altı şapkalı düşünme tekniği eğitim bilimleri / Altı Şapkalı Düşünme | Eğitim Bilimleri Notları KPSS | STS | KBYS

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği Eğitim Bilimleri

altı şapkalı düşünme tekniği eğitim bilimleri

6 Şapkalı Düşünme Tekniği

Düşünmenin öğretilmesi konusunda çalışmalar yapan Edward De Bono’nun 1980’lerin başında ortaya koyduğu Altı Şapkalı Düşünme Tekniği derslerde düşünmenin geliştirilmesinde kullanılabilecek yeni bir tekniktir. Bu teknik; düşünce kaynağının diğer yan düşüncelerle birleştirilmesinden oluşmaktadır ve tekniğin görevi; önemli kararlar, yargı ve hükümlerde bireye yardımcı olmaktır. Teknik, çok basit uygulanma özelliğine sahip olduğundan oyun niteliğindedir, sağladığı yararlardan bazıları şunlardır:

  • Kolayca uygulanabildiği için öğretilmesi de kolaydır.
  • Farklı düşüncelerin birbirine karışmasını önler.
  • Tek tip düşünme yerine farklı düşünmelerine imkan tanır.
  • Düşünme faaliyetlerinde egonun etkin olmasını önler, bağımsız kalan yetenekli beyinler ortaya konulan konuyu tümüyle inceleme fırsatı bulurlar. Yani yaratıcı düşünmeye kılavuzluk eder.
  • Tarafların yapıcı keşiflerde bulunması için işbirliği sağlar ve tartışmaların uzamasını önler.
  • Karar vermeyi kolaylaştırır.

Tekniğin diğer tekniklerde olduğu gibi sınıflarda uygulanması sırasında bazı dezavantajları da bulunmaktadır.

  • Kalabalık sınıflarda uygulanması karışıklığa neden olacağından öğrenme hızını düşürebilir.
  • Öğrencilerin renklerin oluşturduğu rolleri iyi benimsemeleri gerekmektedir.
  • öğretmenin iyi bir rehber olması gerekmektedir.

Altı şapkalı düşünme tekniği insanların düşüncelerinde belli bir kalıpta kalmalarını, olaylara tek yönlü bakmalarını önlemektedir. Değişik açıdan düşüncelere yer verdiği için ortaya atılan konunun her yönden irdelenip, kararların doğru verilmesine olanak sağlar. Teknikte yer alan şapkalar birçok düşünme çeşidini de kapsamaktadır. Ayrıca tekniğin uygulanışı kolay ve zevkli olduğu için insanlar tarafından çabuk benimsenmektedir.

Genel olarak tekniğin işlevlerini özetlemek gerekirse:

  • Tanımlanmış rolü belli kurallara göre oynama imkanı sağlaması,
  • Dikkati yönlendirmesi,
  • Bir olaya farklı açıdan bakabilmesi için uygun bir yöntem sunma,
  • Beyindeki olası kimyasal temel,

Teknikte bir konuya farkı açılardan bakma esas alınmaktadır. Bu yöntemle duyguları, mantıktan; yaratıcılığı, bilgi birikiminden ayırarak çok yönlü olarak düşünme amaçlanmaktadır. Geniş kapsamlı düşünce şapkası altı değişik karakter ve bunlara uygun rollerle her biri farklı renkte ifade edilir. Önemli olan öğrencinin her rengin ifade ettiği rolü oynayabilmesidir (Semerci, 2003).

Altı şapkalı düşünme tekniği, daha iyi ve pratik düşünebilmekte ve eşsiz derecede pozitif yaklaşımlarda, karar vermede, yeni fikirler keşfetmede bireye yardımcı olmaktadır. Ancak teknikteki başarı bireyin nasıl düşündüğü= de bağlıdır. İnsanlar her ne kadar başlangıçta birbirlerine taban tabana zıt fikirlere sahip olsalar da, şapkaların renkleri değiştikçe tarafsız bir şekilde farklı fikirler sunabilmektedirler. Teknik sadece öğrencilerin düşünmelerine yardımcı olmakla kaplayıp, davranış kazandırmada, sınıfta disiplin sağlamada, yaşam sürecinde problem çözmede de önemli sonuçlar vermektedir.

Altı Şapka Düşünme Tekniği’nin amacı, ortaya konulan konu hakkında bireyin kendini riske sokmadan düşündüklerini söyleyebilmesini sağlamak, bireyin dikkatini düzenli bir şekilde bir noktadan bir diğerine yönlendirmesine yardımcı olmak, olaylara farklı açıdan (olumlu, yaratıcı vs.) bakmasını sağlamak, olayı her yönüyle gözler önüne sermektir. Teknik; insanların kişiliklerini, benliklerini çöküntüye uğratmadan fikirlerini savunabilmelerine de olanak vermektedir.

İnsanlar renklere karşı farklı tepkiler gösterirler karşılaşılan farklı renkleri aynı anda algılamanın duygu merkezine hipotalamus vasıtasıyla etki ettiği bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Ayrıca seçilen rengin bireyin karakterini, bilinçaltı isteklerini belirttiği ve hayat koşulları hakkında bilgi verdiği de bilinmektedir (Sun, 1994). İnsanlar çoğu zaman özellikle duygularını renklerle ifade etme eğilimindedirler. Ressamın yapmış olduğu resimde kullandığı renkler her insan tarafından farklı çağrışımlarla farklı algılanabilmekte ve anlamlandırmaktadır.

Beyaz Şapka Düşünme Tekniği

Beyaz (renksiz) tarafsızlığın simgesidir. Olgular, rakamlarla ilgilenilir. Elde edilen verilerin objektif sunumu, bilgi ihtiyacını ve eksikliğini kapsayan düşünme tarzıdır. Birey amaca ulaşmak için düşünmeye başladığında öncelikle olayın haritasının çizilmesi, rotanın belirtilmesi gerekmektedir. Olayların haritasının çıkarılması için beyaz şapkanın ortaya koyduğu olgu, rakam ve verilere sahip olunmalıdır.

Beyaz şapka düşünmesi, Browning’ın Analitik düşünmesiyle özdeştir. Analitik düşünmede de olgu, rakam ve somut düşünce esastır. Analitik düşünenler olay analizi yapmada başarılıdırlar. Olayların analizinin yapılması sırasında amaca ulaşmak için mutlak doğrulara ihtiyaç duyulur. Beyaz şapka takan düşünür de bulduklarını tarafsız bir şekilde ortaya koyar ve salt gerçek bilgilere ulaşmak için sorular sorar.

Kırmızı Şapka Düşünme Tekniği

Kırmızı kişilikte birey kendine güvenmektedir. Risk almayı ve kazanmayı sever duyguları anlatımı tepkiseldir. Arzulu iştahlı ve hırslıdır. Altı şapkalı düşünme tekniğinde ise Kırmızı öfke, tutku ve duyguyu çağrıştırır. Kırmızı şapka olaylara akılcı bakmak yerine tepkiler, duygular ve sezgilerle bakmaktadır. Diğer bir değişle kırmızı şapka ile duygular görünür hale gelir. Kırmızı şapka; duyguların ortaya konmasıyla, onların düşüncenin bir parçası haline gelmelerini sağlar. Düşünme sürecinde beyaz şapkada çizilen haritanın yönünü kırmızı şapkanın ortaya koyduğu duygular belirlemektedir. Her kararın arkasında bir değer yargısı ve duygu bulunmaktadır. Kırmızı şapka iki türlü duyguyu kapsar. Bunlar bilinen korku, nefret gibi kuvvetli duygular ve önsezi, sezgi, duyu, beğeni, estetik duygusu gibi gerçekleştirilemeyen duygulardır.

Siyah Şapka Düşünme Tekniği

Mantıksal olumsuzluk, ihtiyat, ikaz ve yargının şapkasıdır. Siyah şapka düşünmesi, daima mantıklıdır ancak duygusal değildir Olaylara her zaman mantıklı olumsuzlukla bakar. Bu şapkanın özelliği herkes tarafından kullanılabilecek doğru yanlış mantığına dayalı gerçekçi veriler sunmasıdır.

Beyaz şapka düşünmesiyle ortaya çıkan veriler, siyah şapka ile sorgulanır. Bu şapkanın diğer bir görevi de ileride ortaya çıkabilecek risklere, tehlikelere, eksiklere ve potansiyel sorunlara dikkat çekmektir. Siyah şapka düşünürü yanlış ve hatalı olan şeyleri gösterir, neyin deneyime ve kanıtlanmış doğrulara uymadığını, neyin neden işleyemeyeceğini gösterir. Bir fikrin bilinenle ne kadar uyum sağlayabildiğini görmek için geçmişte kıyaslayarak veya gelecekte ne gibi olumsuzluklara yol açacağını belirlemek için değerlendirmeler yapar. Bu yönüyle Browning’in yapısal düşünmesine benzeşmektedir.

Sarı Şapka Düşünme Tekniği

Sarı kişilikteki insan iyimserdir, her şeyin bir çaresi vardır, umutsuzluğa gerek yoktur, yeni arayışlar ve umutlar hep vardır. Hayatta olumsuzluklar varsa başka bir konuda bu durum düzeltilebilir. Tekniğe göre Mantıksal olumluluktur. Bir önerinin neden işe yarayacağı ve sunduğu faydalar açısından değerlendirilmesini sağlar. Sarı şapka değerli ve yararlı olan şeyleri araştırır ve bunlara mantıksal destek sağlamaya çalışır. Yapıcı ve üreticidir. Çeşitli alternatiflerle olaylara farklı açılardan olumlu bakılmasını sağlar. Bu şapka düşünmesinden somut teklifler ve öneriler çıkar. Hayallere izin verir. Fırsatçı düşünmedir. Siyah şapkadaki ‘eğer’ araştırmasında, riskler ve tehlikeler söz konusu iken San şapkadaki ‘eğer’ araştırmasında risklerin olumlu karşılığı olan fırsatlar yer alır.

San şapka düşünmesinde amaç; ortaya konulan konuya olası yarar sağlayacak fikirlerin bulunması ve daha sonra bu fikirlere destekleyici gerekçeler sunulmasıdır. Bu destekleme işiyle ileri sürülen fikir güçlendirilmeye çalışılır. Bu fikirlerin yeni olması gerekmez, eski fikirler de etkili şekilde kullanılabilir.

Yeşil Şapka Düşünme Tekniği

Yeşil kişiliğe sahip birey kendine değer verir, doğrularında ısrarcıdır. Dışarıdan bakıldığında bir fikrin, idealin ilkenin kararlılığı görülür. Tekniğe göre; Yaratıcılığın, alternatiflerin ve değişimin şapkasıdır. Yeşil şapka yaratıcı düşünme ile ilgilidir. Bu şapkayı takan kişi bir fikirden yola çıkarak yeni fikirler üretir. Şapkanın temelinde alternatifler aranması vardır. Aynca kışkırtmalar da önemlidir. Düşünme faaliyetlerinde amaç bir yargıya varmak iken Yeşil şapkada esas olan ise harekettir. Burada yargının yerini hareket alır. Hareketten kasıt ortaya atılan fikirleri yeni fikirler için basamak olarak kullanmaktır. Yeşil şapka takan kişi çılgınca fikirler üretme hakkına sahiptir.

Mavi Şapka Düşünme Tekniği

Mavi kişilikteki birey, kendine ve çevresine sahip çıkabilen, birlik bütünlük sağlayabilen, bütünü görebilen bir yapıya sahiptir. Mavi şapka kontrol şapkasıdır. Konunun kendisine değil, konu hakkındaki düşünme faaliyetlerine bakar. Mavi şapka düşünme faaliyetini düzenler, bu faaliyet üzerine düşünce geliştirir, üzerinde düşünülecek konulan tanımlar, odak noktası belirler, sorunları tanımlar, yerine getirilmesi gereken düşünme görevlerini saptar.

Mavi şapka takan kişi kendisine veya başkalarına diğer beş düşünme şapkasından hangisini takmasını ve ne zaman şapkaları değiştirmesi gerektiğini söyler. Düşünme sürecini gözleyerek, kurallara dikkat edilmesini sağlar. Mavi şapkanın en önemli rollerinden biri de konu üzerinde odaklanmanın sağlanmasıdır. Soru sormak düşünmeyi odaklamanın en basit yoludur. Sorulacak sorunun da doğruluğuna, yapısına, odak noktasına uygunluğuna dikkat edilmelidir.

6 Şapkalı Düşünme Tekniğiniz Özellikleri

BEYAZ ŞAPKAKIRMIZI ŞAPKASİYAH ŞAPKASARI ŞAPKAYEŞİL ŞAPKAMAVİ ŞAPKA
Tarafsız

Objektif

Rakamlar

Saflık

Katıksız

Olgu ve Soyutluk

Öfke

Tutku

Duygu

Duygusal Bakış

Sezgi

Önsezi

Karamsar

Olumsuz Yargı

Kötümser

Negatif

 

Aydınlık

Olumlu

Pozitif

İyimser

Umutlu

Polyannacı

Yapıcı

Bereket

Verimli

Yaratıcılık

Yeni Fikirler

Hareket

Serin Kanlı

Kontrollü

Düzenleyici

Kaynak:

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği



Sistematik düşünme, farklı yönleri görme, düşünme ve doğru karar verme becerilerini geliştirmek adına gerçekleştirilen bir tekniktir.

Özellikleri

-Öğrencilerin aynı konuya farklı açılardan bakmalarını sağlar.

-Öğrenciler düşüncelerini;duygularını,mantığını,bilgisini,yaratıcılığını şapkanın rengine göre biçimlendirirler.

-Tekniğin uygulanmasından önce şapkaların anlamları

ve tekniğin nasıl uygulanacağının somut örneklerle sınıfa anlatılması gerekmektedir.

1.Beyaz Şapka: Tarafsızlığı ve objektifliği anlatır.

Objektiflik bilgiler ve sayılar ile ilgilidir.

Tartışmasız kabul edilen bilgileri temsil eder.

•Hangi bilgilere sahibiz?

•Hangi bilgiler eksik?

•İhtiyacımız olan bilgiyi nasıl elde ederiz?

2.Kırmızı Şapka: Tutkuları, duyguları, sezgileri temsil eder. Kırmızı şapka düşünceye duygusallık katar.

•Bu olay, durum, öneri, sorun vb. hakkında neler hissediyorum?

3.Siyah Şapka: Siyah renk, olumsuzlukları ve karamsarlıkları çağrıştırır. Bir kararın alınması durumunda tehlikeleri temsil eder. Siyah şapka kötümserdir. Negatiflik taşır.

•Bu önerinin bize zararları neler olabilir?

4.Sarı Şapka: Sarı renk güneşi çağrıştırır, aydınlıktır. Olumlulukları, avantajları, o kararın alınması durumunda sağlanacak yararları ve fırsatları temsil eder. Sarı şapka iyimserdir; pozitiflik taşır.

•Bu olayın bize sağlayacağı çıkarlar(yararlar) neler olabilir?

5.Yeşil Şapka: Yeşil renk, çimen, bitki ve bereketi akla getirir. Yeni fikirler, yaratıcılık ve üretkenliği temsil eder. Bir kararın alınması durumunda daha farklı nelerin yapılacağını temsil eder.

•Bu konudaki değişik önerilerimiz neler olabilir?

6.Mavi Şapka:Mavi her şeyin üstündeki gökyüzünün rengidir.Mavi,tarafsızlığı,sakinliği ve hakim olmayı akla getirir.Mavi şapka düşünme sürecinin düzenlenmesi ve kontrolüyle ilgilidir.Serinkanlı bir biçimde karar vermeyi temsil eder.

•Ne oldu? (geçmiş)

•Ne oluyor? (şimdi)

•Sonra neler olmalı? (gelecek)

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Uygulanması

•Konu belirlenir.

•Öğrenciler “U” yarım daire ya da çember biçiminde oturtulur.

•Şapkalar öğrencilere temsil ettiği fikirlerle belirtilerek dağıtılır ya da tahtaya yazılır.

•Öğrenciler şapkanın temsil ettiği fikir doğrultusunda konuyu işler. Her öğrencinin her şapkaya göre görüş belirtmesi gerekir.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Yararları

-Öğrencilerin bilimsel düşünme ve problem çözme becerilerini geliştirir.

-Yaratıcı düşüncelerin ortaya çıkmasını sağlar.

-Etkili bir iletişim ortamı yaratır.

-Çok yönlü düşünmeyi sağlar.

-Konuşma ve dinlenme becerisini geliştirir.

-Öğrencilerin etkin katılımını ve etkin öğrenmelerini sağlar.

-Öğrenci giydiği şapkanın gerektirdiği biçimde düşünce üretmeye çalıştığı için

düşünceleri sadeleştirebilir.

-Uygulanma sırasında şapkaların değiştirilmesi başka bir düşünce biçimine geçişi

sağlar.

-Karar verme sürecini hızlandırır.

-Tartışmalardan kaçınmayı sağlar.

-Empatiyi geliştirir.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Sınırlılıkları

-Konu iyi seçilmezse yöntem etkin kullanılamaz.

-Öğrenci ve öğretmen tarafından iyi anlaşılmaz ise, amacına ulaşamaz.

-Kalabalık sınıflarda uygulanması zordur.

Sosyal Medyada PaylaşFacebookTwitterGoogle+



Etiketler: altı şapka yöntemi, Eğitim Bilimleri
Eklenme Tarihi: 15 Ocak 2012

ÖZ

Bu araştırmanın amacı, Altı Şapkalı Düşünme Tekniği’nin ilköğretim altıncı sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki akademik başarısına olan etkisini belirlemektir. Araştırmanın evreni, Elazığ İli Bahçelievler İlköğretim Okulu altıncı sınıfa devam eden 110 öğrencidir. Örneklemi ise, yansızlığı sağlamak için dört ölçüt kullanılarak yapılan kümeleme (cluster) analizi sonucunda belirlenen toplam 50 öğrencidir. Araştırma deneysel bir model üzerinde yürütülerek “öntest-sontest kontrol gruplu” desene göre planlanmıştır. Deney grubuna, Altı Şapkalı Düşünme Tekniği dikkate alınarak hazırlanmış günlük planlarla, tekniğe uygun dersler işlenmiş, kontrol grubunda ise geleneksel yöntemler (düz anlatım, sorucevap) kullanılmıştır. Veriler, başarı testi ve görüşme soruları ile toplanmıştır. Araştırmanın sonucunda Altı Şapkalı Düşünme Tekniği’nin başarıyı daha çok artırdığı, öğrencilerin özellikle beyaz şapkanın takılması konusunda ısrarlı davrandıkları belirlenmiştir. Buna göre, başarıyı artırmada öğrencilerin daha aktif olduğu yöntem ve teknikler kullanılmalıdır denilebilir.

ANAHTAR KELİMELER

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, akademik başarı, düşünme.

TAM METİN: PDF

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, bir konuyu çeşitli bakış açılarıyla, açık ve kargaşa içermeyen görüşlerle araştırmanın yolu olarak adlandırılabilir. Bireysel veya gruplar halinde uygulanabilen teknik, alışılmış düşünme biçimlerinin dışına çıkmayı hedefler. Problemleri farklı yönlerden ele alarak çözüme ulaşmada nasıl bir yol izlenebileceği konusunda yapıcı düşünmek için kullanılır.

En yaygın kullanım alanı eğitim olan Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, iş ortamında da durağan ve tekdüze ilerleyen, yalnızca belli kişilerin katılımcı olduğu toplantıları canlandırmak ve ilgi uyandırıcı hale getirmek için yöneticiler tarafından tercih edilebilir.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği ilk olarak doktor, psikolog ve filozof olan Edward de Bono tarafından oluşturulmuştur. Bu tekniğini devlet kurumlarında danışmanlık yaptığı meselelerde kullanan bilim insanı, Altı Şapkalı Düşünme’nin aynı zamanda günlük problemlerin çözümünde de bir araç olmasını istemiştir. İlk kez 1985’te aynı ismi verdiği kitabında ortaya koyduğu 6 şapkalı düşünme tekniği, günümüze kadar birkaç kez gözden geçirilerek ulaşmıştır. 2021’de hayata veda eden De Bono, sorunları dolaylı olarak, genellikle yaratıcı ve hayret uyandırıcı yollarla çözme yöntemi olan “Yanal Düşünme”nin de mucididir.

Bu içeriğimizde, 6 şapkalı düşünme tekniğinin ilkelerini, inceliklerini ele alarak karar verme ve problem çözme becerilerinin nasıl geliştirilebileceğini inceleyeceğiz. İşte 6 Şapkalı düşünme tekniği ve uygulama detayları…

6 Şapkalı Düşünme Tekniği Nedir?

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği, yapılandırmacı eğitim yaklaşımıyla eğitim literatürümüze girmiş olan, farklı karakterlere sahip kişilerin karar verme konusundaki içgüdüsel yaklaşımlarını ortaya koymayı amaçlayan problem çözme becerisidir. En yaygın uygulama alanı eğitim olmakla beraber, altı şapkalı düşünme tekniği, iş hayatında karşılaşılan problemlerin çözümünde de kolaylıkla uygulanabilir.

Farklı bakış açıları içeren bu teknik, çözüme ulaşan birkaç yol göstermesi açısından etkili bir karar verme yöntemidir. Bütün fikirlerin ve yolların değerlendirilmesiyle ani karar vermenin önüne geçilmiş olur.

Kişiyi (veya grupları) herhangi bir içgüdüsel durumun ötesine taşıyarak meseleye farklı pencerelerden bakabilmeyi sağlar. Kişi her bir şapkayı deneyimleyince bir sonraki adımda karar vermesine yardımcı olacak zengin bir içgörü birikimi kazanmış olur.

Düşünen Altı Şapka ve ifade ettikleri anlamlar şu şekildedir:

Mavi şapka: Süreç Yönetimi

Mavi şapka probleme yukarıdan, genel bir bakış açısıyla bakarak bütünseli görür. Mavi şapkayı kullanan kişi, düşüncelerini kontrol etmeye ve karar verme sürecini yönetmeye odaklanır. Gündeminde olan problemi özetler, net bir şekilde ortaya koyar, durum bildirimi ister ve sonuca ulaşır. Problem çözümünde moderatörlük yapan kişi konumundadır.

Yeşil Şapka: Yaratıcılık

Doğanın renginden ilham alınan yeşil şapka, yaratıcı düşünceyi temsil eder. Bolca beyin fırtınası ve çağrışımsal görüşler içerir. Bu şapkayı takan kişi, yeni fikirlerin ve farklılıkların olabileceğinin ayrımına varır. İleriye dönük olası yolları keşfederek bir dizi akıl yürütme edinmiş olur.

Kırmızı şapka : Duygular

Kırmızı şapka duyguları ve içgüdüleri temsil eder. Bu şapkayı takan kişi, probleme odaklanıp çözüm yolları ararken duygularını mantıklı açıklamalarla gerekçelendirmek zorunda değildir. Yalnızca meseleyle ilgili neler hissettiğini söyler ve duygularının götürdüğü yoldan kendini bekleyen sonuca varır.

Sarı Şapka: İyimserlik

Sarı şapkayı kullanan kişi, içinde bulunduğu iyimserlik düşüncesiyle, probleme mümkün olan en olumlu açıdan bakar. Fikirlerinin sağlayabileceği faydaları ve durumların katma değerini vurgulayarak kendini ifade eder.

Siyah Şapka: Riskler – Zorluklar

Bu şapkada eleştirel düşünme becerileri üst düzeydir. Siyah şapkayı takan kişi temkinlidir ve doğabilecek riskleri her zaman göz önünde bulundurur. Eleştirel yargıda bulunarak neden endişe duyduğunu, çekincelerinin neler olduğunu tam olarak açıklar ve sorunları tanımlar.

Siyah şapka en güçlü düşünme şeklini ifade eden şapkalardan biri olduğu için çok sık tercih edilir. Genel bir yargıya varıldığı için diğer şapkaların karar verme sürecini etkileme ihtimali olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Beyaz Şapka: Gerçek Bilgi

Sakinlik ve saflıktan yola çıkılarak etkinliğe dahil edilmiş olan beyaz şapka, bilgi toplamayı temsil eder. Analitik düşünmeye ve uygulanabilirliğe vurgu yapan bu şapkayı takan kişi halihazırda var olan bilgi ve içgörülerini gözden geçirir. Problemle karşılaşınca bilgiye ulaşmak için nereye gideceğini bilir ve hangi yolları izleyeceğinin farkındadır. Aynı zamanda gözden kaçırdığı bilgilerin de bilincindedir.

Bazı renklerin farklı kültürlerde genel kabul görmüş ve temsil ettiği farklı etkileri olabilir. Bu durumda bulunulan bölgeye göre, altı farklı renk ve bu renklere uygun altı farklı karakter olmak koşuluyla şapkaların renginde değişikliğe gidilebilir. Öğretmen ve öğrenciler bunu birlikte kararlaştırarak şapkanın karakter özelliğini belirleyebilirler. Şapka rengi ve karakter yükleme, derste öğrencilerin hoşuna gidebilecek bir aktivite olarak da değerlendirilebilir. Örneğin,

  • 6 tane masa sınıfın ortasına çekilir veya 6 şapka sınıfın tahtasına asılabilir.
  • Her bir şapkanın yanına boş bir kağıt yapıştırılır.
  • Yalnızca bir cümle olmak üzere, herkes kağıtlara bir özellik yazar ve diğer şapkaya geçer.
  • Arkasından gelen arkadaşı da özellik eklemeye devam eder.
  • En sonunda tüm yazılanlar okunarak en çok beğenilen özellikler seçilir.
  • İstasyon tekniği olarak bilinen bu uygulama ile eğlenceli bir ders etkinliği gerçekleşmiş ve şapkaların renkleri ve renklere uygun karakter özellikleri belirlenmiş olur.

Altı Şapkalı Düşünme Etkinliği Örnekleri:

  • Bireysel veya gruplar halinde uygulanabilen bu teknik için ilk olarak 6 şapka rengini temsil eden kişiler seçilir. Şapka renklerinin kişilerin karakter özelliklerine uygun belirlenmesinde fayda vardır.
  • Farklı yönleri değerlendirilecek bir problem belirlenir.
  • Problem incelenir ve çözüm önerileri üretmek için mavi şapka süreci başlatır. Durumu kısaca özetleyerek açıklar.
  • Süreci nasıl yöneteceğini, diğer şapkalardan ne gibi beklentisi olduğunu belirtir.
  • Kırmızı şapkanın araştırma fikirleri sunması, asıl çözüme ulaşmada bir kilit noktasıdır.
  • Yeşil şapkanın yaratıcı fikirleri ile çözüme yaklaşılır.
  • Eldeki verileri sunan beyaz şapka ile eleştirel bakan siyah şapka arasında tartışma devam eder.
  • Herkes fikrini söyledikten ve elindeki verileri kullandıktan sonra söz yine mavi şapkaya gelir. Tüm verileri toparlayarak çözümü belgeleyen, ulaşılan kararı bildiren kişi, mavi şapkadır.

Örnek-1

Konu:Sanal Kitapların Okuma Alışkanlığı Üzerindeki Etkisi

ŞAPKA RENGİÖZELLİĞİPROBLEME YAKLAŞIMI
MAVİSÜREÇ YÖNETİMİE-KİTAPLARIN OKUMA ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ NELERDİR?
YEŞİLYARATICILIKE-KİTAPLAR YENİ TEKNOLOJİK FIRSATLAR SUNABİLİR.
KIRMIZIDUYGUSAL YAKLAŞIME-KİTAPLAR DA OKUMA ALIŞKANLIĞI KAZANDIRABİLİR.
SARIİYİMSERLİKDİJİTAL ORTAMDA DAHA FAZLA KİTABA ULAŞILABİLİR.
SİYAHRİSKLERİNTERNET ORTAMININ RİSKLERİ, ZARARLARI.
BEYAZGERÇEK BİLGİYAPILAN ARAŞTIRMALARIN SONUÇLARI, ÜLKEMİZDE OKUMA ORANLARI.

Elektronik kitapların okuma alışkanlığına ve okuduğunu anlamaya etkilerinin tartışıldığı bir etkinlikte şapkaları temsil edenlerin söylemeleri muhtemel cümleler şu şekilde olur:

Mavi Şapka:

  • Elektronik kitap nedir?
  • Ne zamandan beri hayatımızda?
  • Elektronik kitaplara ne şekilde ulaşabiliriz?
  • Elektronik kitaplar ne sıklıkla okunabilir?

Yeşil Şapka:

  • Elektronik kitaplar teknolojiyi doğru kullanırsak yepyeni projelerin hayata geçirilmesine vesile olabilir.
  • İnternet ortamında geçen kitap okuma süresini ne şekilde fırsata çevirebiliriz?
  • Bilinmeyen kelimelere anında ulaşılması, merak edilen konuların elinin altında bulunan teknoloji ile hemen öğrenilmesi de bizim için çok büyük bir kazanç.

Kırmızı şapka:

  • Artık herkes internette vakit geçiriyor. Bu zamanın bir kısmını kitap okuyarak geçirmek bence vakti değerlendirmenin harika bir yolu.
  • Kitap okuma alışkanlığı edinememiş biri de e-kitaplar sayesinde okumayı sevebilir.
  • Elektronik kitap okuyanların konsantrasyon sürelerini araştırabilirim.

Sarı Şapka:

  • Elektronik kitaplar, kitaba erişimi ve çeşitliliği artırabilir. Bu sayede daha az harcamayla daha fazla türde okuma sağlanabilir.
  • Yakın gelecekte okuma oranları artacaktır.
  • Gittikçe daha fazla elektronik kitaba alışan okuyucunun odaklanma ve okuduğunu anlama seviyeleri olumlu yönde değişecektir.

Siyah Şapka:

  • Kitap okumak, sakinlik içeren bir dinlenme etkinliği ortamında gerçekleştirilmelidir. Teknolojinin içine gömülmüş bir okuma etkinliği kişiyi dinlendirmez, aksine konsantrasyonunu olumsuz etkileyebilir.
  • İnternetin uçsuz bucaksız deryasına dalan kişiler, özellikle çocuklar, bu süreçten istenmedik davranışlar edinebilirler.
  • Ekranda geçirilen sürenin uzunluğu göz sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Beyaz Şapka:

  • Yapılan bir araştırmada, basılı kitap okuyan çocukların okuduklarını anlama ve kitaba odaklanma oranları, e-kitap okuyan çocuklara göre daha yüksek.
  • Yine bu araştırmada, basılı kitap okuyan çocukların, okudukları kitapla ilgili sorulan sorulara daha fazla doğru cevap verdikleri görülmüş.

Örnek-2

Konu: Yeni kullanılmaya başlanan organik doğal görünümlü ambalajın ve siyah renk 500 ml termosun satış durumları.

ŞAPKA RENGİÖZELLİĞİPROBLEME YAKLAŞIMI
MAVİSÜREÇ YÖNETİMİYENİ PAZARLAMA STRATEJİLERİMİZ NELER OLMALI?
YEŞİLYARATICILIKDOĞAL GÖRÜNÜM BİZE YENİ PAZARLAR SAĞLAYABİLİR!
KIRMIZIDUYGUSAL YAKLAŞIMYENİ BİR TARZ YENİ MÜŞTERİLER DEMEK!
SARIİYİMSERLİKYENİLİK VE DEĞİŞİKLİK İYİDİR, YENİ KAPILAR AÇAR.
SİYAHRİSKLERHERKES AYNI AMBALAJI KULLANIYOR ZATEN.
BEYAZGERÇEK BİLGİSATIŞLARIMIZ % 10 ARTTI!

Yeni kullanılmaya başlanan organik doğal görünümlü ambalajın ve siyah renk 500 ml termosun satışlarının tartışıldığı bir toplantıda, şapkaları temsil edenlerin söylemeleri muhtemel cümleler şu şekilde olur:

Mavi Şapka:

  • Yeni pazarlama ve reklam stratejilerimiz nasıl olmalı?
  • Hedef kitlemiz kimlerdir?
  • Siyah renk kullanışlı olur mu?

Yeşil Şapka:

  • Organik olmak çok trend. Bu ikonu doğru kullanabilirsek yepyeni bir kitleye ulaşabiliriz.
  • Çalışan ve zamanının çoğunu yolda geçirenler için, çayını, kahvesini yanında taşıyanlar için, öğrenciler için, çantaya sığması açısından 500 ml’lik bir termos çok kullanışlı olacaktır.

Kırmızı Şapka:

  • Ürün ambalajının şık ve dayanıklı olması, ürünün paketlenmesini ve sağlam bir şekilde eline ulaşmasını önemseyen müşterilerimizi memnun edecektir.
  • Ürün kalitesi de eklenince gerek sosyal medya ortamlarında gerekse fiziksel çevresinde ürünün tanıtımını yapması güzel bir reklam yolu olabilir.

Sarı Şapka:

  • Kişisel ürünler edinmek ve içeceğini yanında taşımak sevilen bir alışkanlık.
  • Bu yeni termos, ürün çeşitliliğimizi artırdığı gibi, gelir çeşitlendirme hızımızı da artırabilir.
  • Müşterilerimizden daha iyi geri bildirimler almaya başlayabiliriz ve bunu iyi değerlendirebilirsek bizim için güzel bir tanıtım fırsatı olabilir.

Siyah Şapka:

  • Termoslar genellikle büyük aile organizasyonlarında -piknik gibi- kullanılan gereçlerdir. Bu küçük boy yalnızca bir, en fazla iki kişi için yeterli olur.
  • Ambalaj için kullandığımız yeni ürün organik olduğu için fazla masraflı oluyor ve ürünün ücretine eklenmezse kâr elde edemeyebiliriz.

Beyaz şapka:

  • Geçen ay yapılan anketimiz termos satın alanların % 30 oranında küçük boy, kişisel termos tercih ettiklerini gösteriyor.
  • Yeni ambalajın piyasaya sürülmesinden bu yana kargolama ve teslimat sorunları sebebiyle gerçekleşen iade oranları % 60 düştü.

Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Kazanımları Nelerdir?

  • Sonuca ulaşmak için her yol değerlendirildiği için kaliteli bir karar elde edilir. Kapsamlı değerlendirmeler yapıldığı için ele alınan durumun tüm yönleri ortaya konulmuştur. Ayrıca bu açıdan gereksiz bilgiler ve zaman kaybettirecek tuzaklar da elenmiş olur.
  • Bütünsel bir bakış açısına dayalı olduğu için elde edilen veriler esnek, verimli ve doğrudur.
  • Sağladığı tartışma ortamı ve uygulanan beyin fırtınası yöntemleri ile yaratıcı düşünmeyi geliştirir.
  • Farklı bakış açıları geliştirerek yeni fikirler üretmeye ilham verir.
  • Analiz ve sentez yetisini ilerleterek üreticiliği artırır.
  • Merak duygusunu ve eleştirel düşünmeyi iyiye kanalize etmeyi sağlar.
  • Var olana takılı kalmaktan uzaklaşıp farklı rollere girerek empati kurabilmeyi sağlar.
  • Tartışma, anlamaya dayalı dinleme, soru sorma ve sorulan sorulara cevap verme alıştırmaları ile kişilerarası iletişimi ve grup içi etkileşimi kuvvetlendirir.
  • Fikrini ortaya koyup karşıdaki kişilere kabul ettirmeye çalışan katılımcının özgüvenini ve ikna kabiliyetini artırır.
  • Farklı karakterlerin bir arada olmasını ve kimsenin dışarıda kalmamasını sağlar.
  • Tartışma ve problem çözme çalışmasına herkes katılabileceği için, kişinin içinde bulunduğu gruba aidiyet duygusu kazanması ve problemi sahiplenerek sorumluluk hissetmesi açısından önemlidir.

Kaynaklar:

nest...

oksabron ne için kullanılır patates yardımı başvurusu adana yüzme ihtisas spor kulübü izmit doğantepe satılık arsa bir örümceğin kaç bacağı vardır