Anarşit Nedir
Anarşist Ne Demek? TDK'ya Göre Anarşist Kime Denir?
Anarşist Ne Demek?
Her türlü kurum ve otoriteyi reddeden, insanın yalnızca kendisinden sorumlu olması gerektiğini savunan kişilere anarşist denir. Anarşizm kelimesi ilk kez 19. yüzyılda kaleme alınan Proudhon tarafından kullanılmıştır.
Fransızca kökenli bir sözcük olan anarşist, orijinal dilinde ''anarchiste'' şeklinde yazılır. ''Anarch'' kaos ve kargaşa anlamına gelir. Anarşistlere göre toplum, devlet, aile gibi kurumlar, insanın doğasına aykırıdır. Sürekli baskı altında kalmak, suç oranlarının artmasına ve toplumsal ilişkilerin çözülmesine neden olur.
Bunun önüne geçmek isteyen anarşistler, her türlü idari birime ve denetleyici kuruma karşı çıkar. Devletin yasama, yürütme ve yargı organları olan meclis ve mahkemelere de karşı çıkan anarşistler kendi içinde birçok gruba ayrılır. Anarşist marksistler dışında radikal anarşist, yeşil anarşist, mutualistler ve ılımlı anarşistler de mevcuttur.
TDK'ya Göre Anarşist Kime Denir?
TDK'ya göre anarşizm ideolojisinin ilkelerini savunanlara anarşist denir. Dilimize Fransızcadan geçmiş olan bu kelime hem siyaset tarihinde hem de felsefede kullanılır. Anarşist kelimesinin sözlük anlamı ise, kargaşadan yana olan ve resmi ideolojilere karşı çıkandır.
Anarşist Nedir? TDK'ya Göre Anarşistlik Ve Anarşist Olmak Ne Demektir?
Anarşist Nedir?
Anarşist kelimesinin anlamı, TDK'ya göre, varolan otoriteye, düzene ve yönetenlere karşı olan, isyan eden kişi anlamına gelmektedir. Çoğu zaman terörist kelimesi ile karıştırılmakta olup, yanlış kullanımı söz konusudur. Anarşist, anarşizmi hayat görüşü olarak benimsemiş ve pasif eylemleri olan kişiye verilmiş olan isimdir. Aynı zamanda sıfat olma özelliği taşır.
TDK'ya Göre Anarşistlik ve Anarşist Olmak Ne Demektir?
Anarşi kelimesinden türemiş olan, anarşist kelimesinin anlamı, TDK kaynaklarına göre, her türlü otoriteye karşı çıkan, kişisel yönetim ve özgürlükleri savunan, toplumdaki her bireyin kendi öz inançlarını temsil etmesini arzulayan bir düşünce türüdür. Anarşist ise, bu düşünceye sahip kişilere verilen isimdir. Birçok anarşist akım bulunmakla beraber, zorlayıcı ve baskıcı toplumsal düzene başkaldırı, isyan anlamları taşımaktadır.
Anarşizm
Başlığın diğer anlamları için Anarşi (1135) sayfasına bakınız.
Anarşizm, (Antik Yunanca'da an "-sız olumsuzluk eki" ve archos "yönetici" sözcüklerinden türetilmiştir, "yöneticisiz" anlamına gelir) toplumsal otoritenin, tahakkümün, erkin ve hiyerarşinin tüm biçimlerini bertaraf etmeyi savunan çeşitli politik felsefeleri ve toplumsal hareketleri tanımlayan sosyal bir terimdir. Anarşizm, her koşulda her türlü otoriteyi reddetmektir. Reddedilen bu otoritelere patriyarki ve kapitalizm de dahildir.
Klasik anarşist hareketler genellikle, merkezi politik yapılar, üretim araçlarının özel mülkiyeti ve ekonomik kurumlar yerine toplumsal ilişkilere dayanan gönüllü etkileşim ve özyönetimi savunur, özgürlük ve otonomi ile karakterize edilen bir toplumu arzular. Bu felsefeler, anarşi terimiyle özgür bireylerin gönüllü etkileşimine dayanan bir toplumu, bireylerin ve toplulukların alınan kararlardan etkilendikleri ölçüde söz sahibi olması düşüncesini ifade eder.
Zorlayıcı kurumlara ve toplumsal bazlı hiyerarşilere karşı olmak anarşizmin asli ilkelerindendir ve ayrıca anarşizm gönüllülüğe dayanan bir toplumun nasıl işleyeceği konusunda olumlu bir görüşü ifade eder. Anarşist felsefeler arasında hatrı sayılır bir çeşitlilik vardır. Şiddetin anarşizmdeki yeri, ne tür bir ekonomik sistemin olması gerektiği, çevre ve endüstriyalizm hakkında sorular ve diğer hareketlerde anarşistlerin rolleri gibi farklı alanlarda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Anarşist akımlar bu nedenlerle birbirlerinden çok farklı ve hatta karşı olabilirler. Örneğin anarşist komünizmin yanı sıra Hristiyan anarşizmi gibi anarşist akımlar da mevcuttur.
Temel kavramlar[değiştir kaynağı değiştir]
Ana madde: Kollektivist anarşizm
Kollektivist anarşizm (daha geniş anlamda komünal anarşizmle karıştırılmaması gerekir [11]) özellikle Mikhail Bakunin ve Birinci Enternasyonal’in anti-otoriter kesimi ile ifade edilen anarşist akımdır. Ayrıca Johann Most da bu yaklaşımın üyelerindendir. [12]
Mutualistlerden farklı olarak kollektivist anarşistler üretim araçlarının her türlü özel mülkiyetine karşıdırlar ve mülkiyetin kolektifleştirilmesini savunurlar. Fakat kolektifleştirme, gelir paylaşımına kadar genişletilmemelidir, çünkü işçiler anarko-komünizmin "herkesin ihtiyacına göre" anlayışından farklı olarak çalışma zamanına göre ücretlendirileceklerdir. 1880’li yılların ilk bölümünde, Avrupa anarşist hareketinin büyük kısmı temelde ücrete dayalı işçiliğin kaldırılması ve emeğine göre değil, ihtiyaca göre dağıtımı savunan anarko-komünist düşünceye bağlı bulunurken, İspanya’nın erken dönem anarşist hareketi bazı dönemlerde kollektivizmi benimsemiştir. Kollektivist anarşistler çalışma tazminatlarını desteklerler ve ihtiyaca göre komünist paylaşımı devrim sonrası süreçte olanaklı görürler.[13] Kollektivist anarşizm, devletsiz, kollektivist toplum için birlikte mücadele ettiği ve kendisiyle aynı dönemde yükselişe geçen marksizmin işçi diktatörlüğüne mesafeli yaklaşmış onu reddetmiştir.[14]