Aflatoksin Ne Demek
kaynağı değiştir]
Yüksek doza maruz kalma nedeniyle HCC tipi Karaciğer kanseri yapabilir. Hiçbir canlı türünün bu zehre direnci yoktur; ama insanda ani zehirlenmeler nadirdir. Uzun vadede zehre maruz kalmak ani zehirlenmeye göre daha iyi tabloya sahiptir.
İnsanda Saptama[değiştir kaynağı değiştir]
Normalde toprakta bulunur. Hasat öncesinde ve depolama sırasında tahıla bulaşıp çoğalabilir. En az yüzde 7 rutubet ve yüksek sıcaklıkta bitkiler için zararlıdır. Tahıl (pirinç, mısır, buğday, ince ve süpürge darı), yağlı tohumlar (pamuk, soya fasulyesi, yer fıstığı, ayçiçeği), baharat (kırmızı biber, kara biber, kişniş, zerdeçal, zencefil) ve kuru yemiş (badem, Antep fıstığı, ceviz, Hindistan cevizi, brezilya cevizi) sıklıkla etkilenenlerdir. Bunlarla beslenen hayvanların sütünde de aynı zehre rastlanabilir.
Hastalık[değiştir Kurutulmuş Gıdalarda Aflatoksin Riski
Sözlük
*Metabolit ve İkincil Metabolit: Metabolitler, metabolizma sonucu ortaya çıkan ara ürünler ve ürünlerdir. Genellikle bu terim küçük moleküller için kullanılır. Metabolitlerin; enerji kaynağı, yapı taşı, enzimleri uyarma ve inhibe etme, katalizör, savunma ve diğer organizmalarla etkileşim, koku gibi işlevlere sahiptir.
Birincil (Ana) metabolit normal büyüme, gelişme ve üreme süreçleriyle doğrudan ilgilidir. İkincil metabolitler ise bu süreçlerle doğrudan ilişkili olmayan ancak önemli ekolojik işlevleri olan metabolitlerdir. Örneğin antibiyotikler ve pigmentler ikincil metabolitlerdir.
*Floresans: Soğuk cisimlerde moleküler fotonun yutulmasının daha uzun bir dalga boyunda diğer bir fotonun yayılmasını tetiklemesiyle gerçekleşen ışık verme (ışıma) olayıdır.
*Kromotografi: Bir karışımda bulunan bileşenlerin, biri hareketli diğeri sabit iki faz arasında ayrılması ve saflaştırılması işlemidir. Ayırım; karışım içerisindeki maddelerin, hareketli ve sabit faza ilgilerine göre gerçekleşmektedir
* Bağıl Nem: Havada bulunan su buharına ait kısmi basıncın, aynı sıcaklıktaki suyun denge buhar basıncına oranıdır. Başka bir deyişle bağıl nem, havanın belirli bir sıcaklıkta taşıyabileceği nem miktarının yüzde kaçını taşıdığını belirtir.
*Gastrointestinal sistem: İnsanlarda ve hayvanlarda sindirim sistemi organlarını içeren, ağızdan anüse kadar ulaşan yapıdır. Ağız, yemek borusu, mide ve bağırsaklar bu sistemin parçalarıdır.
*Biyosentez: Küçük moleküllerin enzimler aracılığı ile birleştirilerek büyük moleküllerin sentezlenmesi olayının canlı organizma içinde meydana gelmesidir.
*Toksisite: Bir maddenin, canlı bir organizmaya zarar verme derecesidir.
Kaynaklar:
[1] Borse, L. B., Borse, S. L., & Gujarathi, N. A. (). 13 Natural Toxins and Antinutrients in Plants and Fungi. Food Toxicology,
[2] Bennett, J. W., & Klich, M. (). Mycotoxins. Clinical microbiology reviews, 16(3),
[3] Gürhayta, O., & Çağındı, Ö. (). Kurutulmuş meyvelerde aflatoksin ve okratoksin a varlığının ve sağlık üzerine etkilerinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(2),
[4] Çoksöyler, N. (). Farklı Yöntemlerle Kurutulan Kırmızıbiberlerde Aspergillus flavus Gelişimi ve Aflatoksin Oluşumunun İncelenmesi. Gıda, 24(5).
[5] Coppock, R. W., Christian, R. G., & Jacobsen, B. J. (). Aflatoxins. In Veterinary toxicology (pp. ). Academic Press.
[6] WHO, I. (). Environmental Health Criteria Mycotoxins. World Health Organization Geneva,
[7] Dündar, D. (). İstanbul ilinde satışa sunulan kuru incir ve kuru üzümlerde aflatoksin ve okratoksin a varlığı (Master's thesis, Namık Kemal Üniversitesi)
[8] Çınar, S., Yılmaz, S. N., Aydın, E., & Yorulmaz, A. (). Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) Turkey Report. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(8),
[9] Trucksess, M. W., & Scott, P. M. (). Mycotoxins in botanicals and dried fruits: a review. Food additives and contaminants, 25(2),
[10] Heperkan, D., Dazkır, G. S., Kansu, D. Z., & Karbancıoglu Güler, F. (). Influence of temperature on citrinin accumulation by Penicillium citrinum and Peniccillium verrucosum in black table olives. Toxin Reviews, 28(),
[11] Pitt, J. I., & Hocking, A. D. (). Fungi and food spoilage (Vol. , ss. ). New York: Springer.
[12] Peraica, M., Radić, B., Lucić, A., & Pavlović, M. (). Toxic effects of mycotoxins in humans. Bulletin of the World Health Organization, 77(9),
[13] Deshpande, S. S. (). Handbook of food toxicology (ss. ). CRC Press.
[14] OK, M. T. (). SÜT BAZLI İNFANT FORMÜLALARINDA AFLATOKSİN M1 DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ (Master's thesis, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
[15] Çeliktaş, M., & Dağlıoğlu, F. (). Kuru meyvelerde aflatoksin riski. Türkiye, 10,
Aflatoksin; Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus isimli küf mantarlarının uygun şartlar altında oluşturduğu toksik yapıda olan metabolik bir artıktır. Tarımsal ürünlerde B1, B2, G1, G2; hayvansal ürünlerde de M1 ve M2 olmak üzere toplam 6 tipi bulunan aflatoksin, nem ve besin içeriği yüksek olan birçok gıdada görülebilmektedir. Fındık, yer fıstığı, antep fıstığı, incir, badem, buğday, arpa, pirinç, pul biber ve süt gibi gıdalar aflatoksin riski taşıyan ürünlerdir. Gıdaların besleyiciliği arttıkça üretim, muhafaza ve güvenilir gıda olarak tüketilme olasılıkları da azalmaktadır. Kuru incir yüksek karbonhidrat ve nem içeriği yanı sıra bahçedeki üretim basamaklarından dolayı küf gelişimine uygun bir meyvedir.
Gıdalarda aflatoksin oluşumunu etkileyen en önemli etkenler yetiştirme, hasat, kurutma, işleme ve depolama aşamalarındaki bazı zorunlu tarımsal faaliyetler ve uygun olmayan şartlardır. Özellikle hasat ve kurutma aşamasında küflerin gelişimi için uygun olan orta nemli dönem en riskli dönemdir. Küflerin gelişimini kısıtlayan etmenlerin başında su aktivitesi gelmektedir. Su aktivitesi değeri 0,84’ün altında olduğu zaman küf mantarları gelişimi engellenir ve dolayısıyla toksin oluşturamazlar. İncir meyvesi gerek yüksek karbonhidrat içeriği, gerekse ilk olgunlaşma ( aw) ve buruk meyve dönemindeki ( aw) yüksek su aktivitesi ile mikotoksin oluşumu için uygun bir substratdır.
Aspergillus türü küfler doğada çok yaygın bulunduğu için bitki koruma mücadele yöntemleri ya etkili olmamakta ya da hasat tarihine yakın dönemlerde olduğu için kimyasal mücadele yapılamamaktadır. İncirde ise aflatoksinin kaynağı olarak hatalı ilekleme, uygun olmayan depolama şartları, hasat ve kurutmanın uzun sürmesi gösterilebilir. Kuru incirin geleneksel üretim tekniği ve meyve yapısı gereği ostiol açıklığının bulunmasından dolayı üretiminde tüm iyi tarım uygulamaları uygulansa dahi bazen aflatoksin oluşumu engellenememektedir. Böyle durumlarda aflatoksinli incirlerin işletme koşullarında seçilerek ayıklanması en etkin yöntemdir. Küf mantarları aflatoksin oluştururken yan ürün olarak kojik asit üretmektedirler. Kojik asit, karanlık ortamda uzun dalga boylu (nm) Ultra Viole (UV) lambaları altında parlak yeşilimsi sarı ışıma yapmaktadır. Aflatoksin, sadece UV lamba altında yeşilimsi sarı renkte floresans renk veren incirlerin ayıklanması ile temizlenebilmekte olup normal ortamda gözle görülmesi mümkün değildir. Meyve yüzeyinde veya içerisinde oluşan aflatoksinin çeşitli yöntemler ile parçalanması (detoksifikasyon) ise incir meyvesi için çoğunlukla mümkün olmamakla beraber dünyada ve ülkemizde yasak bir uygulamadır. Aflatoksinin parçalanabilmesi için gerekli olan sıcaklık ᵒC civarında olup pişirmek, dondurmak, ilaçlamak gibi farklı uygulamalar ile yok edilmesi de mümkün değildir. Yapılan araştırmalar sonucunda karanlık oda şartlarında seçilen incirlerin yaklaşık %0,,2sinde ışıma yapan meyve olduğu ortaya konulmuş olup bunların ayıklanması inciri güvenli bir besin kaynağı haline getirmektedir. Aflatoksin bulunsa dahi belirli limitlerle izin verilen gıdalar dünyada ve ülkemizde vardır. İncir ve diğer çoğu meyvede bu sınır değerler genellikle aflatoksin B1 için 6ppb, toplam aflatoksin için 10ppb’dir. Ayrıca incirlerin ışıma yapmış olması sınır değerlerin üzerinde aflatoksin içeriyor anlamına gelmemektedir. Araştırma sonuçları göstermektedir ki ışıma yapmayıp temiz diye ayıklanan incirler %’e yakın oranda temiz çıkar iken ışıma yapıp aflatoksinli diye ayıklanan incirlerin ise sadece %’ında sınır değerlerin üzerinde aflatoksin tespit edilmiştir. Sonuç olarak incirde aflatoksin bulunma riski günlük diyetimizde çok fazla yer alan tahıl, hububat ve hazır gıdalardaki aflatoksin riskine göre daha düşük seviyelerdedir. Tüm gıda maddeleri için yaptığımız öneri; ambalajlı ve üretim izni olan ürünler yaşam desteğiniz olsun.
Kaynaklar:
Büyükşirin, S., (), Kuru İncirlerde Küf Florası ve Aflatoksijenik Küflerin Saptanması, Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir.
Çoksöyler, N., Özkaya, Ş., Taydaş, E.E. ve Başaran, A., , Gıda Katkı-Kalıntı ve Bulaşanlarının İzlenmesi: Gıda ve Yemlerde Mikotoksin Düzeylerinin Tespiti, Tarımve Köyişleri Bakanlığı, Gıda Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, Bursa.
Demir, S.T., Özar, A.İ., Gülseri, O., Çoksöyler, N., Konca, R., Aksoy, U., Düzbastılar, M., ve Sağdemir, A., (), Ege Bölgesinde İncirlerde Görülen Aflatoksin ve Okratoksin Oluşumu ile Önlenmesi Üzerinde Araştırmalar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Projesi, Proje No:KKGA-BF, Sonuç Raporu.
Derici, B., (), Kuru İncirlerde Aflatoksin ve Okratoksin A Oluşumunun Bazı Besin Maddeleri il İlişkileri Üzerinde Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir.
Ekonomi Bakanlığı, (), Sektör Raporları, Kuru İncir, Ankara.
Erzurum, K., , İnsan ve Hayvanlara Toksik Fungus Metabolitleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No, Derleme No, Ankara.
GOLDBLATT L.A.,AMER J.,Oil Chem. Soc. 48, s.
GÜL N., - Sarılop incirlerde bazı kuru meyve nitelikleri ile aflatoksin ilişkisi üzerinde araştırmalar, Ege Üniv Fen Bil. Ens. Bahçe Bitkileri ABD Y.L. Tezi, İzmir.
Karaca, H., , Kuru İncirlerin Aflatoksin, Patulin, Ergosterol İçeriği ve Farklı Koşullarda Aflatoksinlerin Parçalanma Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Konak R., – İncirde Aflatoksin, İncir Araştırma Dergisi, S, Aydın.
KONCA R., GÜLSERİ O., Ultraviyole Lambanın Aflatoksinli İncirlerin Ayrılmasındaki Fonksiyonunun Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, İzmir.
Özkaya, Ş., Başaran, A., Elden, E. Ve Kaymak, T., , Gıda Katkı-Kalıntı ve Bulaşanlarının İzlenmesi: Gıda ve Yemlerde Mikotoksin Düzeylerinin Tespiti, Tarımve Köyişleri Bakanlığı, Gıda Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, Bursa.
STEİNER E.W.,R.H. RİEKER and R. BATTAGLİA()- Aflatoxin contamination in dried figs: Distribution and association with fluorescence, Journal of Agr. Food Chem,
nest...
Kurutulmuş Gıdalarda Aflatoksin Riski
Sözlük
*Metabolit ve İkincil Metabolit: Metabolitler, metabolizma sonucu ortaya çıkan ara ürünler ve ürünlerdir. Genellikle bu terim küçük moleküller için kullanılır. Metabolitlerin; enerji kaynağı, yapı taşı, enzimleri uyarma ve inhibe etme, katalizör, savunma ve diğer organizmalarla etkileşim, koku gibi işlevlere sahiptir.
Birincil (Ana) metabolit normal büyüme, gelişme ve üreme süreçleriyle doğrudan ilgilidir. İkincil metabolitler ise bu süreçlerle doğrudan ilişkili olmayan ancak önemli ekolojik işlevleri olan metabolitlerdir. Örneğin antibiyotikler ve pigmentler ikincil metabolitlerdir.
*Floresans: Soğuk cisimlerde moleküler fotonun yutulmasının daha uzun bir dalga boyunda diğer bir fotonun yayılmasını tetiklemesiyle gerçekleşen ışık verme (ışıma) olayıdır.
*Kromotografi: Bir karışımda bulunan bileşenlerin, biri hareketli diğeri sabit iki faz arasında ayrılması ve saflaştırılması işlemidir. Ayırım; karışım içerisindeki maddelerin, hareketli ve sabit faza ilgilerine göre gerçekleşmektedir
* Bağıl Nem: Havada bulunan su buharına ait kısmi basıncın, aynı sıcaklıktaki suyun denge buhar basıncına oranıdır. Başka bir deyişle bağıl nem, havanın belirli bir sıcaklıkta taşıyabileceği nem miktarının yüzde kaçını taşıdığını belirtir.
*Gastrointestinal sistem: İnsanlarda ve hayvanlarda sindirim sistemi organlarını içeren, ağızdan anüse kadar ulaşan yapıdır. Ağız, yemek borusu, mide ve bağırsaklar bu sistemin parçalarıdır.
*Biyosentez: Küçük moleküllerin enzimler aracılığı ile birleştirilerek büyük moleküllerin sentezlenmesi olayının canlı organizma içinde meydana gelmesidir.
*Toksisite: Bir maddenin, canlı bir organizmaya zarar verme derecesidir.
Kaynaklar:
[1] Borse, L. B., Borse, S. L., & Gujarathi, N. A. (). 13 Natural Toxins and Antinutrients in Plants and Fungi. Food Toxicology,
[2] Bennett, J. W., & Klich, M. (). Mycotoxins. Clinical microbiology reviews, 16(3),
[3] Gürhayta, O., & Çağındı, Ö. (). Kurutulmuş meyvelerde aflatoksin ve okratoksin a varlığının ve sağlık üzerine etkilerinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 12(2),
[4] Çoksöyler, N. (). Farklı Yöntemlerle Kurutulan Kırmızıbiberlerde Aspergillus flavus Gelişimi ve Aflatoksin Oluşumunun İncelenmesi. Gıda, 24(5).
[5] Coppock, R. W., Christian, R. G., & Jacobsen, B. J. (). Aflatoxins. In Veterinary toxicology (pp. ). Academic Press.
[6] WHO, I. (). Environmental Health Criteria Mycotoxins. World Health Organization Geneva,
[7] Dündar, D. (). İstanbul ilinde satışa sunulan kuru incir ve kuru üzümlerde aflatoksin ve okratoksin a varlığı (Master's thesis, Namık Kemal Üniversitesi)
[8] Çınar, S., Yılmaz, S. N., Aydın, E., & Yorulmaz, A. (). Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) Turkey Report. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 5(8),
[9] Trucksess, M. W., & Scott, P. M. (). Mycotoxins in botanicals and dried fruits: a review. Food additives and contaminants, 25(2),
[10] Heperkan, D., Dazkır, G. S., Kansu, D. Z., & Karbancıoglu Güler, F. (). Influence of temperature on citrinin accumulation by Penicillium citrinum and Peniccillium verrucosum in black table olives. Toxin Reviews, 28(),
[11] Pitt, J. I., & Hocking, A. D. (). Fungi and food spoilage (Vol. , ss. ). New York: Springer.
[12] Peraica, M., Radić, B., Lucić, A., & Pavlović, M. (). Toxic effects of mycotoxins in humans. Bulletin of the World Health Organization, 77(9),
[13] Deshpande, S. S. (). Handbook of food toxicology (ss. ). CRC Press.
[14] OK, M. T. (). SÜT BAZLI İNFANT FORMÜLALARINDA AFLATOKSİN M1 DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ (Master's thesis, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
[15] Çeliktaş, M., & Dağlıoğlu, F. (). Kuru meyvelerde aflatoksin riski. Türkiye, 10,
Aflatoksin; Aspergillus flavus ve Aspergillus parasiticus isimli küf mantarlarının uygun şartlar altında oluşturduğu toksik yapıda olan metabolik bir artıktır. Tarımsal ürünlerde B1, B2, G1, G2; hayvansal ürünlerde de M1 ve M2 olmak üzere toplam 6 tipi bulunan aflatoksin, nem ve besin içeriği yüksek olan birçok gıdada görülebilmektedir. Fındık, yer fıstığı, antep fıstığı, incir, badem, buğday, arpa, pirinç, pul biber ve süt gibi gıdalar aflatoksin riski taşıyan ürünlerdir. Gıdaların besleyiciliği arttıkça üretim, muhafaza ve güvenilir gıda olarak tüketilme olasılıkları da azalmaktadır. Kuru incir yüksek karbonhidrat ve nem içeriği yanı sıra bahçedeki üretim basamaklarından dolayı küf gelişimine uygun bir meyvedir.
Gıdalarda aflatoksin oluşumunu etkileyen en önemli etkenler yetiştirme, hasat, kurutma, işleme ve depolama aşamalarındaki bazı zorunlu tarımsal faaliyetler ve uygun olmayan şartlardır. Özellikle hasat ve kurutma aşamasında küflerin gelişimi için uygun olan orta nemli dönem en riskli dönemdir. Küflerin gelişimini kısıtlayan etmenlerin başında su aktivitesi gelmektedir. Su aktivitesi değeri 0,84’ün altında olduğu zaman küf mantarları gelişimi engellenir ve dolayısıyla toksin oluşturamazlar. İncir meyvesi gerek yüksek karbonhidrat içeriği, gerekse ilk olgunlaşma ( aw) ve buruk meyve dönemindeki ( aw) yüksek su aktivitesi ile mikotoksin oluşumu için uygun bir substratdır.
Aspergillus türü küfler doğada çok yaygın bulunduğu için bitki koruma mücadele yöntemleri ya etkili olmamakta ya da hasat tarihine yakın dönemlerde olduğu için kimyasal mücadele yapılamamaktadır. İncirde ise aflatoksinin kaynağı olarak hatalı ilekleme, uygun olmayan depolama şartları, hasat ve kurutmanın uzun sürmesi gösterilebilir. Kuru incirin geleneksel üretim tekniği ve meyve yapısı gereği ostiol açıklığının bulunmasından dolayı üretiminde tüm iyi tarım uygulamaları uygulansa dahi bazen aflatoksin oluşumu engellenememektedir. Böyle durumlarda aflatoksinli incirlerin işletme koşullarında seçilerek ayıklanması en etkin yöntemdir. Küf mantarları aflatoksin oluştururken yan ürün olarak kojik asit üretmektedirler. Kojik asit, karanlık ortamda uzun dalga boylu (nm) Ultra Viole (UV) lambaları altında parlak yeşilimsi sarı ışıma yapmaktadır. Aflatoksin, sadece UV lamba altında yeşilimsi sarı renkte floresans renk veren incirlerin ayıklanması ile temizlenebilmekte olup normal ortamda gözle görülmesi mümkün değildir. Meyve yüzeyinde veya içerisinde oluşan aflatoksinin çeşitli yöntemler ile parçalanması (detoksifikasyon) ise incir meyvesi için çoğunlukla mümkün olmamakla beraber dünyada ve ülkemizde yasak bir uygulamadır. Aflatoksinin parçalanabilmesi için gerekli olan sıcaklık ᵒC civarında olup pişirmek, dondurmak, ilaçlamak gibi farklı uygulamalar ile yok edilmesi de mümkün değildir. Yapılan araştırmalar sonucunda karanlık oda şartlarında seçilen incirlerin yaklaşık %0,,2sinde ışıma yapan meyve olduğu ortaya konulmuş olup bunların ayıklanması inciri güvenli bir besin kaynağı haline getirmektedir. Aflatoksin bulunsa dahi belirli limitlerle izin verilen gıdalar dünyada ve ülkemizde vardır. İncir ve diğer çoğu meyvede bu sınır değerler genellikle aflatoksin B1 için 6ppb, toplam aflatoksin için 10ppb’dir. Ayrıca incirlerin ışıma yapmış olması sınır değerlerin üzerinde aflatoksin içeriyor anlamına gelmemektedir. Araştırma sonuçları göstermektedir ki ışıma yapmayıp temiz diye ayıklanan incirler %’e yakın oranda temiz çıkar iken ışıma yapıp aflatoksinli diye ayıklanan incirlerin ise sadece %’ında sınır değerlerin üzerinde aflatoksin tespit edilmiştir. Sonuç olarak incirde aflatoksin bulunma riski günlük diyetimizde çok fazla yer alan tahıl, hububat ve hazır gıdalardaki aflatoksin riskine göre daha düşük seviyelerdedir. Tüm gıda maddeleri için yaptığımız öneri; ambalajlı ve üretim izni olan ürünler yaşam desteğiniz olsun.
Kaynaklar:
Büyükşirin, S., (), Kuru İncirlerde Küf Florası ve Aflatoksijenik Küflerin Saptanması, Yüksek Lisans Tezi, Biyoloji Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir.
Çoksöyler, N., Özkaya, Ş., Taydaş, E.E. ve Başaran, A., , Gıda Katkı-Kalıntı ve Bulaşanlarının İzlenmesi: Gıda ve Yemlerde Mikotoksin Düzeylerinin Tespiti, Tarımve Köyişleri Bakanlığı, Gıda Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, Bursa.
Demir, S.T., Özar, A.İ., Gülseri, O., Çoksöyler, N., Konca, R., Aksoy, U., Düzbastılar, M., ve Sağdemir, A., (), Ege Bölgesinde İncirlerde Görülen Aflatoksin ve Okratoksin Oluşumu ile Önlenmesi Üzerinde Araştırmalar, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Projesi, Proje No:KKGA-BF, Sonuç Raporu.
Derici, B., (), Kuru İncirlerde Aflatoksin ve Okratoksin A Oluşumunun Bazı Besin Maddeleri il İlişkileri Üzerinde Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ege Üniversitesi, İzmir.
Ekonomi Bakanlığı, (), Sektör Raporları, Kuru İncir, Ankara.
Erzurum, K., , İnsan ve Hayvanlara Toksik Fungus Metabolitleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No, Derleme No, Ankara.
GOLDBLATT L.A.,AMER J.,Oil Chem. Soc. 48, s.
GÜL N., - Sarılop incirlerde bazı kuru meyve nitelikleri ile aflatoksin ilişkisi üzerinde araştırmalar, Ege Üniv Fen Bil. Ens. Bahçe Bitkileri ABD Y.L. Tezi, İzmir.
Karaca, H., , Kuru İncirlerin Aflatoksin, Patulin, Ergosterol İçeriği ve Farklı Koşullarda Aflatoksinlerin Parçalanma Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
Konak R., – İncirde Aflatoksin, İncir Araştırma Dergisi, S, Aydın.
KONCA R., GÜLSERİ O., Ultraviyole Lambanın Aflatoksinli İncirlerin Ayrılmasındaki Fonksiyonunun Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar, İzmir.
Özkaya, Ş., Başaran, A., Elden, E. Ve Kaymak, T., , Gıda Katkı-Kalıntı ve Bulaşanlarının İzlenmesi: Gıda ve Yemlerde Mikotoksin Düzeylerinin Tespiti, Tarımve Köyişleri Bakanlığı, Gıda Teknolojileri Araştırma Enstitüsü, Bursa.
STEİNER E.W.,R.H. RİEKER and R. BATTAGLİA()- Aflatoxin contamination in dried figs: Distribution and association with fluorescence, Journal of Agr. Food Chem,