99 Depremi Büyüklüğü

17 Ağustos 1999 günü saat 03.02’ de meydana gelen Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından merkez üssü İzmit Kocaeli olarak açıklanan 7.4 şiddetindeki deprem bölgemizde de derin yaralar açtı.

Marmara depremi olarak anılan bu deprem özellikle İzmit, Adapazarı, Yalova ile İstanbul, Bursa ve Eskişehir’ in bir kısmı ile Düzce, Gölyaka, Cumayeri, Çilimli ve Gümüşova ilçelerinde can ve mal kaybına neden oldu.

17 Ağustos deprem felaketinde bölgemizde en fazla can ve mal kaybı Düzce, Gölyaka, Cumayeri, Çilimli ve Gümüşova ilçelerinde meydana geldi. Toplam 270 kişinin hayatını kaybettiği depremde 685 kişi enkaz altından kurtarıldı. 1157 kişi de yaralanarak  çeşitli hastanelerde tedavi altına alındı.

7.4 şiddetindeki ilk büyük sarsıntı ve ardından gelen artçı depremler sonucunda 3132 konut ve 692 işyeri tamamen yıkıldı. Birçok resmi ve özel kuruluş yıkılırken, önemli bir kısmıda ağır hasarlı hale geldi. Düzce Belediyesi binası, Düzce Devlet Hastanesi, Düzce Lisesi, Teknik Eğitim, Orman ve Tıp Fakültelerinin bulunduğu bina ağır hasarlı binalar arasındaydı. Devlet hastanesinin birçok bölümlerinin depremden zarar görmesi nedeniyle acil sağlık hizmetleri hastane bahçesinde kurulan çadırlarda verildi. Enerji hatlarında meydana gelen ağır hasar nedeniyle deprem sonrasında ilçe merkezleri ve köylere bir hafta elektrik verilemedi. Telefon hatlarındaki hasar nedeniyle iletişim sağlanamaması hayatı daha da güçleştirdi.

Evleri yıkılan ve hasar görenler için Düzce’ nin çeşitli kesimlerinde 28 çadırkent kurulu. Kızılay ve Sivil Savunma Müdürlüğü’ nün yanısıra, İzlanda, İspanya, Çin, Japonya, ABD, Finlandiya, İsviçre, Almanya ve Pakistan’ dan gelen çadırlarla çadırkentlerdeki çadır sayısı 3073 adet oldu. Alt yapısı oluşturulan, sağlık hizmetleri verilen çadırkentlerde ayrıca polis karakolalrı da oluşturuldu. İlçe merkezlerinde oluşturulan çadırkentlerin yanısıra vatandaşlarda kendi imkanları ile evlerinin yakınlarına kurdukları çadırlarda barındılar. Özellikle devam eden artçı sarsıntılar nedeniyle uzun süre, evi sağlam olan vatandaşlar da çadırlarda kalmayı tercih ettiler.

Depremzede ailelerin geçici olarak barınması için prefabrike konutların yapımına da hemen geçildi. İlk etapta Kiremitocağı bölgesinde biri 182, diğeri 42 konutluk prefabrike inşaatına başlandı. Bunun dışında Fevzi Çakmak doğu ve batı bölgelerinde toplam 368 prefabrike konut yapımına geçildi. Biten konutların hak sahiplerine dağıtımı da kura ile gerçekleştirildi. Bu arada kesin hasar tespit raporuna göre konutu yıkık ve orta hasarlı olanlara mal sahib yada kiracı olduğuna bakılmaksızın ayda 100 milyon lira olmak üzere bir yıl süreyle geçici barınma yardımı yapıldı.

Depremzedeler henüz yaralarını sarmak üzereyken 87 gün sonra ikinci deprem geldi: 12 Kasım 1999...

AFET BÖLGE KORDİNATÖR VALİLİĞİ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

17 AĞUSTOS 1999 DEPREMİ RAPORU

 Deprem 17 Ağustos 1999 da saat 03.02 de 40.70 kuzey enlemi ile 29.91 doğu boylamının tarif ettiği bölgede, İzmit'in 11 km. güney doğusunda meydana gelmiştir. Depremin büyüklüğü çeşitli kuruluşlar tarafından değişik değerlerde bildirilmiş ise de, moment büyüklüğü 7.4 ve yüzey dalgası büyüklüğü 7.8 değerleri civarında değişmektedir. Depremin odak derinliğinin 10-15 km. olduğu ve sağ atımlı 120 km. civarında bir fay hareketi ortaya çıktığı yapılan incelemelerle belirlenmiştir. Ana deprem dalgasının ardından büyüklüğü 4.0-5.0 değerlerinde olan çok sayıda artçı depremler meydana gelmiştir.

 Deprem merkez üssüne en yakın ivme kaydı İzmit meteroloji istasyonundan alınmıştır. Buna göre maksimum ivmi kuzey-güney doğrultusunda 163 mG, doğu batı doğrultusunda 220 mG ve düşey doğrultuda 123 mG'dir. Görüldüğü gibi, üç birleşende birbirleri ile kıyaslanabilir büyüklüktedir.

 17 Ağustos depremi karada İzmit körfezi ile Düzce güneybatısı arasında yaklaşık 120 km. uzunluğunda bir güney kırığı meydana getirmiş olup bu kırık üzerinde 4.2 m.ye varan sağ-yanal yer değiştirmeler meydana gelmiştir. Yapılan arazi gözlemlerine göre, faylanma genelde 4 segmentten oluşmaktadır ve İzmit körfezi ile Akyazı arasında kalan segmenti ana kırığı oluşturmaktadır. Kırığın üzerinde yer alan TEM otoyolu en az üç yerde kırık tarafından kesilerek yolun yer yer 200 m. Uzunluğundaki bölümünü deforme etmiş olup üst geçitlerin yıkılmasına veya kullanılamaz hale gelmesine sebep olmuştur. İzmit-Arifiye tren yolu Arifiye batısında ve özellikle Tepetarla köyü yakınlarında 2.7 metreye varan sağ-yanal ötelenmelerle deforme olmuştur. Tren yolunun Arifiye batısındaki deformasyonda 1 m.lik yükselmelerde gözlenmiştir. Yüzey kırığı üzerinde yer alan siteler ve köylerde de yoğun hasar ve yıkım gözlenmiştir. Bu deprem sırasında bu kırığın yakınında yer alan ve özellikle suya doygun alüvyon zeminlerde başta Adapazarı, İzmit, Gölcük, Yalova ve Akyazı, Düzce olmak üzere bir çok yerleşim biriminde aşırı yıkımlara sebep olmuştur. Faylanma dışında Adapazarı içinde sokaklarda meydana gelen deformasyonlar ile Gölcük ve Sapanca Gölü kıyılarında meydana gelen göçmeler kuvvetli yer sarsıntısı ile ilgili olup hasarların yoğunlaşmasına sebep olmuştur.

 Bu deprem öncesinde İzmit körfezi ve çevresinde deprem potansiyelinin yüksek olduğu yalnız tarihsel deprem kayıtlarına dayanılarak değil, GPS ölçümleri sonuçlarının değerlendirilmesi ile de farklı grupların yaptığı çalışmalarda ileri sürülmüştür. Bu verilere göre bu alanda en son depremlerin 1719 ve 1754 yıllarında meydana geldiği ve buradaki hızların 10-15 mm/yıl olduğu gözönüne alınırsa, bu faylar üzerinde bu deprem sırasında meydana gelen yer değiştirmelerle çok uyumlu olduğu anlaşılmaktadır. Bunun yanısıra Kuzey Anadolu fayı üzerinde 1939 yılında başlayan 6 büyük depremin batıya doğru göçü sonucunda Kuzey Anadolu Fay zonunun toplam 900 km.lik kısmı kırılmış ve kırıklarda 7.5 m. ve çevresinde bu depremler sebebiyle stresin yükseldiğini ortaya koymuştur.

 İzmit körfezi, İzmit Kuzey Anadolu fayının kuzey kolu üzerinde yer almaktadır ve bu yapı bir seri basenlerden oluşmaktadır. İzmit körfezine boşalan nehirler jeolojik süreç içerisinde Gölcük, Hersek, Kavaklı deltalarını ve Sapanca Gölü ile İzmit körfezi arasındaki geniş ve uzun alüvyon düzlüğünü oluşturmuştur. Bu alanlarda, zemin profili genelde çok kalın, yumuşak-orta katı kil veya gevşek kum tabakalarından oluşmaktadır. Diğer bir deyişle, Kuzey Anadolu Fay Hattının Marmara denizinin güneyi boyunca uzandığı bölgede hem sismik aktivite çok yüksek ve hem de zemin koşulları son derece elverişsizdir. Çeşitli projelerle ilgili olarak bölgede yapılan zemin araştırmaları, zemin tabakalarının sıkışabilme özelliğinin çok yüksek olduğunu ve ayrıca bazı bölgelerdeki zeminlerin sıvılaşma potansiyeli gösterdiğini ortaya koymuştur.

17 Ağustos 1999 Depremi

Depremin Büyüklüğü : Mw= 7.4

Enlem-Boylam : 40.709 Kuzey-29.998 Doğu

Odak Derinliği (h) : 9 km.

Faylanma Mekanizması : 1. Düzlem: 92/89/-177

2. Düzlem: 2/87/-1

Deprem Oluş Süresi : 15 saniye

Yüzey Kırığı : Karada gözlenen mak. 140 km.