Dalton Atom Modeli
Maddenin en küçük yapıtaşı atomdur.
Atom parçalanamaz.
Atom içi dolu bir küre şeklindedir.
Bir elementin tüm atomları aynıdır.
Farklı element atomları her yönüyle farklı özelliktedir.
Kimyasal tepkimelerde atomlar yeniden düzenlenir.
Bir bileşiği oluşturan atomların kütleleri arasında tam sayılarla ifade edilen belirli bir oran vardır.
Dalton atom modelinin yetersizliği
Atom boşluklu bir yapıya sahip olup içi dolu bir küre şeklinde değildir.
Fladyoaktif tepkimelerle atom parçalanabilir.
Bir elementin tüm atomları özdeş değildir. Nötron sayıları farklı olan izotop atomlar vardır.
Farklı elementlerin atomları her yönüyle farklı özellik göstermez. İzobar atomlar aynı kütleye sahip farklı atomlardır.
Thomson Atom Modeli
Üzümlü kek modeli olarak bilinir.
Atomda (+) ve (-) yüklü tanecikler bulunur. Bu taneciklerin sayıları birbirine eşittir yani atom nötrdür.
Atom (+) yüklü bir küre şeklindedir. (-) yüklü tanecikler bu küreye homojen olarak dağılmıştır.
Atom yarıçapı yaklaşık 108 cmdir.
Thomson atom modelinin yetersizliği
Nötronlardan bahsetmemiştir.
Elektronlar (+) yüklü küreye homojen olarak dağılmıştır. ifadesi yanlıştır. Elektronlar çekirdekten belirli uzaklıktaki orbital denilen bölgelerde bulunur.
Atom (+) yüklü bir küre şeklinde değil boşluklu yapıdadır.
Rutherford Atom Modeli (çekirdekli Model)
(+) yüklü protonlar çekirdek denilen çok küçük bir hacimde toplanmıştır.
Elektronlar çekirdek çevresindeki boşlukta hareket eder.
Atom boşluklu bir yapıya sahiptir.
Çekirdeğin hacmi atom hacmi yanında çok küçüktür.
Protonların kütlesi atom kütlesinin yaklaşık yarısı kadardır.
Atomdaki (+) ve (-) yüklü taneciklerin sayısı birbirine eşittir.
Rutherford atom modelinin yetersizliği
Elektronların hareketini açıklayamamıştır.
Çekirdekte protonun kütlesine yakın yüksüz taneciklerinin bulunması gerektiğini öngörse de ispatlayamamıştır.
Nötronların varlığı ilk olarak yılında Chadwick tarafından deneysel olarak kanıtlanmıştır.
Bohr Atom Modeli (Yörüngeli Model)
Elektronlar çekirdek çevresinde dairesel yörüngelerde hareket eder.
Elektronların bulunduğu bu dairesel yörüngelere temel enerji düzeyleri denir.
Temel enerji düzeyleri n = 1, 2 ,3 4 tamsayılarla ya da K, L, M, N gibi büyük harflerle gösterilir.
Elektronun en düşük enerjili konumda bulunmasına temel hal denir.
Atoma enerji verilerek elektronun daha yüksek enerjili yörüngelere çıkarıldığı duruma uyarılmış hal denir.
Uyarılmış atom kararsızdır. Temel hale dönerken ışıma yapan
Bohr atom modelinin yetersizliği
Bohr, tek elektronlu atom ve iyonların spektrumlarını incelemiş ancak çok elektronlu atomların yapısını açıklayamamıştır.
Elektronların dairesel yörüngelerde bulunduğu ifadesi modern atom teorisine göre yanlıştır.
Modern Atom Teorisi ( ve sonrası)
Atom, proton, nötron ve elektron taneciklerinden oluşur.
Protonlar (+) yüklü, nötronlar yüksüz, elektronlar ise (-) yüklü taneciklerdir.
Proton ve nötronlar atomun çekirdeğinde, elektronlar ise çekirdekten belirli uzaklıktaki orbitallerde bulunur.
Elektron hem kendi etrafında, hem de çekirdek çevresinde dönme hareketi yapar.
Elektron çekirdekten uzaklaştıkça potansiyel enerjisi artar, kinetik enerjisi azalır.
Bir elementin tüm atomlarındaki proton sayısı birbirine eşittir. Nötron sayısı farklı olabilir.
Nötr atomda elektron sayısı proton sayısına eşittir.
Atomun kütlesinin büyük bir kısmı Çekirdekte toplanmıştır. Elektronların kütlesi çekirdeğin kütlesi yanında ihmal edilir.
Atomun yarıçapı çekirdeğin merkezinden elektronun bulunduğu son enerji düzeyine kadar olan uzaklıktır.
Çekirdeğin hacmi atom hacmi yanında ihmal edilir.
(+) yüklü çekirdek ile (-) yüklü elektronlar arasında elektrostatik bir çekim vardır. Bu çekim elektronun dönmesinden kaynaklanan merkez kaç kuvveti ile dengelenir.
Modern atom modelinin öncüleri De Broglie, Heisenberg ve Schrödingerdir.
1-KİMYA BİLİMİ
BİLAL SAVAŞ
KİMYA ÖĞRETMENİ
KİMYA BİLİMİ
Anahtar kavramlar: bileşik, bilim insanı, element, formül, kimya, laboratuvarda güvenlik, madde, sembol, simya
b. Kimya biliminin gelişim süreci ele alınırken Mezopotamya, Çin, Hint, Mısır, Yunan, Orta Asya ve İslâm
uygarlıklarının kimya bilimine yaptığı katkılara ilişkin okuma parçası verilir.
c. Simyadan kimyaya geçiş sürecine katkı sağlayan bilim insanlarından bazılarının (Empedokles,
Democritus, Aristo, Câbir bin Hayyan, Ebubekir er-Razi, Robert Boyle, Antoine Lavoisier) kimya bilimine ilişkin
çalışmaları kısaca tanıtılır.
a. Biyokimya, analitik kimya, organik kimya, anorganik kimya, fizikokimya, polimer kimyası ve endüstriyel kimya
disiplinleri kısaca tanıtılır.
b. İlaç, gübre, petrokimya, arıtım, boya-tekstil alanlarının kimya ile ilişkisi belirtilir.
c. Kimya alanı ile ilgili kimya mühendisliği, metalurji mühendisliği, eczacı, kimyager, kimya öğretmenliği
AŞ
meslekleri tanıtılır.
V
Günlük hayatta sıklıkla etkileşimde bulunulan elementlerin adlarını sembolleriyle eşleştirir.
b. Periyodik sistemdeki ilk 20 element ve günlük hayatta sıkça kullanılan krom, mangan, demir, kobalt, nikel,
bakır, çinko, brom, gümüş, kalay, iyot, baryum, platin, altın, cıva, kurşun elementlerinin sembolleri tanıtılır.
Bİ
a. Kimyada kullanılan sağlık ve güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri [yanıcı, yakıcı, korozif, patlayıcı, tahriş edici,
zehirli (toksik), radyoaktif ve çevreye zararlı anlamına gelen işaretler] tanıtılır.
b. İş sağlığı ve güvenliği için temel uyarı işaretlerinin bilinmesinin gerekliliği ve önemi vurgulanır.
a. Na, K, Fe, Ca, Mg, H2O maddelerinin insan sağlığı ve çevre için önemine değinilir.
b. Hg, Pb, CO2, NO2, SO3, CO, Cl2 maddelerinin insan sağlığı ve çevre üzerindeki zararlı etkileri vurgulanır.
Kimya laboratuvarında kullanılan bazı temel malzemeleri tanır.
Beherglas, erlenmayer, dereceli silindir (mezür), pipet, cam balon, balon joje, büret ve ayırma hunisi gibi
laboratuvarda bulunan temel araç gereçler tanıtılır.
Bİ
LA
L
SA
VA
Ş
Bİ
LA
L
SA
VA
Ş
Bİ
LA
L
SA
VA
Ş
Bİ
LA
L
SA
VA
Ş
Kimya Bilimi
Günlük hayatta sıklıkla etkileşimde bulunulan elementlerin adları sem-
Neler Kazanılacak? bolleriyle eşleştirilirken
a) Element tanımlanacak,
b) Periyodik sistemdeki ilk 20 element ve günlük hayatta sıkça kullanılan krom, mangan, demir, ko-
balt, nikel, bakır, çinko, brom, gümüş, kalay, iyot, baryum, platin, altın, cıva, kurşun elementlerinin
sembolleri tanıtılacaktır.
ELEMENT
Aynı proton sayısına sahip tek tür atomlar topluluğuna element
denir. Elementlerin bazı özellikleri aşağıda verilmiştir.
• Tek tür atomdan oluşur.
• Saf maddedir.
• Homojendir.
• Belirli ayırt edici özellikleri vardır (erime noktası, kaynama nok-
tası, yoğunluk gibi).
• Kimyasal ve fiziksel yöntemlerle ayrıştırılamaz.
• Sembollerle gösterilir (Tablo ).
Ş
• Günümüzde elementin varlığı bilinmektedir. Bu elementler-
den 92 tanesi doğal, diğerleri ise yapaydır, laboratuvarda üretil-
VA
ELEMENT SEMBOLLERİ
Elementlerin sembollerle gösterilmesi yazım kolaylığı sağlar. Bü-
tün dünyada ortak bir bilim dili oluşturur.
Tablo ’de, periyodik cetveldeki ilk 20 elementin isimleri ve
sembolleri verilmiştir.
Potasyum K Kalsiyum Ca
34
Kimya Bilimi
Tablo ’de günlük hayatta sıkça karşılaşılan ve bilmeniz gereken bazı elementlerin adları ve sem-
bolleri verilmiştir.
Tablo Günlük Hayatta Sıkça Karşılaşılan Bazı Elementler ve Sembolleri
a) Bileşik tanımlanacak,
SA
b) H2O, HCl, H2SO4, HNO3, CH3COOH, CaCO3, NaHCO3, NH3, Ca(OH)2, NaOH, KOH, CaO, NaCl bile-
şiklerinin yaygın adları tanıtılacaktır.
L
LA
BİLEŞİK Tablo Yaygın Olarak Kullanılan Bazı Bileşiklerin Yaygın Adları
Farklı elementlerin belirli oranlarda,
Bİ
35
Kimya Bilimi
Deney sırasında deneyi yapan kişi deney ortamından ayrıl-
BİLİYOR MUSUNUZ?
mamalıdır.
Acil durumlarda aranacak
Kimyasal maddelerin ambalajları üzerindeki etiketler koparıl-
numaralar
mamalı, karalanmamalı, şişelerden sıvı akıtılırken etiket ta-
rafı yukarı gelecek şekilde tutulmalıdır. Etiketleri bozulmuş Acil ilk yardım:
ambalajlar kullanılmamalıdır. Zehir danışma merkezi:
İtfaiye:
Katı ve sıvı atıklar lavabolara dökülmemeli, etiketlerle belir-
lenmiş atık kaplarına atılmalıdır.
Kullanılmış deney malzemeleri yıkanmalı kesinlikle kirli bıra-
kılmamalıdır.
Laboratuvardan çıkar çıkmaz eller hemen yıkanmalıdır.
Herhangi bir sağlık problemi olan öğrenci, öğretmenini bilgi-
lendirmelidir.
Öğretmenin onay vermediği hiçbir işlem ve deney yapılma-
malıdır.
Kimyasal maddelerin üzerinde yer alan sağlık ve güvenlik amaçlı temel uyarı işaretlerine risk piktog-
ramları denir. Bu işaretler ve anlamları aşağıda verilmiştir.
SA
Yanıcı Maddeler
Üzerinde Görsel işaretini bulunduran maddeler yanıcı ve par-
L
Yakıcı Maddeler
Görsel ʼteki işaret yakıcı ve kolay tutuşabilir maddelerin bu-
lunduğu kapların üzerinde görülür. Bu maddelerle çalışırken koruyucu
tedbirler alınmalıdır (gözlük, eldiven, önlük vb.).
Yakıcı maddeler; kâğıt, ahşap gibi yanıcı malzemelerle temas etti-
rilmemelidir.
Oksijen, klor, nitrik asit, hidrojen peroksit gibi maddelerin bulun-
duğu kapların üzerinde yer alır. Görsel Yakıcı maddeler
39
Kimya Bilimi
Tahriş Edici Maddeler
Görsel ʼteki uyarı işaretini bulunduran maddeler ciltte, göz-
de ve solunum yollarında tahrişe neden olur. Tahriş edici maddeler
vücut ile temas ettirilmemeli, bu maddelerin buharı kesinlikle solun-
mamalıdır. Korunma amaçlı gözlük, eldiven, önlük vb. kullanılmalı-
dır.
Bu işaretin bulunduğu madde ile çalışırken ortam havalandırıl-
malıdır. Tahriş edici maddelerin cilde temas etmesi durumunda cilt
Görsel Tahriş edici maddeler bol su ile yıkanmalı, alerji belirtisi varsa tıbbi bir kurumdan destek
alınmalıdır.
Sodyum hipoklorit, etil alkol gibi maddelerin bulunduğu kapla-
rın üzerinde yer alır.
Patlayıcı Maddeler
Görsel ʼdaki işaret yanlış kullanıldığında patlamaya sebep
olacak kimyasal maddelerin üzerinde bulunur.
Bu maddeler; kıvılcım, ısınma, alev, vurma, çarpma ve sürtün-
me etkisi ile patlayabileceği için ateş, kıvılcım ve ısıdan uzak tutul-
malıdır.
Görsel Patlayıcı maddeler
Nitrogliserin gibi maddelerin bulunduğu kapların üzerinde yer
alır.
Ş
Zehirli (Toksik) Maddeler
VA
Radyoaktif Maddeler
Çevresine radyasyon yayan ve canlı dokularda kalıcı hasarlara
neden olan madde ve yerlerde Görsel ʼdeki uyarı işareti bulunur.
Çok tehlikelidirler. Bu işaretin bulunduğu bölgelerde dolaşılma-
malı, koruyucu giysiler kullanılmalıdır.
GEZEREK ÖĞRENİN
Görsel Çevreye zararlı maddeler
Çevrenizde bulunan kimya ile ilgili sanayi kuruluşlarına ilgili ma-
kamlardan izin alarak teknik gezi düzenleyiniz. Bu kurumlarda iş
sağlığı ve güvenliği ile ilgili nelere dikkat edildiğini öğreniniz. Edin-
diğiniz bilgileri ve fotoğrafları arkadaşlarınızla paylaşınız.
40
KARGO BEDAVA
Kurumsal Fatura
Satıcı : Çakıroğlu Kitap Kırtasiye
Koleksiyona Ekle
11 saat 16 dakika içinde sipariş verirsen en geç yarın kargoda!
favori
ÜRÜNÜN TÜM ÖZELLİKLERİ
Ürünün Diğer Satıcıları (3)
Okulyolum
23 saat 16 dakika içinde sipariş verirsen en geç yarın kargoda!
Onsima
Hızlı Teslimat: 1 gün içinde kargoda
Rokkom
11 saat 16 dakika içinde sipariş verirsen en geç yarın kargoda!
Henüz Yorum Yazılmamış.