İnsan vücudunun dengesini, kanda dolaşan bazı maddeler korur. Bu maddelerin en önemlilerinden birisi proteinlerdir. Sıvı dengesini korumakla görevli olan proteinlerden albümin, insan kanındaki en fazla bulunan protein türüdür. Karaciğer tarafından üretilen albümin, kanın akışkanlığını sağlama görevini üstlenmektedir.
Albümin, insan vücudunda bulunan proteinlerin yaklaşık olarak %60’ını oluşturmaktadır. Kan içerisinde taşınması gereken hormon, vitamin, ilaç ve mineral gibi maddelerin taşınmasını sağlamaktadır. Bu özelliği ile dokuların beslenmesine ve onarılmasına çok büyük bir katkı vermektedir.
Kandaki albümin seviyesini ölçmek için yapılan albümin testi, doktorlar tarafından farklı nedenlerden dolayı istenebilir.
Albümin, karaciğer ile direkt olarak ilgilidir. Çünkü karaciğer, insan vücuduna giren besinleri alır ve bunları farklı proteinlere çevirir. Albümin de karaciğer tarafından üretilen bir proteindir. Albümin testi, insanların karaciğerlerinde sorun olup olmadığını anlamak için yapılır. Bu testle birlikte kreatinin, prealbümin, kan üre nitrojen veriler de kontrol edilir.
Doktor tarafından yapılan kontrollerde karaciğerde bir bozukluk tespit edilir ya da şüphelenilirse albümin testi yapılır. Karaciğerde sorun olduğunu gösteren belirtilerden bazıları şunlardır:
Albümin testi sadece karaciğerdeki sorunlar nedeniyle yapılmaz. Böbrek rahatsızlıkları ve kronik pankreatit şüphesinde de bu teste başvurulabilir. Böbrek rahatsızlıkları kendisini idrarda azalma, köpüklü ve kanlı idrar, böbrek bölgesinde ağrı gibi belirtilerle gösterir. Kronik pankreatitin ise kendine has farklı belirtileri vardır.
Albümin testi, vücuttaki başta karaciğer ve böbrek olmak üzere farklı noktalardaki rahatsızlıkların doğru bir şekilde tespit edilmesi için yapılmaktadır. Buna bağlı olarak da testten önce bir takım hazırlıkların yapılması söz konusu olabilir.
Albümin testi yapılmadan önce doktora, kullanılan bütün ilaçların söylenmesi gerekiyor. Özellikle büyüme hormonları içeren ilaçlar, insülin ve anabolik steroidler testin sonucunu etkileme özelliğine sahiptir. Doktor tarafından testten önce bırakılması gereken ilaçlar söylenecektir. Bunların bırakılması ve diğer önerilere uyulması gerekiyor. Bunların haricinde ekstra bir hazırlık yapılmasına gerek yoktur.
Albümin testi için görevli olan sağlık personeli, ilk olarak kan alacağı bölgeyi alkollü çubuk ya da antiseptik özelliği olan mendille temizler. Sonra damarların daha belirgin hale gelmesi için kolun üst tarafını bir bantla bağlar. Son olarak ise bir iğne yardımı ile flokana kan çekilir.
Yapılan testin yorumlanmasında bazı rakamlar referans alınmaktadır. İnsanların sahip olması gereken normal seviyedeki albümini gösteren söz konusu rakamlar şu şekildedir:
Kan içerisinde bulunması gereken albümin miktarı 3,4 ila 5,4 g/dL arasında olmalıdır.
Yapılan test sonuçları, yukarıda belirtilen rakamların altında ise test yapılan kişide albümin düşüklüğü vardır. Albümin düşüklüğünün göstereceği hastalıklar ve rahatsızlıklar şunlar olabilir:
Bu aşamadan sonra doktor, albümin düşüklüğünün kesin olarak karaciğer kaynaklı olduğuna inanıyorsa ekstra testler isteyerek sebep olan hastalığının kesin teşhisini koyacaktır. Hepatit, siroz ve hepatoselüler nekroz gibi hastalıklar, bu ekstra testler ile çok daha kesin olarak teşhis edilir.
Albümin düşüklüğüne neden olacak farklı durumlar vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:
Albümin seviyesinde ciddi bir düşüş yaşanmadığı sürece bir belirti görülmeyebilir. Fakat ciddi düşüşle birlikte şunlar gözükecektir:
Düşük albümin seviyesinin arttırılması için farklı yollar kullanılabilir. Bunlardan ilki, beslenmenin güçlendirilmesidir. Protein açısından zengin olan besinlerin tüketilmesine biraz daha ağırlık verilir. Eğer beslenmeye rağmen albümin seviyesinde kayda değer bir artış yoksa bu defa ilaç tedavisine başlanır. Kullanılacak olan ilaçlarla albümin seviyesi desteklenecek ve normal seviyeye gelmesi sağlanacaktır.
Fakat bunlardan önce albümin düşüklüğüne neden olan rahatsızlığın tedavisi yapılmalıdır. Aksi durumda farklı şekillerde yükseltilen albümin, bir süre sonra tekrar düşerek eski seviyesine dönecektir.
Yapılan testte, albümin seviyesi belirtilen aralığın üzerinde ise albümin yüksekliği söz konusudur.
İnsanlardaki albümin seviyesinin aşırı artmasına neden olan durumlar şunlardır:
Kanda yükselen albümin seviyesi, disfonksiyon belirtisi olup buna bağlı olarak insanlarda farklı belirtilerin ortaya çıkması söz konusudur. Aşağıda yer alan albümin yüksekliği belirtileri, bazı insanlarda gözlemlenirken bazılarında ise sadece birkaçı görülmektedir. Bu belirtiler şu şekildedir:
Albümin yüksekliği tespit edildiğinde tedavi sürecine tam olarak başlanmadan önce buna sebep olan farklı bir durum olup olmadığının anlaşılması için farklı testlerin uygulanması söz konusu olacaktır. Bu aşamadan sonra ise kişinin kendisine özel yöntemlerle tedavi edilecektir.
Albümin testi (kan), damar yolundan alınan kan ile yapılır. Son derece basit bir işlem olmasına karşın her tıbbi işlemde olduğu gibi bunda da bir takım komplikasyon riskleri vardır. Buna bağlı olarak testten önce kan inceltici ilaçlar alınıyorsa mutlaka doktora söylenmelidir. Oluşabilecek komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir:
Yukarıda kandaki albümin miktarının ölçüldüğü test hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir. Albümin, idrar testi ile de ölçülmektedir. Bu test genellikle böbrek fonksiyonlarının kontrolü için yapılmaktadır.
Böbrekler bilindiği gibi insan vücudundaki kanın süzülmesi görevini yaparlar. Bunu yaparken de kandaki zararlı toksinleri alırlar fakat yararlı olan proteinlerin geçmesine izin verirler. Böylece proteinlerin idrar ile atılması engellenmiş olmaktadır. Fakat olası böbrek rahatsızlıkları, bu işlevin tam olarak yerine getirilmesini engeller.
Böbreklerdeki rahatsızlıklardan ya da şeker hastalığından şüpheleniliyorsa doktorlar tarafından bu test istenmektedir.
Bu testle birlikte farklı testlerin istenmesi de söz konusu olabilir. Kreatinin ve üre nitrojeni en fazla istenen diğer testlerdendir.
İnsan idrarındaki albümin miktarı, normalde 20 mg’den daha azdır. İdrardaki toplam protein miktarı ise mg’den düşük olmalıdır. İdrardaki albümin miktarının daha yüksek olması, böbreklerde yaşanan bir soruna işaret eder.
Bu test için doktorlar tek seferlik idrar isteyebileceği gibi belli bir zaman dilimindeki idrarları da isteyebilir. Bunun için kullanılan özel kaplar vardır ve bunlara istenilen süredeki idrar toplanarak laboratuvara teslim edilir. Daha sonra özel cihazlarda tahlil yapılır ve sonuçlar doktora gönderilir.
Bu testin herhangi bir komplikasyon riski yoktur.
İnsanların kullandıkları ilaçlar ya da mevcut farklı hastalıkları, idrardaki albümin miktarını etkileyebilir. Bunların doktora testten önce bildirilmesi gerekir. Aksi durumda sonuçların yanlış yorumlanması söz konusu olacaktır. İdrardaki albümin miktarını etkileyen hususlar şunlardır:
Testten önce doktor tarafından bırakılması istenen ilaçların bir süre alınmaması gerekir.
Merak ettiklerinizi ve eklemek istediklerinizi konu altındaki yorum bölümüne yazabilirsiniz. Cevap vermekten mutluluk duyacağım.
Kan plazması hayat kurtarıcı bir tedavi aracı olmasına rağmen elde edilmesi zor ve çabuk bozulan bir üründür. Plazmanın yararlı özelliklerine sahip olan, ve ondan daha kullanışlı plazma bölümleri bulmak için yapılan araştırmaların sonucunda, 'lı yıllarda Edwin J. Cohn albüminin kan plazmasından saflaştırılma yöntemini icat etmiştir. Albümin belli durumlarda kan plazmasının yerini alabilen mükemmel bir madde olduğu görülmüştür. Başlıca kullanımı travma, ameliyat, kan kaybı ve yanık tedavisinde kan hacminin arttırılması veya sabit tutulması içindir. Hastada kötü beslenme, susuzluk, kronik enfeksiyon, karaciğer veya böbrek bozuklukları durumunda da kullanılır. Ayrıca aşıların bozulmasını engellemek için de albümin kullanılır. Cohn'un saflaştırma yönteminin keşfi ikinci Dünya Savaşına rastlamasından dolayı Amerikan devleti ilaç şirketlerinden bu yöntemi hızla ticarîleştirmelerini istemiştir. Günümüzde dünya çapında yılda ton albümin üretilir.
Büyük proteinler kılcal damarlardan geçemedikleri için kandaki sıvıların sızma eğilimini dengelerler. Bu yüzden albümin, kılcal damarlardan dokulara su ve suda çözünür maddelerin geçmesine neden olan kolloid osmotik basınç, veya onkotik basıncı düzenleyen başlıca proteindir. Onkotik basıncın %70'i albümin tarafından karşılanır, bu yüzden albümin damarların içiyle dışındaki dokular arasındaki sıvının dengelenmesinde gereklidir. Kan protein seviyelerinin düşmesi halinde, örneğin idrara protein geçme (proteinüri) veya kötü beslenmeden dolayı, dokularda su birikmesi, yani ödem oluşur.
Albüminin en ilginç özelliği taşıyabildiği maddelerin çeşitliliğidir (aşağıdaki şekillere bakınız). Albümin, suda çözünürlükleri düşük olan yağ asitlerinin kandaki başlıca taşıyıcısıdır. Bunun yanı sıra, oksijen serbest radikallerine bağlanarak bunları kontrol altına alır, ayrıca bilirubin (hem molekülünün yıkımı sırasında ortaya çıkar) gibi suda çözünmeyen bazı toksik metabolizma ürünlerine bağlanarak onları zararsız kılar. Albümin, bir kısmı yüksek konsantrasyonda zehirli olabilecek olan çeşitli metal iyonlarına da bağlanabilir. Pek çok fizyolojik süreçte yer alan nitrik oksitin (NO) kandaki başlıca taşıyısı da gene albümindir. Bu maddelere bağlanması sayesinde albümin hem bu maddelerin kandaki konsantrasyonlarını düşük ve zararsız düzeylerde tutar, hem de onların ihtiyaç duyuldukları yerlere ulaşmalarını sağlar.
Albüminde uzun yağ asidi moleküllerinin (oleik, linoleik, linolenik, arasidonik, palmitik ve miristik asit gibi) bağlanabildiği, ikisi sıkı, dördü gevşek olmak üzere altı bağlanma yeri vardır (yukarıdaki şekle bakınız). Bu yağ asitleri albümin tarafından hücrelere taşınıp oralarda kullanılırlar.
Yağ asitlerinin bağlandıkları yerlerden farklı olarak ayrıca küçük organik iyonların bağlanabildiği de iki yer vardır. Bunlardan biri küçük aromatik karboksilik asitleri tercih eder, öbürü negatif yük içeren çok halkalı bilesikleri tercih eder. Bu yerlerde tiroid hormonu ve diğer steroid hormonlar ve bilirubin taşınabilir. Tedavi amaçla vücuda alınan çoğu ilaç da bir ölçüde buralarda albümine bağlanırlar. Piridoksal (vitamin B6) da albümin tarafından taşınır.
Albümin, yukarida belirtilen bileşikler dışında çeşitli ağır metal iyonlarına da bağlanarak onların kandaki konsantrasyonunu kontrol eder. Albümin proteininde iki metal iyonu bağlanma yeri vardır ve bunlara çinko, bakır, kadmiyum, cıva, altın, gümüş ve nikel dahil olmak üzere çeşitli iyonlar bağlanabilir. Kalsiyum ve magnezyum da albümine bağlandığından albümin bu iki iyonun kandaki konsantrasyonlarına etki edebilir.
Yeterli miktarda protein almayan kişi belirli bir süre sonrasında vücudun beslenmesinin önüne geçerek albümin eksikliğine sebep olabilir. Bunun yanı sıra böbrek fonksiyonlarında bozukluk da albümin eksikliğine sebep olan etmenler arasında yer alabilir.[1]
Albüminin bir diğer özelliği de kan pH'sini kısmen tamponlayabilmesidir.
Albümin vücuttaki proteinin tamamının %60’ını oluşturmaktadır. Karaciğer tarafından salgılanan Albümin vücuttaki dokuları beslen ve vücuda iyonları taşır. Kan tahlillerinde albümin değeri ile karşılaşılır. Kan değerinde albüminin yüksek olması veya düşük olması hangi nedenler ile gerçekleşir? Albümin ile ilgili merak edilen her şey yazımızda bulunuyor.
Albümin Nedir?
Albümin karaciğer tarafından günlük olarak yaklaşık 12 ila 14 gr kadar üretilmektedir. Kanda ile sıvılar ve doku arasında denge oluşturan albümin bunun yanında kanda bulunan bazı molekülleri hücrelere taşır. Dar olan damarlardan ve hücre zarından büyük yapıda olan proteinler geçemezler. Albümin onkotik basınç sağlar ve bu dar alandan büyük yapıdaki moleküller ve proteinlerin geçişini sağlar.
Albüminin sağladığı bu basınç damar yatağındaki sıvı birikiminin ve dolayısı ile ödem oluşma riskinin önlenmesini sağlarken tansiyonun yükselmesini de önler. Bunun yanında albümin suda çözünmesi zor olan yağ asitlerinin, B6 vitaminin, tiroid hormonlarının ve kullanılan ilaçların kan ile taşınmasını sağlar. Vücut için tehlike oluşan maddeleri de tutar.
Albüminin Kandaki Normal Değerleri Nelerdir?
Kanın plazma kısmında en çok bulunan protein albümindir. Albümin ölçüm testleri idrar ve kandan olmak üzere iki farklı yöntem ile ölçülebilir. Yetişkin bir bireyin kanındaki albümin değerinin normal aralığı 3,4 ila 5,4 g/dl’dir. Yetişin bir bireyin idrarındaki albüminin normal değer aralığı ise 0 ila 8 mg/dl’dir.
Albümin Düşüklüğü Nedir?
Bir laboratuvar testinde albüminin normal değer aralıklarının altında bir değere sahip olması albümin düşüklüğü olarak adlandırılmaktadır. Albümin düşüklüğünde kişinin vücudunda ödem meydana getirir. Albüminin yetersiz seviyede olması karaciğerde yeterli seviyede albümin üretilmemesi, albümin yıkımı ve büyük oranda albümin yıkımı gibi nedenlerden kaynaklanabilmektedir. Hepatit, siroz, gibi karaciğer hastalıkları ve aşırı alkol tüketimi de karaciğerde yeteri kadar albüminin sentezlenememesine neden
olur.
Albümin Yüksekliği Nedir?
Nadiren görülen bir durum olmakla birlikte albüminin normal değer aralığının üzerinde bir değerde bulunmasına albümin yüksekliği denilir. Albümin yüksekliği genel olarak sıvı eksikliği nedeniyle ortaya çıkar. İdrar söktürücü ilaç kullanımı, şeker hastalığı, aşırı terleme, ishal ve kan yolu ile albümin alımı gibi nedenler ile oluşabilir.
Şeker hastalığı albümin seviyesinde hem düşmeye hem de yükselmeye neden olabilmektedir. Bu da şeker hastalığının vücutta fazla sıvı atılımına yol açması ile böbreklerde protein kaçaklarına yol açması ile gerçekleşir.