Giriş Tarihi: 7.3.2022 14:58Son Güncelleme: 7.3.2022 14:58
Kanın bütün insanlarda görevi ve yapısı aynıdır, ama kırmızı kan hücrelerinde ve kan plazmasında bazı proteinlerin varlık durumuna göre değişiklik gösterir, bu değişiklik kan gruplarının oluşmasına sebep olmuştur.
Kan transfüzyonu ve organ nakli için bakılacak olan ilk değer kan grubu uyumudur. Kırmızı kan hücrelerinde A antijeni mevcut ise A kan grubu, B antijeni varsa b kan grubu, hem A hem B antijeni mevcut ise AB kan grubu, kanda hiç antijen yoksa 0 kan grubu oluşur.
Alyuvarlar da RhD antijeni varsa o kan pozitiftir (+), RhD antijeni yoksa negatif ( - ) olur. Birbirlerine kan verebilen kan gruplarını şöyle sıralayabiliriz;
Kan nakli için gerekli ilk şart olan kan gruplarının uyumudur lakin bazı kan gruplarının antijen ve antikor özelliklerine göre bu durum değişkenlik gösterebilir. Kan gruplarının hangi kan gruplarından kan alabildiğini şöyle sıralayabiliriz;
ARKADAŞINA GÖNDER
Hangi Kan Grupları Birbirine Kan Verebilir? A, B, Ab, 0 Rh Kan Grupları Kimlere Kan Verebilir?
Kanda bulunan antikor hücreleri kanın hangi gruba dahil olduğunu sınıflandırma amacıyla incelenerek kan grubu belirlenir. A, B, AB, 0 temel kan grubu isimleri olmakla birlikte A Rh+, A Rh- 0 Rh+, 0 Rh- gibi negatif ve pozitif olarak bilinen kan grupları da bulunur. Yani toplamda 8 adet kan grubu çeşidi bulunur. Hangi kan grubu genel alıcıdır sorusunun cevabı ise AB Rh+ kan grubudur. Gelin diğer cevaplara birlikte bakalım.
Hangi kan grubu herkesten kan alabilir en çok merak edilen noktalardan biridir. Kan grubu AB Rh+ olan bireyler tüm kan gruplarından kan alabilir.
A Rh+: 0 Rh-, 0 Rh+, A Rh-, A Rh+ kan gruplarından,
A Rh-: 0 Rh-, A Rh- kan gruplarından,
B Rh+: 0 Rh-, 0 Rh+, B Rh-, B Rh+ kan gruplarından,
B Rh-: 0 Rh-, B Rh- kan gruplarından,
AB Rh+: Tüm kan gruplarından,
AB Rh-: Tüm Rh- kan gruplarından,
0 Rh+: 0 Rh- O Rh+ kan gruplarından,
0 Rh-: 0 Rh- kan gruplarından kan alabilir.
A Rh+: A Rh+, AB Rh+ kan grubundakilere,
A Rh-: A Rh+, A Rh-, AB Rh+, AB Rh- kan grubundakilere,
B Rh+: B Rh+, AB Rh+ kan grubundakilere,
B Rh-: B Rh+ B Rh- AB Rh+ AB Rh- kan grubundakilere,
AB Rh+: AB Rh+ kan grubundakilere,
AB Rh-: AB Rh-, AB Rh+ kan grubundakilere,
0 Rh+: Tüm Rh+ kan gruplarına,
0 Rh-: Tüm kan gruplarına kan verebilir.
Ağırlıklı olarak bilinen haliyle A Rh+ kan grubu sıklıkla karşılaşılan kan grubu çeşididir. 0 kan grubu ise diğer gruplara göre nispeten daha zor bulunur. AB Rh+ ise kendi kan grubu dışındaki diğer gruplara kan veremez.
Herkes kan vermek için uygun özelliklere sahip olmayabilir. Öncelikle sağlık durumunuz kan bağışı için uygun olmalıdır. Aynı zamanda bağışçı olacağınız kişilere uygun kan grubuna sahip olmanız gerekir.
Kimler kan verebilir sorusunun cevapları birden fazladır. Örneğin belli bir vücut ağırlığının altında olan bireyler kan vermek için uygun değildir. Prosedüre göre elli kilo altında olan yetişkin bireyler kan bağışı yapamayabilir. Belirli bir kalıtsal hastalığa sahip kişiler de kan veremezler. Örneğin; hepatit B, AIDS, hepatit C, sifiliz hastalığına sahip bir birey kan bağışı yapmak için uygun değildir. Bazı kan grupları ise birbiriyle uyuşmaz. Her kan grubu da birbiriyle kan alışverişinde bulunamaz. Hangi kan grubu kime kan verir? A Rh+ ile hangi kan grubu uyuşmaz gibi sorular da merak edilir.
Kan bağışı yaptığınız kişiyle kan grubunuzun uyuşması gerekir. Kan grubunuzun uyuşması için aynı kan grubunda olmanız gerekmez. Aynı kan grubu olmasa dahi bazı kan grupları birbiri arasında kan alışverişi yapabilir. Bu noktada; hangi kan grubu hangisine verir sorusunun cevabı oldukça önemlidir.
Yapılan bilimsel araştırmalar kan vermenin fizyolojik ve psikolojik açıdan faydalı olduğunu ortaya koyar. Belirli aralıklarla yapılan kan bağışı kan hücrelerini yeniler. Kandaki yağ oranını düşürür. Peki hangi sıklıkla kan bağışı yapılmalıdır?
Kan vermek insan sağlığı için faydalı olsa da bunun için belirli bir süre geçmesi gerekir. Uzmanlara göre bu süre bellidir. 1 yılda verdiğiniz toplam kan sayısının dört üniteyi geçmemesi gerekir. Böylece 3 ayda bir kan bağışı yapabilirsiniz. Kan vermek toplumsal ve insani bir görevdir. Faydalı bir eylemde bulunmanın verdiği pozitif hislerle psikolojik olarak daha iyi hissetmenizi de sağlar. Bunun yanı sıra kan vermenin insan sağlığı açısından faydaları da bilimsel çalışmalarla ispatlanmıştır. Kan vermek vücudunuzdaki kan hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olur.
Uzmanlara göre kan bağışı yapacak kişi her şeyden önce sağlıklı olmalıdır. Hangi kan grubu herkese kan verir sorusunun cevabı kadar bağış yaparken dikkat edilmesi gerekenler de önemlidir. Bağış yapacak kişinin; yorgun, halsiz ve aç olmaması gerekir. Kronik bir hastalık ya da düzenli kullanılan bir ilaç varsa kan alacak personelle bu durumlar paylaşılmalıdır. Bağış öncesi istenen formlar eksiksiz bir şekilde doldurulursa herhangi bir sorunun önüne geçilir. Tüm yetişkin bireylerin hangi kan grubu kan verebilir bilmesi gerekir.
Uzmanlar kan bağışı yaptıktan sonra da dikkatli olmanız gerektiğini söyler. Bakalım kan bağışı yaptıktan sonra nelere, neden dikkat etmeniz gerekir?
Kan bağışı sonrası vücudunuzdan sıvı eksilir. Bu nedenle tansiyonunuzda değişiklikler olabilir. Kan bağışı yaptıktan sonra bulunduğunuz yeri hemen terk etmek yerine biraz dinlenebilirsiniz. Kaybettiğiniz sıvı nedeniyle gün içinde bolca su tüketmelisiniz. Aynı zamanda uzmanlar sigara konusunda da bağışçıları uyarır. Kan verdikten sonra 1-2 saat kadar sigara içmemeniz tavsiye edilir.
ANASAYFAYA DÖNMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Kan grubunu belirleyen A ve B genleri, kanda bulunan alyuvarların zarlarında A ve B türü proteinlerden hangisinin yer alacağını belirlerler.[1] Birinin kan grubu A ise, alyuvarlarının zarında yalnızca A türü protein; B ise, yalnızca B türü protein, AB ise her ikisinden de vardır demektir. 0 ise alyuvarların zarında her ikisi de yoktur demektir.[1] Alyuvar çeperinde bulunan ve kan grubunu belirleyen bu proteinlere aglütinojen denir.[1] Ancak kanda, kendinizinkinden ayrı bir kan grubuna ait alyuvar hücrelerinin vücudunuza girmemesini sağlayarak sizi koruyan aglütinin adlı antikorlar bulunur.[1] Protein yapısında olan aglütininler de tıpkı aglütinojenler gibi A ve B türümde olurlar.[1]