"Şehrullahi'l-Muharrem" olarak bilinen yani "Allah'ın ayı Muharrem" İlahi bereket ve feyzin, bolluğun ayıdır. Bu ay aynı zamanda Alevilerin matem ayı olarak bilinir. Bütün Aleviler için yas ayıdır. Aleviler, Muharrem ayında kimi yerlerde 10, kimi yerlerde de 12 gün oruç tutarlar. 10 Ekim 'de Kerbela'da Yezit tarafından öldürülen İmam Hüseyin ve 71 kişi için tutulan oruç aslında bir yas ibadetidir ve İmam Hüseyin şahsında bütün mazlumlara adanır.
-Su içilmez (Ancak hoşaf, ayran vb. sulu gıdalar alınabilir ama bardakla, tasla kafaya dikilerek içilmez, kaşık kullanılarak içilir.)
-Çamaşır yıkanmaz.
-Tıraş olunmaz.
-Sigara, içki içilmez.
-Hayvan kesilmez, et yenilmez.
-Soğan-sarımsak-yumurta yenilmez
-Ağaç kesilmez.
-Böcek öldürülmez.
-Kokulu maddeler koklanmaz.
-Cinsel ilişki olmaz. (Oruç açıldıktan sonra da)
-Süslenilmez.
-Aynaya bakılmaz.
-Türkü söylenmez.
-Oyun oynanmaz.
-Düğün olmaz.
-Cem yapılmaz. (Cemlerin 48 Perşembe yapılmasının nedeni de budur) l Kimi yörelerde oruç tuz yalayarak açılır.
Geleneksel kesimde hala Muharrem ayına özgü uygulamalar olarak varlığını koruyan (banyo yapmama, tıraş olmama, aynaya bakmama, çamaşır yıkamama gibi) kimi pratiklerin çağdaş yaşam içerisindeki uygulama zorluğu nedeni ile uygulamadan kaldırıldığı görülmektedir.
Alevilerde sahur olmadığı gibi oruç açarken belirlenmiş bir iftar vakti de yoktur. Ne yenirse gece yarısından önce yenir. Saat gece yarısını geçince niyet edilir ve vücut mühürlenir. Aleviler oruç açarken top sesi, ezan sesi gibi işaretler beklemezler. Güneş batınca oruçlarını açarlar. Kallavi iftar sofraları kurulmaz. Sofrada basit yiyecekler olur.
Yarın yani 9 Ağustos Pazartesi günü Muharrem ayının ilk günü ve Muharrem orucu da yarın itibariyle başlayacak. Peki, Muharrem orucu nasıl tutulur? İşte tüm yönleriyle Muharrem orucu hakkında merak edilenler
MUHARREM ORUCU NEDİR?
Muharrem orucu İslam'ın ilk yıllarından beri tutulan ve sevgili peygamberimiz Hz. Muhammed'in çeşitli hadislerinde övdüğü oruçların başında gelmektedir. İslam öncesinde de Muharrem ayında Yahudi ve Hristiyanların oruç tutukları tarihi kaynaklarda yer almaktadır. Özellikle Muharrem Ayı'nın onuncu günü yani Aşure gününe duyulan büyük hürmet nedeniyle İslam dünyasının genelinde Muharrem ayının 9 - 10 veya 10 günlerinde oruç günümüze kadar büyük teveccühle tutulagelmiştir.
Bununla birlikte Hz. Muhammed'in torunu Hz. Hüseyin'in 72 yakını ile birlikte yılındaki Aşure gününde şehit edilmesi sonrası Muharrem ayı özellikle Aleviler için matem ayı olarak görülmüş bu matem atmosferinde tutulan oruç ise Anadolu'da Yas-ı Matem Orucu olarak adlandırılmıştır.
Yine Ehl-i Beyt'e duyulan sevginin nişanesiyle 12 Ehl-i Beyt imamına ithafen yüzyıllardır bilhassa Anadolu ve Balkan Alevileri tarafından Muharrem ayının ilk 12 gününde oruç tutulmaktadır. Oruçların 12 İmam'a adanması nedeniyle de Aleviler, Muharrem orucuna 12 İmam orucu da demektedirler.
MUHARREM ORUCU NASIL TUTULUR?
Yas ve matemin hakim olduğu bir süreçte tutulduğu için Alevi inancında Muharrem orucu bazı kısıtlamaları da beraberinde getirmiştir.
Kısaca özetleyecek olursak Muharrem orucu şu şekilde tutulmaktadır:
Takvim, ulusal ve uluslararas tatil ve anma günlerinden bir seçki gösterir. Tüm bilgiler garanti ve eksiksiz olduu iddias olmakszn salanr.
Aleviler ve 30 gün Ramazan orucu...
Orucun zahiri ve batni boyutuna baktmzda, zahiri boyutu yani madde aleminde; Allah’n verdii nimmetlerine ükretmek. Yoksul, yetim, çaresiz ve sal kendisini geçindirmeye yetmeyen insanlarmzn çaresizliklerini, skntlarn ve umutsuzluklarn hissedip, merhamet duygularnn gelimesi, vicdan mahkemesinin harekete geçmesiyle, çaresiz insanlara yardm elini uzatmak ve paylamaktr.
Batni boyutu ise; Gerçek müminlerin orucu ise bir ömür boyunca devam eder. Ve gece gündüz bütün azalarn kötü duygulardan saknmak-korumak zorundadr; Kötülük etmemek, zulümkar olmamak, kimseye fenalk düünmemek, duygularn kötüye kullanmamak, her daim için paylac olmak, yardm elini uzatmakdr. Ve asl oruçla amaçlanan da budur.
Ramazan aynn kutsall
monash.pwed Mustafa daha kendisine peygamberlik nazil olmadan önce her zaman yapt gibi bir Pazartesi geçesi hira maarasna çekilmi, bütün varliyle Canab- Hakk’a ibadet ve dua ile mekul olmutur. Bu esnada melek Cebrail’in gelii, monash.pwed Mustafa’ya ayan olur.
Melek Cebrail, Hz-Muhammed Mustafa’ya: Oku, demi.
monash.pwed Mustafa: Ben, okuma bilmem.
Melek Cebrail; monash.pwed Mustafa’y tutarak kendisine tekrardan oku demi.
monash.pwed Mustafa; Tekrarliyarak ben, okuma bilmem diye cevap vermitir. Çünkü O, gerçekten okumay bilmiyormu.
Melek Cebrail; Yine monash.pwed Mustafa’y tutar, sirkeleyip braktktan sonar kendisine oku demi.
monash.pwed Mustafa; Ne okuyaym? diye cevap vermi.
Melek Cebrail; „Insan yaratan Rabbinin adyla oku! Oku, Rabbin Ekrem’dir, en büyük çömertliin sahibidir. O’dur kalemle öreten!, Insana bilmediini öreten“, demi. Hadislere göre böylece Alak suresinin ilk 5 ayeti ylnda, Ramazan’n 27’ci gecesi monash.pwed Mustafa’ya intikal edip, inmitir.
Dier bir neden ise; ah Merdan Ali miladi yl Ramazan aynn 19’cu günü kiralk katil Ibni Mülcem tarafndan zehirli bir klçla evinden uzaklatktan sonra arkadan saldrya uram, bandan ald darbe neticesinde üç gün sonra yani Ramazan aynn 21’ci gecesi Hakk’a yürümü olmasdr.
Muaviye, ah Merdan Ali’nin ölüm haberini alnca „çok ükür, çok ükür Ali’den kurtuldum!“ diyerek üç gün üç gece bayram ilan etmitir. Sokaklarda davul zurna çaldrp, çocuklara eker datarak enlikler yaptrmtr. Her yl tekrarlanan bu uygulama zaman içerisinde Ramazan bayram, ayn zamanda „eker bayram“ olarak da kutlanmaya balamtr.
Yine Kerbela’da Imam Hüseyin ve Ehli Beyt’inin katledilmesinden sonra Yezid, Nisa Suresi 92’ci Ayet gerei; „Bir kii eer ki bir kiiyi öldürüse Allah’a tövbe olarak iki ay kesiksiz oruç tutmas gerekir.“ Ve Yezid, bu Kefaret orucunu kendi ordusuna 60 gün ve halka ise 30 gün zorla tutturmutur.
Aleviler açsnda en öenemli nokta; Aklla yanalmad gibi, birileri tarafndan ön görülen artlara ve koyulmu kurallara eklen uyma vardr. Bu da ekilciliin ta kendisidir. Ite Alevilerin sorunu, Emevi hanedanlarnn uygulamas olan 30 günlük oruçtur yani ekilciliktir fakat orucun kendisi deildir. Dolaysyla Ramazan Ay; Aleviler açsndan ah Merdan Ali’nin katledildii bir matem aydr, Emevi hanedanlar ve onlara uyanlar açsndan ise, bayram günüdür.
Ramazan aynda, oruç tutma meselesine gelince
Ramazan orucu Kur'an-da bakara Suresi inci ayetlerde geçmektedir.
1- Bakara Suresi ’cü Ayet’in Türkçe’si; „Ey iman sahipleri! Oruç sizden öncekiler üzerine yazld gibi sizin üzerinize de yazlmtr. Bu sayede korunmanz umulmaktadr.“ (Y.N. Öztürk)
2- Bakara Suresi ’cü Ayet’in Türkçe’si; „Sayl günlerdir. Sizden kim hasta olur veya yolculuk halinde bulunursa tutamad gün saysnca baka günlerde tutar. Oruca zorlukla dayananlar üzerine düen, fidye olarak bir yoksulu doyurmaktr. Kim bir mecburiyeti olmakszn içinden gelerek iyilik yaparsa bu onun için daha hayrl olur. Ve oruç tutmanz, eer bilirseniz, sizin için daha hayrldr.“
3- Bakara Suresi ’cü Ayet’in Türkçe’si; „Ramazan o aydr ki; insanlara klavuz olan, iyi-kötü ayrmyla hidayetten kantlar getiren Kur'an, onda indirilmitir. O halde bu aya ulaannz onu oruçlu geçirsin. Hasta olan veya yolculuk halinde bulunan, tutamad gün saysnca baka günlerde tutsun. Allah sizin için kolaylk ister; O sizin için zorluk istemez. Tutulmam olan günleri tamamlamanz, sizi doru yola klavuzlad için Allah' yüceltmenizi ister. Ve sizin ükretmeniz umulmaktadr.“
Ehli Sünnet Vel Cemaat ve ii/Caferiler bu ayetlerle Alevileri, töhmet altnda brakmaya çalmaktadrlar lakin çabalar nafiledir. imdi de bu ayetlerle verilmek istenen mesaj, nedir? Ona bakalm.
1- Ayet ile anlatlmak istenen; Ademolunun kötülüklerden, yanllklardan, üpheli hallerden kendini korunmas, nefsine sahip çkmasdr. Allah’a kar kulluk vazifesini ve topluma kar da ahlaki, sosyal sorumluluklarn yerine getirmesidir.
2- Ayet ile anlatlmak istenen; Baz sebeplerden (Hastalk, yallk, yolculuk,vs.) dolay oruç tutamyorsanz bunun karlnda ihtiyaç sahibi olanlarn ihtiyacn karlamak, yiyecek almak, aç insanlarn karnn doyurmak gibi fedakarlk ve yardmnda bulunmak ayn manadadr çünkü önemli olan niyettir.
3- Ve Ayet ile anlatlmak istenen ise; Insan aleminin Allah’a, manevi huzura erdirici, eksiz deliller, ispatlar, hakikati ve yanl birbirinden ayran Allah’n kelam, ilmi, kanun nizam olan Kur’an- Kerim, ylnda, Ramazan aynn 27‘ci gecesi inmi ve insanolu müjdelenmitir.
Dolaysyla insanlar hidayete, huzura erdiren Allah‘n manevi adaletine karlk; Allah’n yüceltilmesi, anlmas, hatrlanmas için oruç tutmak, dua etmek, muhabbet etmek, yardm elini uzatmak, olanlarn olmayanla nimetini paylalmas istenilmektedir ve Canab- Hakk, bunlar yaparken de kendinize eziyet etmeyin diyor.
Lakin 30 gün oruç says veya zaman limiti söz konusu deildir. öyleki; „ehr-u Ramadan“ deniliyor. „ehr-u“ = Ay-dolun ay demekdir. „Ramadan“ ise Ramazan(Kamer aylardan dokuzuncusu) yani Ramazan ay demektir. Bu gerçeklikten yola çkarak her insann bilinci dailindedir ki bir ay, 30 gün dolun ay olarak geçirmesi mümkün deildir, üç veya 10 gün arasdr. Üç veya be vakit namazda da olduu gibi 30 günlük orucun da Allah’n hükmü deildir, Ehli Sünnet Vel Cemaat ulemalarnn uygulamasdr. Dolaysyla 30 günlük oruç, Allah’n hükmü deildir Emevi hanedanlarnn uygulamasdr.
Dier bir gerçek ise; Bakara Suresi, monash.pwed Mustafa’nn hicretinden sonra Medine de inmitir. monash.pwed Mustafa, 63 ya yaamtr. Verilere göre monash.pwed Mustafa, Medine’ye 55 yanda hicret etmitir. imdi soruyoruz; Bundan önce monash.pwed Mustafa, hangi orucu tutuyordu?
Dier bir yanl mantk ise, Allah’n kelamnda az veya fazla kutsallk anlay söz konusu deildir. Yani ayetin biri az veya bir dier ayet ise, fazla kutsaldr mant tamamen yanl ve suçtur. Çünkü Allah’n kelam, tekdir ve açk kapya yani soru ieretine yer brakmaz.
Neden Ramazan’ tutmuyorsunuz, sahura kalkmyorsunuz? Insanlar oruca zorlayanlara Hakk a Kul nesimi, u cevab vermitir:
„Biz bir oruç tutarz,
Ramazana benzemez“ diyor.
Ozan Ibreti’nin cevab ise, öyledir;
Ilme deer verdim, uykudan kalktm,
Sark seccadeyi elden braktm,
Vaazn her günkü vaazndan bktm,
Ramazan sele verdim de geldim, diyor.
Ozanlarmzn da belirttii gibi Alevilerin, oruç ile hiç bir sorunlar yoktur. Sadece Emevi Arap örf adetlerini dinin esaslar olarak alglayan Ehli Sünet Vel Cemaat’a suç orta olmamaktr.
Alevilerin oruçlar; Hzr Orucu, On Iki Imam orucu, On Dört Masum-u Pak orucu, Fatma Ana orucu ve 48 Perembe oruçlardr.
Günümüzde Ramazan ay Allah’a yaknlamak, yalvarmak-yakarmak, ibadet yapmak, yardm elini uzatmak, fakirlere yardmc olmak yerine kurum ve kurulular tarafndan; Elence, enlik, göstermelik oruç iftar programlar düzenleyerek tüketim ve para kazanma hedeflenmitir yani ibadet ay yerine karnaval ve festival ay olmutur.
Bilindii gibi Perembe gecesi, Alevilerin ibadet gecesidir ve Alevilerin, 48 Perembe orucu vardr. Dolaysyla dileyen canlar Ramazan aynda da oruçlarn tutup, ibadet erkanlarn yerine getirebilirler. Çünkü bu ibadet ve orucun, Ramazan ay ile hiç bir alakas yoktur.
Ehli Beyt yazar ve Seyyid Seyfeddin Oca evlatlarndan,
=Seyyid Hakk=
Alevi inanç yolunda, hizmet sayfalarmz
YouTube, ilim kanalmz: monash.pw
Facebook, Alevi Hizmet Dergah grubumuz: monash.pw
Fcebook, Alevi Ilim Dergah sayfamz; monash.pw%C4%9F%C4%B1-sayfas%C4%B/
WEB sayfamz, Alevilikte Inanç; monash.pw
Facebook özel sayfamz; monash.pw