Türkiye’ de bir çok üniversitede kullanılan ve bir not sistemi olan Çan Eğrisi sistemi Nedir? Üniversiteye yeni girecek öğrencilerinde merak ettiği Çan Eğrisi Hangi Üniversitelerde var? Ayrıca araştırılanlardan biri de Çan Eğrisinde Herkes Geçebilir mi? Gelin birlikte tüm merak edilenleri öğrenelim…
Genel olarak bir çok üniversite de kullanılan bir not sistemi olan Çan Eğrisi, göre notlar öğrencinin bireysel notlarından ziyade daha çok sınıfın genel olarak sahip olduğu not ortalamasının alındığı not sistemidir. Çan eğrisi klasik puanlama sisteminin aksine farklı ve daha zorlu bir not hesaplama sistemi olarak da bilinir. Çan eğrisi sisteminin kullanılmasındaki asıl amaç dersi alan öğrencilerin kendi aldıkları notlara göre değil, o dersi alan tüm öğrencilerin gösterdikleri performansa göre alınan ortalama ile değerlendirilmesidir.
Öğrencilerin notları çan eğrisinde hesaplanırken sınıfta ki tüm öğrencilerin sınavdan aldığı notlar hesaplanıp bu hesaplanan notların ortalaması alınarak Çan Eğrisi bulunur. Tüm sınıfın ortalaması sonucunda ortaya çıkan rakama ”CC” harfi verilir ve diğer harfler standart sapmaya göre belirlenir. Böylelikle dersten kalmanıza sebep olacak puan dilimleri de belirlenir. Fakat öğretim görevlisi çan eğrisi sistemine dilediği gibi karışabilme hakkına sahip olduğu için kalma puanının yüksek olması durumunda bunu insiyatifine bağlı olarak aşağı çekme hakkına da sahiptir.
Çan eğrisi not sistemi normal sınav not sisteminden farklı bir hesaplama sistemine sahiptir. Bir dersten aldığınız geçme puanı diğer derste bambaşka olabilir. Çan eğrisinde ilgili dersin hocasının inisiyatifi de oldukça önemli. Çan eğrisinden sahip olunan sınıf ortalamasının 50 olduğunu varsayalım. Fakat ilgili akademisyen bu notu 70’e çıkarabilir. Kulağa sinir bozucu gelse de zaten bu sık sık yaşanan bir durum olarak görülmüyor.
Standart sapma genel olarak akademisyen tarafından belirlenen bir özellik olduğu için net bir şekilde hesaplama yapmak maalesef pek mümkün değil. Standart sapmayı 5 aldığımızı varsayalım ve sınıfın ortalamasını da 50 olarak alalım. Bu şekilde sonuç aşağıdaki gibi olacaktır.
Farklı bir şekilde tekrar anlatacak olursak;
(HBN*– Sınıfın HBN ortalaması) / Standart sapma) formülüyle aldığınız notlar Z Standart Notuna ve Z standart notları da (T=10Z+50) formülüyle T Notuna dönüştürülecek. Hesaplanan T Notu (TSkor), yeni notunuz olacak.
(*HBN=Ham Başarı Notu=Vize ve Final ağırlıklı ortalamanız)
Her öğrencinin T-Skoruna göre harfli başarı notu aşağıdaki TABLO-3 yardımıyla, sınıf düzeyine karşılık gelen T-Skoru sınır değerleri gözetilerek belirlenir.
Eğer bir öğrencinin notu sınıfın ortalama notuna eşitse, T-Skoru 50’ye eşit olacaktır.
Mesela, sınıf ortalamasının 69 olduğu durumda öğrencinin notu da 69 ise o not aralığında (sınıf düzeyinde) 50 T-Skoruna denk gelen harf notu CB; fakat sınıf ortalamasının 52 olduğu durumda öğrencinin notu da 52 ise o not aralığında (sınıf düzeyinde) 50 T-Skoruna denk gelen harf notu CC’ dir.
Bir diğer örnek verecek olursak;
Yaptığımız varsayımlara göre aşağıdaki tablodan aldığımız harf notuna bakalım;
Sınıf ortalamamız 69 olduğu için TABLO-3’te “Çok İyi” grubuna bakıyoruz. Bağıl Değerlendirme Sistemi’nde dersteki sınıf ortalaması ve standart sapmaya göre hesaplanan T Notumuz 28,89 olduğu için harf notumuz FF olarak belirleniyor. Görüldüğü üzere bu şartlardaki bir öğrenci, Final’de ve Ham Başarı Notu’nda (Ağırlıklı Ortalama) alt sınır olan 50 puan şartını yerine getirmesine rağmen ilgili dersten geçer not alamayarak kalıyor!
En başta bahsettiğimiz gibi sınıf ortalaması ve standart sapma çok önemli. Yani formüle göre, öğrencinin T-Skorunu etkileyen iki faktör vardır; öğrencinin aldığı notun ortalama nottan uzaklığı ve sınıftaki notların standart sapması.
Öğrencinin notu sınıf ortalamasının üzerine çıktıkça T-Skoru artacak, tersi durumda da azalacaktır. Notumuz, sınıf ortalamasının altında ise (HBN-Sınıfın HBN ortalaması)/Standart sapma=Z formülünde sonuç eksi çıkacaktır. Dolayısıyla T=10Z+50 formülünde yeni notumuza (TSkor) negatif etki yapacaktır.
Ayrıca standart sapmanın çok büyük olması durumda Z değeri küçük çıkabilir. Bu da T değerine yani notunuza doğrudan etki yaparak alacağınız harf notunun düşük olmasına yol açıyor.
Ve aynı zamanda standart sapmanın düşük olduğu durumlarda da ortalamadan sapmaların T-Skoru üzerindeki etkisi daha yüksek olacaktır.
Çan eğrisi sisteminin avantajları:
Çan eğrisi sisteminin dezavantajları:
Bütünleme BÜT Sınavı Nedir?
Bizi Takip Edin:Öğrenci Gazetesi
BAĞIL DEĞERLENDİRME BİLGİLENDİRME DOKÜMANI
Üniversitemizde tüm ön lisans ve lisans programlarımızda başarı notlarının hesaplanmasında birçok üniversitede kullanılan bağıl değerlendirme sistemi kullanılmaktadır. Bağıl değerlendirme sistemi, bir öğrencinin başarısının, dersteki diğer öğrencilerin başarı düzeylerine göre değerlendirilmesidir. Bu yöntemin kullanılmasındaki temel amaç, belirli bir dersi alan öğrencileri 100 puan üzerinden aldıkları mutlak notlara göre değil, o dersi alan grup içinde gösterdikleri performansa göre değerlendirmektir. Bir öğrencinin sınıf ortalamasına göre nerede konumlandığının hesabı istatistiksel yöntemler kullanılarak yapılmaktadır.
Bu sistemi sizlere anlatabilmek için öncelikle ham başarı notunun anlatılması gerekir;
Ham Başarı Notu (HBN): 100 puan üzerinden öğrencinin bir dersten yarıyıl içi faaliyetleri ve yarıyıl sonu sınav notlarından hesaplanan ağırlıklı nottur. Daha detaylı anlatacak olursak;
Öğretim elemanının yapılan sınavlara verdiği ağırlık oranlarına göre alınmış olunan vize, ödev, quiz vb. notlar ile final notları ortalamasının toplamıdır. Örneğin ağırlığı %40 olan ara sınav ve ağırlığı %60 olan final sınavları için bir derse ait notlar sözgelimi vize için 70 ve final için 80 olsun. Bu durumda HBN, 70’in %40’ı olan 28 ile final notu olan 80’in %60’ı olan 48 toplanarak elde edilen 76 olarak hesaplanır.
Burada dikkat edilmesi gereken diğer bir hususta bağıl değerlendirmeye katılma limitidir. Ham başarı puanı 35 altı olan veya final notu 35 altında olan öğrencilere doğrudan FF notu verilir. Bu durumdaki öğrenciler ve devamsızlıktan kalan öğrenciler bağıl değerlendirmeye katılmazlar. Bu sayede türdeş bir grup üzerinden hesaplama yapılması sağlanır. Bir sınıfta dersi alan öğrencilerden bağıl değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı 8 ve altında ise ham başarı puanı mutlak değerlendirme tablosuna göre harf notuna dönüştürülür.
Bir derste Bağıl Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı 9 ve üzerinde ise; bağıl değerlendirmeye katılan öğrencilerin ham başarı notları, sınıfın başarı düzeyine göre yeni aralıklar belirlenerek harf notuna dönüştürme işlemi uygulanır. Örneğin ham başarı notu 90-100 arasında olan hiçbir öğrenci olmasa bile bu sistem ilgili dersteki en yüksek aralığa göre AA notunu tayin edecektir.
Bağıl değerlendirmenin avantajını bir örnekle açıklayacak olursak;
Bir bölümde A dersi okutuluyor olsun. Örneğin A dersindeki en başarılı öğrencinin ham başarı notu 70 olsun. Mutlak değerlendirme yapılacak olsa bu öğrencinin notunun harf notu karşılığı CC olur. Dolayısıyla daha düşük not alan öğrencilerden sözgelimi 69 alan bir öğrencinin harf notu da DC olacaktır. Yani sınıfın geri kalanı CC den düşük notlar alacaktır. Görüldüğü gibi mutlak değerlendirme yapıldığında sınıftaki en başarılı öğrenci dahi CC gibi ortalama bir notla dersi geçebilmektedir. Bağıl değerlendirme sisteminde ise bu sınıfın başarı düzeyine göre yeni bir tablo oluşturmak suretiyle en uygun dağılımı yaparak adil bir puanlama yapılmaktadır. Bu şekildeki bir sınıfın dağılımında mutlak tablosuna göre kalan bir öğrenci bağıl değerlendirmede geçebilecektir.
Tabii bu durumda öğrencilerin aklına şu soru gelebilir, ya sınıf ortalaması çok yüksek olur da geçer not alacağım dersten kalır duruma gelirsem? Bu kısım çok önemli; Öğrencinin bağıl değerlendirme uygulanarak alacağı not, mutlak değerlendirme ile alabileceği nottan düşük olamaz. Örneklendirecek olursak ham başarı notu 70 olan bir öğrenci, sınıf ortalaması çok yüksek dahi olsa CC notundan düşük bir harf notu alamaz. Bu uygulama ile öğrencilerimizin herhangi bir mağduriyet yaşamaları da engellenmiş olmaktadır.
Daha detaylı bilgi almak isteyen öğrencilerimiz Üsküdar Üniversitesi Bağıl Değerlendirme Yönergesini inceleyebilirler.
Mutlak DeğerlendirmeTablosu
100 Üzerinden Eşdeğer Puanı | Harf Notu | Ağırlık Katsayısı |
90-100 | AA | 4.00 |
85-89 | BA | 3.50 |
80-84 | BB | 3.00 |
75-79 | CB | 2.50 |
70-74 | CC | 2.00 |
65-69 | DC | 1.50 |
60-64 | DD | 1.00 |
50-59 | FD | 0.50 |
0-49 | FF | 0.00 |
Uludağ Üniversitesi Senatosu’nun 03.09.2015 günü aldığı karara göre, Önlisans ve Lisans Öğretim Yönetmeliğinin 32. Maddesi çerçevesinde Ara Sınav ve Yarıyıl Sonu Sınavlarına ilişkin değerlendirme kriterlerinde bazı değişiklikler yapılmıştır.
Buna göre;
Başarı Derecesi | Harf Notu | Ağırlık Katsayısı | Ham Not Aralığı |
Mükemmel | AA | 4.00 | 90-100 |
Pekiyi | BA | 3.50 | 80-90 |
İyi | BB | 3.00 | 70-80 |
Orta | CB | 2.50 | 60-70 |
Geçer | CC | 2.00 | 50-60 |
Koşullu Geçer | DC | 1.50 | 40-50 |
Koşullu Geçer | DD | 1.00 | 30-40 |
Başarısız | FD | 0.50 | 20-30 |
Başarısız | FF | 0.00 | 0-20 |
5. İşyeri Eğitimi I ve II, Yakın Savunma I ve II, Etkili ve Güzel Konuşma, Beden Eğitimi ve Fiziksel Gelişim I ve II gibi dersler için Sayısal Not, Harf Notu ve Ağırlık Katsayıları
aşağıdaki tabloya göre değerlendirilir.
Başarı Derecesi | Harf Notu | Ağırlık Katsayısı | Ham Not Aralığı |
Mükemmel | AA | 4.00 | 85-100 |
Pekiyi | BA | 3.50 | 80-84 |
İyi | BB | 3.00 | 75-79 |
Orta | CB | 2.50 | 70-74 |
Geçer | CC | 2.00 | 60-69 |
Koşullu Geçer | DC | 1.50 | 55-59 |
Koşullu Geçer | DD | 1.00 | 50-54 |
Başarısız | FD | 0.50 | 40-49 |
Başarısız | FF | 0.00 | 0-39 |