Amerika Pamuk Fiyatları

- UYARI: Saat 12:20 ile 13:30 arası yansıyan fiyatlar bir önceki iş gününe aittir.
Açıklamalar:
1. Referans Fiyat Tespit Heyeti Yönetim Kurulu tarafından yetkilendirilmiş üyelerden oluşmaktadır.
2. Borsa salonlarında seans süresince oluşan alım-satım işlemlerine dayanan fiyatlar, "Salon Referans Fiyatları" olarak ilan edilir. Bu işlemler salonda gerçekleşmiş ön anlaşma niteliğinde olan ve sonuçlanıp tescile intikal etmemiş işlemlerdir.
3. Borsa salonlarında alım ve satım işlemi olmadığı günlerde, sadece ilgililere ve kamuoyuna bir fikir vermek amacıyla , alıcın almaya, satıcının satmaya hazır olduğu fiyatlar "Alıcı ve/veya Satıcı Teklifleri" olarak ilan edilir. Alıcı ve/veya Satıcı Teklifleri, gerçekleşen bir işleme dayanmadığı için fiyat kesimlerinde kullanılması tavsiye edilmemektedir.
4. İşlem salonlarında yapılan bazı işlemler, ürün tipinin, ödeme ve teslim şartlarının da farklı olması nedeniyle "özel nitelikli işlem" olarak değerlendirilir ve "ÖZEL NİTELİKLİ İŞLEM" olarak ilan edilir.
5. İşlem salonunda alım-satım işlemi olmadığı günlerde piyasa "Muamelesiz" olarak değerlendirilir ve/veya alıcı satıcı teklifi bulunmadığı günlerde de, fiyat tablosuna da "Fiyat Tespit Edilememiştir." ifadesi yazılır.

Emre ERGÜL

Çin’de bir kelebek kanat çırpsa, ABD’de bir fırtınaya neden olabilir… Bu, “kelebek etkisi”ni anlatan bir cümledir. Dünyanın en büyük üçüncü pamuk üreticisi olan ABD’nin “pamuk merkezi” Teksas, 2022 yılında tarihinin en büyük kuraklığını yaşadı. The New York Times (NYT) gazetesinin de başlığa çektiği gibi, “pamuk kuraklıkta çürüdü, fiyatlar fırladı.” Şaka değil, resmi rakamlara göre, Teksaslı çiftçiler pamuk hasatının yüzde 74’ünü çöpe atmak zorunda kaldı. Ve “pamuksuzluk” ABD’de ürün fiyatlarına ciddi anlamda yansıdı.

Kadın pedi fiyatları yüzde 13,

Bebek bezi fiyatları yüzde 21,

Tıbbi amaçlı pamuklu pedlerin fiyatları yüzde 9,

Gazlı bezlerin fiyatları yüzde 8 arttı.

(Not düşelim: ABD’deki 2022 yıllık enflasyon yüzde 6.5.) Korkulan o ki, Batı Teksas’taki durum, tüm dünyada bir kelebek etkisine dönebilir. NYT’ye konuşan ekonomistler, “Batı Teksas’taki pamuk hasatındaki çöküşün etkisi, Amerika’nın ötesine, dünyanın dört bir yanındaki mağazalara ulaşacak.” NYT, Procter and Gamble’ın ürettiği hijyenik ped Tampax’ı örnek gösteriyor: “ABD’deki Tampax fiyatını geçen yıl artıran şirket, tüm dünyaya 4.5 milyar kutu Tampax gönderiyor.”

Dallaslı üretici Sam Clay de “pamuksuzluğun” ürünlere nasıl yansıdığını şöyle özetliyor: “Bir yıl önce bir Wrangler marka kot pantalonu 35 dolara almıştım. Şimdi aynı ürün 58 dolar!” Gelinen noktayı piyasa araştırma şirketi NielsenIQ’dan Nicole Corbett şöyle özetliyor: “İklim değişikliği, artık enflasyonun gizli faktörü."

ABD’de üretilen pamuk, “plastik malçlı pamuk” (upland cotton) olarak geçiyor. 2020’de yapılan bir araştırmaya göre, kuraklık Teksas’ın batısındaki Arizona eyaletinde de pamuk yetiştiriciliğine büyük darbe vurdu. Eyaletteki pamuk hasadı 2036-2065 arasında yüzde 40 oranında düşecek.

Akşam gazetesinden Yaşar Kızılbağ'ın haberine göre, Pamukta yüzde 50 oranında ithalata bağımlı olan Türkiye, ABD ile 'kontrat' krizi yaşıyor. Alınan bilgiye göre ABD'li üreticiler, siparişlere yetişemeyen Türk iplikçilerle 9 ay önce kontrat yaparak 3 dolardan pamuk sattı. Ancak 'olmayan pamuğu' sattıkları sonradan anlaşıldı. 'Açığa satış' yaptıkları için lojistik sıkıntıları gerekçe göstererek mal göndermeyip 9 ay boyunca sürekli oyalayan ABD'li üreticiler, şu anda fiyat 1.5 dolara kadar gerilemesine rağmen kontrat şartlarını suiistimal edip 3 dolarlık fiyatı dayatmaya başladılar.

HÂLÂ TESLİM EDİLMEDİ

Söz konusu kontratları imzalayan söz konusu şirketlerden bazıları ise yüksek fiyatla aldıkları pamuğu hâlâ teslim alamadı. İplik sanayicisinin zararı 550 milyon doları geçerken bazı sanayiciler ABD tarafına dava açmaya hazırlanıyor. Konu, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği'nin (İTHİB) hafta sonu Kahramanmaraş'ta gerçekleştirilen yönetim kurulu toplantısında gündeme geldi.

ZARAR 550 MİLYON DOLAR

Türkiye'nin toplam pamuk ithalatının 3 milyar dolar olduğunu anlatan İTHİB Başkanı Ahmet Öksüz, "En fazla alımı da ABD'den yapıyoruz. Bu işlemlerde alım kontratları düzenleniyor. Bu kontratlara ilişkin olarak ABD'li satıcılar zamanında yükleme yapmadı. Bu gecikme 1-2 hafta da değil. 8-9 ay. Bu satışlarda tek taraflı öyle bir kontrat yapmışlar ki 8-9 ay geçse de almak zorundasınız. Üstelik zamanında kilosu 2-3 dolarken bağlanmış, 9 ay gecikmiş mal, hâlâ gelmemiş ve fiyat da 1.5-2 dolara gerilemiş. Aradaki fiyat farkı nedeni ile oluşan zarar 550 milyon dolar civarında" dedi.

BAKANLIKLA GÖRÜŞTÜK

Öksüz "Açığa satış yapmışlar. Türkiye'nin kaynağı gitti. Cezası yok. Şu anda mücadele veriyoruz. Ticaret Bakanlığı ile de görüşüyoruz. Birlikte hareket etmek gerekiyor. Biz ABD ile 'böyle kontrat yapmıyoruz, bize satmak istiyorsan kontratını şöyle yapacaksın' diye masaya oturmamız gerekiyor" dedi.

İPLİK İTHALATI 8 MİLYAR DOLARI GEÇTİ

Öksüz'ün verdiği bilgilere göre, geçen sene ocak-temmuz döneminde 5,6 milyar dolar olan tekstil sektörü ithalatı bu yıl aynı dönemde 8,1 milyar dolara çıktı. Öksüz "Tekstil sektörünün en önemli hammaddelerinden biri konumundaki pamuk ipliği sektörünün ilave gümrük vergilerinin artırılması en önemli beklentilerimiz arasında yer alıyor. Ticaret Bakanlığımız da konuya çok titizlikle yaklaşıyor" dedi.

1 MİLYAR DOLAR YATIRIM YAPTIK, HEBA OLMASIN

Türkiye pamuk ipliği üretiminin yüzde 50'sinin gerçekleştiği Kahramanmaraş'ta yapılan etkinlikte sektörde son dönem yaşanan sorunlara değinen İTHİB Başkanı Ahmet Öksüz, tekstilde haksız rekabete karşı önlem alınmasını istedi. Öksüz "Atıl kapasite varken içerinde üretelim diyoruz. Bakanlığa da derdiğimiz anlattık. Çünkü ciddi yatırımlar yaptık. Sadace pamuk ipliğine 1 yılda 1 milyar dolar yatırım yapıldı. Ama Özbekistan, Türkmenistan, Pakistan ve Hindistan gibi Asya ülkelerinin dampingli ihracat baskısı altındayız. Aynı zamanda menşe sapması nedeniyle yerli üreticiyi koruyan önlemler de etkisiz kılınıyor. Eğer bu sorunlar karşısında acil önlem alınmazsa 78 milyar dolarlık dev bir büyüklüğe ulaşan üretimde düşüş yaşanması kaçınılmaz olacak" diye konuştu.