Acth Düşüklüğü

Metabolik olayların gerçekleşmesi ve bunun sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi adına, ACTH hormonu büyük öneme sahiptir. Özellikle belirli bir referans aralığı bulunmaktadır ve bu aralık içerisinde kalması sağlık açısından ciddi bir potansiyel teşkil ediyor. Yaşanabilecek olası yükseklik ya da düşüklük, yani referans aralığı dışına çıkması bazı hastalıkların göstergesi olabilmektedir. Böyle durumlarda yapılacak olan test ile beraber değerler ortaya çıkarılır ve buna uygun şekilde uzman doktor kontrolü altında önlem alınır.

ACTH hormonu ve görevi nedir?

Vücutta yer alan hormonların kendine özgü mekanizmaları bulunur. Bu mekanizmalar doğrultusunda ele aldıkları görevler metabolik olaylar üzerinden gerçekleşir. Bunlar içerisinde en önemli hormonlardan biri olarak ACTH bir adım öne çıkmaktadır. Hipofiz bezinden salgılanan ACTH hormonu diğer bir ismi ile Adrenokortikotropik hormon olarak öne çıkmaktadır.

Bu hormonun temel görevi vücutta yer alan kortizon seviyesini dengede tutmaktır. Kortizol ismi ile bilinen bu hormon böbrek üstü bezlerinden salgılanır. Şeker ve tansiyonu dengede tutmak için oldukça önemli bir göreve sahiptir. Buna paralel olarak ACTH hormonu da böylesi önemli bir görevi bulunan kortizol hormonunu dengelemek adına görev üstlenir. Bu denge belirli bir referans aralığı üzerinden ele alınır. Eğer düşük ya da yüksekliği söz konusu olursa yapılacak olan kan testi ile beraber diğer tahliller üzerinden sonuç belirlenir. Böylece sonuca bağlı olarak gerekli tedavi önlemleri uzman doktor ile beraber aşamalı şekilde gerçekleştirilir. Özellikle referans aralığının çok altına inmek ya da çok üstüne çıkmak ciddi durumlar ile karşı karşıya kalınmasına sebep verebilmektedir.

ACTH değer aralığı kaç olmalı?

ACTH hormonunun referans aralığı yani normal değerleri yaşa ve cinsiyete olarak değişkenlik gösterir. Aynı zamanda hastane ve laboratuvara bağlı olarak farklı cihazlar üzerinden ACTH hormonu için değerler farklılık yaratabilmektedir. Ancak standart olarak ele alınmış ve kabul gören belli başlı bir referans aralığı bulunur.

- Yetişkin kadınlar için ele alınan referans aralığı değeri, ‘5 ila 27 mg/ml’ olarak öne çıkıyor,

- Yetişkin erkekler adına ise ele alınan referans aralığı değeri, ‘7 ila 50 mg/ml’ şekilde belirlenmiş durumda,

- Çocuklarda ise bu referans aralığı, ‘7 ila 28 mg/ml’ şeklinde değerlendirilmektedir,

- Aynı şekilde ergenlik döneminin sonlarına gelindiği zaman ise sağlıklı insandaki normal değer, ‘2 ila 49 mg/ml’dir.

Yaşa ve cinsiyete bağlı olarak bu değerlerin dışına çıkıldığı zaman ciddi hastalıklar ile karşı karşıya kalınabilmektedir. Yani düşüklüğü ve yüksekliğine bağlı olarak çok dikkat edilmesi gerekir. Yaşanabilecek olası problemler karşısında yapılan kan testi üzerinden hemogram yani kan sayımı ile ACTH hormonu değeri ölçülür; buna göre ele alınması gereken önlemler uzman doktor kontrolü altında sağlanır.

ACTH yüksekliği veya düşüklüğünün nedeni nedir?

Meydana gelebilecek Bazı hastalıklar ile beraber ACTH hormonu yüksekliği ya da düşüklüğü söz konusu olabilmektedir. Bu duruma ayrı ayrı ele almak ve nedenlerini anlamak gerekir. Öncelikle referans aralığı üzerine çıkıldığında ACTH hormonu adına bu nedenleri saymak gerekirse;

- Doğuştan meydana gelen böbrek üstü bezlerinde yaşanan yetersizlik,

- Böbrek üstü bezlerinde kortizon miktarının yeteri kadar üretilememesi,

- Endokrin bezlerinin büyük bir çoğunluğunun fazla çalışması,

- Endokrin bezlerin de oluşan tümör,

- Cushing sendromu,

Bu gibi nedenler sebebiyle ACTH hormonu yapılan kan testi ile beraber referans aralığı çok üzerine çıkmaktadır. Aynı zamanda ACTH hormonu düşüklüğü ise kortizol hormonunun gereğinden çok fazla salgılanması üzerinden meydana gelmektedir. Referans aralığı çok altına inmesi ile beraber bunun belli başlı bazı sebepleri bulunur.

- Kullanılan birtakım ilaçların hormonlar üzerindeki yan etkileri,

- Hipofiz bezinin normalden daha çalıştığı bazı hastalıklar,

- Hormon baskılayıcı ilaçların kullanılması,

- Böbrek üstü bezler ile beraber hipotalamus bölgesinde tümör oluşumu,

- Sepsis,

- Hipofiz bezi ameliyatları

ACTH hormonu düşüklüğü veya yüksekliği bazı hastalıklara neden olmaktadır.

ACTH Nedir?

Vücudun metabolik olaylarının gerçekleştirilebilmesi için oldukça önemli olan hormonların her biri kendilerine özgü mekanizmalara ve görevlere sahiplerdir. Bu hormonlar arasında çok önemli olan hormonlardan biri ACTH hormonudur. ACTH hormonu hipofiz bezinden salgılanmaktadır.

Adrenokortikotropik hormonun kısaltması ACTH’dır.

ACTH hormonu vücutta bulunan kortizonun seviyesini dengede tutmaktır. Kortizol isimli hormon böbrek üstü bezlerinden salgılanmaktadır. Kortizol şeker ve tansiyonu dengede tutar. ACTH hormonu da bu kadar önemli görevi olan kortizol hormonunun kendisini dengede tutar.

ACTH Normal Değerleri Nedir?

ACTH hormonunun normal değerleri yaşa, cinsiyete göre değişmektedir. ACTH hormonu testi yapılan hastane ve laboratuvar şartlarına göre de normal değerler değişebilmektedir. Fakat genel olarak kabul görülen normal değerler ACTH hormonunda aşağıdaki gibidir:

Yetişkin kadınlarda ACTH değeri: 5 ila 27 pg/ml

Yetişkin erkeklerde ACTH değeri: 7 ila 50 pg/ml

Çocuklarda ACTH değeri: 7 ila28 pg/ml

Ergenlik döneminin sonlarında ACTH değeri: 2 ila 49 pg/ml

ACTH Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

ACTH testi sonucunda ACTH değerinin yüksek olmasının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

- Doğuştan meydana gelen böbrek üstü bezlerindeki yetersizlik durumu

- Böbrek üstü bezlerinin kortizol miktarını yeteri kadar üretememesi (Addison hastalığı)

- Endokrin bezlerinden bir veya daha fazlasının normalden çok daha fazla çalışması durumu

- Endokrin bezlerinde tümör oluşumu

- Cushing sendromu (bir tümör olmaksızın hipofizdeki aşırı hormon üretimi)

- Ektopik Cushing hastalığı (nadirende olsa pankreas, akciğer, tiroid gibi organlardaki kanserin hormon üretimini arttırması)

ACTH Düşüklüğü Nedenleri Nelerdir?

ACTH hormonunun düşük bir seviyede olması kortizol hormonunda artış meydana gelmesi ile oluşmaktadır. ACTH hormonu salgılanması, kortizol hormonunun üretimini de uyarmaktadır. ACTH hormonunun düşüklüğünün bazı nedenleri de şu şekilde sıralanmaktadır:

- Kullanılan bazı ilaçların hormonlarda oluşturduğu yan etkileri

- Hipofiz bezinin normalde daha az çalıştığı hastalıkların varlığı

- Hipofiz, hipotalamus veya böbrek üstü bezlerinde tümör oluşumu

- Hormon baskılayıcı ilaç kullanımı

- Hipofiz bezinin ameliyatları, hipofiz bezi radyoterapisi

- Hipofiz bezinin herhangi bir nedenle travmaya uğrayarak hasar görmesi

- Sepsis

- Hipotalamusta meydana gelen yaralanmalar, enfeksiyonlar veya hipotalamusta radyoterapi tedavisidir.