Alp Er Tunga Öldü Mü Sagusu
kaynağı değiştir]
kaynağı değiştir]
Eski Türklerde sevilen, sayılan bir kişinin ölümünden sonra düzenlenen cenaze törenine &#;yuğ töreni&#;, bu törenlerde söylenen şiirlere &#;sagu&#; adı verilmiştir.
Saguların Genel Özellikleri:
Alp Er Tunga Sagusu
Alp Er Tunga öldi mü
Isız ajun kaldı mu
Özlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtılur
Özlek yarağ közetti
Ogrı tuzak uzattı
Beglerbegin azıttı
Kaçsa kah kurtulur
Ögreyüki mundağ ok
Munda adın tigdağ ok
Atsa ajun uğrap ok
Tağlar başı kertilür
Begler atın argurup
Kagdu anı turgurup
Menğzi yüzü sargarup
Körküm anğar türtülür
Ulşıp eren börleyü
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yurlayu
Sıgtap közi örtülür
Könğlüm için örtedi
Yitmiş yaşığ kartadı
Keçmiş özüg irtedi
Tün kün keçüp irtelür
Günümüz Türkçesiyle:
Alp Er Tunga öldü mü?
Kötü dünya kaldı mı?
Zaman öcünü aldı mı?
Şimdi yürek yırtılır.
Zaman fırsat gözetti
Gizli tuzak uzattı
Beyler beyini azıttı
Kaçsa nasıl kurtulur?
Adeti böyle işte.
Bunda başka sebep yok.
Felek ok atıp vursa
Dağlar başı kertilir.
Beyler atlarını yoruyor
Kaygı onları zayıflatıyor
Benizleri yüzleri sararıp
Safran sürülmüş gibi oluyor
Erler kurtlar gibi uluşup
Bağırıp yaka(larını) yırtıyor
Kısık seslerle haykırıyor
(Gözleri yaşlarla) örtülünceye kadar ağlıyorlar
Gönlüm içten yandı
Kaybolmuş yarayı kaktı
Geçmiş gün(ler)i aradı(m)
Gece(ler) gün(ler) geçse (o yine) aranır.
"tunga tigin yoghinda kiri ölürtimiz."[7]
Alp Er ismi, Altay Dağlarından bulunan eski runik Türk yazıtlarında da bahsedilmiştir.[8]Orhun Yazıtlarında (i, kuzey. 7, ii, doğu. 31), Kül Tigin yılında Oğuzlara karşı beşinci defa yaptığı seferi başarı ile kazanınca hitabeye şöyle yazdırmıştır.
Türk Halk Edebiyatı geleneği içerisinde ele alınan şiirler arasında, bir ölünün ardından irticalî biçimde söylenip yas anlamı taşıyan ve Divân Edebiyatı geleneğinde karşılığı &#;mersiye&#; olan şiirlere &#;sagu&#; denir.
7&#;li hece ölçüsüyle söylenmiş olup dörtlükler hâlinde meydana getirilir.
Sagunun en ünlü örneklerinden olan &#;Alp Er Tuñga Sagusu&#;nu ben de günümüz Türkçesine bir çeviri mahiyetinde aktarmış bulunmaktayım.
Öncelikle orijinal hâlini vermek isterim:
Alp Er Tunga
Alp Er Tunga öldi mü
İsiz ajun kaldı mu
Ödlek öçin aldı mu
Emdi yürek yırtılur
Ödlek yırag közetti
Ogrı tuzak uzattı
Begler begin azıttı
Kaçan kalı kurtulur
Ulşıp eren börleyü
Yırtıp yaka urlayu
Sıkrıp üni yurlayu
Sıgtap közi örtülür
Begler atun argurup
Kadgu anı turgurup
Mengzi yüzi sargarup
Körküm angar törtülür
Ödlek arıg kevredi
Yunçıg yavuz tavradı
Erdem yeme savradı
Ajun begi çertilür
Ödlek küni tavratur
Yalnguk küçün kevretür
Erdin ajun sevritür
Kaçan takı ertilür
Bilge bögü yançıdı
Ajun atı yençidi
Erdem eti tınçıdı
Kerge tegip sürtülür
Ögreyüki mundak ok
Munda adın tıldak ok
Atsa ajun ograp ok
Taglar başı kertilür
Könglüm için örtedi
Yitmiş yaşıg kartadı
Kiçmiş ödik irtedi
Tün kün keçip irtelür
Günümüz Türkçesi:
ALP ER TUNGA
Alp Er Tunga öldü mü?
Dünya ıssız mı kaldı?
Felek öcün aldı mı?
Şimdi yürek yırtılır.
Felek fırsat gözetti
Gizli tuzak uzattı
Beyler beyin şaşırttı
Kaçan nasıl kurtulur?
Erler kurt gibi ulur
Yakalarını yırtar
Islık çalıp haykırır
Göz yaşlarla örtülür
Beyler atlarını yordu
Kaygı onlar durdurdu
Benizleri sarardı
Güzellikler örtülür
İyiler zayıfladı
Kötüler güçlendi
Bütün erdem azaldı
Dünya beyi yok oldu
Felek günü geçirir
İnsan gücünü zayıflatır
Dünya insan seyreltir
Kaçan dahi geçilir
Bilgeler kötüleşti
Dünyayı at yer vurdu
Edep eti bozuldu
Yere değip sürünür
Çevirdiğim metinde görüldüğü gibi bazı hece düşmeleri meydana gelmiştir. Bunu yapmamın asıl nedeni metnin orijinal ölçüsüne bağlı kalmaktır.
Tarihin önemli mirası olan Türk Halk Edebiyatı ürünleri birçok açıdan bizlere bilgi vermektedir: Sosyolojik, ekonomik, kültürel, siyasal ve daha birçok alan. Bizler bu somut olmayan kültürel mirası anlamak, yorumlamak ve gelecek nesillere aktarmak görevindeyiz.
Mustafa Kemal&#;in de dediği gibi &#;Tarihini bilmeyen bir millet yok olmaya mahkûmdur.&#;
Bizler tüm bunlar ışığında kendi tarihimizi ve geleceğimizi sağlam iplerle tutmak, taşımak zorundayız.
Saygılar.
ağıtAlpErTungahalkedebiyatımersiyesagusomutolmayankültürelmiras
134788 134789 134790 134791 134792
oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır