Akvaryumda Beyaz Benek Hastalığı

Bu yazımızda beyaz benek hastalığı neden olur, belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir ve nasıl önlenir gibi sorularınıza cevap bulacaksınız. Kendi tecrübelerinizi paylaşmak isterseniz yazımıza yorum yapabilirsiniz. Bunun için sitemize üye olmanız da gerekmiyor. Cihazınızda açık olan facebook hesabınız sayesinde üye olmadan yorum yapmanız mümkün. Hazırsanız beyaz benek hastalığını ele almaya başlayalım.

Beyaz benek hastalığı tatlı su ve deniz akvaryumlarında en çok görülen hastalıktır. Akvaryum hobisi ile uğraşan birçok akvarist bu hastalıkla karşılaşmıştır. Sadece can sıkıcı bir durum olduğunu düşünenler de vardır. Aslında en fazla ölüme neden olan balık hastalığıdır. Farklı tedavi yöntemleri vardır. Bu yöntemler doğru şekilde uygulandığı sürece hastalıktan tamamen kurtulmak mümkündür.

Beyaz Benek Hastalığı Nedir

Beyaz benek hastalığı bir protozoan paraziti yüzünden ortaya çıkar. Hastalığın bilimsel ismi Ichthyophthirius multifiliis olup, kaynağı Ichthyophthirius parazitidir. Parazit doğal ortamda akvaryumdaki kadar tehlikeli değildir. Çünkü yaşam döngüsü gereği balıktan ayrılması gerekir. Ancak akvaryum balıkları bu kadar şanslı değildir. Üremek için balıktan ayrılan parazit, parçalara ayrıldıktan sonra suya dağılarak tekrar balığa yapışır.

Uzmanlara göre beyaz benek paraziti çoğu akvaryumda vardır. Özellikle de büyük akvaryumlarda ve üretim havuzlarında bulunur. Aslına bakarsanız neredeyse her akvaryum balığı hayatı boyunca beyaz beneğe birkaç defa maruz kalır. Hastalığın bu kadar yaygın olması nedeniyle balıkların bağışıklık sistemi parazitle savaşacak kabiliyeti edinmiştir. Sağlıklı bir balığın bağışıklık sistemi, hastalık belirtileri görülmeden paraziti yenilgiye uğratır.

Ne yazık balıkların bağışıklık sistemi her zaman yeterince güçlü değildir. Özellikle stres bağışıklık sistemini baskılayarak zayıflatır. Stresin artması beyaz benek de dahil birçok hastalığa kapıyı aralar. Balıklar yaşamları boyunca birçok stres faktörüne maruz kalır. Bunlar akvarist tarafından iyileştirilebileceği gibi daha da kötüleştirilebilir. Su sıcaklığı, su kalitesi, akvaryumdaki canlıların uyumu, beslenme ve daha birçok etken strese katkıda bulunabilir. Belki de en büyük stres balığın taşınması ya da tutulması esnasında olur. Üreticiden akvaryumcuya, akvaryumcudan evinize olan yolculuğu balığınız için aşırı derecede streslidir. Bu stresli ortamda yeni balığınızın beyaz benek hastalığına yakalanma ihtimali oldukça fazladır.

Beyaz Benek Hastalığı Belirtileri

Beyaz benek hastalığının belirtileri oldukça belirgindir. Balığın her yerinde beyaz renkli tuz tanelerini andıran benekler oluşur. Bazı durumlarda balığın sadece solungaçlarına yerleşir. Durum kötüleştikçe balığınız duyduğu rahatsızlık nedeniyle kendini akvaryuma, çakıl taşlarına ve dekorlara sürtmeye başlar. Daha sonra solunumda güçlük, titreme ve iştah kaybı görülür. Müdahale edilmezse ölümle sonuçlanır.

Beyaz Benek Hastalığı

Beyaz Benek Paraziti Yaşam Döngüsü

Ichthyophthirius parazitinin yaşam döngüsü biraz karmaşıktır. Ancak hastalığın tedavisi için döngüyü öğrenmekte fayda vardır. Protozoan balığa yapıştıktan sonra derisi ve deri altı dokusuyla beslenmeye başlar. Bu durum tahrişe neden olur. Balığın vücudu hasarı azaltmaya çalışsa da protozoan oluşturduğu kist içinde beslenmeye ve büyümeye devam eder. Henüz tedavisi mümkün değildir, çünkü ilaçlar kist içindeki parazite nüfus edemez. Bu evredeki beyaz benek parazitine trophozoite denir. Olgunluğa eriştiğinde trophont olarak isimlendirilecektir.

Üreme olgunluğuna erişen parazitin artık balıktan ayrılma vakti gelmiştir. Çoğalmak için balıktan ayrılır ve bitki, dekor, filtre ve çakıl taşlarına yerleşir. Yerleştiği yerde tomite isimli yüzlerce parçaya ayrılır. Bu evrenin süresi sıcaklığa bağlıdır. Su ne kadar sıcak olursa üreme hızı daha fazla olur. Ortalama 8 saatte tamamlanır. Düşük sıcaklıklarda daha yavaş olacağı için tedavi süresi de uzayacaktır.

Üreme tamamlandığında trophont patlar ve yüzlerce tomite suya dağılır. Bu tomiteler bir balık aramaya başlar. Akvaryum gibi küçük bir ortamda bu arayışları kısa sürer. Buldukları balığa yapışacak ve döngüyü tekrar başlatacaklardır. Akvaristin bundan önce müdahale etmesi gerekir. Çünkü beyaz benek ilacı paraziti tomite evresindeyken öldürebilir. Balığa yapıştıktan sonra fazla etkisi olmaz. Eğer tomiteler beslenebilecekleri bir canlı bulamazlarsa 48 saat içinde ölür.

Biraz kafanız karışmış olabilir. Parazitin tüm evrelerini şu şekilde özetlemek mümkündür.

• Trophozoite balığın vücuduna yapışarak gelişmeye başlar.
• Balıktan ayrılacak kadar geliştiğinde trophont ismini alır.
• Trophont balıktan ayrılarak yerleştiği yerde yüzlerce tomite oluşturur.
• Trophont patlar ve yüzlerce tomite suya dağılır.
• Tomiteler balığa yapışır ve döngü baştan başlar.

Beyaz Benek Tedavisi

Beyaz benek parazitinin yaşam döngüsünü öğrendiğimize göre tedavinin nasıl olacağını anlamak daha kolay olacaktır. Gördüğünüz üzere döngünün tamamlanması sıcaklığa göre değişir ve parazit ancak tomite evresindeyken öldürülebilir. Bu yüzden akvaryum sıcaklığını mümkün olduğunca yükseltmeliyiz. Japon balıkları için en yüksek sıcaklık 21 santigrat derece iken, birçok tropik balık için 30 santigrat derecedir. Balıklarınız için sakıncası yoksa sıcaklığı bu değerlere yükseltin. Çünkü 15 santigrat derecedeki  tedavi süresi birkaç hafta iken, 27 santigrat derecede 4-5 gündür.

Karantina akvaryumu kullanmaya gerek yoktur. Çünkü parazit zaten akvaryumu sarmıştır. Hasta balık karantina akvaryumuna alınsa bile, ana akvaryumda da tedavi uygulanmalıdır. Karantina akvaryumunun şöyle bir faydası olabilir. Balıklarınızın hepsini karantina akvaryumuna aldıktan sonra ana akvaryumunuzdaki parazitler bir süre sonra ölecektir. 30 santigrat derecede tüm parazitlerin ölmesi 2 günü bulur ancak işi garantiye almak için 4 gün beklenmesinde fayda vardır. Daha sonra balıklarınızı ana akvaryumunuza alıp tedaviye burada devam edebilirsiniz.

Unutmamanız gereken bir husus, balıkları değil akvaryumu tedavi ediyor oluşunuzdur. Balığa yapışık olan parazitten tedaviyle kurtulmanız mümkün değildir. Ancak birkaç gün içinde olgunluğa ulaştıktan sonra üremek için balıktan ayrıldığında tedavinin faydası olur. Suya katılan beyaz benek ilacı yeni oluşan parazitlerin ölmesini sağlayacaktır.

​En iyi ilaçlar formalin ve malahit yeşilidir. Bunlar ayrı ayrı kullanılabilecekleri gibi beraber de uygulanabilir. Bakır, metilen mavisi, potasyum permanganat banyosu, ​kinolin hidroklorür banyosu ve sodyum klorit banyosu uygulanan diğer tedavilerdir. Formalin kullanımında ürünün üretim tarihine özellikle dikkat edin. Çünkü uzun süre bekleyen formalin balıklar için zehirli hale gelir. Malahit yeşili dekorlarda ve silikonlarda yeşil renk bırakabilir. Piranalar, neonlar ve pulsuz balıklar için zehirli olabilir. Eğer pengasus gibi pulsuz bir balığınız varsa ilaç tedavisinde çok dikkatli olmanız gerekir. Saydığımız ilaçların insanlar için zehirli olabileceğini de aklınızda bulundurmalısınız.

Genellikle bütün bir akvaryuma ilaç uygulanması tavsiye edilmez. Ancak beyaz benek hastalığı istisnadır. Akvaryumunuzda karbon filtre bulunuyorsa tedaviye başlamadan önce çıkartın. UV sterilizatör ve protein skimmer cihazlarının da kapatılması gerekir. Çünkü bu ekipmanlar ilaçları etkisiz hale getirir veya etkilerini azaltır.

Beyaz Benek Nasıl Önlenir

Beyaz benek çok yaygın olarak görülür. Eğer akvaryumunuzda baş gösterirse, akvaryumun parazitten tamamen temizlenmesi gerekir. Hastalığı tedavi etmektense, hastalığın ortaya çıkmasını önlemek her zaman daha kolaydır. Akvaryumunuzda beyaz benek hastalığı görmek istemiyorsanız size bazı tavsiyeler verebiliriz.

• Güvenilir bir tedarikçiden, sağlıklı görünen balıklar alın.
• Hasta ya da ölü canlıların bulunduğu bir akvaryumdan balık ya da bitki almayın.
• Yeni aldığınız balık ya da bitkiyi iki hafta ayrı bir karantina akvaryumunda bekletin.
• Balıklarınızı size mümkün olduğunca yakın bir akvaryumcudan alın.
• Su sıcaklığında, pH değerinde ve amonyak miktarında ani artışlar olmasına engel olun.
• Kaliteli hazır yem kullanın ve balığınızın beslenme tercihine göre ek besinlerle takviye yapın.
• Akvaryumunuza kapasitesinden fazla balık koymayın.
• Su kalitesine dikkat edin ve düzenli kısmi su değişimlerini ihmal etmeyin. ​

Artık beyaz benek hastalığı hakkında daha bilinçli olduğunuza göre ondan korkmanıza da gerek yok. Bahsettiğimiz tedbirleri alarak hem beyaz beneğe hem de diğer balık hastalıklarına karşı akvaryumunuzu korumuş olursunuz. Yine de ortaya çıkacak olursa, erkenden müdahale edin. Bu sayede diğer balıklarınıza yayılmadan hastalıktan kurtulmuş olursunuz.

Beyaz Benek Hastalığı yazısının sonuna gelmiş bulunuyoruz. Kendi tecrübelerinizi aktarmak ya da eksik gördüklerinizi tamamlamak isterseniz yazımıza yorum yapabilirsiniz. Forumlarımızda merak ettiklerinizi sorabilir, sosyal gruplarımızda paylaşımda bulunabilirsiniz. Akvaryum malzemeleri arıyorsanız sizi internet mağazamıza bekliyoruz. Yazımızı sosyal medyada paylaşan tüm okurlarımıza buradan teşekkürlerimizi iletiyoruz.

Hobici Köşesi

Plaket ve ödüllü Yarışma'ya katılıp canlı veya akvaryumunuzu taçlandırabilir, geçmiş dereceleri ve katılımları görebilirsiniz.

Akvaryum kültürü bölümünde akvaryum hobisi ile ilgili dergilere, belgesellere, kitaplara ve web sitelerine ulaşabilirsiniz.

Sitemizdeki Makaleler ve Üye Bloglarını gezerek istediğiniz konu hakkınca bilgi edinebilir, kullaniciadiniz.akvaryum.com adresine sahip olan kendi bloğunuzu oluşturabilirsiniz.

Canlı Veritabanı'nda bilgi ve canlı edinebilmek için kimde hangi balıkların olduğunu görebilir, kendi canlılarınızı da veritabanına ekleyebilirsiniz..

Üye akvaryumları bölümünden üyelerin akvaryumlarına bakıp yorum bırakabilir, siz de kendi akvaryumlarınızı da görebilirsiniz.

Akvaryumcular bölümünden akvaryumcuların adres telefon ve harita koordinatlarına ulaşabilir, akvaryumcular hakkındaki yorumları okuyup yorum yapabilirsiniz.

Tatlı Su, Bitki, Deniz ve Sürüngenler bölümünden toplam binden fazla türün detaylı bilgilerine, fotoğraflarına ve beseyenlerin yorumlarına ulaşabilir, sizler de yorum bırakabilirsiniz.

Ürünler bölümünde akvaryum piyasasında olan ürünlerin özelliklerine bakıp yorum yapıp, yorumları okuyabilirsiniz.

Akvaryum hobicilerinin en çok rastladığı hastalıklardan biri bilindiği üzere “Beyaz Benek”tir. Tecrübeli hobicilerin gördüğünde şaşırmadığı bir durum olsa da, yeni yeni bu hobiyi edinmiş insanlar için can sıkıcı bir durum olabilmektedir.

Öncelikle bilmeyenler için Beyaz Benek Nedir açıklayalım;

Beyaz Benek bir parazit türüdür,  hemen hemen tüm tatlı su akvaryum balıklarında ve sularında bulunabilmektedir. Yeni alınmış bir balık sebebiyle veya taşıdığınız su ile kendi akvaryumunuza geçmesi mümkün olan parazit, hızla üreyip çoğalır ve ertesi sabah akvaryumunuzun tüm balıklarında beyaz noktalar görebilirsiniz. Parazit üç aşamadan oluşmaktadır.

Trophont Aşaması; Bu aşamada parazit balığınızın derisi üzerine, kaygan mukusun altına yerleşerek kendisine bir duvar örüp bir kist oluşturur. Gözle görülen beyaz bir renk alır maalesef bu raddede tedavi mümkün değildir. Parazitin oluşturduğu kist sebebiyle parazite herhangi bir kimyasal müdahale yapamazsınız. Parazitin balıktan beslendiği bu dönem 24–27 derecedeki bir akvaryumda 3–4 gün kadar sürebilir ve tamamen beslenip büyüyen bu kist, balığın vücudunu terk ederek kendisini suya bırakır.

Tomont veya Tomite Aşaması; Tedavinin mümkün olduğu bir aşamadır. Kimyasal saldırıya karşı savunmasız olan kist, su içerisinde serbest dolaşarak kendisine tutunacak bir yer aramaya başlar. Herhangi bir yüzeye tutunarak çoğalmaya başlayan parazit 8 saat kadar kısa bir sürede üremesini tamamlayabilir.

Thermont Aşaması; Kist içerisinde üremesini tamamladıktan sonra parazitler kisti patlatır ve suya karışarak kendilerine beslenebilecekleri bir konak aramaya başlarlar. Bu aşamada parazit savunmasızdır. Bu aşamada Beyaz Benek yok edilebilir.

Anlaşılacağı üzere parazitin savunmasız halini yakalamak esasen çok kolay. İlk olarak akvaryum ısısı arttırılmalı. Parazit yüksek ısı gördüğünde üremesini daha çabuk tamamlayacak ve daha çabuk savunmasız hale gelecektir. Akvaryum ısısı beslediğiniz balığın türüne göre değişmektedir.

Müdahale açısından ilk olarak metilen mavisinden bahsedilse de bu ürün dekor ve bitkilere zarar verdiği için biz Akvaryum Tuzu’nu öneriyoruz. Isıyı ayarladıktan sonra akvaryumunuzu izlemeye alın. Parazitin oluşmaya başladığı süreye göre, 1–2 gün içerisinde beyaz beneklerin balığın vücudunu terk ettiğini göreceksiniz. Sadece ısıyı arttırarak balıkların üzerinden parazitin düşmüş olması, akvaryumunuzun tamamen temizlendiği anlamına gelmiyor. Suda serbest dolaşan paraziti öldürebilmek için tankınızda her 20 litre’ye 1 tablet gelecek şekilde Akvaryum Tuzu ekliyoruz.

2 günde bir tankınızdaki suyun %25'ini değişimi yapın ve ilave edilecek dinlenmiş suyun her 20 litresine 1 tablet Akvaryum Tuzu ekleyin. Tuz tedavisi uygularken başka bir ilaç veya kimyasal kullanmayın. Tedaviye 10 gün boyunca devam edin ve ısıyı sabit tutun. 10. gün sonunda tekrar su değiştirin ve yeni suya Akvaryum Tuzu eklemeyin. Bu süre içerisinde balıklarınızın bir daha beyaz benek olmadıklarını gözlemleyeceksiniz. Eğer tüm adımları doğru yaptıysanız, akvaryumunuzdaki balıkların bir daha bu parazite yakalanmayacağına emin olabilirsiniz. Beyaz Benek’in bulunduğu bir akvaryumdan gelen tek damla su ile tankınıza bulaşabilen bu parazite çok dikkat edin. Tankınıza yeni aldığınız balıkların sağlıklı olduğuna özen gösterin, eğer emin değilseniz ve imkanınız varsa, 2 hafta boyunca karantinaya alın. Böylece kendi balıklarınıza herhangi bir hastalığın bulaşmamasını da sağlayabilirsiniz.

Sayfamız üzerinden ilgili ürünleri incelemeyi unutmayın :)

UYARILAR;
VATOZ VE SALYANGOZ CANLILARININ OLDUĞU AKVARYUM DA TUZ KULLANILMASI TAVSİYE EDİLMEZ. BÖYLE BİR DURUMDA BU CANLILARIN BAŞKA BİR AKVARYUMA ALINMASI GEREKLİDİR.