Ahiler Beyliği
kaynağı değiştir]
- ^Mehmet Şeker, İbn-i Batuta'ya Göre Anadolu'nun Sosyal, Kültürel ve İktisadi Hayatı ile Ahilik, Ankara 1993, s.71,72
- ^Prof. Dr. Sebahattin Güllülü, Ahi Birlikleri, İstanbul 1977, s.18
- ^Prof. Dr. Mikail Bayram, Ahi Evran ve Ahi Teşkilâtının Kuruluşu, Konya 1991, s.130,132
- ^Prof. Dr. Mikail Bayram, age s.82
- ^Yrd.Dç.Dr.Salih Özkan, age s.46
- ^Prof. Dr. Ali KIVRAK, age s.47
Dış bağlantılar[değiştir Tez No İndirme Tez Künye Durumu 209733 
Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde dinî zümreler (1299-1402) / Religious groups during the formative period of Ottoman state(1299-1402)
Yazar:HAŞİM ŞAHİN
Danışman: PROF.DR. MUSTAFA FAYDA
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Türk Tarihi Ana Bilim Dalı / Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
Konu:Tarih = History
Dizin: Onaylandı
Doktora
Türkçe
2007
419 s. Kurulus döneminde Osmanlı Beyligi'nin hızlı bir sekilde büyüyüp gelismesinde beylerin atak sahsiyetlerin yanı sıra diger pek çok unsurun da etkili oldugu bilinmektedir. Bizans sınırında kurulmus olması, gazâ ve cihad ülküsünün benimsenmesi, Mogol baskısının en az hissedildigi bir bölgede yer alması beyligin hızlı büyümesinde etkili olmustur. Bu dönemdeki büyümeyi sadece siyasî basarılarla sınırlandırmak yahut Bizans'ın karısıklık içerisinde bulunmasıyla ilintilendirmek eksik bir yorum olacaktır. Bu süreçte ilk Osmanlı beylerinin farklı kesimden pek çok destekçilerinin oldugu anlasılmaktadır. Bilhassa dinî misyonları daha agır basan dervisler, fakihler, müderris sufiler, gaziler ve ahilerin katkıları açıkça görülmektedir. Erken dönemden itibaren pek çok slam ülkesinde faaliyet gösteren dervis grupları, müstakil olarak yahut bir tarikatın müntesibi sıfatıyla Osmanlı Beyligi'nin kurulusunda da etkili olmuslardır. Vefâiyye tarikatına mensup Seyh Edebalı'nın adı âdeta devletin kurulusuyla özdeslesmistir. Kumral Abdal, Abdal Musa, Geyikli Baba, Abdal Mehmed, Somuncu Baba, Emir Sultan gibi sahsiyetler de bu dönemde isimlerinden söz ettirmislerdir. Aynı sekilde, beyligin ilk bagımsızlık hutbesini okuyan Dursun Fakih'in mensubu oldugu fakihler zümresi etkisi hissedilen diger bir zümredir. Genellikle imamlık vazifesi üstlenmis olan fakihler, yeni fethedilen bölgelerde slam dininin en önemli ögreticisi durumundaydılar. Orhan Gazi devrinde znik'te ilk medresenin kurulmasıyla Osmanlı topraklarında görev alan müderris sufîler de beylik bünyesinde, bilhassa bnü'l-Arabî'nin vahdet-i vücud düsüncesini esas alan sufilik ekolünün en önemli temsilcileri olmuslardır. Davud-ı Kayserî, Alâeddin Esved, Tâceddin Kürdî ve ilk Osmanlı seyhülislamı Molla Fenârî bunlar arasında sayılabilir. Osmanlı Beyligi'nin kurulus döneminde fetihlerde en büyük rolü gaziler zümresi üstlenmistir Gazâ ve cihad ülküsünü benimsemis olan gaziler Ertugrul Gazi döneminden itibaren ilk Osmanlı beylerinin yanında savaslara katılmıslar, sehirler ve kasabalar ele geçirmisler, fethedilen bölgelerin iskânında önemli görevler üstlenmislerdir. Akça Koca, Turgut Alp, Aygud Alp, Hacı lbey, Evrenos Gazi, Köse Mihal, Gazi Abdurrahman gibi isimler bu dönemde faaliyet gösteren gazilerden sadece birkaçıdır. Bu dönemde ahi teskilatının da önemli faaliyetleri oldugu bilinmektedir. Türkiye Selçuklu devrinde son derece etkin nüfuza sahip olan ahiler, bu etkilerini Osmanlı Beyligi'nin ilk yıllarında da sürdürmüsler, köy, kasaba ve sehirlerde kurdukları tekkelerinde ayende ve revendeye hizmet etmislerdir. Her birisi bir meslek grubuna mensup olan ahiler toplumda, bilhassa esnaf ahlakı açısından sosyal adaletin temini noktasında önemli görevler üstlenmislerdir. lk Osmanlı beyleri bütün bu zümrelerle yakın iliski içerisinde bulunmuslar, yeni fethedilen bölgeleri kendilerine bagısladıkları gibi, bu zümreler için pek çok tekke yahut imaret insa ettirmislerdir. It is known that many other elements besides the aggressive dispositions of Sultans were influential in rapid development of Ottoman Sultanate in the foundation period. Settlement in a territory close to the frontier of Byzantine, commitment to Islamic religous principles ?Gazâ and Cihad? for Holy war, geografical distance to the domination of The Mongol Empire were significant factors which enabled Ottoman Sultanate to enlarge in a short time. It would be inadequate to attribute the development to only political accomplishments or powerless Byzantine which was in a state of political turmoil. It is implied that there were many supporters of Ottoman Sultans from various sections in this period. It is obvious that they were given strong build-up particularly by religious elites such as ?Dervish groups, fakihs, müderris sufis, ghazis and Akhis. Dervishs who were in existence in many Islamic countries as an effective social and religious autorities as from the early times of Islam, were also effective either individually or collectively in establishing of Ottoman Sultanate. Sheikh Edebali who was a member of the Dervish Sect ?Vefâiyye? was almost equate to the establishing of state. The names of dervishes ?Kumral Abdal, Abdal Musa, Geyikli Baba, Abdal Mehmed, Somuncu Baba, Emir Sultan? were considerable figures of the period as well. Besides, another group of people named fakih whose member ?Dursun Fakih? announced the first sermon of indipendence was one of the other notable class in the Ottoman society. Fakihs who were mostly in charge of Imam (prayer leader), were the major instructors of Islam religion in the foreign territories which conquered in recent period. Establishing the first ?Medrese? in Iznik, Muderris Sufis who were in charge within the Ottoman Sultanate during the Orhan Gazi?s ruling, became the most important representatives of the Sufis School based on the notion ?vahdet-i vücud? particularly introduced by bnü?l-Arabi. Davud-ı Kayserî, Alâeddin Esved, Tâceddin Kürdî and the first Ottoman Seyhülislam Molla Fenârî could be considered among them. Ghazis played key role in wars in the establishing period of Ottoman Sultanate. Ghazis who adhered strictly to the religious principles ?Gaza and Cihad? for holy war, took part in wars with Ottoman Sultans and conquered cities and small towns. They undertook fundamental tasks in settlement for the new territories which were taken control. The names ?Akça Koca, Turgut Alp, Aygud Alp, Hacı lbey, Evrenos Gazi, Köse Mihal, Gazi Abdurrahman? were only some of the distinguished ghazis in this period. The Akhi organization in the field of economy and commerce had also noteworthy activities in this period. The Akhi organization which had great influence over society during predecessor Anatolian Seljuk State, they kept in existence and had a duty to ?ayende and revende? by the lodges founded in cities, small towns, and villages in the early stage of Ottoman Sultanate. Each Ahis who belonged to distinct professions had outstanding mission over society especially in terms of commercial ethics to keep the social justice. The first sultans of Ottoman had close relations with all these groups of people. They not only donated genereously the new territories to them, but also gave financial supports to build tekkes or imarets for them.
Yazar:HAŞİM ŞAHİN
Danışman: PROF.DR. MUSTAFA FAYDA
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Türk Tarihi Ana Bilim Dalı / Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı
Konu:Tarih = History
Dizin:
Doktora
Türkçe
2007
419 s.
Ana maddeler: Fütüvvetnâme, Muhammed, Ali, Salmân-ı Fârisî ve Bektâşîlik
Prof. Dr. Köprülü'ye göre Ahi birliklerinin ideolojik yapısını oluşturan ögelerden birisi Bâtınîliktir ve Ahilik teşkilatı Bektaşi İslâmî bir yapı barındırmaktadır. Ayrıca seyyah İbn-i Batuta'nın ifadesine göre Ahi zaviyeleri Bektaşi dergahına mensuptur. Hacı Bektaş-ı Veli'yle Ahi Evran'ın Kırşehir'de sık sık bir araya gelip sohbet ettikleri yazılır.
Fütüvvetnâmelere göre, Ahiliğin anenevi menşei Ali'ye dayanmaktadır. Muhammed, Ali'ye "Sen benim yoldaşımsın, ben Cebrail'in yoldaşıyım, Cebrail de Allah'ın yoldaşıdır" diyor. Sonra Salmân-ı Fârisî'ye Ali'ye yoldaş olmasını söylüyor. Salmân-ı Fârisî'de Ali'nin elinden tuzlu su içerek ona yoldaş oluyor. Bundan sonra Peygamber Muhammed, Ali'ye: "Ya Ali ben seni tamamlıyorum ve olgunlaştırıyorum," diyerek şalvarını giydiriyor ve beline bağlıyor. Fütüvvetnâmelere göre; fütüvvetin temeli budur ve fütüvvet ehli arasında kadeh sunmak, şalvar giydirmek ve bel bağlamak, yani yoldaşlık ve kardeşlik kuralları buradan gelmektedir.