Balgam, göğsünüzde salgılanan kalın ve yapışkan bir sıvıdır. Bu salgı, doğal bir sürecin sonucu olsa da bazı durumlarda altta yatan bir hastalığın sonucu olabilir. Vücudunuz, hasta olmadığınız sürece genellikle çok fazla balgam üretmez. Balgamınızın herhangi bir hastalığın göstergesi olup olmadığını anlamanın en iyi yolu rengini aramaktır. Aşırı balgam, genellikle bir alerji veya enfeksiyonun sonucudur. Aynı zamanda süt ve diğer süt ürünleri, kemoterapi, hamilelik ve hatta kandida enfeksiyonları gibi belirli yiyecek ya da durumlardan da kaynaklanabilir. Balgam oluşumuyla ortaya çıkan semptomlar genellikle nedenine bağlı olarak değişir. Bu makalede ispatlanmış doğal balgam söktürücü tariflere ve yöntemlere bakacağız.
Doğal Balgam Söktürücü Tarifler
En etkili ve ispatlanmış doğal balgam söktürücü tarifler ve yöntemler şunlardır:
1. Elma Sirkesi
Elma sirkesi, genellikle doğal bir tıkanıklık giderici olarak kullanılır. Bunun nedeni, burun akıntısına yardımcı olduğu bilinen potasyum içeriğidir. Elma sirkesi ayrıca, aşırı balgam üretimine neden olan enfeksiyonlarla mücadelede yardımcı olabilecek doğal antiviral ve antibakteriyel özelliklere sahiptir. Elma sirkesini mutlaka bir miktar su ile seyreltin.
2. Nane Yağı
Nane yağı, tıkanıklığı gidermek için en çok kullanılan bitkisel yağlardan biridir. Nane yağının ana bileşenlerinden biri, doğal balgam söktürücü olan ve antispazmodik özelliklere sahip mentoldür. Nane yağından çıkan buharlar, ciğerlerinize kadar gidebilir. Bu durum, balgam oluşumunun parçalanmasına ve akciğer kaslarınızın gevşemesine yardımcı olabilir. Nane yağı da antibakteriyeldir ve vücudunuzda aşırı balgam birikmesine neden olan enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilir. Bunun için bir kâse sıcak suya birkaç damla nane yağı ekleyin. Başınızı bir havlu veya battaniyeyle örtün ve buharı derinlemesine soluyun. Bunu günde 1 ile 2 defa yapabilirsiniz.
3. Okaliptüs Yağı
Okaliptüs yağı, onu güçlü bir dekonjestan ve mikropla mücadele ajanı yapan okaliptol içerir. Okaliptüs yağının tıkanıklık giderici özellikleri balgamın parçalanmasına yardımcı olur ve antimikrobiyal özellikleri enfeksiyonlarla savaşabilir. Bunun için bir kâse sıcak suya, birkaç damla okaliptüs yağı ekleyin. Başınızı bir havluyla örtün ve tıkanıklığı giderecek olan buharı soluyun. Bunu günde 1-2 defa yapabilirsiniz.
4. Tuzlu Su Gargarası
Tuzlu su gargarası, soğuk algınlığı ve grip gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla savaşmak için kanıtlanmış bir çaredir. Her iki rahatsızlık da balgam oluşumuna neden olabilir. Sıcak su, tıkalı boğazınıza anında rahatlama sağlayabilirken, tuzun antibakteriyel özellikleri ise aşırı balgam üretimine neden olan enfeksiyonlarla mücadele edebilir. Bunun için bir bardak orta sıcak suya bir çay kaşığı tuz ekleyin. İyice karıştırın ve gargara yapmak için bu solüsyonu kullanın. Bunu günde en az 3 defa yapmalısınız.
5. Zencefil
Zencefil, antibakteriyel, antiviral, antispazmodik olan çeşitli polifenoller ve flavonoidler bakımından zengindir. Bunlar, enfeksiyonlarla savaşmaya ve aşırı balgam üretimi nedeniyle tıkanıklığı önlemeye yardımcı olabilir. Düzenli zencefil alımı, akciğer kaslarınız üzerinde rahatlatıcı bir etkiye sahip olacak ve tıkanıklığın giderilmesine yardımcı olacaktır. Buna ek olarak zencefil, doğal bir balgam söktürücü olarak kullanımıyla oldukça popülerdir ve aşırı balgam veya mukus oluşumunun semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
6. Sarımsak
Sarımsak, kendisine tıbbi özelliklerinin çoğunu veren allisin adı verilen bir bileşik içerir. Balgam oluşumunu azaltmaya yardımcı olmak için doğal bir balgam söktürücü olarak kullanılmasının yanı sıra sarımsak, solunum bezlerinizin daha fazla balgam üretmesine neden olabilecek bakteriyel, viral ve fungal enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilecek antimikrobiyal özelliklere de sahiptir.
7. Zerdeçal
Kurkuminin varlığı, zerdeçalın harika iyileştirici özelliklerinin çoğunu veren önemli bir özelliktir. Kurkumin, doğal bir antiseptiktir. Ayrıca çeşitli mantar, bakteri ve virüslere karşı antimikrobiyal özellikler gösterir. Zerdeçal bu yüzden göğsünüzdeki ve boğazınızdaki balgam birikimini gevşetmeye yardımcı olarak tıkalı hava yollarını açar.
8. Nemlendirici
Kendinizi soğuk ve kuru havaya maruz bırakmak, balgam oluşumunu kötüleştirebilir. Bu nedenle, çevredeki havayı nemli tutmak için odanızda nemlendirici veya buharlaştırıcı kullanmanız önerilir. Nemli hava, mukusun gevşemesine yardımcı olarak burun geçişlerinizden ve solunum yollarınızdan geçmeyi kolaylaştırır. Bu durum, vücudunuz tarafından üretilen aşırı balgamın altında yatan bir neden olabilecek boğaz ağrısı ve öksürük gibi enfeksiyonlarla mücadeleye yardımcı olur.
9. Bal
Bal, aşırı balgam oluşumunu azaltmaya yardımcı olabilecek başka bir doğal çaredir. Çalışmalar balın çocuklarda öksürük gibi üst solunum yolu hastalıklarının tedavisinde etkili olduğunu kanıtlamış, balgam ve mukus birikimine karşı oldukça etkili olabilecek dekonjestan ve balgam söktürücü özelliklerini kanıtlamıştır
10. Soğan
Soğan, çeşitli besinler açısından zengin bir kaynaktır, ancak onları oldukça popüler yapan quercetin adlı bir bileşiğin varlığıdır. Quercetin'in çeşitli hastalıklara karşı faydalı olduğu kanıtlanmıştır. Bununla birlikte, alerji ve solunum yolu enfeksiyonlarına karşı da son derece etkilidir. Quercetin, anti-alerjik bir ajandır ve solunum yollarınızda balgam ya da mukus birikimini önlemeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda bağışıklık arttırıcı özellikleriyle de bilinir ve bu nedenle genel sağlığınızı geliştirmek için de kullanılabilir.
11. Limon Suyu
Limon suyu, balgamdan kurtulmanın en etkili yollarından biridir. Limon, zengin bir C vitamini kaynağıdır. C vitamininin grip ve soğuk algınlığı gibi enfeksiyonların tedavisinde etkili olduğu kanıtlanmıştır. Bunların her ikisine de genellikle aşırı balgam üretimi eşlik eder. Bunun dışında limon, bakterisidaldir ve vücudunuzun aşırı miktarda balgam üretmesine neden olan bakteriyel enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilir.
12. Bitkisel Çaylar
Herhangi bir sıcak sıvının alınması, aşırı balgamdan kurtulmaya yardımcı olur ve sıcak sıvı bitkisel bir karışım olduğunda, sonuçlar olağanüstüdür. Yeşil çay, papatya çayı, kekik ve nane çayı, boğazınızda ve göğsünüzde oluşan balgamdan anında rahatlama sağlar. Bitkiler, balgam birikiminin önemli bir nedeni olabilecek mikrobiyal enfeksiyonlarla savaşırken, sıcak su iltihaplı bezlerinizi rahatlatabilir. Böylece istenmeyen mukus veya balgam salgılanmasını azaltabilir.
13. Ananas
Ananas, A ve C vitaminleriyle doludur. Bildiğimiz gibi C vitamini, soğuk algınlığı ve öksürük semptomlarını hafifletebilir ve bu durum da aşırı balgam üretiminin neden olduğu tıkanıklığı gidermeye yardımcı olur. Ek olarak, ananas aynı zamanda anti-inflamatuar özelliklere sahip olan ve bezlerinizin istenmeyen mukus üretmesine neden olan inflamasyonu azaltmaya yardımcı olan bromelain adlı zengin bir enzim kaynağıdır.
14. Yağ Çekme
Yağ çekme, ağız sağlığını iyileştirdiği bilinen popüler bir uygulamadır. Ağız içinde yağı çalkalamak, tüm toksinleri, mikropları ve aşırı balgamı ortaya çıkarır. Bu da zamanla çeşitli rahatsızlıklardan kurtulmanızı sağlar.
15. Portakal Suyu
Portakal suyu, soğuk algınlığı ile birlikte öksürüğe neden olan enfeksiyonlarla savaşmanın ve vücudunuzda balgam birikmesini önlemenin etkili bir yolu olan C vitamini ile doludur.
16. Çorba
Günde birkaç defa sıcak çorba tüketmek, mukus ve balgam oluşumunu azaltmanın bir başka etkili yoludur. Zencefil ve sarımsak gibi önemli besinler içeren çorbalar, biriken balgamın tıkanmasında özellikle etkilidir.
Bu balgam söktürücü yöntemler, balgam oluşumundan kurtulmak için etkili çözümlerdir. Ancak, bu sorunla yakın zamanda yüzleşmek zorunda kalmayacağınızdan emin olmak için ek önlemler almanız gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular
Balgamı Yutarsam Ne Olur?
Mukusunuzu yutmak size zarar vermez. Midenizdeki asitler, mukusunuzu (diğer proteinler gibi) sindirecek ve ayrıca midenizdeki (varsa) hücresel kalıntılar ile bakterileri nötralize edecektir. Mukusun, midenizdeki asitlerden sağ kalması pek olası değildir. Yine de balgamı yutmamaya çalışmalısınız.
Balgam ve Mukus Arasındaki Fark Nedir?
Mukus, burnunuzun mukoza zarından salgılanan kalın ve yapışkan bir sıvıdır. Mukus, solunum yolunuzdan salgılandığında ise buna balgam denir.
Boğazda Biriken Mukustan Nasıl Kurtulurum?
Düzenli olarak sıcak sıvılar ve bol su içerek boğazınızda biriken mukustan kolayca kurtulabilirsiniz. Ayrıca tuzlu suyla gargara yapabilir ve buharı soluyabilirsiniz.
Süt Ürünleri Aşırı Mukusa Neden Olabilir Mi?
Süt ürünleri, boğazınızda çok fazla balgam oluşturmasa da balgamınızı daha kalın ve boğazınızı daha tahriş edici hale getirerek tıkanıklığı daha da kötüleştirebilir.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
Belirtileriniz 10 günden fazla sürüyorsa ve ardından yeşil veya sarı renkli balgam geliyorsa, bunlar bir bakteriyel enfeksiyonun belirtileri olduğundan doktorunuza danışmanız gerekebilir. Ayrıca burun akıntınızda veya balgamda kan varsa, derhal doktorunuza görünmelisiniz.
NOT: Bütün bu yöntemler, hiçbir şekilde tedavi niteliği taşımaz. Yukarıda sayılan besinlerden herhangi birine karşı alerjiniz varsa kesinlikle kullanmamalısınız. Kesin çözüm ve tedavi için mutlaka doktorunuza danışmalısınız.
Solunum yolları ile ilgili bir hastalığınız olduğunda öksürük gelişebilir. Bu da beraberinde balgamı getirebilir. Balgam boğazınızda ya da ciğerlerinizde olabilir. Solunum yollarınızda biriken ve tiksinti uyandıran balgamın neden olduğunu merak edebilirsiniz. Bu yazıda “balgam neden olur?” ve “balgama ne iyi gelir?” gibi soruların cevaplarını bulabilirsiniz.
Balgam, özellikle ciğerlerinizden öksürdüğünüzde gelen, içeriğinde çoğunlukla su, tuz ve antikorlar olan jölemsi bir sıvıdır. Burundan gelen mukus (sümük olarak bilinir) ile karşılaştırıldığında balgam, daha kalın ve yapışkan bir görünüme sahiptir. Her nefes alışınızda aslında toz, alerjen, kalıntı ve virüsleri vücudunuza çekmiş olursunuz. Hava yollarınızdaki balgamın amacı, bu maddelerin her birini hapsetmektir. Sonra bu mukus, alt solunum yolları olan soluk borusu, bronşlar ve akciğerlerden atılır. Aslında bu yapışkan madde, mikropları ciğerlerinizden uzak tutmaya çalışır.
Boğazda oluşan mukus ile balgam, birbirlerinin yerine kullanılsa da aynı şey değildir. Sıvı daha inceyse, burun ve sinüslerden geliyorsa bu mukustur. Boğazınızdaki sıvı, daha kalın ve daha yapışkansa bu balgamdır.
Vücudun belirli bir miktarda ihtiyaç duyduğu bu yapışkan sıvının aşırı üretilmesinin bazı nedenleri vardır. Bunlardan en yaygın neden; soğuk algınlığı gibi solunum yolu enfeksiyonlarına karşı bağışıklık sisteminin verdiği tepkidir. Bağışıklığınız, soğuk algınlığı ile savaşırken daha fazla mukus üretir. Bazen de alerjik bir reaksiyon veya solunum yollarındaki bir tahriş sebebiyle balgam oluşur. Bunların da yaygın olarak nedenleri sigara içmek ve alerjenleri solumaktır. Astım hastaları, öksürmekten daha çok balgam çıkarırlar. Bu ciddi bir duruma işaret edebilir. Balgam, ciğerlerde bulunan küçük tüycükler sayesinde maddeleri ciğerlerden uzaklaştırmak için hareket eder. Yapışkan madde, yukarı doğru çıkar ve boğaz balgamına dönüşür. Buna mukosiliyer temizleme denir.
Boğazınızda her sabah balgam olduğunu hissedebilirsiniz. Gece boyunca daha az hareket etmeniz ve uyku pozisyonu almanız halinde balgam, boğazınızda ve ciğerlerinizde birikebilir. Sabah, hareket etmeye başladığınızda o da dağılır ve hareket etmeye başlar. Gece boyunca biriken balgamı, vücut öksürerek dışarı atmak ister. Aşırı alkol alımı da balgama neden olabilir. Ciğerler, günde yaklaşık 100 mililitre mukus üretir ama bu fark edilmez. Bunun fark edildiği zamanlar genellikle hastalık dönemleridir.
Balgam yeşil ya da sarı renkliyse bu, enfeksiyon olduğunun işaretidir. Bu renk, enfeksiyonla savaşan beyaz kan hücrelerinin ürettiği enzimden kaynaklanır. Kalın balgam, bir haftadan uzun süre devam ederse bu, viral enfeksiyonun bakteriyel bir enfeksiyona döndüğünün göstergesidir. Sinüs enfeksiyonları, zatürre ve bronşit gibi durumlarda bu rengi alır.
Balgam şeffaf, açık renkteyse bu, basit soğuk algınlığı ya da alerjik rinit gibi alerjilerin neden olduğu bir balgamdır. Çünkü alerjiler, mukus zarlarını histamin üretmesi için tetikler ve bu da hücrelerin daha fazla mukus üretmesine neden olur. Anti-histamin ilaçlar almak bu balgam üretimini durdurabilir.
Uzun süreli balgam oluşma durumu bazı hastalıklar nedeniyle görülür. Bunlar; kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kistik fibroz ve astım gibi hastalıklardır.
Balgam kahverengi bir görünüme sahipse bu, bakteriyel zatürre, KOAH, kistik fibroz gibi hastalıkların apse yapmasından kaynaklanır.
Balgam beyaz renkli ise bu, viral bir enfeksiyon tarafından tetiklenir, bakteriyel bir enfeksiyona dönüşürse sarı ve yeşil renk alabilir. Kalp yetmezliği, kronik reflü, KOAH gibi sebepler bu balgama neden olabilir.
Siyah renkli balgam ise kömür, is gibi şeylerin solunmasıyla oluşur. Sigara nedeniyle de karşılaşılır. Bazen kistik fibroz hastaları ve kömür işçilerinde görülür.
Balgam kırmızı veya pembe renkteyse bu tıbbi olarak değerlendirilmelidir. Verem (tüberküloz), kalp yetmezliği, zatürre, pulmoner emboli (akciğerdeki kan pıhtıları) ve akciğer kanseri gibi hastalıkların habercisi olabilir.
Kahverengi, pembe/kırmızı ve siyah renkli balgam görülürse vakit kaybetmeden doktora gidilmelidir. Üstelik kilo kaybı, yorgunluk ve öksürük eşlik ediyorsa acilen doktora danışılmalıdır. Balgamınız kalınsa ve düzelmiyorsa, ateşiniz 38 derecenin üzerindeyse yine doktora gidilmelidir.
“Balgam nasıl geçer?” diye düşünüyorsanız, balgama iyi gelen birkaç basit öneriyi uygulayabilirsiniz. Bunlar şöyle sıralanabilir:
Balgamı atmanız için burnunuzdan destek alabilirsiniz. Ağzınızı kapatıp burnunuzdan nefes alın. Dil ve boğaz kaslarınız ile fazla balgamı tutabilirsiniz. Havayı ve tükürüğü ileri doğru iterken dilinizde bir U şekli oluşturun ve balgamı lavaboya tükürün.
Balgamı bu teknikle atmanız doğrudur. Ancak balgamı atmak için hızlandırıcı birtakım uygulamalar yapabilirsiniz. Balgamı daha kolay atmak için öncesinde balgam söktürücü içip balgamı yumuşatabilirsiniz. Yine aynı şekilde bal ilave ettiğiniz bir bitki çayı içmek de balgamı yumuşatarak daha kolay atmanızı sağlayabilir. Sıcak bir duş almanız da balgam atmanızı hızlandırabilir. Zencefil, zerdeçal, karabiber, limon ve balı karıştırarak hazırlayacağınız bir karışım yine balgam atmanızı kolaylaştırabilir. Bu tür bir macun karışımı aynı zamanda iyileştirici bir etki de sağlayabilir. Tahriş olan boğazınızda rahatlama yaratabilir.
Doğal yollarla balgam sökülmesi için esansiyel yağlardan yararlanabilirsiniz. Anti-bakteriyel ve anti-inflamatuvar olabilen bu yağlar, sinüslerde rahatlama sağlayabilir. Uçucu yağı suya damlatarak buhar banyosu yapabilir ya da göğsünüze sürebilirsiniz. Tıkanıklığa yardımcı olabilecek bazı bitkisel yağlar şunlardır:
Ancak bu uçucu yağları kullanmadan önce mutlaka doktora sorun. Su içmenin yanında su ile gargara yapmak da balgam söktürebilir. Yine tuzlu su ile gargara yapmak balgamı gevşetebilir. Balgamı önlemek için bağışıklığınızı güçlü tutarak enfeksiyonlardan korunun.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.