Karaciğer enzim yüksekliği büyük önem taşıyan ve kesinlikle kontrol altına alınması gereken bir sağlık problemidir.
Karaciğer enzimlerinizden herhangi birinin seviyesi yüksekse veya sınırdaysa, gerekli tedbirleri alarak beslenme programınızı buna göre düzenleyin. Karaciğer enzim yüksekliği, birçok hastalığın oluşmasına sebep oluşabilecek nitelikte tehlikeli bir sağlık sorunudur. Enzim yüksekliği durumunun uzun sürmesi sonucu karaciğer yağlanabilir ve birçok hastalığa yakalanma riski de artar. Peki, enzim değerleriniz yüksek ya da sınırdaysa ne gibi önlemler almalısınız?
Karaciğer enzimleri yüksekse, bu besinleri bir süre tüketmeyin:
Bunların yanı sıra, beslenmenizde dikkat etmeniz gereken diğer faktörler:
Karaciğer fonksiyon testleri, karaciğerdeki problemlerin araştırılmasında kullanılan yaygın testlerdir. ALT ve AST olarak farklılık gösteren KCFT testi nedir? Nasıl yapılır?
“Karaciğer fonksiyon testleri nelerdir?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir:
Bu testler Alanin Aminotransferaz yani ALT ve Aspartat Aminotransferaz – AST’dir. ALT testi karaciğerdeki hasarı incelemek ve karaciğer hastalıklarını teşhis etmek adına kullanılır. AST testi ise siroz, hepatit ve karaciğer hasarı gibi sorunların teşhisinde kullanılır.
Karaciğer enzim testleri arasında olan ALT, karaciğer hasarını inceler. ALT karaciğer tarafından üretilen bir enzimdir ve SGPT yani serum glutamik piruvik transaminaz olarak da adlandırılır. Karaciğer çeşitli nedenlerle hasar gördüğünde kana daha fazla ALT karışır ve bu seviye yükselir. ALT testi de bu yükselişi ölçer.
ALT karaciğer fonksiyon testi, karaciğer hasarını inceler. ALT karaciğer başta olmak üzere az miktarda kaslar, böbrek ve kalpte bulunan bir enzimdir. Karaciğerde hücrelerin zarar görmesine neden olan rahatsızlıklar ALT düzeylerini etkiler.
KCFT testleri arasında olan ALT testi için koldaki herhangi bir damardan kan örneği alınır ve ALT değeri incelenir. Karaciğer hasarının kontrol edilmesini sağlayan bu test ile karaciğerdeki hasar öğrenilir ve uygun bir tedavi süreci planlanır.
ALT testi için normal referans aralığı <41 U/L’dir. Bu aralığa göre yüksek çıkan ALT, karaciğerde hastalığa işaret eder. Bu değerin yükselmesine obezite, alkol, siroz, diyabet, karaciğerde yağlanma, safra yolu tıkanıklığı, hepatit ve kalp yetmezliği gibi rahatsızlıklar neden olur.
ALT değerinin düşük çıkması tıbbi bir tehlikeyi işaret etmez.
Bu test hem belirli şikayetlerin olması hem de karaciğer hastalığı tedavisinin gidişatının değerlendirilmesi adına yapılır. Testin yapılmasına neden olan şikayetler ise şöyledir:
AST de karaciğer tarafından üretilen bir enzimdir. Ek olarak böbrek, beyin, kaslar, kalp ve kırmızı kan hücrelerinde de az miktarda bulunur.
Karaciğer enzim yüksekliği belirtileri uygulanan AST karaciğer hasarı, siroz ve hepatit gibi rahatsızlıkları teşhis etmek adına uygulanır.
“AST karaciğer fonksiyon testleri nasıl yapılır?” sorusu merak edenler için şu şekilde yanıtlanabilir: Bu test vücut için önemli işlevleri yerin getiren karaciğerdeki hasarları kontrol etmek adına uygulanır. Test ile karaciğer hasarı tespit edilir ve en uygun tedavi planlanır. Bu test için hastanın kolundaki damardan kan alınır ve sonuçlar ALT ile birlikte değerlendirilir.
AST karaciğer fonksiyon testleri yüksekliği şu şekilde tespit edilir:
AST testi için normal referans aralığı <41 U/L’dir. Sonuç bu değerin üstün olduğunda AST yüksekliği söz konusudur. Yüksek AST değeri kaslar, karaciğer, böbrek ve kalpteki hastalıkları işaret eder. Bu yükselişe neden olan önemli hastalıklar da siroz, safra kanallarının tıkanması, karaciğer kanseri ve kronik hepatittir. Bunun yanında karaciğerde yağlanma, aşırı sıcak ve güneş çarpması, nöromüsküler hastalıklar, anjiyoplasti de bu değerin yükselmesine neden olur. AST değerinin yükselmesinde etkili olan diğer rahatsızlıklar da gebelik, aşırı egzersiz, kaslarda yaralanma, mide kanamaları, obezite, , hemolitik anemiler, çölyak, organ yetmezliği ve Wilson hastalığı şeklindedir.
Karaciğer fonksiyon testleri biyokimya laboratuvarlarında incelenir ve AST’nin düşük olması diyabetik ketoasidoz, böbrek hastalıkları, B6 vitamin eksikliği, hamilelik ve ciddi beslenme bozukluğunun bir sonucu olabilir.
Karaciğer fonksiyon testleri fiyat aralığı yapılacak uygulama özelinde farklılık gösterir. Bu nedenle işlem öncesinde detaylı bilgi alınmalıdır.
Karaciğer fonksiyon testleri normal değerleri AST ve ALT için <41 U/L’dir.
“Karaciğer fonksiyon testleri nerede yapılır?” diye merak ediyorsanız bu testlerin dahiliye doktoru tarafından istendiğini bilmelisiniz. Bu testler hakkında merak edilen sorulardan bir diğeri de “Karaciğer fonksiyon testleri aç karnına mı yapılır?” sorusudur. Önceden hazırlık istemeyen bu testlerin yanında doktorun hemogram ve kan şekeri testleri isteme ihtimaline karşı sabah aç karnına gidilmesi daha doğru olur.
Karaciğer yağlanması özellikle erkeklerde sıkça rastlanan ve asla ihmal edilmemesi gereken önemli bir sağlık problemidir. Hangi cinsiyette olursa olsun karaciğer yağlanması sağlık problemlerine davetiye çıkarabilir.
Karaciğer vücudun en ağır ve en büyük organıdır. Gördüğü fonksiyonlar nedeniyle de vücudumuzda çok önemli bir yere sahiptir. Protein, karbonhidrat, yağ, vitaminler ve ilaçların vücutta işlem görebilmesini sağlamadan sorumlu olan organımızdır. Daha detaylı bilgi için Karaciğer Hakkında Bilmeniz Gereken 5 Bilgi veya Karaciğer ile İlgili 10 soru 10 cevap yazılarımızı okuyabilirsiniz.
Tıp dilinde hepatosteatoz olarak adlandırılan “karaciğer yağlanması” ise karaciğer hücrelerinde aşırı yağ birikmesi anlamına gelir. Bunun bir çok sebebi olabilir. Fazla kilo ve özellikle karın bölgesi yağlanma, hareketsiz yaşam tarzı, kötü beslenme alışkanlıkları, alkol kullanımı, bazı ilaçlar karaciğer yağlanmasına neden olabilen bazı sebepler arasında sayılabilir.
Karaciğer yağlanması olan hastalarda ortak özellikler genellikle kötü beslenme, şişmanlık ve hareketsiz yaşam tarzı. Ayrıca bu hastalık, insülin direnci, yüksek tansiyon ve tip 2 diyabetle yakın arkadaş. Araştırmalar, yaşam biçimini, beslenme biçimini değiştiren ve kilo veren pek çok kişide yağlanmanın azaldığını gösteriyor. Dolayısıyla karaciğer yağlanmanız varsa yapmanız gereken ilk şey yaşam tarzınızı gözden geçirmek olmalı.Yapılabilecek en önemli şey özellikle beslenme şeklini değiştirmek ve kilosu fazla olanların kilo vermesi olacaktır
Karaciğer yağlanması için beslenme önerileri, Akdeniz diyetiyle uyum gösteriyor. Akdeniz diyeti bitkisel protein, tam tahıllar, sağlıklı yağlar, meyveler, sebzeler, balık açısından zengin bir yeme planını içeriyor. Aynı zamanda sağlıksız (doymuş ve trans) yağları, sodyum, şeker ve fazla yağlı eti de sınırlar.
Ülkemizde her beş yetişkinden birinde görülen karaciğer yağlanması, ciddi bir sağlık sorunu. Amerikan Karaciğer Vakfı, ülke nüfusunun yaklaşık yüzde 25’inde, obezlerin de yüzde 75’inde karaciğer yağlanması olduğunu söylüyor. Karaciğerin, çeşitli nedenlerle zedelenmeye karşı göstermiş olduğu bir tepkidir. Karaciğerin yenilenme özelliği vardır. Ancak bu yenilenmeyi gerçekleştirebilmek için beslenmemizde de bazı değişiklikler yapmak gerekir;
Ceviz, fındık gibi yağlı tohumlar E vitamini de dahil olmak üzere içerdiği antioksidan bileşenler ile günlük beslenme planınızda bulunması gereken besinlerden.
Brüksel lahanası, brokoli gibi turpgillerden sebzeler, yüksek lif içeriği ve kendine özgü tatları ile bilinirler. Bu sebzeler ayrıca içerdikleri faydalı bileşenler ile de sağlığınıza olumlu yönde katkıda bulunurlar. Yapılan çalışmalar turpgillerin karaciğerinizdeki doğal detoksifikasyon enzimlerini arttırmaya, karaciğeri hasardan korumaya ve enzim seviyelerini iyileştirmeye yardımcı olabileceğini belirtiyor.
Omega-3 denince akla genelde kalp sağlığı ile güçlü hafıza gelir ancak depresyon tedavisinden diyabete, hatta karaciğer sağlığına kadar pek çok olumlu etkiye sahiptir. Omega-3 yağ asitlerinin metabolik etkileri ile ilgili yapılan bir çalışma, bu bileşiklerin daha önce düşünüldüğünden çok daha büyük faydalar sunabileceğini, karaciğer yağlanması hastalığının önlenmesinde önemli bir etkisinin olabileceğini gösteriyor.
Yapılan araştırmalara göre, kafein, karaciğer yağlanmasına iyi geliyor. Araştırmada her gün kahve içenlerde içmeyenlere oranla daha az yağlı karaciğer hastalığı görüldüğü ortaya çıkmış. Zaten günde bir fincan kahve zevkiniz varsa bu avantajınız ancak içmiyorsanız da doktorunuza danışmanızı öneririm.
Sabah
* 1 dilim tam buğday ekmeği
* 50 gr. lor peyniri
* 1 tatlı kaşığı zeytinyağı kekik, pul biber, taze fesleğen
* Domates, yeşil biber, maydanoz
* Şekersiz açık çay
Ara öğün
* 1 kabuklu elma
* 3 tam ceviz
Öğle
* Enginarlı ıspanak salatası
* 1 kase yağsız yoğurt
* 1 dilim tam buğday ekmeği
Ara öğün
* 1 dilim peynir
* 1 dilim tam buğday veya çavdar ekmeği
* Domates, maydanoz, biber
Akşam
* 1 kase sebze çorbası
* Bol salata
* Izgara balık
* 1 meyve
* 10 fındık veya badem
ENGİNARLI ISPANAK SALATASI
gr çiğ ıspanak
1 haşlanmış orta boy enginar
50 gr lor peyniri
6 dilim kurutulmuş domates
Yarım su bardağı Soya filizi
1 tatlı kaşığı zeytinyağı
1 tatlı kaşığı nar ekşisi
Tuz, baharat
Ispanaklar temizlenip kalın olarak doğrandıktan sonra, haşlanmış ve küp küp kesilmiş enginarlar ilave edilir. Üzerine kurutulmuş domates, soya filizi, lor peyniri ve son olarak yağ ve nar ekşisini ilave edilip, servis edilir.
SONRAKİ YAZIÖNCEKİ YAZI