnızca biraz önce bahsettiğimiz araçların sürücülerine tanınan bir haktır. Şahsi aracı ile seyahat eden kişilerin herhangi bir şekilde geçiş üstünlüğünden faydalanma şansı yoktur. Ayrıca geçiş üstünlüğü ayrıcalıklı olarak tanımlanabilecek araç türlerinin yalnızca acil durumlara müdahale etmeye gittiği zamanlar için geçerlidir.

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Sıralaması Nasıldır?

Trafikte geçiş üstünlüğüne sahip olan araçların da kendi içerisinde bir sıralaması vardır. Bu sıra şu şekildedir:

1. Acil hastaların ve yaralı kişilerin taşınması ve bu durumlara müdahale edilebilmesi için gerekli olan ilk ve acil yardım araçlar, ambulanslar, özel amaçlı taşıtlar
2. Doku ve organ nakli için taşıma yapan araçlar
3. İtfaiye gibi felaket müdahale araçları
4. Suçlu ve sanıkları takip halinde olan güvenlik güçleri ve zabıta araçları
5. Yaşanan bir trafik kazası alanına giden polis ve hizmet araçları
6. Kar ve buzla mücadele gibi yolların düzgün bir şekilde işlemesi için çalışan ve bu amaçla göreve giden özel hizmet araçları
7. Afet ve acil durumlara müdahaleye giden hizmet araçları
8. Koruma araçları ve korunan kişilerin bulunduğu araçlar

Geçiş Üstünlüğü Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Geçiş Üstünlüğü Olan Bir Araçla Trafikte Karşılaşıldığında Ne Yapılmalıdır?

Trafikte geçiş üstünlüğü olan bir araçla karşı karşıya geldiğinizde akışı bozmadan yol vermeye çalışmalısınız. Bu noktada çok şeritli yollarda gelen acil durum aracının takip ettiği şeritten güvenli bir şekilde uzaklaşmalısınız. Bu aşamada ise karşı şeride geçmemeye özen göstermelisiniz.

Kavşaklarda Geçiş Üstünlüğü Nasıldır?

Geçiş üstünlüğü aslında buraya kadar anlattığımız acil durum ve özel amaçlı araçların trafikteki üstünlüğünü tanımlayan bir kavram. Ama genelde kavşaklardaki geçiş sırası da üstünlük olarak değerlendiriliyor. O nedenle biraz da bu konudan bahsedelim.

Kavşaklarda geçiş hakkı bu bölgelerdeki trafik akışının güvenli bir şekilde ilerlemesini sağlar. Buna kavşaklarda ilk geçiş hakkı kuralı da denir. Öncelikle şunu söyleyelim, kavşağa giren tüm sürücülerin hızları düşürmek zorundadır. Onun dışında kavşaklarda:

• Geçiş üstünlüğüne sahip olan araçlara
• Güzergahında ilerleyen tramvaylara
• Tramvay hattında bulunan diğer araçlara
• Bölünmüş yola çıkıyorsanız bu yoldan gelenlere
• Tali yoldan anayola çıkıyorsanız anayoldan gelen araçlara
• Döner kavşakta hali hazırda seyir halinde olan araçlara
• Motorsuz araç kullanıyorsanız motorlu araç kullananlara
• Büyük iş makinesi ya da traktör kullanıyorsanız diğer motorlu araç sürücülerine
• Eğer sol taraftan geliyorsanız sağdan gelen araca yol vermelisiniz.

Trafik asla şakaya gelmez. Herhangi bir bilgi eksikliğinde yaşayacağınız bir kazada "ben bunu bilmiyordum" diyemezsiniz. Bu sebeple trafik kurallarını en iyi şekilde bilmelisiniz. Özellikle, ışık bulunmayan bir kavşak ya da dört yol ağzına geldiğinizde hangi aracın öncelikli geçeceğini bilmek gerekiyor.

Daha önce ehliyet aldıysanız veya ehliyet sınavına girdiyseniz sizlere hangi aracın önce geçmesi gerektiğiyle alakalı sorular sorulmuştur. Çözmesi son derece eğlenceli olan bu sorular, aynı zamanda çok değerli bilgiler de veriyor. Peki sizler kendinizi bu konuda bilgili görüyor musunuz? Haydi gelin, bir test edelim.

Buradaki kontrolsüz kavşakta önceliğe sahip araçlar var. Peki böyle bir durumda araçların geçiş sırası nasıl olmalıdır?

A) 1 - 2 - 4 - 3

B) 2 - 1 - 3 - 4

C) 1 - 3 - 4 - 2

D)  1 - 4 - 2 - 3

Cevap için tıkla!

Traktörün bu kavşakta ne yapması gerekmektedir?

A) Traktör doğrudan geçer.

B) Traktör solundaki arabaya yol verir ve sonra geçer.

C) Traktör sağındaki otomobile yol verir ve sonra geçer.

D) Traktör hem sağındaki hem de solundaki otomobile yol verir ve sonra geçer.

Cevap için tıkla!

Buradaki kavşakta geçiş sırası nasıl olmalıdır?

A) 1 - 2 - 3

B) 2 - 3 - 1 

C) 3 - 1 - 2

D) 2 - 1 - 3

Cevap için tıkla!

Kavşaktaki 3 numaralı kamyonun ne yapması gerekir?

A) 1 numaralı ambulansın geçmesini bekler ve sonra kendisi geçer.

B) 1 numaralı ambulansın ve 2 numaralı arabanın geçmesini bekler, sonra kendisi geçer.

C) Hızlanarak herkesten önce geçer.

D) 2 numaralı arabanın geçmesini bekler ve sonra kendisi geçer.

Cevap için tıkla!

Buradaki kavşakta araçların geçiş sırası nedir?

A) 2 - 1 - 3

B) 1 - 3 - 2

C) 1 - 2 - 3

D) 3 - 1 - 2

Cevap için tıkla!

Yoğun trafiğin olduğu kavşakta 3 numaralı araç ne yapmalıdır?

A) Dönel kavşakta olduğu için kimseyi beklemeden basıp gider.

B) 2 numaralı itfaiyenin geçmesini bekler, ardından kendisi geçer.

C) Önce 2 numaralı itfaiyenin sonrasında ise 4 numaralı polis arabasının geçmesini bekler. Sonra kendisi geçer.

D) 4 numaralı polis arabasının geçmesine izin verir. Sonrasında dönel kavşakta drift yapmaya başlar.

Cevap için tıkla!

Aşağıdaki dönel kavşakta gördüğümüz araçların geçiş sırası ne olmalıdır?

A) 2 - 3 - 1

B) 1 - 2 - 3

C) 2 - 1 - 3

D) 3 - 1 - 2

Cevap için tıkla!

Emoji İle Tepki Ver

16

Trafikte Geçiş Üstünlüğü Nedir ?

Trafikte geçiş üstünlüğü sürücülerin dikkate alması gereken çok önemli bir konudur. Can ve mal kaybını önlemek için bu konuya iyice hakim olmanız gerekmektedir. Tabi ki de her araca bu hak tanınmamıştır. Sadece Karayolları Genel Müdürlüğünün kurallarına göre belirlenen araçlara, kolaylık sağlamak amacı ile bu hak tanınmıştır. Gelin beraber bu araçlara göz atalım.

Geçiş Üstünlüğü Olan Araçlar:

1. Yaralı ya da acil hasta taşıyan ambulans türevi araçlar
2. İtfaiye araçları
3. Acil ilaç, doku, organ benzeri şeyleri taşıyan nakil araçları
4. Belediyelere ait asayiş araçları ve zabıta taşıtları
5. Trafik kazalarından sonra olay yerine gelen trafik hizmetleri araçlarına
6. Zorlu hava şartlarında yolları açmak için görevli acil müdahale araçları
7. Afet durumları için görevli araçlara
8. Koruma görevinde olan araçlara

Tabi ki bu araçlarında dikkat etmesi gereken bazı hususlar da vardır. Diğer araçların can güvenliğini tehlikeye atmadan, kendilerini belli ederek yol istemeleri gerekmektedir. Zorunlu olmadığı sürece geçiş üstünlüklerini kullanmaları yasaktır. Yani keyfi geçiş üstünlüğü kullanılamaz.

Geçiş Üstünlüğü Nasıl Kullanırız?

Trafikte bu araçlar ile karşılaştığınızda rahatça yollarına devam edebilecekleri bir şekilde yol vermeniz oldukça önem arz etmektedir. Eğer dar bir yoldaysanız hızınızı kurallara göre arttırabilirsiniz fakat müsait olduğunuz ilk yerde yol vermeniz gerekmektedir. Çok şeritli yollarda sinyalinizi vererek şerit değiştirin, yollarını açınız. Fakat eğer şeritler dolu ise kenarlara yaklaşarak yolda bu araçlara bir alan oluşturmanız gerekmektedir.

Kavşaklarda Araçların Geçiş Üstünlüğü

Genelde sürücüler arasında ‘araçların geçiş üstünlüğü’ olarak bilinen bu durum aslında çok karıştırılan bir konudur. Kavşağa doğru seyir halinde olan araçların ani ve hızlı hareketlerden uzak durması gerekmektedir. Kavşaklarda ki yoğunluklardan dolayı trafik kurallarına daha çok önem veriniz. Özellikle trafik lambalarına ve trafik levhalarına çok dikkat etmenizi tavsiye ederiz.

• Kavşaklarda belirttiğimiz araçların ve tramvayların geçiş üstünlüğü bulunur.
• Bölünmüş yoldan veya geçiş yolundan gelen araçların geçiş üstünlüğü vardır.
• Motorlu taşıtların sağdan gelen diğer araçlara karşı üstünlüğü bulunur.
• Her zaman motorsuz araçlar, motorlu araçlara yol hakkı vermek zorundadır.
• Tali yoldan çıkan araçların, geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.
• Dönel kavşağa gelen sürücüler, kavşak içindeki araçlara geçiş hakkı vermelidir.
• Bir mülkten çıkan araçların, karayolundan gelen araçlara geçiş hakkı vermelidir.
• Aksine bir işaret verilmedikçe, bütün kavşaklarda rayda hareket eden araçların geçiş üstünlüğü bulunmaktadır.

Bazı kavramların sizler için açıklamalarını eklemek istedik:

Anayol: Ana caddenin karayolları tarafından özümsenmiş ve de trafiğe açık olanıdır. Karayollarında ulaşım ve de yer bulabilme kolaylığı için sınıflandırılmışlardır. Yani basitçe ana trafiğe açık olan yol diyebiliriz.

Tali yol: Trafik yoğunluğu çok olan yola bağlanan daha az öneme sahip olan yoldur.

Kavşak: Birkaç karayolunun kesişmesi ya da birleşmesi ile oluşan ortak alanlardır.

57/1 C KUSUR ORANI NEDİR?

Karayolları Trafik Kanunun 57. Maddesinin 1. Fıkrasının ‘c’ bendinde bulunan, kavşaklarda ki geçiş hakkı için uygulanan bir orandır. Genelde bu oran %75 olarak kabul edilir. Asli bir kusur maddesidir. Cezası ise 144 TL ve 20 ehliyet ceza puanıdır. Bu kanun sürücüler arasında cadde sokak geçiş üstünlüğü olarak da bilinmektedir. Ancak bu hatalı olarak bilinen bir kavramdır.  Kanunun amacı kontrolsüz kavşaklarda geçiş hakları için tasarlanmasıdır. Yani caddenin sokağa karşı bir üstünlüğü yoktur.

Geçiş üstünlüğü ve geçiş hakkı birbirinden farklı mıdır?

Trafikte geçiş üstünlüğü ve geçiş farkı her ne kadar çok karıştırılan kavramlar olsa da aslında birbirlerinden oldukça farklıdır. Gelin bu iki kavram arasındaki farkı birlikte inceleyelim.

Geçiş hakkı, yayaların ve araç kullananların diğer yaya ve araç kullananlara göre, yolu kullanma sırasındaki öncelik hakkına denmektedir. Geçiş üstünlüğü ise görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama veya yasaklarından bir nevi muaf olmasıdır.

Daralan Taşıt Yollarında Geçiş Kolaylığı Sağlama

1. Otomobil
2. Minibüs
3. Kamyonet
4. Otobüs
5. Kamyon
6. Arazi Taşıtı
7. Lastik Tekerlekli Traktör
8. İş Makinası
9. Motorsuz Taşıtların daralan bir yol üzerinde karşılaşmaları halinde yan yana geçiş güvenli değil ise geçiş sırası yukarıdaki gibidir.

Özel Not: Karşılaşmanın eğimli bir yolda olması halinde inen sürücü çıkan sürücüye geçiş kolaylığı sağlamak zorundadır.

Tali Yolu Nedir Geçiş Üstünlüğü Kime Aittir?

İkinci el araç ilanları