5 Sınıf Türkçe Ders Notları
5. Sınıf Türkçe Dersi Ses Bilgisi Ders Notu, ders ve çalışma notu
5. Sınıf Türkçe Dersi Ses Bilgisi Ders Notu
5. SINIF TÜRKÇE DERSİ SES BİLGİSİ DERS NOTU
ÜNSÜZ BENZEŞMESİ
Bir sözcük sert bir ünsüzle bitiyor ve o sözcüğe ünsüzle başlayan bir ek geliyorsa, ekin başındaki ünsüz sertleşir. Buna Ünsüz Benzeşmesi denir.
Sonuç olarak “ç, f, h, k, p, s, ş, t” sert ünsüzlerinden sonra “b,c, d, g” ile başlayan ekler gelmez. Bu ünsüzlerin sertleri olan “p,ç, t, k” gelir.
ÖRNEKLER
Dost + ca = Dostça
Tarak + da = Tarakta
Sabah + dan = Sabahtan
Yulaf + dan = Yulaftan
Çocuk + da = Çocukta
Sokak + dan = Sokaktan
Yemiş + ci =Yemişçi
Yurt +daş = Yurttaş
✔Irmaktan geçip piknik alanına vardık.
✔ Bu saati en son dedem kullanmıştı.
✔ Türkçe dersi benim için çok özeldir.
✔ Kitabın sayfası yapışkanla tutturduk.
✔ Kulakta çekiç kemiği olduğunu yeni öğrenmiş.
✔ Yarın öğleden sonra üçte maçımız var.
✔Ormanlardaki ağaçlar çok yaşlanmıştı.
✔Annem akşam yemeğine çorba yaptı.
ÜNSÜZ YUMUŞAMASI
Eğer bir sözcüğün sonunda “p, ç, t, k” sert ünsüzleri varsa ve bu sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde bu ünsüzler yumuşayarak “b, c, d, g-ğ” harflerine dönüşür. Bu kurala ise Ünsüz Yumuşaması denir.
Ağaç + a = Ağaca
Bıçak + ı = Bıçağı
Dolap + a = Dolaba
Kaçak + ı = Kaçağı
Fert + i = Ferdi
Cevap+ ı = Cevabı
Yurt + u = Yurdu
Amaç + a = Amaca
✔ Utku’nun kulağı dün geceden beri ağrıyordu.
✔ Tüm bildiklerinizi kağıda yazınız.
✔ İnadı bırakın da küskünlüğe son verin.
✔ Biz onunla kardeş gibiyiz ekmeği bölüp de birlikte yeriz.
✔ Kitabı aldım ve okudum.
✔ O kadar uyarmama rağmen yine ağaca çıkmış.
ÜNLÜ DÜŞMESİ
İki heceli ve ikinci hecesinde “ı, i, u, ü” dar ünlüleri bulunan bazı sözcükler ünlü harfle başlayan bir ek aldıklarında sözcüğün ikinci hecesindeki “ı, i, u, ü” dar ünlü harf düşer. Bu duruma Ünlü Düşmesi adı verilir.
Omuz + um = Omzum
Oğul + um = Oğlum
Gönül + ünüz = Gönlünüz
Akıl + ınız = Aklınız
Fikir + iniz = Fikriniz
Ağız + ım = Ağzım
Burun + u = Burnu
Bağır + ım = Bağrım
Beyin + i = Beyni
Beniz + im = Benzim
Boyun + un = Boynun
✔ Bebek ağzınını kocama açtı.
✔ Burnuma kötü kokular geliyor.
✔ Koynuna baş basıp uyudu.
✔ Alnımız açık, başımız dik.
✔ Babası oğluna hadi gidiyoruz diye seslendi.
✔ Aklın varsa onunla konuşmamalısın.
✔ Bana kimse fikrimi sormadı.
✔ Karnım çok kötü bir şekilde ağrıyor.
✔ Cam açık uyuduğum için boynum tutulmuş.
✔ Resmin hala bende duruyor.
✔ Beynim ameliyattan sonra hasar görmüş.
✔ Fikrime saygı duymanızı beklerim.
✔ Burnuma mutfaktan güzel kokular geldi.
✔ Bunca seneden sonra sabrı kalmamıştı.
ÜNLÜ DARALMASI
Kökü ya da gövdesi “a, e” sesli harflerinden biri ile biten fiiller “-yor” şimdiki zaman ekini aldıklarında fiilin sonunda bulunan “a, e” ünlü harfi “yor” ekinin etkisiyle daralarak “ı, i, u, ü” dar ünlülere dönüşür. Bu değişime “Ünlü Daralması” denir.
Gizle + yor - um =Gizliyorum
Dinle + yor - uz = Dinliyoruz
Kapla + yor = Kaplıyor
Oyna + yor - lar = Oynuyorlar
Anla + yor - sun = Anlıyorsun
Planla + yor = Planlıyor
Bekle + yor - um = Bekliyorum
Cevapla + yor - lar = Cevaplıyorlar
İzle + yor - uz = İzliyoruz
“de” ve “ye” fiilleri ünlü ile başlayan bir ek alırken araya “y” kaynaştırma harfi girer. Bu kaynaştırma harfinin daraltıcı etkisi ile “de” ve “ye” fiillerinin sonlarında bulunan “e” ünlüsü daralarak “i” olur.
De – (y) – ecek > Diyecek
Ye – (y) – ecek – sin > Yiyeceksin
✔ Gurbetteki babasını çok özlüyor.
✔ Ne zamandır bize ziyarete gelmiyor.
✔ İki gündür evin duvarını boyuyoruz.
✔ Mutlu bir hayat sürmeyi düşlüyor.
✔ Sanatçı çok güzel şarkı söylüyor.
✔ İnsan evladını her dakika özlüyor.
✔ Arkamızdan hızla gelen araç bizi solluyordu.
✔ Sabahtan akşama kadar yemek yiyor.
✔ En çok beklediğim dizi şimdi başlıyor.
✔ İnatla bu sorunu çözmüyor.
ÜNSÜZ TÜREMESİ
Sözcüğün aslında olmadığı halde sözcüğe ek getirildiğinde ya da sözcüğün başka bir sözcükle birleşmesi sonucunda bir sesin ortaya çıkmasına Ünsüz Türemesi denir.
✔ Af + etmek = Affetmek
✔ Ret + etmek = Reddetmek
✔ Zan + etmek = Zannetmek
✔ Hak + ı = Hakkı
✔ Ret + ı = Reddi
✔ Senin bana olan sevgini hissettim.
✔ Bu sırrı kimseye söyleme.
✔ Rabbim, dualarımı kabul et.
✔ Tıbbın yapabileceği bir şey kalmamıştır.
✔ Herkese haddini bildirmeye geldim.
✔ Bu kararın reddine kim karşı çıktı
✔ Şekere gelen zammı duyunca üzüldü.
monash.pw
5. sınıftürkçetürkçe dersiders notukonu özetleriçalışma notlarıözetlerders anlatımses bilgisiünsüz benzeşmesiünsüz yumuşamasıünlü düşmesiünlü daralmasıünsüz türemesi
Benzer Türkçe Ders Notları
5. Sınıf Türkçe Dersi Ses Bilgisi Ders Notu Hakkında Yorum Yazın
5. Sınıf Türkçe Dersi Ses Bilgisi Ders Notu Hakkında Yazılan Yorumlar
Ecem Çok güzel di ve iyi anlatmış da
Fatih Can aytan Hiç Bir Şey Değil
Yazılan 2 yorum görüntüleniyor
5. Sınıf Türkçe Dersi Ses Bilgisi Ders Notu Ders Notu
Türkçe Ders Notları (Konu Anlatımlar)
Adnan Baran ÖNER tarafından hazırlanan konu anlatımlardır. Düzenli ve renkli bir şekilde hazırlanmıştır. Örnek bölüm:
İkilemeler, aşağıdaki biçim ve anlam ilişkileriyle oluşturulabilir:
1. Aynı Sözcüğün Tekrarı Yoluyla: uzun uzun, iri iri, koca koca, kötü kötü, bile bile, baş başa …
2. Eş Anlamlı Sözcükler Yoluyla: ses seda, akıllı uslu, güçlü kuvvetli, köşe bucak, deli divane …
3. Yakın Anlamlı Sözcükler Yoluyla: ak pak, doğru dürüst, eş dost, kılık kıyafet, yalan yanlış …
4. Zıt Anlamlı Sözcükler Yoluyla: er geç, iyi kötü, az çok, aşağı yukarı, irili ufaklı, bata çıka …
5. Yansıma Sözcükler Yoluyla: horul horul, mışıl mışıl, küt küt, çıtır çıtır, şırıl şırıl, vız vız …
6. Biri Anlamlı Diğeri Anlamsız Sözcükler Yoluyla: eski püskü, eğri büğrü, yarım yamalak, çer çöp, sıkı fıkı, yırtık pırtık, tek tük …
7. İki Anlamsız Sözcük Yoluyla: abuk sabuk, eciş büçüş, ıvır zıvır, abur cubur, mırın kırın …
[alert-announce][wp-svg-icons icon=&#;pencil-2&#; wrap=&#;i&#;] 5. Sınıf Türkçe Ders Notları[/alert-announce]
[alert-announce][wp-svg-icons icon=&#;pencil-2&#; wrap=&#;i&#;] 6. Sınıf Türkçe Ders Notları[/alert-announce]
[alert-announce][wp-svg-icons icon=&#;pencil-2&#; wrap=&#;i&#;] 7. Sınıf Türkçe Ders Notları[/alert-announce]
[alert-announce][wp-svg-icons icon=&#;pencil-2&#; wrap=&#;i&#;] 8. Sınıf Türkçe Ders Notları[/alert-announce]