Aşil Kopması

Aşil tendonu, vücudumuzdaki en kuvvetli ve büyük tendon olarak bilinir. Kası kemiğe bağlama işlevine sahip olan aşil sayesinde koşmak, zıplamak, yürümek gibi eylemler mümkün hale gelmektedir.  Özellikle sporcularda sıklıkla karşılaşılmaktadır. "Aşil kopması nedir?", "Aşil kopması nasıl tedavi edilir?", gibi sorulara yanıtlar arayacağız.

Aşil Tendonu Nedir?

Aşil tendonu, topuğun arka bölümünde konumlanır. Peki tam olarak aşil tendonu ne demek?

Sert fibroz doku bantlarından biri olan aşil tendonunun diğer adı ise “kalkaneal tendon” şeklinde bilinmektedir. Bu tendonları topuk alanında muhafaza eden içi sıvı dolu yastıkçıklardan söz etmek mümkündür.  Aşil tendonları son derece kuvvetli olsa bile kan akışından ya da üstündeki gerilimin fazla oluşundan dolayı çeşitli yaralanmalara açıktır.

Aşil tendonu, topuk kemiği ile baldır kasları arasında güçlü bir bağlantı sağlamaktadır. Aşil kopmaları çoğunlukla 30-50 yaş aralığında görülmektedir. 60 yaşından sonra gerçekleşen kopmalar daha çok kadınlarda görülür. Spor aktivitelerinde meydana gelme ihtimali son derece yüksektir.

Tendon Kopması Risk Faktörleri Nelerdir?

Profesyonel olarak spor yapmayan kişiler, uzun bir aradan sonra antrenman yaptıklarında bu tip bir riskle karşı karşıya kalabilir. Özellikle ani zorlanmalar tendon koplarının en önemli nedenlerindendir. Kopmanın gerçekleştiği ilk andan itibaren güç kaybını ya da yanlış iyileşme akışını engellemek adına hızlı müdahale gerekmektedir.  

Futbol, basketbol, tenis gibi ayak pozisyonlarının çok önemli olduğu sporlarda aşil tendonu kopmasına sıklıkla rastlanır. Teşhisin geç konulması ya da tedavinin yanlış yöntemlerle gerçekleştirilmesi, ne yazık ki kronik zayıflık ya da işlev kaybı gibi sonuçlara yol açabilir. Ani hareketlere ya da travmaya bağlı şekilde ortaya çıkabilen aşil tendonu kopmasının nedenlerine göz atalım.

NBA finallerinde Kevin Durant'ın aşil tendonunun koptuğu anı aşağıdaki videodan izleyebilirsiniz.

Aşil Tendonu Kopması Nedenleri Nelerdir?

60 yaş ve üzerindeki kopmalar, merdiven çıkma gibi son derece olağan ve günlük aktivitelerde dahi oluşabilir. Kaslarda oluşan ani ya da kuvvetli gerilmeler büyük ölçüde kopmanın ana sebebidir. Daha önceki tendon rahatsızlıkları, kendiliğinden oluşan kopmaları tetikleyebilir. Atletik eğitimin planında yapılan ciddi değişimler, aralıklı olarak gerçekleşen aktiviteler ya da florokinolon barındıran antibiyotiklerin kullanımı buna zemin hazırlayabilir.

Aşil tendonu kopmasındaki diğer nedenler şu şekildedir:

• Doku kalitesinin düşük olması
• Aşil tendonunun damar açısından dezavantajlı bir bölgede konumlanması
• Diz uzatılmış ya da açık bir pozisyonda iken öne doğru aniden bükülme
• Ağır kaldırmak
• Şiddetli bir darbe almak
• Topuklu ayakkabı giymek
• Isınma gerçekleştirmeden spor yapmak
• Koşma esnasında birden hızlanmak
• Çukura adım atılması
• Yaşlılık
• Şeker hastalığı gibi metabolik hastalıklar

Tendon Kopması Belirtileri

Aşil tendonu kopan kişilerde genellikle akut başlangıçlı yoğun ağrı gibi şikayetler ön plana çıkar. Peki tam olarak aşil kopması nasıl anlaşılır? Aşil tendonu kopan kişiler bacaklarının arkasını hissetmekte zorlanmaktadırlar.

Hastalarda kısa sürede topallayarak yürüme başlar. Bu kişiler ilk andan başlamak kaydıyla yürümekte, merdiven çıkmakta zorlanırlar. Geriye doğru bükülmede zorlanma, şişme, şiddetli sızı, tendondaki sert yapının artık kaybolmuş olması ve parmak ucunda yükselememe, diğer belirtiler arasındadır.

Aşağıdaki videoda, aşil tendonnu kopan ünlü basketbolcu Kobe Bryant'ın tepkisini izleyebilirsiniz.

Aşil Tendonu Kopması Tedavisi

Aşil tendonu kopmasından sonra gerçekleştirilen müdahaleler, cerrahi ve cerrahi dışı olarak ikiye ayrılır. Sporcularda meydana gelen kopmalarda çok büyük ölçüde cerrahi yöntemlere başvurulur. Teşhisin konması adına Thompson Testi olarak da bilinen baldır sıkma testlerine başvurulur. Ayrıca MR ve ultrasonla görüntüleme yöntemleri, teşhis için tercih edilen diğer yöntemlerdir.

Akut ya da kronik olma durumuna bağlı olarak tedavide değişiklikler gözlemlenir. Cerrahi işlemlerden önce hastanın aktivite seviyesi ve diğer risk faktörleri kapsamlı olarak değerlendirilir. Ameliyat harici uygulamalarda ise ayak bileğine alçı uygulanır. Bu sayede de hareket kısıtlaması gerçekleştirilir.

Aşil tendonu kopmalarında genel olarak; konservatif tedavi, primer cerrahi, aşil rekonstrüksiyonu gibi tedavi yöntemleri söz konusudur.

Tendon Ameliyatı Sonrası Süreç Nasıl İlerler?

Ameliyat sonrası ilgili bölgenin yaklaşık olarak 4 hafta boyunca hareketsiz kalması önerilir. Hasta 2 ay içerisinde artık yavaş yavaş ayakkabı giyebilecek düzeye gelecektir. Ameliyat sonrası beklenmedik morluklar ve ödemler oluştuğunda vakit kaybetmeden doktora müracaat edilmesi gerekmektedir.

Herkese sağlıklı günler dileriz.

Aşil tendonu kopması nasıl olur ?

Isınmadan yapılan spor karşılaşmaları, ani ve aşırı zorlanmalar ve ayak topuğu bölgesine alınan darbeler aşil tendonu kopmasına sebep olabilir. Aşil tendonu kopması sırasında bir ağrı ve ses duyulabilir. Bölgeye elimizle dokunduğumuzda boşluk hissedilebilir.

Ülkemizde en çok futbol oynarken ortaya çıkar. 

Aşil tendonu, baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan kalın ve güçlü bir tendondur.

AŞİL TENDONU NEREDE

Bilekten baldıra kadar uzanır. Aşil tendonu parmak uçlarında vücudu kaldıran en önemli yapıdır, insanın koşma ve yürümesinde önemli rol oynamaktadır. Bu kalın ve sağlam aşil tendonu kopması veya yırtılması(aşil tendonu rüptürü) genellikle spor aktivitelerinde olduğu kadar basit bir ev işi sırasında ya da merdiven inip çıkarken bile oluşabilir.

Aşil tendonu kopması en sık erişkin yaş grubunda görülmektedir.

Kopma ya da yırtılmanın en sık görülen nedenleri arasında ilk sıraları; ısınmadan yapılan spor karşılaşmaları, ani ve aşırı zorlanmalar alıyor. Sanılanın aksine, tendon üzerine direkt travmalar bu sebepler arasında çok nadir yer alıyor.

Beşiktaşlı Caner Erkin de aşil tendonu koparmıştı.

Bunların dışında kronik aşil tendinitleri yani tendonun topuğa yapışma yerindeki uzun süreli ağrı ve kalınlaşmalar da yırtılmanın diğer nedenleri arasında bulunuyor. Aşil tendonu kopması ile bazı antibiyotiklerin de ilişkisi vardır.

Aşil tendonu kopması sırasında yüksek ses ve ağrı oluşur.

Tendonun kopması sonrası yırtılma ile birlikte bir ağrı hissedilmektedir. Ayak bileğinin ya da baldırın arkasında gerçekleşen kopma, genellikle uzaktan bile duyulabilecek kadar şiddetli bir ses çıkarır.Bununla birlikte topuk kemiğinin üstünde oluşan çökme, morarma ve kasta kuvvetsizlik, aşil tendonunun koptuğunun bir göstergesidir. Ağrının şiddeti, kopmadan belli bir süre sonunda azalmaya başlar ve ayak parmaklarına giden tendonlar sayesinde ayak bileğini oynatmak mümkün olabilir. Ancak hasta yürürken kendini ileri itemez ve parmak uçlarında yükselmesi imkansızlaşır.

Aşil tendonu kopması çok basit bir sebeple veya darbe almadan bile gerçekleşebilir. Mesela halı saha maçında genelde sporcu da bileğinin arkasında bir darbe olduğunu düşünür  fakat sadece koşarken bile aşil tendonu kopabilir. Hasta bunu ilk ses duymasıyla anlayabilir. Eliyle aşil tendonu bölgesini kontrol ettiğinde orada bir  çökme ve boşluk oluşmuştur.

Bileğin arkasında bulunan iki taraflı bağ kopmuştur.Genellikle bu tendonda zayıflama neticesinde bardağı taşıran son damla olarak aşil tendonu kopması gerçekleşmiş olabilir. Yani hastalarda topukda bir ağrı meydana geldiğinde bunun doktor tarafından kontrolü belki erken teşhisle tedavi edilebilir.

Aşil tendonu kopması ülkemizde en çok futbol oynarken ortaya çıkar.

Düzenli yapılan germe egzersizleri bu riski azaltır. Bazı antibiyotikler ise aşil tendonu kopmalarıyla ilişkilendirilir. Kinolon grubu antibiyotikler, aşil tendonu kopma olasılığını artırır. Ayrıca yürümede ve koşmada en önemli etkenlerden aşil tendonların, iki ayakta da güçlü olması çok önemli. Aşil tendonu kopmasına antibiyotikler de neden olabilir ,diyabet hastalarında aşil tendonu kopması daha sık görülebilir.

Aşil tendonu tedavisi : 

Acıbadem Kayseri Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü doktoru Prof. Dr. Sinan Karaoğlu, “Genç ve erişkin yaş gruplarında sık rastlanan ve günlük yaşamı olumsuz etkileyen aşil tendonu kopması, cerrahi tedavi ve  erken fonksiyonel rehabilitasyon ile tedavi edilebilir.Erken fonksiyonel tedavisinde öncesinde prp yöntemi uygulanıp daha sonra tendona erken dönemde yük bindirerek o bölge daha çok çalıştırılarak mekanik bir iyileştirme sağlanabiliyor.

Aşil Tendonu Ameliyatı Sonrası :

Aşil tendonu ameliyatı sonrası iyileşme süreci hastanın ayağı 1  ay kadar sabit tutulur daha sonra ayağında brace ile hasta yürümeye başlar.Ameliyat sonrasında günde 3-4 saat çıkarıp egzersizler  yaparak 2 ay süre sonrasında ayakkabı kullanımına hasta geçebilir. 2. aydan sonrada fizik tedavi egzersizleri yaparak aşil tendonu güçlendirilir.Tekrar kopma riskini azaltmak için egzersizler ve beslenmeye dikkat etmemiz gerekir.Bu tedavi öncesinde uygulanan prp tedavisi nedir bunu açıklamak gerekirse ;

Prp tedavisi yöntemi  ile yani, hastanın kendi kanından hazırlanan bir solüsyon ile aşil tendonu kopması ameliyatsız tedavi edilebilmektedir” dedi.

AŞİL TENDONU KOPMASI

PRP tedavisi yöntemi ile ameliyatsız tedavi seçeneği tedavisinde önceleri açık ameliyat tercih edilen aşil tendonu kopmasında, günümüzde prp adı verilen hastanın kendi kanından hazırlanan trombositten zengin plasma ile ameliyatsız tedavi seçeneği gündeme gelmiştir.PRP tedavisi ile özel bir tüpün içine az miktarda kan alır ve santrifüj işlemi yani yüksek devir ile tüplerdeki kan bioteknolojik bir yöntemle bileşenlerine ayrılır. Böylece mililitrede 1.5 milyona kadar trombosit yoğunluğuna sahip olan bir plasma elde edilir. Prp tedavisi, kısa süreli alçıyla fonksiyonel rehabilitasyona destek amaçlı kullanılmaktadır ve cerrahi ameliyattan çok daha kolaydır. Tendonu iyileştiren tek başına prp değil, kısa süreli alçılama ve fonksiyonel rehabilitasyondur.

Daha sonra egzersizler ile iyileşmenin hızlanması sağlanır. Cerrahi tedaviye göre daha çabuk iyileşme sağlayan fonksiyonel rehabilitasyon ve prp tedavi sonrası oluşabilecek komplikasyon ihtimallerinin de önüne geçilmiş olur.Normalde de var olan bir iyileşme süreci prp ile güçlendiriliyor Prp ile vücutta kesilen bir yerin, kırılan kemiğin ya da kopan tendonun iyileşmesi daha kuvvetli hale getirilmesi mümkündür. Bir ay içerisinde travmadan oluşan dokudaki boşluk tamamen dolar ve kuvvetlenir.

Dokudaki açıklığın büyüklüğüne göre prp tedavisi bir seans veya daha fazla da yapılabilir. Travmanın oluşmasından sonraki ilk haftada hasta dinlendirilmeli, yürüyüş koltuk değnekleri yardımıyla yapılmalıdır. Bir ay sonunda ise aşil tendonlarını zorlamayan ve aşırı germeyen basit egzersizler ile özellikle yüzme önerilir.

Aşil tendonu ameliyatı ne zaman gereklidir ?

Bazı vakalarda problemi düzeltmek için cerrahi yöntemler gerekebilir. Bu teknikler, ağrıyı hafifletmede ve kemik dizilimini geliştirmede yardımcı olabilir. Ortopedi doktorunuz ameliyatın tipi hakkında aşağıdaki tedavi seçeneklerini sunabilir:
Artrodez ya da ayak ve ayak bileğindeki bir veya daha fazla kemiğin kaynaştırılması
Osteotomi veya kemiğin, doğru olarak dizilmesi için kesme ve yeniden biçimlendirme
Eksizyon veya kemiğin ve kemik çıkıntısının çıkartılması
Sinovektomi veya tendonu kaplayan kılıfın temizlenmesi
Tendon transferleri ya da tendon uzatmaları.

Aşil tendonu egzersizleri nelerdir ? 

AŞİL TENDONU EGZERSİZLERİ