40 Derece Ateş Nasıl Düşürülür

Bebeklerde Ateş Düşürme

Bebeklerde ve çocuklarda ateş, aileleri en çok endişelendiren durumlardan biridir. Ateş, aslında vücudun bakteri ve virüslere karşı bir savunma mekanizmasıdır. Bununla beraber dehidratasyon yani sıvı kaybı, ortamın ısısının yüksekliği, romatolojik inflamatuvar ya da endokrinolojik (hormonal) durumlar da ateşe neden olabilir. Normal koşullarda gün içinde vücut ısısı 0.5-1 derece değişir. Akşam üzeri vücut ısısı günün en yüksek seviyesindeyken, sabaha karşı en düşük seviyededir. Ateşin gerçekten var olduğunu anlamak için uygun yerden ve uygun termometre ile ölçülmesi gerekir. Yetişkinlerin değişimleri pek önemsemez ama bebeklerde ve çocuklarda ateş korkuya, hatta paniğe neden olur. İşte ateş ve ateşin yükselmesiyle ilgili merak edilen sorular ve cevapları…

1. Bebeklerde Ateş Nasıl Ölçülür?

• En doğru sonucu almak için makattan ölçüm gerekir. Bunun için ateş ölçerin ucuna bir miktar yağ sürülüp çocuk yan yatırılır. Dijital ölçer makatta 30 saniye boyunca tutulur. Ancak bu, çocuğu rahatsız eder. Hem de güvenlik açısından evde çok önerilen bir yöntem değildir. Bu nedenle evde koltukaltı veya kulaktan ölçüm yapılması önerilir.
• Prematüre bebeklerde ve yenidoğan bebeklerde koltukaltından ölçüm önerilir. Değer 37.2’nin üzerinde ise ateş olduğu kabul edilir. Ölçüm yapılırken koltukaltının ıslak ve terli olmamasına, ortam ısısından etkilenmemesine dikkat edilmelidir. Ölçüm yapılırken çok hareket etdeden 2-3 dk termometre koltuk altında tutulmalıdır.
• Ağızdan ölçüm ise daha büyük çocuklarda (5 yaş üstü) tercih edilen yoldur. Çocuğun ölçümden 5-10 dakika önce soğuk bir şey yememiş olması gerekir. Ateş ölçer 2-3 dakika yanak içinde ya da dil altında tutulur. Değer 37.3’ün üzerindeyse ateş olduğu kabul edilir.
• Yenidoğan döneminden sonra çocuklarda en çok tercih edilen ölçüm yöntemi; kulaktan ölçümdür. Değer 37.5 üzerindeyse ateşin varlığından söz edilebilir. Ölçer, kulak kepçesi geriye çekilerek kulak yoluna tam olarak oturtulmalıdır. Bu yöntem hem daha pratik hem daha kısa süreli ve daha doğru sonuç verir.iki kulak arası ölçümde 0,5 derece farklılık olabilir Dolayısıyla kulaktan ölçüm çocuklarda tercih edilen yolların başında gelir.

2. Bebeklerde Yüksek Ateş Neden Olur?

Bebeklerde yüksek ateşin en sık görülen nedeni; bakteriyel veya viral enfeksiyonlardır. Genellikle birinci sırada üst solunum yolu enfeksiyonları; ikinci sırada alt solunum yolu enfeksiyonu, ishal (bağırsak enfeksiyonu), idrar yolu enfeksiyonu, kulak enfeksiyonu gelir. En çok korkulan ise menenjit denilen beyin zarı iltihaplanmasıdır. Bununla beraber enfeksiyona bağlı olmayan, sıvı kaybı özellikle yenidoğanlarda ateşe sebep olur. Sıvı kaybı, yeterince beslenememeye ve ishale bağlı gelişir. Güneş çarpması, diş çıkarma, aşı uygulamaları, bazı romatolojik hastalıklar ve genetik hastalıklarda da ateş yükselebilir.

3. Bebeklerde Ateş Kaç Olmalı?

Yenidoğan döneminden 18 yaşına kadar bütün bebeklik ve çocukluk çağında vücut sıcaklığı, makattan (rektal) ölçüldüğünde 38’nin üzerindeyse ateşin yükseldiği kabul edilir. Tabii ki ateşin ölçüm yeri ve şekline göre ateşin varlığı değişir. Kulaktan, koltukaltından ve makattan ölçümler birbirine yakın sonuçlar verir. O nedenle yenidoğan dönemi dışında kulaktan ölçüm daha çok tercih edilir. Sonuç 37.3 derecenin üzerindeyse ateşin varlığı kabul edilir. Yenidoğanlarda ve 5-6 haftalık bebeklerde koltukaltı ve kulaktan ölçüm daha çok tercih edilir. Özetle; kulaktan ölçümle 37.3 ve koltukaltından ölçümle 37.3-37.9 derece ateşin çıktığını gösterir.

• 37.3-38 arası hafif ateştir
• 38.3-39.3 arası orta ateş
• 39.3-40 arası yüksek ateş
• 40.5 derecenin üzeri ise hipertermidir (hayati tehlikesi vardır)

4. Bebeklerde Ateş Düşürme

• Ateş çıktığında yapılan yanlışlardan biri; çocuğun aşırı giydirilmesidir. Ateş çıktığı sırada el, ayak, burun, kulaklar ve diğer uç noktalar buz gibi olur. Bu, vücudun ateşe verdiği tepkidir. Bu nedenle çocuğu giydirmek doğru değildir. Ateşinin olup olmadığını elinden ve ayağından değil, ateş ölçer kullanarak belirleyin. Ateşi varsa soyun.
• Bir diğer hata ise; çok soğuk su ile kompres yapmak ya da banyo yaptırmaktır. Vücut ısısının altındaki ılık suyla vücudu yıkamak veya bir havlu/bez koymak ise yüzeyi daha geniş olduğu için periferik uç noktaları daha kolay soğutur. Sirkeli su önerilmez.
• Ilık kompres yapıp bir çarşafa sarıp banyo yaptırmak çocuğun ateşini daha kolay düşürür.
• Ateş düşürücü vermek, aşırı giydirmemek, ortam ısısını düşürmek ve bol sıvı vermek ateşi düşürmede yapılacaklardır.

5. Ne Zaman Doktora Başvurulmalıdır?

• Bebeklerde ve çocuklarda kulaktan ölçüm yapıldığında değer 37.5 ve 38’in üzeri derece çıkıyorsa öncelikle sebebin çevreden mi kaynaklı olduğu tespit edilmelidir. Çocuğun soyulması gerekir. 10 dakika sonra tekrar ölçüm yapılır. Ortam ısısı düşürüldüğünde çocuğun ateşi de gerilemeye başladıysa sebebin çevreden kaynaklı olduğu anlaşılır. Ancak 10 dakikadan daha uzun süre boyunca ateş tırmanmaya devam ediyorsa, çocuğun ateşinin olduğu kabul edilir. Bu durumda doktora danışılarak ateş düşürücü ilaçlar verilir.
• Ortamın ısısı düşürülmesine, çocuğun üzerinin çıkarılmasına ve ateş düşürücü verilmesine rağmen 1.5-2 saat sonra bir derece bile düşmüyorsa acile gidilmelidir. (Örneğin:38.5 derece olan ateş; ateş düşürücü, ortam soğutma, ılık kompres yapmanıza rağmen 2 saat içinde 37.5’e bile düşmüyorsa...)
• 3 günden daha uzun süre ateş düşürücü ile kontrol altında olduğunda da hekime başvurulmalıdır.
• Aşırı ağlama, huzursuzluk, kusma, genel durum bozukluğu, uykuya eğilim, tuvalet yaparken ağrı, küçük bebeklerde emme refleksinin olmaması ve 24 saatten fazla anlam veremediginiz ateş varsa muhakkak doktora başvurulması gerekir.
• Kulaktan ölçümle hafif ateşte (37.3-38) çocuğun soyulup ateşinin yükselip yükselmeyeceğini gözlemlemek gerekir. 38 ve üzerine çıktıysa ateş düşürücü ilaçlar hekime danışılarak verilir. 2 saat içinde bir derece de olsa düşmesi gerekir. Ateş düşürücünün etki süresi 4-6 saattir. 3.5-4 saat sonra ateş çıkıyorsa yine ateş düşürücü verebilir. Bu arada genel durum bozukluğu varsa muayeneye götürülür.
• Orta derece ateşte (38.3-39.3) 4-6 saatte bir ateş düşürücü tekrar edilir ve ateş kontrol altına alınabilir. Ilık kompres ve ılık banyo da yardımcıdır. Ama 4 saatte bir verilen ateş düşürücüye rağmen 39.3’ün üzerindeyse, çocuk aşırı huzursuzsa, 3.5-4 saatte bir ateşi çıkıyorsa ve ateş titreye titreye tırmanıyorsa muhakkak hekimin görmesi gerekir. Ateş düşürücüye rağmen 2 saatte düşüremediyseniz ya da 3 günden daha uzun süre ateş düşürücü verdiyseniz o zaman muhakkak hekimin görmesi gerekir veya acil servise başvurulmalıdır.

6. Yüksek Ateş Düşürülmezse Ne Olur?

Ateş aslında bir savunma mekanizmasıdır ve aynı zamanda da bir semptomdur. Dolayısıyla vücutta bir enfeksiyon ya da bir durumu işaret eder. Amaç; ateşi kontrol altına almaktır. Ateşe neden olan hastalığı tespit edip tedavi etmek hedeflenir. 39.3-40 üzerindeyse ciddi enfeksiyonları araştırmak gerekir ve ileride olumsuz komplikasyonları da engellemek için hekim muayenesi şarttır. Ayrıca yüksek ateş, bağışıklık sistemini olumsuz etkileyip vücudun savaşma gücünü düşürür. O nedenle yüksek ateşin nedeni bulunup tedavi edilmelidir.

7. Havale Nedir?

Havale; beyindeki elektrik boşalmaları nedeniyle vücut kaslarının istemsiz kasılmasıdır. Havale, ateşli ve ateşsiz olmak üzere ikiye ayrılır.

• Ateşsiz havale daha çok epileptiktir. Bu sara hastalığı (epilepsi) veya beyin sinir sistemi ile ilgili durumlarda görülebilir.
• Ateşli havalelerin yüzde 90’ında ateş yükselir. Sebebi vücudun verdiği tepkidir. Genellikle ailede ateşli havale geçirme öyküsü varsa herhangi bir hasar bırakmaz. Ateşli havale genellikle 6 ay-7 yaş arasında görülür. Daha önce havale geçiren bir çocuğunuz varsa ateş konusunda çok dikkatli olmanız gerekir. Ateş çıkmaya başladığında müdahale edip ateşin hızlı yükselmesi engellenmelidir. Hekim bu konuda aileyi bilgilendirir, gerekirse evde havale sırasında kullanabilecek özel ilaçlar edinilir. Çocuk üst üste çok havale geçiriyorsa nörolojik konsültasyon ve çeşitli tetkikler yapılır. Ama ateşli havaleler genellikle 7 yaşından sonra kendiliğinden geçer, bir hasar bırakmaz.

8. Havale Durumunda Ne Yapılmalıdır?

Çocuk havale geçirmeye başladığında kol ve bacaklarında kasılma, gözünün bir yere sabitlendiği görülür. Ağzından da köpük gelmeye başlar. Soluk alma güçlüğü gibi sorunlar da görülür. Bu tablo ailenin en korktuğu durumdur. Bu durumun uzun sürmesi oksijen alımı açısından sorundur. Yapılacak şey; mevcutsa doktorun önerdiği bir havale durdurucu fitil uygulamaktır. Hava yolunu açarak mümkünse ağızın kilitlenmesini engellemek önemlidir. En kısa sürede en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Ateş varsa da hemen ateş düşürücü verilmelidir.

Çocuklarda ateş

Ateş, vücut ısısının normalin üzerine çıkmasıdır. Vücudun bir hastalık veya enfeksiyon ile savaştığını, bağışıklık sisteminin iyi çalıştığını ve vücudun kendi kendini iyileştirmeye çalıştığını gösterir.

Aslında zararsız bir durumdur. En sık nedeni ise enfeksiyon hastalıklarıdır.

Bütün anne babalar çocukları ateşlendiği zaman çok endişelenirler. Ateş pek çok farklı nedene bağlı olarak oluşsa da çocukluk yaş grubunda en sık enfeksiyon hastalıkları nedeniyle ortaya çıkar ve sıklıkla pek çok hastalığın ilk bulgusu olur. Gerçekten de çocuk polikliniğine başvuran hastaların yaklaşık %10-20 sinin şikayeti ateştir. Ateş, vücut ısısının normalin üzerine çıkmasıdır.

Çocuklarda ateş neden olur?

Ateş her nedenden olursa olsun genellikle ilk belirtisi vücudun sıcak hissedilmesidir. Eliniz ile bebeğinize dokunduğunuz zaman vücudunu sıcak hissedersiniz. Bunun dışında huzursuzluk, halsizlik, emmesinde azalma, iştahsızlık, yanaklarda kızarıklık, ağlama, titreme ve uyku hali gibi bulgular olabilir. Bebeğinizi sıcak hissederseniz ve bu belirtiler varsa ateşini mutlaka ölçün.

Çocuklarda ateş nasıl düşürülür?

Çocuklarda ateş tedavisinde öncelikle çocuğun üstü inceltilmeli ve ortam ısısı düşürülmelidir. Eğer ateş çocuğu rahatsız edecek düzeyde ise çocuk doktorunun önerisine uygun dozda ateş düşürücüler kullanılmalıdır.

Anne babalar genellikle ateşli havale nedeniyle çocukları ateşlendiğinde çok korkarlar. Bu nedenle pek çok anne baba bu ateş fobisi nedeniyle en ufak düzeydeki ateşlere bile yüksek doz ve birden fazla ateş düşürücüyü birlikte kullanır. Ama ateş düşürücü kullanımının her zaman ateşli havaleyi önlemediği gösterilmiştir.

Ateş düşürücü ilaçlar (paracetamol ve ibuprofen) çocuk doktorlarının önerdiği dozda kullanılmalı ve tercihen tek bir ateş düşürücü ile ateş kontrol edilmeye çalışılmalıdır. Bu sırada çocukların yeterli sıvı alımı sağlanmalı ve genel durumları açısından yakından gözlenmelidir. Eğer çocuk ateş düşürücüleri tölere edemiyor ve ateş düşürücüler ile rahatlama sağlanamıyorsa o zaman ılık su ile yıkama önerilebilir. Ufak bir küvet içerisine oturtularak suyun ısısı 29-32 C arasında ayarlanıp vücuduna sünger ile su sürülerek rahatlama sağlanmaya çalışılır. Bu sırada soğuk su asla kullanılmamalıdır. Çünkü soğuk su aşırı titremeye neden olup ateşi daha da artırabilir. Bu nedenle banyo sırasında çocukta titreme olursa suyun ısısı kontrol edilmeli veya banyoya son verilmelidir.

Çocukların ateşinin düşürülmesi aslında onun hastalığını tedavi etmez. Ateş bir savunma mekanizmasıdır. Ateşin düşürülmesi sadece çocuğunuzun rahatlamasını sağlar. Eğer bebeğiniz 3 aydan küçük ve ateşi varsa öncelikle doktorunuza danışmanız ve kısa süre içinde kontrol edilmesi gerekir. Daha büyük çocuklarda ateş çocuğunuzu rahatsız etmiyor ve genel hali iyi ise takip edebilirsiniz. Ama ateş çocuğunuzu rahatsız ediyorsa ateşini düşürmeniz gerekir.

Çocuklarda ateşi düşürmek için neler yapılmalı?

1. Öncelikle çocuğun üstünü inceltin, üstündeki kıyafetleri çıkarın.
2. Çocuğunuzun bulunduğu ortamı sıcak yapmayın mutlaka ortam ısısını düşürün.
3. Yeterli sıvı almasını sağlayın, anne sütü alıyorsa sık sık emzirin, büyük çocuklarınıza bol sıvı verin.
4. Ilık su ile banyo yaptırın. Ufak bir küvet içerisine oturtularak suyun ısısı 34-35 C arasında ayarlayıp banyo yaptırın. Soğuk su asla kullanmayın. Soğuk su aşırı titremeye neden olup ateşi daha da artırabilir. 
5. Banyodan rahatsızlık hissederse o zaman ıslatılmış sünger ile başına, koltuk altı, kasık gibi bölgelere kompres yapın.
6. Ateş çocuğunuzu rahatsız edecek düzeyde ise çocuk doktorunuzun önerisi ile uygun dozda ateş düşürücü ilaçları (Paracetamol ve ibuprofen) kullanın. Tercihen tek bir ateş düşürücü ile ateşi kontrol etmeye çalışın
7. Ateş olan bebekler ve çocuklarda iştah azalır. Yemek yemesi için zorlamayın. Yeterli sıvı almasını sağlayın.
8. Çocuğunuzun ateşi düştükten sonra ateşe neden olan hastalık iyileşene kadar tekrar ateş olabilir. O nedenle ateş takibine devam edin.
9. Genel durumunu yakından gözleyin.

Çocuklarda ateş sınırı kaçtır?

Normalde vücut ısımız gün içerisinde farklılıklar gösterir. Sabah erken saatlerde vücut ısımız en düşük seviyededir. Akşama doğru biraz artış gösterir. Ayrıca ateşin ölçüm yapıldığı yere göre de vücut ısısı farklılıklar gösterir. Ateş makattan, ağızdan, koltuk altından, alından ve kulaktan ölçülebilir. Çocuğun yaşına bağlı olarak ateş ölçmek için kullanılan bölgelerin avantaj ve dezavantajları olsa da pratikte sıklıkla kulaktan, alından ve koltuk altından ateş ölçümü kullanılır.

Normal vücut ısısı ölçüm yapılan yere göre farklıdır. Makattan 36,6 – 38 C,  koltuk altından 35,7-37,3 C,  kulaktan ise 35,8-38 C arasında olur. Bu sınırlara göre koltuk altından 37,5 C,  kulaktan 38 C, makattan 38 C, alından 38 C üstü değerler ateş olarak kabul edilir.

Ateşin en sık nedeni enfeksiyon hastalıklarıdır. Soğuk algınlığı, grip, boğaz enfeksiyonu, krup, zatürre, barsak enfeksiyonu, idrar yolu enfeksiyonu, menenjit, eklem ve kas iltihabı gibi enfeksiyon hastalıkları değişik şiddette ateşe neden olur. Enfeksiyon hastalıkları dışında nadir de olsa kollejen ve bağ dokusu hastalıkları, neoplastik hastalıklar, bazı ilaç ve aşılar da çocuklarda ateşe neden olabilmektedir.

Çocuklarda ateş için ne zaman doktora başvurmak gerekir?

1. Bebeğiniz 3 aydan küçük ve ateş 38 C üzerinde ise,
2. 3-6 ay arası bebeklerde ateş 39 c ise,
3. Ateş 40 C ve üstünde olursa,
4. Ateş ile birlikte boğaz ağrısı, baş ağrısı, kulak ağrısı, döküntü, bulantı kusma ishal gibi bulgular varsa,
5. Ateş ile birlikte çocuk uykulu, huzursuz veya halsiz görünümde ise,
6. Bağışıklık sistemini zayıflatan bir hastalığı varsa veya ilaç kullanıyorsa,
7. Ateşi olan çocuğunuzun genel durumu giderek kötüleşiyor ise,
8. 2 yaşından küçük çocuklarda ateş 24 saatten fazla, 2 yaşından büyük çocuklarda 3 günden fazla sürerse doktora başvurulması gerekir.

Ateş nasıl ölçülür?

Bebek ve çocukların yapıları gereği ateşini doğru ve pratik bir şekilde ölçmek oldukça zordur. Bu nedenle kullanılan ateş ölçerler kolay ve pratik olmalı, doğru ölçüm yapmalıdır. Bu amaçla günümüzde koltuk altı, alın, kulak ve makattan ölçen değişik ateş ölçüm cihazları kullanılır. Her ateş ölçerin de bazı avantaj ve dezavantajları vardır.

Bebeklerde koltuk altından ateş ölçümü

Hemen her yaşta kullanılan kolay, ucuz, güvenli ve komplikasyonu olmayan bir yöntemdir. Koltuk altından ölçüm için cıvalı ve dijital ateş ölçerler kullanılır. Ama cıvalı ateş ölçerler cıvanın toksik etkisi nedeniyle artık günümüzde kullanılmamaktadır. Bunun yerine dijital termometreler kullanılmaktadır. 

• Dereceyi koltuk altının ortasına yerleştirin,
• Kolunu gövdesine doğru iyice yaslayın,
• Dijital olanlar sinyal verene kadar koltuk altında tutun,
• Sonra ekrandan ateş değerini okuyun,
• Koltuk altının terli olmamasına dikkat edin,
• Doğru ölçüm için ateş ölçeri koltuk altında mutlaka yeterli süre tutun.

Çocuklarda kulaktan ateş ölçümü

Kulaktan ölçerler 6 ay üzeri çocuklarda kullanılır. 6 ay altında ölçüm hatası olabilir. Cihaz kulak zarından çıkan ısı dalgalarını ölçerek ateşi tespit eder.

• Kulak yoluna cihazın probu kulak zarını görecek şekilde yerleştirin,
• Kulak kepçesi hafif arkaya ve yukarı doğru çekin,
• Bebeğin başını birkaç saniye sabit tutun,
•  Cihazın ölçüm düğmesine basın,
• Birkaç saniye içinde ölçüm yapılan değeri okuyun,
• Vücut ısısı kulaktan 35,8-38 C arasında olur. 38 C üstü değerler ateş olarak kabul edilir.

Kulaktan ateş ölçerlerin küçük çocuklarda kullanım zorluğu vardır. Özellikle ateş ölçer kulağa yerleştirilirken pozisyonu doğru olmazsa, kulakta buşon varsa, kulak yolunda enfeksiyon varsa, kulak damlası kullanıyorsa yanlış sonuçlar elde edilebilir. Ayrıca ölçüm öncesi çocuk kulağın üzerine yattıysa, kucakta tutulurken kulağı kapandıysa veya şapka giymişse yine yanlış sonuç elde edilebilir.

Makattan ateş ölçümü

Makattan ateş ölçümü doğumdan itibaren 4 yaşa kadar yapılabilir. Ufak bebeklerde uygulamak daha kolaydır. Vücut ısısını en doğru gösteren ölçüm olmasına rağmen kullanımı zor olabilir.

• Bebeğinizi poposu yukarı gelecek şekilde kucağınıza yatırın,
• Derecenin ucuna bir miktar vazelin sürülerek makattan 1- 2 cm kadar içeri itin,
• Ateş ölçeri sabit tutun,
• Bir süre sonra ısı sabitlendiğinde ateşi okuyun,
• Dereceyi sabunlu su ile yıkayın.

Makattan ölçüm küçük çocuklarda travmaya neden olabileceği için dikkatli kullanmak gerekir. Ayrıca büyük çocuklar için ölçüm sırasında rahatsızlık hissi olması nedeniyle tercih edilmez.

Alından ateş ölçümü

Son yıllarda kullanım kolaylığı nedeniyle oldukça fazla tercih edilmektedir. Her yaş grubunda ölçüm yapılabilir. Cihazlar temporal arterden çıkan ısı dalgalarını ölçer. Ateş ölçer cilde değmeden alın ortasına belli bir mesafeden tutulur. Düğmeye basıldığı zaman hemen ateş ölçümü yapar. Kullanımı kolaydır. Pratiktir ve kısa sürede ateşi ölçer. Çocuğu rahatsız etmez. Fakat bebeğin alnı terli ise, ıslaksa ve ıkınma durumu varsa hatalı sonuç verebilir. Cihazın kullanım talimatına göre farklılık olsa da 38 C üstü değerler ateş olarak kabul edilir.

Bebeklerde yüksek ateş ebeveynleri en çok endişelendiren konulardan birisi olarak karşımıza çıkıyor.  Dolayısıyla bebek sahibi ailelerde bebeklerde ateş nasıl düşürülür sorusu da en çok sorulan soruların başında geliyor. Bununla birlikte ebeveynler sıklıkla;

• Bebeklerde ateş nasıl ölçülür?
• Bebeklerde ateş kaç olmalı?
• Bebeklerde ateş neden yükselir?
• Bebeklerde yüksek ateş durumunda ne yapılmalı?
• Hangi durumlarda doktora başvurulmalı?

sorularının da cevabını aramaktadır. Bebeklerde ateş ile ilgili tüm merak edilenleri sizler için derledik.

Yüksek Ateş Ne Demektir?

Sağlıklı bir kişide ortalama vücut ısısı 36,5 ‘tir. Vücut ısısı bu değerin üzerine çıktığında bu durum ateş olarak tanımlanmaktadır. Yüksek ateş yetişkinlerde çok fazla olmasa da bebeklerde ve küçük çocuklarda çoğunlukla endişe vericidir. Ancak ateşin yükselmesi aynı zamanda bağışıklık sisteminin düzgün çalıştığına işarettir. Ateş vücuttaki savunma mekanizmasıdır. Vücutta ateş yükseldiğinde bağışıklık sistemi vücuda giren ve enfeksiyona sebep olan mikroorganizmalarla savaşmaya başlar.

Bebeklerde Ateş Nasıl Ölçülmelidir?

Bebeklerde ateş ölçümü için en doğru sonucu makat ölçümleri (rektal ölçüm) vermektedir. Ancak bebek için rahatsızlık verici olabilen bu yöntemin evde yapılması önerilmemektedir.

Yenidoğan ve prematüre bebeklerde koltuk altından ölçüm yapılması önerilmektedir. Ölçüm esnasında koltukaltının terli ve ıslak olmaması gerekmektedir. Bu bölgenin nemli olması sonucu yanıltacaktır. Yaklaşık 2-3 dakika ateş ölçerin koltukaltında tutulması genellikle yeterli olmaktadır.

Bir diğer ateş ölçme yöntemi de kulaktan ölçümdür. 3 aydan küçük bebeklerde güvenilir sonuç vermemektedir. Ancak yenidoğan döneminden sonra kulaktan ateş ölçme yöntemi sıklıkla tercih edilir. Kulak kepçesi geriye doğru çekilir ve ateş ölçerin kulağa tam olarak oturması sağlanır. İki kulak arasında 0,5 derece farklılık olabilmektedir.

5 yaş üstü çocuklarda ağızdan ölçüm tercih edilebilir. Ancak çocuğun ölçüm öncesinde soğuk bir şey yiyip içmemiş olması önemlidir. Ateş ölçer yanak içinde ya da dil altında 2-3 dakika tutulması gerekir.

Alından ateş ölçme ise 3 aydan küçük bebeklerde önerilmez. Daha büyük bebek ve çocuklarda ise farklı bir imkân yoksa bu yöntem kullanılabilir, ancak kızılötesi ölçüm yapan bu aletin ortam ısısını algılayarak yanlış sonuçlar verebileceği de unutulmamalıdır.

Bebeklerde Ateş Kaç Olmalı?

Sağlıklı bir bebekte ve çocukta vücut sıcaklığı genellikle 36,4 °C’dir. Bu seviyeler çocuktan çocuğa göre hafif değişiklik gösterebilir. Genellikle 38 °C ve üstü yüksek ateş olarak tanımlanmaktadır. Bununla birlikte ölçüm yapıldığında 37,3 °C itibari ile ateşin yükselmeye başladığı kabul edilir. 

40 °C ve üzeri ateş hipertermi olarak tanımlanır ve hayati tehlike oluşturmaktadır.

Bebeklerde Yüksek Ateşin Nedenleri

Bir semptom olan ateş vücutta bir enfeksiyonun varlığına işarettir. Bebeklerde çoğunlukla soğuk algınlığı ya da viral enfeksiyon durumunda ateş yükselmektedir. Hafif ve kısa süreli olmak üzere diş çıkarma döneminde de ateş yükselebilmektedir. Ayrıca bazı aşılardan sonra da kısa süreli ateş görülebilmektedir.

Çok sıcak havalarda uzun süre zaman geçirildiğinde ya da bebek çok kalın giydirildiğinde vücut ısısının normalin biraz üzerine çıkabileceği unutulmamalıdır.

Bebek ve çocuklarda yüksek ateşin en sık görülen nedenleri

• Virüs kaynaklı solunum yolu enfeksiyonlar
• Sindirim sistemi hastalıkları
• Orta kulak enfeksiyonu,
• Pnömoni (zatürre)
• İdrar yolu enfeksiyonları

Yenidoğan bebeklerde çoğunlukla yüksek ateş; soğuk algınlığı, viral enfeksiyonlar veya anneden bebeğe geçen mikroplar kaynaklıdır. Yenidoğan bebeklerin bağışıklık sistemleri gelişmemiştir. Dolayısıyla yüksek ateşe ve enfeksiyonlara karşı daha dayanıksızdır. Bu nedenle yenidoğan bebeklerde ateş ciddiye alınmalı ve hemen doktora başvurulmalıdır.

Bebek ve çocuklarda yüksek ateşin enfeksiyon dışındaki sebepleri

• Kawasaki hastalığı
• Sıcak çarpması
• Zehirlenme
• Dehidratasyon
• Çeşitli aşıların yan etkisi
• Diş çıkarma (38 °C üzerine çıkmamaktadır)

Yukarıdaki sebeplerin yanı sıra daha nadir olmakla birlikte hepatit, akciğer enfeksiyonları, tüberküloz, kemik enfeksiyonları, kalp enfeksiyonları gibi ciddi hastalıklar da yüksek ateş sebepleri arasında sayılabilir. Ayrıca çocuklarda tekrarlayan ve sebebi bilinmeyen ateş sendromları FMF Ailevi Akdeniz Ateşi gibi önemli bazı hastalıkların habercisi olabilmektedir. Bu nedenle sık sık ateş yükselmesi durumunda sebebi mutlaka araştırılmalıdır.

Bebeklerde Ateş Nasıl Düşürülür?

Özellikle üç aydan küçük olan yenidoğan bebeklerde ateş ciddiye alınmalıdır. Bu nedenle vakit kaybetmeden doktora götürülmelidir. 3 aydan daha büyük bebek ve çocuklarda ise ateşi düşürmek için evde uygulanabilecek bazı yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemlerle ateş kontrol altına alınıyorsa sonrasında bebeğin ya da çocuğun durumu takip edilmelidir, ayrıca bu süreçte hekimi ile irtibatta olmakta da fayda vardır. Tekrarlayan durumlarda ve birkaç saat içinde tüm önlemlere rağmen ateşte hiçbir şekilde düşme olmuyorsa vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.

Bebeğimin Ateşi Çıktığında Ne Yapmalıyım?

• Bebeğinizi aşırı giydirmekten kaçının. Kalın giysileri üzerinden çıkarın.
• Bebeğinizin sakin ve rahat olmasını sağlayın. Ağladığı sürece ateşin düşmesi de zorlaşacaktır.
• Sıvı kaybını önlemek için bol sıvı vermeye ya da emzirmeye çalışın.
• Alın, bilek ve kasık bölgelerine ılık su ile ıslatılmış bir bez yardımı ile kompres yapın. Ancak sirke kullanılması önerilmemektedir.
• Ilık kompres yeterli gelmezse omuzlarından aşağı ılık su dökerek ılık duş aldırabilirsiniz. Bir süre küvet içinde zaman geçirmesini sağlamak da faydalı olacaktır. Bunun için küvetin içine oyuncaklarını koyabilirsiniz.
• Oda sıcaklığının çok yüksek olmadığından emin olun. 21 °C – 22 °C idealdir.
• Hekiminize danışarak ateş düşürücü ilaç kullanabilirsiniz. Ancak bebeğin ayına ve kilosuna göre ateş düşürücü ilacın içeriği ve dozu değişebilmektedir. Bu nedenle hekime danışmadan ilaç verilmesi önerilmemektedir.
• Tüm bu yöntemlerle ateş düşürülemezse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun.

Hangi Durumlarda Doktora Başvurmalıyım?

• Bebeğiniz 3 aydan daha küçükse,
• Alınan önlemlere rağmen (2 saat içinde) ateş düşmüyorsa ve git gide yükseliyorsa,
• 3 günden uzun süre boyunca ateş yalnızca ateş düşürücü ile kontrol altına alınabiliyorsa,
• Bebeğinizde ateş ile birlikte aşağıdaki belirtiler de varsa,
  • Beslenme problemleri, emme refleksinin olmaması,
  • Sık sık kusma,  
  • Ağlama nöbetleri ve aşırı huzursuzluk,
  • Aşırı sıvı kaybı belirtileri (gözyaşı olmadan ağlama, idrarın az olması, ağız kuruluğu gibi)

vakit kaybetmeden doktora başvurmalısınız.

Ayrıca bebeğinizin ateşi düşse de en kısa zamanda ateşin sebebinin saptanarak asıl hastalık etkeninin tedavi altına alınması için bebeğinizi muayeneye götürmeniz önerilir.