Anne Ile Ilgili Deyimler

Anne

İçinde "ana" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Ana baba duası almış: Annesini babasını memnun etmiş, onların manevi desteğini kazanmış: Anne-babanın duası, bütün duaların önündeydi. Allah, anne babanın duasını mutlaka kabul ederdi. (A. Saraç)
• Ana baba eline bakmak: Kendisinin kazancı olmadığından, anne ve babasının vereceği parayla geçinmek.
• Ana baba günü: (deyiminin anlamı)
  1. Mahşer günü.
  2. Kalabalık, sıkıntılı, telaşlı, tehlikeli zaman ya da durum, kargaşa: Hastanenin önü tam bir ana baba günü hâline dönüşmüştü. (İ. Özkarabulut)
• Ana baba yavrusu: Nazlı büyütülmüş evlat: "Bunlar, Anadolu çocukları değil, hepsi ana baba yavrusu, kırda, bayırda harp etmeğe, boğuşmaya alışmamışlardır." dedikse de kimse dinlemedi. (M. Ş. Esendal)
• Anne karnına (rahmine) düşmek: Rahimde embriyon olarak yaşama başlamak.
• Ana kucağı: (mecazi) Annenin yanı başı, sevgi ve sevecenlik dolu çevresi: Ana kucağı cennettir. (O. Şahin)
• Ana kuzusu:
  1. Pek küçük, kucak çocuğu: Baksana, bunların hepsi daha ana kuzusu! Her şeyden önce, acilen bunlara bir anne bulunması lazım! (M. Atalar)
  2. Nazlı büyütülmüş, toy, sıkılgan çocuk: Ana kuzusu seni hepimiz askere gelmeden önce aynıydık. Ana kuzusu olmak kötü değil ki... (S. Gençler). Bu vatan sevgisi var ya vatan sevgisi, / Ana kuzusu gibi, kınalı kuzular, / Bu yüzden ki, Sakarya'da Çanakkale'de / Yedi düvele karşı koydular. (M. Ş. Baş)
• Ana yarısı: Annenin kız kardeşi, teyze: Teyze bu, ana yarısı. Hoş geldi, safalar getirdi. (M. Uslu)
• Ana yüreği: Annelik duygusu, anne sevecenliği: Ana yüreği kadar merhametli ve sevgi dolu bir yer var mıydı dünyada? (H. Yeşilyurt)
• Anadan doğmuşa dönmek: Dertsiz, tasasız, sağlıklı bir duruma gelmek.
• Anaları ne ki danaları ne olsun: Kötü yanları olan bir annenin, çocuklarının da kendisine benzeyeceğini belirtir.
• Anam avradım olsun: Bir şeyi yapmayı kafaya koymuş kimsenin kesinlik bildiren ant sözü: Eğer bu ettiğini yanına koyarsam anam avradım olsun. (Türk Dili)
• Anan yahşi baban yahşi: (halk dilinde) Birine çok yalvarıldığı başkasına aktarılırken kullanılır: Anan yahşi baban yahşi; nihayet otelin sahibini bulduk. (Ç. Altan)
• Ananın bahtı kızına: Kızların yazgısı annelerininkine benzer anlamında kullanılır.
• Anası ağlamak: Çok zahmet, eziyet çekmek, bitkin düşmek: Şu Anadolu'da savaş yüzünden milletin anası ağladı. (Y. Kemal)
• Anası Kadir Gecesi doğurmuş: Çok talihli sayılan kişiler için söylenir: "Kız; anan seni kadir gecesi doğurmuş; şehzadenin doğumuna gideceksin; giyin, kuşan da düş ağaların önüne" der. (E. C. Güney)
• Anası kılıklı: Görünüş ve huy bakımından annesine benzeyen, annesine çekmiş kimse: Ne fiskos edip duruyorsun anası kılıklı! (M. Balel)
• Anasından doğduğuna pişman etmek: Çok hırpalamak, bıktırmak, bezdirmek, usandırmak: Paşa, Amirali anasından doğduğuna pişman etti. (M. Köylü)
• Anasından emdiği süt burnundan gelmek: Çok sıkıntı çekmek, eziyet görmek: Ne var ki Hasan Efendi suçsuz olduğunu ispatlayıncaya kadar anasından emdiği süt burnundan gelir. (Ş. Kutlu)
• Anasının ak sütü gibi helal etmek: Karşılıksız olarak bağışlamak: Ama sen borcunu ödemeden bu dünyadan göçersen; bil ki, ben onu peşinen ve ananın ak sütü gibi helal ettim... (S. Kaplan)
• Anasının gözü: (argo) Pek kurnaz, becerikli, hinoğluhin: "Bunlar ne anasının gözüdür. Adamın donunu bile alırlar bacağından." (R. Güngör)
• Anasının kızı: Huyları anasınınkilere benzeyen kız.
• Anasının nikahını istemek: Bir şeye değerinden çok para istemek: Anasının nikâhını istiyordu beş çeşit ilaç için... Yaptıramadım onları... (R. Enis)

Bakınız Anne ile ilgili Atasözleri

( 0 soru/yorum )

Ana baba bir; aynı anne ve babadan olan.
Ana baba eline bakmak; ana ve babanın verdiği para ile geçinmek.
Ana baba yavrusu; nazlı büyütülmüş çocuk.
Ana bir, baba ayrı; anaları bir, babaları ayrı olan (kardeşler).
Ana rahmine düşmek; döl yatağında cenin oluşmak:
“Ulan Mustafa, insanoğlu ana rahmine düşer de dokuz ay on gün sonra capcanlı fırlar.” -S. F. Abasıyanık.

Anadan doğmuşa dönmek (anadan yeni doğmuş gibi olmak)
1) Dertsiz, tasasız bir duruma gelmek;
2) Günahlardan arınmış duruma gelmek.

Analı kuzu, kınalı kuzu
1) Her işi yolunda giden;
2) Annesi sağ olan çocukların mutluluğunu anlatan bir söz.

Anam babam; içtenlik bildiren bir söz: Bilir miyim ben anam babam!
Anan yahşi, baban yahşi; birini, bir işe razı etmek için onu övmek amacıyla söylenen bir söz.
Ananın (anasının) ak sütü gibi (helal olsun); “anamın sütü bana nasıl helal ise bu da sana öyle helal olsun” anlamında kullanılan bir söz:
“Şimşek gibi çakan ağrılardan beni kurtarsınlar, servetimin yarısını anamın ak sütü gibi vereyim.” -R. N. Güntekin.

Anası turp (sarımsak), babası şalgam (soğan); hlk. ne olduğu belirsiz kimselerin çocuğu.
Anası yerinde; anne gibi kabul edilen (kadın).
Anasından doğduğuna bin pişman
1) Çok tembel, üşengeç;
2) Canından bezmiş.

Anasından doğduğuna pişman olmak; çok eziyet görmek, çok üzülmek, bezdirilmek.
Anasından emdiği süt burnundan (fitil fitil) gelmek; bir işi yaparken çok sıkıntı çekmek: “Mütercim olarak işe başladığım gün anamdan emdiğim süt burnumdan gelmiştir.” - B. R. Eyuboğlu.

Anasından emdiği sütü burnundan getirmek
Birine bir iş yaptırırken çok sıkıntı çektirmek:
“Hiç belli olmaz insanoğlu! Bir gün anadan emdiği sütü burnundan getirir.” - B. R. Eyuboğlu.

Anasını bellemek; kaba en büyük kötülüğü yapmak: “Geçmeyen zamanın anasını uyku beller.” - N. F. Kısakürek.
Anasını eşek kovalasın; kaba sözü edilen kimse veya iş için bıkkınlık, dikkate almama ve umursamama anlatan bir söz.
Anasını sat! (satayım!); hlk. “önem verme (vermem), aldırma (aldırmam), umursama (umursamam)!” anlamında kullanılan bir söz.
Anasının gözü; argo çok kurnaz, çok açıkgöz, dalavereci, hinoğluhin.
Anasının ipini satmış (pazara çıkarmış); ipsiz, kendisinden her türlü soysuzluk beklenebilen (kimse).

Anasının kızı; her yönüyle annesine benzeyen kız çocuğu.
Anasının körpe kuzusu; pek küçük kucak çocuğu.
Anasının nikâhını istemek; bir şeye değerinden çok para istemek.
Anasının oğlu; her yönüyle annesine benzeyen erkek çocuğu.

(birini) Anasından doğduğuna pişman etmek; çok eziyet etmek, çok üzmek, bezdirmek.
(birinin) Anası ağlamak; çok sıkıntı çekmek, eziyet çekmek, bitkin duruma gelmek.
(birinin) Anasını ağlatmak
kaba bir kimseye çok eziyet etmek, çok sıkıntı çektirmek:
“Kim ona yan bakarsa kemiklerini kırar, anasını ağlatırım.” - H. E. Adıvar.

Dağların şenliği (gelin anası); şaka kaba, anlayışsız kimse:
“Hay kör olası, dağların şenliği, bak şimdi de hanımın saksısını devirdi.” - M. Ş. Esendal.
Hık demiş (anasının veya babasının) burnundan düşmüş
“her durumuyla birine çok benziyor” anlamında kullanılan bir söz.
Yok ananın örekesi; argo saçma bir söze karşı verilen karşılık:
“Dünya yuvarlakmış… Yok ananın örekesi.” - H. R. Gürpınar.