Adres Değişikliğinde Polis Kontrolü

“Yerleşim Yeri” kavramı, Türk Medeni Kanunu'nun 19'uncu maddesinde tanımlanmıştır.

Maddede: “Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu yerdir. Bir kimsenin aynı zamanda birden çok yerleşim yeri olamaz. ... ” denilmektedir.

“Yerleşim Yeri” tanımı dışında kalan yazlık, kışlık, öğrenci yurdu, cezaevi, askerlik hizmetinin yapıldığı yer gibi geçici süreyle kalınan yerler ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nda, “Diğer Adres” olarak tanımlanmaktadır.

“Adres bildirimi”, kişinin yerleşim yeri adresini ve varsa diğer adresini, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce kaydedilmek üzere bildirmesidir.

Türk Medeni Kanunu’nda, kişiler, kuruluşlar ve yargı makamları açısından haklar, yükümlülükler, sorumluluklar, görevler ve yetkiler düzenlenirken, “yerleşim yeri” kavramına atıfta bulunulmaktadır. “Yerleşim yeri”, düzenlemelerde belirleyici role sahiptir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 52’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında: “Kurumlar, yürütecekleri iş ve işlemlerde Genel Müdürlükte tutulan adres bilgilerini esas alırlar.” denilmektedir.

En başta afet ve acil durumların önlenmesi ve felaket anı ve sonrasındaki karar alma süreçlerinde insan ve mekân arasındaki ilişkilerin süratle çözümlenmesi gerekmektedir.

Anayasa’dan ve yasalardan kaynaklanan hakların kullanılması; sağlık, eğitim, güvenlik, ekonomi, bankacılık, iletişim, ulaştırma, altyapı, enerji gibi hayatın her anını etkileyen hizmetlerin analizi, planlanması ve sunumu adres kayıtlarının tutulması ve bildirimiyle ilgilidir. Adres bildirimi, bu nedenle önemlidir.

Adres bildirimi bir yükümlülüktür. Bildirimin kim tarafından, nereye, nasıl ve ne zaman yapılacağı 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 50’nci maddesiyle düzenlenmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan her yetişkin birey, ister yurt dışında yaşasın ister yurt içinde yaşasın, kendisinin ve varsa velayeti altında bulunan çocukların, varsa vesayeti altında bulunan kısıtlının, yerleşim yeri adresini bildirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan yabancılar için de geçerlidir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 50’nci maddesine göre, adres değişikliği bildirimi, 20 iş günü içerisinde yapılmalıdır. Süresi içerisinde adres değişikliğini bildirmeyenlere 285,00 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

Adres bildirimi, yurt içinde nüfus müdürlüklerine, hizmet alımı ile ilgili başvuru sırasında, Bakanlıkça belirlenen adrese dayalı hizmet sunan kuruluşlara da adres değişikliği bildiriminde bulunulabilir. Yurt dışında yaşıyorsanız adres bildiriminizi dış temsilciliklere yapabilirsiniz.

Adres bildiriminizi, belirli koşullar altında, e-Devlet’ten de gerçekleştirebilirsiniz.

“Adres işlemlerinde e-Devlet’ten nasıl faydalanabilirim?” başlığında, e-Devlet’ten sunulan adrese ilişkin hizmetlerin listesi sunulmuştur.>

Ayrıca, boş konuta, dolu konuta veya birlikte oturma gerekçeli adres bildirimine ilişkin başlıklarda daha rafine bilgilere erişebilirsiniz.

Yerleşim yeri ve diğer adresi aynı olan (işlem anında aynı adreste kayıtlı bulunan) ailenin ergin fertleri birbirlerinin yerine adres değişikliği bildiriminde bulunabilirler.

Vekâletname ibraz edenler de kişilerin adresleri ile ilgili bildirimde bulunabilirler.

Çocukların ve kısıtlıların adresleri veli, vasi, kayyım, bunların bulunmaması hâlinde, çocuğun büyük ana, büyük baba, ergin olan kardeşleri veya çocuğu yanında bulunduranlar tarafından bildirilir.

Huzurevi, yetiştirme yurdu, cezaevi, öğrenci yurdu gibi yerlerde kalanların adres bildirimleri ilgili kurum yetkililerince yapılır.

Bildirim yapamayacak durumda olan kimsesizlerin adres bildirimi muhtarlar tarafından yapılır.

En yakın nüfus müdürlüğüne başvurarak, ücret ödemeden, adres bildirimi işleminizi yapması için dilediğiniz kişiye yetki verebilirsiniz.

Bildirime konu adresin durumuna göre üç tür adres bildirimi söz konusudur. İçinde bulunduğunuz durum bunlardan birine karşılık gelir.

•Boş Konuta Adres Bildirimi

Bu bildirim türünde, bildiriminiz yeterli görülür, belge istenmez. Genel kural budur. Ancak bildirime konu adresin sistemde “inşaat” olarak tanımlı olması gibi, adresteki konuta/binaya ilişkin özel durumlar söz konusu ise nüfus müdürlükleri bilgi ve belge isteyebilirler.

•Birlikte Oturma Gerekçesiyle (Muvafakatle) Adres Bildirimi

Bu bildirim türünde, adrese bildirimde bulunacak kişi ile adreste hâlihazırda kayıtlı ergin bir kişinin, birlikte ya da ayrı ayrı başvuruları gerekir.

•Oturan Kaydı Bulunan Adrese (Dolu Konuta) Adres Bildirimi

Bu bildirim türünde, kişinin bildirimi yeterli görülmez ve bildirimi teyit edici belgeler istenir. Elektrik, su, doğalgaz, sabit telefon, sabit internet gibi adrese tahsis edilmiş aboneliklerden birine ait abonelik sözleşmesi veya faturası bildirimi teyit edici belgelerdir. Gerektiğinde, müstakil konut sahibi, site veya apartman yönetimi, lojman idaresi sorumlusu veya muhtar tarafından imzalanmış belgeler de istenebilir.

Bu konularda detaylı bilgi için lütfen şu başlıklar altında yapılan açıklamaları inceleyiniz:

   •“Boş Konuta Adres Bildirimi Nasıl Yapılır?”

   •“Birlikte Oturma Gerekçesiyle (Muvafakatle) Adres Bildirimi Nasıl Yapılır”

   •“Oturan Kaydı Bulunan Adrese (Dolu Konuta) Adres Bildirimi Nasıl Yapılır?”

Merkezi Nüfus İdaresi Sisteminde (MERNİS) yapılan incelemede, işlem anında, bildirime konu olan adreste kayıtlı kişi bulunmadığı tespit edilirse, o adres ‘‘boş adres’’ olarak tanımlanmaktadır. Boş adrese adres bildiriminde herhangi bir belge talep edilmez ve ilgilinin bildirimi yeterlidir. Genel kural budur.

Ancak, sık karşılaşılan bir durum olmamakla beraber, bildirime konu adresin sistemde “inşaat” olarak tanımlı olması gibi, adresteki konuta/binaya ilişkin özel durumlar söz konusu ise nüfus müdürlükleri bilgi ve belge isteyebilirler. İşlemlerin sağlıklı ve güvenli şekilde yapılabilmesi için gerekmediği sürece kırtasiyeciliğe girmemeye özen gösteriyoruz.

e-Devlet Kapısından, “Adres Değişikliği Bildirimi (Boş Konuta)” hizmetini kullanarak elektronik imza, mobil imza veya SMS ile doğrulama yöntemlerinden biriyle işleminizi yapabilirsiniz.

Nüfus personeli tarafından özellikle incelenmesi ve değerlendirilmesi gereken durumlar varsa, mağduriyet yaşanmaması bakımından e-Devlet sizi ilçe nüfus müdürlüğüne yönlendirecektir.

Böyle bir durumun neden yaşandığı konusunda daha detaylı bilgi için “E-Devlet’ten adres bildirimi yapamadım sebebi nedir?” başlığı altında bulunan açıklamaları inceleyebilirsiniz.

Birlikte oturma gerekçesiyle adres bildirimi, kişinin, başka kişi veya kişilerin kayıtlı olduğu adrese, türlü sebeplerle, birlikte oturma gerekçesiyle adres bildiriminde bulunması durumudur.

Anne babası köyde olduğu halde şehirde akrabası yanında eğitim gören gençler, üniversite öğrenimi sebebiyle birlikte ev kiralayan öğrenciler, çeşitli sebeplerle yakınlarının yanında kalan ergin kişilerin durumu bu kategoridedir.

Birlikte oturma gerekçesiyle adres bildiriminde kişinin bildirimi yeterli görülmez ve adreste hâlihazırda kayıtlı ergin bir kişinin izni ve rızası (muvafakati) aranır. Böylece, adreste hâlihazırda oturan kişi durumdan haberdar edilmiş ve onayı alınmış olmaktadır. Bu bildirim türüne “muvafakatle adres bildirimi” denilmesinin sebebi budur.

Bu bildirim türünde işlem yapılabilmesi için bildirimde bulunan kişi ve adreste hâlihazırda kayıtlı ergin bir kişinin nüfus müdürlüğüne işlem anında birlikte müracaatları, bunun mümkün olmaması halinde ayrı ayrı müracaatları gerekmektedir. Birlikte veya ayrı ayrı müracaatın mümkün olmaması halinde, adreste hâlihazırda kayıtlı ergin kişinin apartman/site yöneticisi, lojman idaresi sorumlusu veya muhtar tarafından, birlikte oturulduğuna ilişkin yazılı bildirimi kabul edilmektedir.

e-Devlet’ten, “Adres Değişikliği Bildirimi (Birlikte Oturmak İçin / Muvafakatlı)” hizmetini kullanarak elektronik imza, mobil imza veya SMS ile doğrulama yöntemlerinden biriyle işleminizi yapabilirsiniz.

Nüfus personeli tarafından özellikle incelenmesi ve değerlendirilmesi gereken durumlar varsa, mağduriyet yaşanmaması bakımından e-Devlet sizi ilçe nüfus müdürlüğüne yönlendirecektir.

Böyle bir durumun neden yaşandığı konusunda daha detaylı bilgi için “E-Devlet’ten adres bildirimi yapamadım sebebi nedir?” başlığı altında bulunan açıklamaları inceleyebilirsiniz.

MERNİS’te yapılan incelemede, işlem anında, bildirime konu olan adreste kayıtlı kişi bulunduğu tespit edilirse, o adres ‘‘oturan kaydı bulunan adres’’ ya da “dolu konut” olarak tanımlanmaktadır.

Oturan kaydı bulunan adrese (dolu konuta) adres bildiriminde, kişinin bildirimi yeterli görülmez ve bildirimi teyit edici belgeler istenir.

Elektrik, su, doğalgaz, sabit telefon, sabit internet gibi adrese tahsis edilmiş aboneliklerden birine ait abonelik sözleşmesi veya faturası bildirimi teyit edici belgelerdir.

Gerektiğinde, müstakil konut sahibi, site veya apartman yönetimi, lojman idaresi sorumlusu veya muhtar tarafından imzalanmış belgeler de istenebilir.

İşlem sonucunda, adreste hali hazırda kayıtlı kişilerin adres kaydı “eski adres” konumuna getirilerek arşivlenir. Halk arasında bilinen şekliyle “adresi silinir”. Adres bildirimini teyit edici bir belge istenmesinin sebebi de adreste hâlihazırda kayıtlı kişilerin bulunmasıdır. Konu bu bakımdan çok hassastır, ciddi sonuçları vardır. Aboneliklerinizin kendi adınıza olması, kolayca işlem yapmanızı sağlar.

•Bu işlem mevcut durumda, e-Devlet’ten gerçekleştirilememektedir.

•Bu hizmetin dijital dönüşümü, adrese dayalı hizmet veren kuruluşların teknik altyapılarını da ilgilendirmekte olup çalışmalar devam etmektedir.

e-Devlet Kapısından adres bildiriminde, Türk Medeni Kanunu, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu ve Adres Kayıt Sistemi mevzuatı çerçevesinde işletilen kurallar gereği, işlem esnasında yapılması gereken kontroller bulunmaktadır.

Kısa bir liste vererek konuya açıklık getirelim:

•İşlemi gerçekleştiren kişinin:

   • Türk vatandaşı olup olmadığı,

   • Ergin olup olmadığı,

   • Velayet-vesayet altında olup olmadığı,

   • e-Devlette cep telefonu bilgisi bulunup bulunmadığı;

•  İşlem tarihi ile taşınma tarihi arasındaki sürenin 20 iş gününü aşıp aşmadığı,

•  Bildirime konu adreste kayıtlı kişi bulunup bulunmadığı,

•  İşlemi gerçekleştiren kişi, aile ferleri için de adres değişikliği bildiriminde bulunuyorsa anne-baba-eş-çocuk-bekâr ergin kardeş olma kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığı, adrese kaydedilecek aile fertlerinin işlem anında hâlihazırda aynı adreste kayıtlı olup olmadıkları;

•  Bildirime konu adresin bildirime uygunluk durumu

 (Mesken/inşaat, kamu/özel, müstakil/konut/ofis/işyeri/yurt/cezaevi vb.)

işlem esnasında sistem tarafından kontrol edilmektedir.

Yasalarla ilgili bu kurallara ilave olarak, işlem güvenliği bakımından, çeşitli tedbirler ve işlem kısıtları uygulanmaktadır. Fikir vermesi bakımından:

• Deneme-yanılma yoluyla adres bildiriminde bulunulmasının önlenmesi için işlem esnasında adres seçme basamağında kısıtlama, devam halinde e-Devlet’ten adres bildirimi yapabilme konusunda hesabın kilitlenmesi,

• Sık adres değişikliğinin önlenmesi bakımından, bir yıl içinde yapılabilecek adres değişikliği ve muvafakat verme işlemlerinde kota uygulaması,

• e-Devlet’ten adres bildirimlerinde, kişinin mevcut adresi ve bildirime konu adresin aynı il sınırı içinde olma zorunluluğu,

• Olağan işlem sayıları dikkate alınarak, her bir ilçe için e-Devlet’ten gerçekleştirilebilecek işlem sayılarına günlük kota uygulanması sayılabilir.

Sonuçolarak, nüfus personeli tarafından özellikle incelenmesi ve değerlendirilmesi gereken bir durum varsa, mağduriyet yaşanmaması bakımından, e-Devlet sizi ilçe nüfus müdürlüğüne yönlendirecektir.

Yerleşim yeri adresi ve diğer adres bilgilerinin verilmesi kişinin rızasına bağlıdır.

Bir kişinin adres bilgisini kendisi, aynı konutu paylaşan (yani aynı adreste kayıtlı olan) bulunan, eş ve ergin çocukları ya da bu konuda yetki verdiği vekili alabilir.

Bunun dışında kimse kimsenin adres bilgisini alamaz.

Kişiler, kendilerinin ve ergin olmayan çocuklarının yerleşim yeri belgelerini, e-Devlet’ten sorgulayabilir, sonucu fiziki veya elektronik ortamda merciine verebilirler.

E-Devlet kapısı üzerinden alınan belgeler, nüfus müdürlüklerinden alınmış diğer belgelerle aynı hukuki değere sahiptir.;

Yerleşim yeri ve diğer adres bilgileri,
•  Bakanlıkça belirlenen adrese dayalı kamu hizmeti sunan kuruluşlar,
•  5684 sayılı Kanun çerçevesinde faaliyette bulunan sigorta ve emeklilik şirketleri,
•  5411 sayılı Kanun çerçevesinde faaliyette bulunan bankalar ve Risk Merkezi
•  5411 sayılı Kanunun 73’üncü maddesinin son fıkrası uyarınca bilgi paylaşımı amacıyla kurulmuş şirketler,
• 6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki finansal kiralama şirketleri ve finansman şirketleri ile paylaşılabilir.

•Adres Değişikliği Bildirimi (Boş Konuta)
Bu hizmeti kullanarak, boş konuta yerleşim yeri adres bildiriminde bulunabilirsiniz.Diğer Adres bildiriminizi yapabilirsiniz.

•Adres Değişikliği Bildirimi (Birlikte Oturma İçin / Muvafakatlı)
Bu hizmeti kullanarak, birlikte oturma gerekçesiyle adres bildiriminde bulunabilirsiniz.

•Adres Beyanı İçin Muvafakat Verme
Bu hizmeti kullanarak, adresinize kaydolacak kişinin adres bildirimine izin verebilirsiniz.

•Aynı Hanede İkamet Eden Kişi Belgesi Sorgulama
Bu hizmeti kullanarak, Aynı hanede ikamet eden kişi belgesi sorgulama yapabilirsiniz.

•Aynı Hanede İkamet Eden Kişi Belgesi Doğrulama
Bu hizmeti kullanarak, Aynı hanede ikamet eden kişi belgesi doğrulama yapabilirsiniz.

•Diğer Adres Silme
Bu hizmeti kullanarak, yazlık, kışlık, yurt gibi diğer adres kaydınızı silebilirsiniz.

•Tarihçeli Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgesi Sorgulama
Bu hizmeti kullanarak, yıllar içerisinde gerçekleşen adres kayıtlarınıza tarihçeli olarak erişebilir ve belgeleyebilirsiniz.

•Tarihçeli Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgesi Doğrulama
Bu hizmeti kullanarak, Tarihçeli Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgenizi doğrulayabilirsiniz.

•Yerleşim Yeri (İkametgâh) ve Diğer Adres Belgesi Sorgulama
Bu hizmeti kullanarak, mevcut yerleşim yeri ve varsa diğer adres kaydınızı belgelendirebilir, ıslak imza ve mühre gerek kalmaksızın resmi işlemlerinizde kullanabilirsiniz.

•Yerleşim Yeri (İkametgâh) ve Diğer Adres Belgesi Doğrulama
Bu hizmeti kullanarak, Yerleşim Yeri (İkametgâh) ve Diğer Adres Belgenizi doğrulayabilirsiniz.

•NVİ Adres Bilgilerim
Bu hizmeti kullanarak, adres kaydınızın mevcut olup olmadığını ve mevcutsa kayıtlı bulunduğunuz adres bilgisine erişebilirsiniz.
Adres değişikliği bildirimi işlemleri için:

•TURKCELL İletişim Hizmetleri A.Ş. ya da Türk Telekom Genel Müdürlüğü operatörleri tarafından sağlanan mobil imza,

•Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yetkilendirilmiş elektronik sertifika hizmet sağlayıcısından edinilmiş geçerli ve nitelikli bir elektronik sertifika,

•e-Devlet Kapısında kayıtlı cep telefonu ile SMS doğrulama yöntemlerden birini kullanabilirsiniz.

Adres bildirimine ilişkin idari para cezaları 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 68’inci maddesinin c bendiyle düzenlenmiştir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 50’nci maddesine göre, adres değişikliği bildirimi, 20 iş günü içerisinde yapılmalıdır.

•Süresi içerisinde adres değişikliğini bildirmeyenlere 285,00 TL idari para cezası uygulanmaktadır.
•Gerçeğe aykırı adres bildiriminde bulunanlara 5958,00 TL idari para cezası uygulanmaktadır.

Kişilerin yerleşim yeri ve diğer adres bilgilerinin sistemde kayıtlı olup olmadığı www.adres.nvi.gov.tr web adresinden sorgulanabilir.

5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunda yapılan değişiklikler ile birlikte adreslerin muhtarlıklara bildirilmesi yükümlülüğü kaldırılmıştır.

İkamet iznine sahip yabancılar yerleşim yeri adreslerine ilişkin değişiklikleri nüfus müdürlüğüne veya il göç idaresi müdürlüklerine yirmi iş günü içinde bildirmekle yükümlüdürler.

Adres bildiriminde bulunacak yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın adres bildirimlerini bulundukları yerin konsolosluğuna yapması gerekmektedir.

Cadde, sokak, bulvar, meydan, küme evler, bina ve bağımsız bölümler (Hane) ile ilgili değişiklikler ve güncellemeler yetkili idareler (belediye, özel İdare ) tarafından yapılmaktadır.

Adres bileşenlerinde yetkili idarelerin güncelleme yapması durumunda güncel adres nüfus müdürlüklerinin adres modülünde görülmektedir. Nüfus müdürlükleri adres bileşenlerinde değişiklik yapma yetkisine sahip değildir.

Adres bileşenlerinde meydana gelen değişiklikler hususunda kişilerin bildirimde bulunma sorumluluğu yoktur. Bu değişiklikler belediyelerce, belediye sınırları dışında kalan yerlerde ise il özel idarelerince en geç değişikliği takip eden on iş günü içinde, elektronik ortamda ulusal adres veri tabanına işlenir.

Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgesi ilçe nüfus müdürlükleri, Kimlik Paylaşımı Sistemine bağlanan muhtarlıklar veya www.turkiye.gov.tr’den temin edilebilir.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğüne resmi yazı ile başvuru sonrası aşağıdaki adımlar gerçekleştirilir:

MAKS’a geçmiş yetkili idareler Yapı belgeleri ve Numarataj işlemleri için https://maksyetkiliidare.nvi.gov.tr adresine, henüz MAKS’a geçmemiş yetkili idareler Numarataj işlemleri için www.adres.nvi.gov.tr adresine, Yapı belgeleri işlemleri için www.maksyetkiliidare.nvi.gov.tr adresine tıklayarak sisteme giriş sayfası açmalıdır.

5429 sayılı Türkiye İstatistik Kanununun 8 inci maddesinin (f) bendi gereğince bu istatistikî bilgiler, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığınca yayınlanmaktadır.