Türkiye, bulunduğu coğrafi konum açısından deprem fay hatlarının üzerine kuruludur. Bu nedenle deprem coğrafyasının getirdiği riskler ve fay hatlarının karakteristik özellikleri, devlet politikalarına yansıyacak ölçüde önem taşır.
Sıklıkla yaşanan büyük, orta ve küçük ölçekli depremler, ülkemizin kurulu olduğu coğrafyada bulunan fay hatlarından kaynaklanır. Bu fay hatlarının hareket halinde olanları, sabit karakterde olanları veya aralıklı şekilde hareket edenleri mevcuttur. Kendi karakteristiğine bağlı olarak bölgesinde deprem yaratan bu hatlar, Türkiye deprem tehlike haritası ile incelenir. Bu haritada fay hatlarının özellikleri, kapsamı, etkisi ve karakteristiği belirlenir.
Türkiye deprem tehlike haritasına ait tüm detayları sizler için yazımızda derledik.
Türkiye'nin Deprem Riski Nedir?
Türkiye’nin deprem riski; coğrafyamızda bulunan deprem fay hatlarından kaynaklanır. Türkiye Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Doğu Anadolu Fay Hattı ile Batı Anadolu Fay Hattından oluşan üç devasa fay hattının üzerine kuruludur. Dolayısıyla Türkiye’nin karşılaşabileceği deprem risk oranı, bölgede bulunan diğer devletlere oranla çok daha fazladır.
Deprem risk haritası ile incelemesi yapılan fay hatlarının taşıdığı riskler, oluşturabileceği hasarlar ve kayıplar, profesyonel kurumlar tarafından takip edilir. Ülkemizde bu konuyla ilgili zorunlu koruma yasaları bulunmakla birlikte, deprem riskleri ile ilgili çalışılan kamu kuruluşları bulunur. Çünkü Türkiye’nin deprem riski, yönetim politikalarına etki edecek boyuttadır.
Türkiye Deprem Tehlike Haritası Nedir?
Türkiye deprem tehlike haritası; ülkemizin üzerinde bulunduğu üç temel fay hattı başta olmak üzere olası deprem bölgelerinin detaylı incelendiği haritadır. Bu harita aracılığıyla Türkiye’de meydana gelme olasılığı olan depremlere dair tahminler yapılır. Bu haritada aynı zamanda temel fay hatlarının karakteristiği ve risk oranları da belirtilir.
Deprem tehlike haritası üzerinden ülkemizde deprem riskine en yakın bölgeler ve bu bölgelerdeki olası hasar ve kayıplar tahmin edilebilir. Bu tahminler üzerinden yönetim ve denetim politikaları geliştirilir. Aynı zamanda mevcut durumun takip ve tetkiki için de Türkiye deprem tehlike haritası sıklıkla kullanılır.
Türkiye Deprem Tehlike Haritası Nasıl Oluşturuldu?
Türkiye deprem tehlike haritası ile ilişkili çalışmalar tarihinde başlatılmıştır. Devlet destekli araştırma kuruluşları tarafından ortaya konulan ilk harita denemeleri, dönemin şartlarına bağlı olarak kısıtlı ve genel tariflerden oluşmaktaydı. Ancak gelişen ve dönüşen teknolojik imkanlar ve araştırma argümanları sayesinde bugünün en kapsamlı tehlike haritaları yeniden oluşturulmaya devam etmektedir.
Son yayımlanan Türkiye Deprem Tehlike Harita çalışması yılında AFAD tarafından yapılmıştır. AFAD’ın 1 Ocak tarihinde yayımladığı bu detaylı harita ile Türkiye’de bulunan 1.,2.,3. ve 4. derece deprem bölgeleri ile bu bölgelerin detaylı incelemeleri kamuoyuna sunuldu.
Deprem Tehlike Haritasındaki Renklerin Anlamları Nelerdir?
Deprem tehlike haritasının oluşturulma amaçlarının başında, ülkemizin içinde bulunduğu deprem kuşağını tanımak yer alır. Bu bağlamda, Türkiye’nin üzerine kurulu olduğu üç temel deprem kuşağı, tehlike haritasının konusudur. Bu harita Türkiye fiziki haritası üzerinde çeşitli renklerle fay hatlarını tanımlayacak biçimde kurgulanır.
Türkiye deprem tehlike haritasında bulunan renklerin anlamları şu şekilde tanımlanabilir:
Kırmızı: Birinci derece deprem bölgesi rengidir. Bu renkle boyanmış bölgeler Türkiye’nin birinci dereceden deprem riski taşıyan kısımlarıdır. Birinci derece deprem bölgelerindeki coğrafyalarda hem zaman aralığı hem de deprem derinliği açısından devasa boyutla tanımlanan depremler gerçekleşebilir.
Pembe: İkinci derece deprem bölgesi rengidir. Pembe renkle işaretlenen alanlar, Türkiye’nin ikinci dereceden deprem kuşağında yer alır. Bu bölgedeki il ve ilçelerde büyük ölçekle tanımlanan depremler gerçekleşebilir.
Sarı: Üçüncü derece deprem bölgesi rengidir. Sarı renkle boyanmış bölgelerde Türkiye’nin üçüncü derece risk taşıyan alanları ifade edilir. Bu kısımlarda bulunan il ve ilçeler ile yerleşim alanlarında büyük ve orta ölçekli depremler gerçekleşebilir.
Beyaz: Türkiye deprem tehlike haritasında bir de beyaz renkli bölgeler yer alır. Ülkemizin çok küçük bir bölümünü ifade eden bu alanlar, 5. derece deprem bölgeleridir. Bu bölgelerde zaman aralığı uzak ve boyutu küçük olarak tanımlanan depremler gerçekleşebilir.
Deprem Tehlike Haritasında Hangi Bölgeler Tehlikelidir?
Deprem tehlike haritasında gösterilen bölgeler kendi içinde risk gruplarına ayrılır. Bu grupların hiyerarşisi, depremlerin derinlik ölçütü ve zaman aralığı baz alınarak ortaya çıkar. Sık aralıklarla veya yüksek ölçekli depremlerin gerçekleşme riskini taşıyan bölgeler tehlikeli olarak ifade edilir. Deprem risk haritasında yer alan tehlikeli bölgeler kırmızı ve pembe renklerle işaretlenir. Üç temel fay hattının bulunduğu il, ilçe ve yerleşim yerleri kırmızı ve pembe renklerle işaretlenerek tehlikeli bölge olarak gösterilir.
Deprem Tehlike Haritasına Göre Hangi Şehirlerde Yaşamak Daha Güvenlidir?
Deprem riskinin neredeyse her bölge ve şehirde yaşandığı Türkiye’de küçük bir bölge fay hatlarından daha az etkilenir. Bu bağlamda bazı şehir ve yerleşim yerleri diğerlerine göre daha güvenli sayılabilir.
Türkiye’nin deprem tehlike haritasına bakıldığında daha güvenli sayılabilecek birkaç şehir söz konusudur. Bu şehirler arasında; Aksaray, Karaman, Niğde ve Nevşehir sayılabilir.
Deprem Tehlike Haritasına Göre Yapılması Gerekenler Nelerdir?
Deprem tehlike haritası kamu ve özel afet araştırma kuruluşları başta olmak üzere önemli bir veri aracıdır. Bu bağlamda vatandaşlar için de deprem risk haritasından alınan verilere göre hizmet sağlayıcılarla ve kamu yönetimi ile iletişim kurulabilir.
Örneğin; ikameti, deprem riski yüksek olan bölgede bulunan vatandaşların konut sigortası ve diğer güvence hizmetleri için talepte bulunması önemlidir. Çünkü bu alanlarda ikamet eden kişiler için deprem ve depreme bağlı kayıp riskleri daha fazla olabilir. Aynı zamanda yapı denetimi başta olmak üzere inşaat ve yapılaşma hareketleri için deprem tehlike haritası ile bağlı şekilde aktarılan veriler dikkate alınmalıdır.
Deprem Tehlike Haritası ve Yapı Denetimi Arasındaki İlişki Nedir?
Deprem tehlike haritası, Türkiye’nin derecelendirilmiş risk bölgelerini ifade eder. Bu bağlamda yapılaşma faaliyetlerinin istikameti risk bölgelerine göre şekillenir. Yani birinci derece risk bölgesindeki yapılaşma hareketlerinde alınması gereken önlemler ile 4. derece risk bölgesindeki ihtiyaçlar farklı olabilir.
Dolayısıyla yapı denetim şartları ve gereklilikleri deprem tehlike haritası ve bu haritayı ortaya koyan araştırmalara göre şekillenebilir. Haliyle deprem risk bölgelerinde yapı denetim faaliyetleri birbirinden farklı ihtiyaç ve şartlara bağlıdır.
Deprem Sigortası Almadan Önce Deprem Tehlike Haritasına Göre Nelere Dikkat Edilmelidir?
Deprem kuşağında bulunan ülkemiz için ihtiyaç duyulan hizmetlerin başında deprem sigortası yer alır. Üç temel fay hattı üzerinde olan coğrafyamızın değişmez gerçekleri arasında deprem bulunur. Dolayısıyla vatandaşların konut güvenliği başta olmak üzere kayıp ve hasarların karşılanması için güvenceye ihtiyacı vardır. Deprem sigortası hizmetleri de bu ihtiyacın nitelikli şekilde karşılanmasını sağlar. Ancak bu hizmetleri almadan önce vatandaşların bazı dikkat noktalarını gözetmesi gerekir.
Deprem sigortası almadan önce dikkate alınması gereken ilk husus, bulunulan bölgenin risk haritasının incelemesi ve hizmet sağlayıcının kapsam sınırlarıdır. Yani ikamet alanının risk bölgesi değerleri, karşılaşılması muhtemel sorunlara dair fikir edinilmesini sağlar.
Hizmet sağlayıcı şirketin sunduğu deprem sigortasının kapsamı ve limitleri, hizmeti almadan önce dikkat edilmesi gereken en mühim başlıklardan biridir. Çünkü deprem sigortası hizmetleri poliçe içeriklerine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bu bağlamda deprem sigortası yaptırmadan önce teminat dışı durumlar, rayiç bedel, sigorta kapsamına alınan riskler ve hasar karşılama oranları dikkate alınmalıdır.
Deprem riskinin yüksek olduğu Türkiye’de konut sahiplerinin deprem sigortası yaptırması zorunludur. monash.pw, DASK sigortası için aynı anda 20’den fazla sigorta şirketinden teklif alıp, tüm teklifleri tek ekrandan karşılaştırmanızı sağlar. Siz de hemen monash.pw’dan DASK sigortası teklifi alabilir, poliçenizi online olarak güvenle yaptırabilirsiniz.