a priori nedir felsefe / A priori ne demek ? - Felsefe Haberleri

A Priori Nedir Felsefe

a priori nedir felsefe

A PRİORİ (ÖNCEL BİLGİ)
A priori bilgi deneyimlenmemiş bilgi demektir. Deneyden önce deneyden bağımsız anlamlarına gelen bir felsefi terimdir. Zihinsel süreçlerimize ait deneylerdir. A priori kesin bilgidir. A priori bilgiler &#; Apaçık Doğrular&#;dır. Örneğin &#;Tanrı vardır&#; diyebiliriz ancak bunun deneyi yapılamaz veya henüz yapılamamıştır.  Bu nedenle bu iddia yanlışlanamaz dolayısıyla kesin yani a priori bilgidir. A priori bilgiler kesin olarak bilinen şeyler olduğu için sonuçları doğru&#;da olabilir yanlışta olabilir.

A POSTERİORİ (SONSAL BİLGİ)
A posteriori bilgi deneyimlenmiş bilgi anlamına gelir. Bu yönüyle A priori bilginin tam zıttıdır. A posteriori bilgi deneyden sonra ve deneyle elde edilmiş bilgi anlamına gelir. Bu bilgi türünde apaçık doğrular ancak deneyden sonra ve her deneyde aynı sonuç alınıyorsa meydana gelir.
A posteriori bilgiye deneyle bilinen doğrular diyebiliriz.

RÖLATİVİZM (GÖRECELİK)
Rölativizm &#;Algı&#;dır. Bilgi kişiden kişiye göre değişkenlik gösterir yani kişilerin algısına göre bilgi değişebilir. Dolayısıyla bilgi algıdır. Olduğundan başka türlü olması çelişki yaratmayan şeylerdir bilgi. Örneğin Dünyanın yörüngesinin elips şeklinde olduğu insanlık tarafından gönderilen sayısız araçla defalarca görüntülü olarak kanıtlanmıştır dolayısıyla bu a posteriori bilgidir ancak uzaya gönderilen araçların bazıları çıktılarında Dünyayı kare şeklinde bazıları da üçgen şeklinde görseydi bu rölativizm konusu olurdu.

Hakikat veya Doğruluk: Hakikatin karşıtı doğruluktur. Var olanı olduğu şekliyle ifade eden bilgidir.
&#;Tanrı vardır cismi şöyledir özellikleri böyledir Tanrının varlığı hakikattir doğrudur diyebilriz fakat realite veya gerçektir diyemeyiz&#; O halde a priori  yani deneyime dayanmayan bilgiler hakikat veya doğruluk konusu olabilirler.

Realite veya Gerçeklik: Zihnimizden bağımsız ve gerçekte var olan bilgidir.
&#;Dünya ben olsam da elips şeklindedir olmasam da bunu bilsem de bilmesem de elips şeklindedir çünkü bu bilgi realitedir ve benim zihnime göre değişmez&#;
O halde Realite veya gerçekliğin konusu a priori bilgiler olamaz çünkü zihnimizden bağımsız gerçekler deneyim olmadan bilinemez.

DİYALEKTİK
Bir düşünce zorunlu olarak başka bir bilgiden çıkar. Mutlak öncüllere bağlı olarak bir şeyin var olabileceğini düşünür. Örneğin, annen baban olmazsa sende olmazsın sen varsan senin çıktığın da bir şey olmak zorundadır ve aynı şekilde onların da çıktığı bir nokta olmak zorundadır. Bunuda Tez, Antitez ve Sentez olarak belirtir.

Tez-Antitez=Sentez
Tez: Bilgidir.
Antitez: Tezdeki çelişkileri açığa çıkarır.
Sentez= Tez ve Antitez&#;deki doğruları bir araya getirir ve sonuca ulaşır.

BİLGİNİN DOĞASI VİDEOMUZ

Bilginin Doğası a priori, a posteriori, rölativizm, diyalektik imajı

BU FELSEFE MAKALESİ SİZE NE HİSSETTİRDİ?

a posterioria prioribilginin doğasıdiyalektik nedirgörecelik nedirrölativizm nedir

Son Güncellenme:

Bilim ile önemli oranda çatışan a priori, felsefenin en dikkat çekici yönlerinden biridir. Hatta günümüzde yapısı ve durumu hala tartışılan, kesinlik kazanmayan bir ön bilgi olarak da ifade etmek mümkündür.

A Priori Ne Demek?

Kelime anlamı üzerinden bakıldığı vakit a priori, ‘Önsel ya da önsezi ve ön bilgi’ bir şekilde ele almak mümkün. Aynı zamanda herhangi bir durumun bir öncesi ya da önceki şeklinde ifade edilebilmektedir. Günlük yaşamda kelime anlamı üzerinden çok fazla kullanılmasa bile, felsefi yönden önemli bir yere sahip unsurlar içerisinde gelmektedir. Felsefe ile ilgilenen birçok kişinin de ilgisini çeken ve bilim ile çatışan önemli düşüncelerden biri olarak öne çıktığını söylemek mümkün.

Felsefede A Priori Nedir, Ne Anlama Gelir?

A piori özellikle felsefe üzerinden ele alınmakta ve incelenmektedir. Özellikle deneyden önce olan anlamında kalıplaşmış biçimdir. Deneyden sonra olan anlamındaki A posteriorinin karşıda olarak da anlatmak mümkün. Yani herhangi bir deneyin getireceği unsur kapsamında, aslında bunu nereden geldiğini anlatan bir öğe olarak öne çıkar.

Ancak bilimsel açıdan A priori konusunda herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. Yani bu konuda hiçbir önsel bilgiden bahsetmek mümkün değildir. Çünkü bilimde herhangi bir şeyin ispatlanması için öncelikle deney ve kanıt gelir. O yüzden bilimsel metot bu tür bilgileri reddeden bir yapıya sahiptir. Özellikle metafizik ile beraber tanrının varlığı gibi unsurlar A piori için verilebilecek en güzel örnekler içerisinde yer almaktadır.

A Priori Nedir, Ne Demektir?

Deneyden önce gelen bilgi anlamındadır. Deneyden sonra olan anlamına gelen a posteriorinin (sonsal) karşıtıdır. Deneyden çıkarsamadığı ve bundan ötürü de deneyden önce olduğu varsayılan bilgi sorunu Antik Çağ yunan düşüncesinde oluşmuş, skolastiklerce geliştirilmiştir, Alman düşünür Kant’ın sisteminde önem kazanmıştır. Her iki terimi de ortaya atan XIV. Yüzyıl skolastiklerinden Albert le Grande de Saxe’tır.

Antik Çağ&#;da Aristoteles tümelden tikele yapılan uslamlamayı önsel kanıt (a priori) ve buna karşı tikelden tümele yapılan uslamlamayı sonsal kanıt (a posteriori) saymıştır. Çünkü birincisinde ussal bir ilkeden, ikincisindeyse duyumlarla algılanan ve bundan ötürü de deneysel olan bilgilerden yola çıkılıyordu. Birincisi önsel bilgiden yola çıkan bir tümdengelim uslamlama, ikincisi sonsal bilgiden yola çıkan bir tümevarım uslamlamasıydı.

Özellikle Hıristiyan metafiziği, tanrının varlığını kanıtlamak için deneyden yaralanmak imkansız bulunduğundan, zorunlu olarak ussal ve bundan ötürü de önsel olan (apriori)’dan yararlanmıştır. Gerçekte hiçbir önsel bilgi bulunmadığı halde önselliğin yüzyıllarca savunulmasının gerçek nedeni bu zorunlulukta monash.pwstfelsefe tarihi bir bakıma böylesine bir savunmanın tarihidir. Fakat bilimsel açıdan hiçbir önsel bilgi yoktur.

A priori inanç, yargı ya da önerme, deneyimden bağımsız olarak bilinen ve doğruluk ya da yanlışlığına, duyumsal ya da içebakışsal tecrübeden önce karar verilen ya da deneyimden tamamen bağımsız olarak doğrulanabilen inanç, yargı ya da önermedir. Metafizik, matematik ve mantıktıktaki birçok kabul a priori’dir.

A priori argüman ya da akıl yürütme ise, öncüllerinden tek tek her biri a priori olarak kabul edilen, tümdengelimsel olarak geçerli argümandır. Örneğin Tanrı’nın varlığına ilişkin Orta Çağ’da ve on yedinci yüzyıl felsefesinde ileri sürülen ontolojik delil de a priori bir delildir. Bunun sebebi âlem ile ilgili bir olgudan yola çıkmayıp, Tanrı’nın varlığını doğrudan doğruya Tanrı kavramından türettiği için a priori argüman denir.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölümü 1. Sınıf “Felsefeye Giriş” ve 3. Sınıf “Çağdaş Felsefe Tarihi” Dersi Ders Notları (Ömer YILDIRIM); “Felsefe Sözlüğü” Orhan Hançerlioğlu

Tweetle

A priori

A priori, kelime anlamı olarak önsel[1] demektir. Ancak genel kullanım alanı olan felsefede, deneyden önce olan anlamında kalıplaşmıştır. Deneyden sonra olan anlamındaki a posteriorinin karşıtıdır.

Bilimsel ve felsefi yazılarda bir teorinin deneysel olarak kanıtlanmadan (ya da çürütülmeden) önce, teoriyi kullanarak elde edilen tahminler için kullanılır. Örneğin; "a priori böyledir."

A priori, genelde deneyle kanıtlanamayacak olgular için kullanılır. Bunun en temel örnekleri dinsel konular ile ölüm ve hayatın başlangıcı, tanrının varlığı, evrenin yapısı gibi metafiziksel savlardır. Bilimsel açıdan hiçbir önsel bilgi yoktur; zira bilimsel metot, bu tip bilgileri reddeder.

Antik Yunan felsefesinde, hiçbir deneye dayanmayan bilgiyi tanımlamak için kullanılan a priori kavramı, Skolastiklerce geliştirilmiş, Alman düşünür Immanuel Kant’ın sisteminde önem kazanmıştır. A priori ve a posteriori terimlerini ortaya atan yüzyıl skolastiklerinden Albert le Grand de Saxe’tır.

Antikçağda Aristoteles tümelden tikele yapılan uslamlamayı önsel kanıt ve buna karşı tikelden tümele yapılan uslamlamayı sonsal kanıt a posteriori saymıştır. Çünkü birincisinde ussal bir ilkeden, ikincisindeyse duyumlarla algılanan ve bundan ötürü de deneysel olan bilgilerden yola çıkılıyordu. Birincisi önsel bilgiden yola çıkan bir tümdengelim uslamlama, ikincisi sonsal bilgiden yola çıkan bir tümevaran uslamlamaydı.

Özellikle Hristiyanmetafiziği, tanrının varlığını kanıtlamak için deneyden yararlanmak imkânsız bulunduğundan, zorunlu olarak ussal ve bundan ötürü de önsel olan a prioriden yararlanmıştır.

Kaynakça[değiştir

nest...

145564 145565 145566 145567 145568

oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır