Antibiyotik Içtikten Sonra Ne Yenmez

Antibiyotik Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

Antibiyotik ilaç kullanımına geçmeden önce antibiyotik ilaç nedir ve neden kullanılır sorularının cevaplanması oldukça önemlidir. Antibiyotik ilaçlar bakteriyel enfeksiyonlara bağlı hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Antibiyotikler bakterilerin çoğalmasını önlerler ve bazı durumlarda bakterileri öldürürler. Antibiyotik ilaçlar bazı durumlarda doktor kontrolünde ve bilinçli kullanımda faydalı olabilmektedir. Son zamanlarda ülkemizde de yayınlanan kamu spotlarıyla, antibiyotik ilaçların doktor onaysız ve bilinçsiz bir şekilde kullanımının yarardan çok zarara neden olduğunu görmekteyiz. Vücudumuzda trilyonlarca bakteri bulunmaktadır. Ve bu bakterilerin birçoğu bağırsaklarımızda yer almaktadır. Bağırsaklarımızda bulunan bu bakteri topluluğuna bağırsak florası denmektedir. Bağırsak florasında hem zararlı hem de dost bakteriler bulunmaktadır. Son zamanlarda yapılan birçok araştırma bağırsak flora dengesinin sindirim sistemi, bağışıklık sistemi ve genel sağlıkla birçok bağlantısı olduğunu göstermektedir. Bakteriyel enfeksiyona bağlı hastalıklar için kullanılan antibiyotik ilaçlar ise dolaylı olarak bağırsak florasını da etkilemektedir. Antibiyotik ilaç kullanımıyla dost bakteriler de ölebilmektedir. Etkilenen bağırsak florası bağlantılı olduğu birçok sistemi de etkilemektedir. Yani antibiyotik kullanımı için doğru zaman, doğru kişi ve doğru ilaç büyük öneme sahiptir. Peki antibiyotik ilaç kullanırken nelere dikkat edilmelidir?

Antibiyotik ilaç kullanırken nelere dikkat edilmelidir?

İşte antibiyotik ilaç kullanırken dikkat edilmesi gerekenler:

• Antibiyotik ilaç kullanmaya başlamadan önce bilinçli kullanımının ve doktor onayının büyük öneme sahip olduğu unutulmamalıdır.
• Eğer doktor onayıyla antibiyotik ilaç önerildiyse bakterilerin üremesi, gelişmesi ve etkilerini göstermesi göz önünde bulundurularak ilaç kullanım saatleri aksatılmamalıdır. Bu doğrultuda doktorun belirlediği ve önerdiği saatler büyük öneme sahiptir.
• Kişi hamileyse, alerjikse, emziriyorsa ve başka bir ilaç kullanıyorsa bu durumları mutlaka doktoruna bildirmelidir.
• Antibiyotik ilaçlar alerjen durumlar göz önünde bulundurularak ”Başkasına iyi gelen ilaç bana da iyi gelir” psikolojisiyle kullanılmamalıdır.
• Antibiyotik ilaç kullanımı sırasında ilaçlar doğrudan güneş almayan, serin ve kuru yerlerde saklanmalıdır.
• Antibiyotik ilaç kullanımı sırasında greyfurt tüketimi antibiyotik ilaçların parçalanmasını ve kalsiyum takviyeleri ilaç emilimini azaltmaktadır. Ayrıca yüksek kafeinli ve şekerli ürünler ilaçla tepkimeye girerek bağırsak sağlığını etkileyebileceği unutulmamalıdır. Bu doğrultuda antibiyotik ilaçlar ile birlikte beslenme konusu doktora danışılmalı, prospektüs dikkatli bir şekilde okunmalıdır.
• Antibiyotik ilaç kullanırken vücudun UV ışınlarına karşı hassaslaştığı göz önünde bulundurulmalı, güneş ve solaryumdan uzak durulmalıdır.
• Antibiyotik kullanırken zararlı bakterilerin üremesi engellenirken ve ölümü gerçekleşirken dost bakterilerin yani probiyotiklerin de ölümü gerçekleşmektedir. Genel sağlık sistemimiz için dost bakterilerin yerine konması büyük öneme sahiptir. Bağırsak florasında bulunan dost bakterilerin yerine konulabilmesi antibiyotik ilaç kullanımında ve sonrasında probiyotik bazlı gıdaların tüketimi ile mümkündür. Probiyotik bazlı gıdalar arasında ise ev yapımı yoğurt, kefir, salatalık turşusu ve lahana turşusu gibi gıdalar bulunmaktadır. Eğer probiyotik bazlı gıdalar tüketilemiyorsa doktor onayıyla probiyotik takviyeleri kullanılabilir.

Not: Bu yazının bilgilendirme amaçlı olduğunu unutmayın. Asla doktor onayı olmadan ve bilinçsiz bir şekilde antibiyotik ilaç kullanmayın.

İyileşmek için kullandığınız ilaçların özellikle antibiyotiklerin yanında aldığınız takviyelerin ilaçların etkisini azaltabileceğini biliyor muydunuz? Hastalık döneminde vücut direncini artırmak amacıyla kullanılan besin ve bitkisel kürler ilaçların hastalığı ortadan kaldırmasına yönelik etkisini azaltır.

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ergün Kasapoğlu, ilaçlarla birlikte kullanılmaması gereken takviyeler ve neden olabileceği problemler hakkında bilgi verdi.

Greyfurt
Bilinen 50’den fazla ilacın etkisini kaybetmesine neden olabilen greyfurt, ilaçlarla birlikte içildiğinde yarar yerine zarara neden olabilir denildiğinde ilk akla gelen besindir.

Süt
İçerdiği kalsiyum, magnezyum gibi minerallerle vücudun belli antibiyotikleri işlemden geçirmesini zorlaştırabilir.

Meyankökü
Bazıları sindirim için yardımcı olmak için bitkisel bir çare olarak kullanın ve diğerleri gıdalar lezzet için kullanın. Ancak, meyan kökü içinde kimyasal olarak bulunan glisirizin, siklosporin bazı organların ilaçlarını, özellikle organ nakli sonrası kullanılan ilaçları kişinin vücudunun reddetmesine yol açabilir.

Çikolata
Özellikle bitter çikolata, uyumanıza yardımcı olmak amacıyla verilen bazı sakinleştirici ilaçların etkisini azaltırken bazı uyarıcı ilaçların gücünü artırabilir. Özellikle depresyon tedavisi sırasında gereğinden fazla tüketilen çikolata tansiyonunuzun yükselmesine neden olabilir.

Demir desteği
Demir eksikliği tedavisi için kullanılan takviyeler, tiroid tedavisi gören kişilerde problem yaratabilir. Demir takviyesine ihtiyacınız varsa, hekiminizle konuşarak tiroid tedavisi ilaçlarınızın zamanlamasını farklılaştırın.

Kahve
Antipsikotik ilaçların içerdiği etken maddeye göre bazı hastalarda ilaç etkilerini zayıflatırken bazı hastalarda ilaçların yan etkilerini artırabilir.

Antihistaminikler
Alerjilerin neden olduğu hapşırık ve burun akıntılarını gidermek için kullanılan antihistaminikler yüksek tansiyon ilaçlarının etkisini azaltarak, kalp atışını hızlandırabilir.

K vitamini
Kan akışını düzenlemek ve kan sulandırmak amacıyla aldığınız ilaçların yanı sıra tüketeceğiniz K vitamini takviyeleri ya da brokoli, Brüksel lahanası, lahana, maydanoz ve ıspanak gibi besinler ilaçlarınızın etkisini azaltır.

Sarı Kantaron
Bazen depresyon olan insanlara yardımcı olmak için kullanılan bitkisel ilaçlar, kullandığınız ilaçların etkisini azaltarak karaciğer enzimlerinizin değerlerini etkileyebilir.

Ginkgo Biloba
Bazı insanlar, yüksek tansiyon, demans, kulak çınlaması gibi problemleri gidermek için bu bitkisel takviyeden yararlanabilir. Ancak bunun net olarak olumlu bir etkisinin olduğunu kanıtlayan hiçbir araştırma yoktur. Aksine bitkisel takviyelerin gereğinden fazla tüketimi, mevcut kullandığınız ilaçların etkilerini zayıflatabilir.

İLAÇLARINIZI REÇETEDE BELİRLENEN DOZ VE SÜREDE KULLANMAYA DİKKAT EDİN!

İlaçların sadece yüzde 50'si reçete edildiği gibi alınır. İnsanlar çoğunlukla ihtiyaç duyduklarından daha az, rastgele zamanlarda alır veya dozlar arasında büyük boşluk bırakır. Bütün bu yanlış yaklaşımlar ilaçların etkilerini zayıflatabilir.

Yedikleriniz ve içtikleriniz ilacınızla etkileşime girebilir

Çoğu zaman kendi kendimize, komşu ya da yedi kat yabancının önerisiyle ilaç kullanıyoruz. Ama yanlış yapıyoruz! Üstelik yanlışımız bununla da sınırlı değil. İkinci bir yanlış da ilacı içmeden önce veya içtikten sonra tükettiğimiz besinlerle yapıyoruz. Ağrı kesiciler, alerji ilaçları, antibiyotikler, kan pıhtılaşmasını etkileyen ilaçlar, hipertansiyon, epilepsi ve depresyon tedavisinde kullanılan ilaçların etkileri çeşitli besinlerle bir araya gelerek sağlık açısından hiç istenmeyen sonuçlara hatta ölüme bile yol açabilir.

Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız

Örneğin K vitamininden zengin besinler kan pıhtılaşmasına sebep olurken kullanılan kan sulandırıcı ilaçların etkisini azaltır. Bu nedenle kan sulandırıcı ilaç kullananların K vitamininden zengin; brokoli, lahana, ıspanak, pazı gibi koyu yeşil yapraklı sebzeleri tüketirken dikkatli olması gerekir. Yine bu tip ilaçlarla sarımsak tüketimine de dikkat edilmesi gerekir, sarımsak fazla tüketildiğinde bu ilaçların midede ve beyinde kanama riskini artırabilir.

Tehlikeli ikili: Antibiyotik ve süt

Gelişigüzel kullanılan antibiyotikler, birçok tehlikeli sonuca yol açmakla birlikte, doktor önerisiyle kullanıldığında da öncesinde ve hemen sonrasında ne yenilip içildiğine dikkat edilmesi gerekir. Bazı antibiyotiklerin süt ve süt ürünleri ile bir araya gelmemesi gerekir. Süt ve süt ürünlerinin içeriğindeki kalsiyum, antibiyotiğin emilimini azaltabilir. Bu yüzden antibiyotiğin kullanıldığı saatlerde süt ve ürünleri tüketilmemelidir. Yine bir takım antibiyotikler ise meyve suyu, domates, kafein ile birlikte kullanıldığında ilacın midede harabiyetini artırabilir. Mantar ilaçları kullanırken de öncesinde veya sonrasında süt, peynir, yoğur gibi besinler tüketmemeye dikkat edilmeli. Bu besinlerle birlikte tüketildiğinde bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi problemlere neden olabilir.

Tansiyon ve alerjide greyfurta dikkat

Bahar aylarıyla birlikte başta polen alerjisi olmak üzere birçok reaksiyon kendini göstermeye başlar. Bu noktada antihistaminik denilen alerji ilacı kullananların kesinlikle alkol almamaları gerekir. Bununla birlikte çay ve kahvenin fazla tüketilmesi de zararlı. Greyfurttan ise uzak durulmalı. Greyfurt yemek baş dönmesi ile sersemlik hissine yol açabilir. Bir greyfurt uyarısı da yüksek tansiyon hastalarına! Yüksek tansiyon tedavisi görenler kesinlikle greyfurt veya suyunu tüketmemelidirler. Aksi takdirde taşikardi denilen kalp atım sayısının artması veya bradikardi denilen kalp atım hızındaki azalma ile karşılaşabilirler. Bu nedenle tansiyon tedavisi görmeye başlayan kişiler bu konuda mutlaka uyarılmalıdır.

'Muzun da zararı mı olurmuş' demeyin!

İdrar söktürücü ilaç kullanıyorsanız, ilacınızın öncesinde veya hemen ardından muz yemeden önce bir kez daha düşünün, hatta yemeyin. Çünkü vücutta su ve sodyum kaybına neden olan idrar söktürücü ilaçlar, potasyum birikimi yapabilir ve düzensiz kalp atım hızına yol açabilir. Bu tip ilaçlar kullanılırken potasyumdan zengin; muz, kayısı, kavun ve koyu yeşil yapraklı sebzeler dikkatli tüketilmelidir.

Bazı antidepresanlar var ki…

Bazın antidepresanların ise tiraminden zengin besinler olan, eski peynir, şarap, bazı biralar, viski, incir, bakla, soya sosu, tavuk ve dana ciğeri gibi besinlerle bir arada tüketilmemesi gerekir. Bunları tüketmeden önce mutlaka bir uzmana danışmak gerekir çünkü bu antidepresanlar bu türden tiramince zengin besinlerle birlikte alındığında kan basıncını ölümcül seviyeye çıkarabilir.

Bronkodilatör kullanıyorsanız

Bronş ve bronşcukların genişlemesini sağlayan ilaçları kullanırken de dikkat edilmeli. Çay, kahve, kola, çikolata, greyfurt ve yağlı besinlerin bir arada tüketilmesi baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi problemlere neden olabilir.

Antibiyotikler, enfeksiyonları tedavi etmek için doktorlar tarafından sıkça önerilen ilaçlardandır. Hastalıklarla sebep olan mikroorganizmaları öldürerek etkili olurlar. Ancak kullanımlarıyla ilgili birçok yanlış bilinen ve bilinmeyen unsurlar da mevcuttur. Antibiyotiklere doktor tavsiyesi olmadan sıkça başvurulabilse de virüslerin sebep olduğu hastalıkları tedavi etmeyeceği unutulmamalıdır.

Antibiyotikleri aynen reçete edildiği gibi kullanmak gerekir. Özellikle önerilen dozu tam olarak bitirmemek vücutta dirence yol açabilecek ve ilerideki kullanımların etkisini zayıflatabilecektir. Antibiyotiklerin kullanımıyla ilgili bir başka unsur da yemek ilaç etkileşimidir. Bazı gıdaların antibiyotik ile alınmaması önerilir ve bunların arasında mevye ve meyve suları da vardır. Antibiyotik ve meyve tüketimiyle ilgili doktor tavsiyesine başvurmak ilacın etkisi ve hastalığın tedavisi açısından göz ardı edilmemelidir.

Bazı antibiyotikler, özellikle siprofloksazin, tetrasiklin ve doksisiklin içerenler sadece boş mideye alındıklarında tam etki gösterirler. Bu da yemekten iki saat önce veya yemek yedikten iki-dört saat sonra alınmaları gerektiği anlamına gelir. Dolayısıyla meyve de yememek gerekecektir.

Çoğu antibiyotiği meyve suyuyla almak da önerilmez, en doğrusu bolca suyla birlikte almak olacaktır.
Tetrasiklinin dahil olduğu bazı antibiyotikler eğer bol demir içeren gıdalarla alınırsa vücut tarafından iyi bir şekilde emilemezler. Kuru üzüm, kuru kayısı, kuru incir, erik ve erik suyu demir içerir ve antibiyotikle yakın zamanda tüketildiklerinde ilacın etkisini önemli derecede azaltabilirler. Siprofloksazin gibi bazı antibiyotiklerde ise aynı sorun kalsiyum ile görülür. Bu daha çok süt ve süt ürünlerini ilgilendirse de bazı meyve sularının kalsiyum ile güçlendirildiği unutulmamalıdır.

Antibiyotik ve meyve ilişkisinde greyfurt ve ananas da dikkat edilmesi gereken gıdalardandır. Greyfurtun kolesterol düşürücü birçok ilaçla etkileşime girdiği bilinir ama en azından bir antibiyotik ile de etkileşimi olmaktadır. Zatürre tedavisinde kullanılan eritromisin alırken greyfurt tüketmek vücudun ilacı atma hızını yavaşlatır bu da ilacın etkisini artırırken, potansiyel yan etkilerini de artıracaktır. Ananasta bulunan bromelayn da amoksisilin adlı ilaç maddesi üzerinde benzer bir etki yapmaktadır.

Zatürre, deri ve kan enfeksiyonları tedavisinde kullanılan bir antibiyotik olan linezolid maddesi ise vücudun tiramin seviyelerini düzenlemesini zorlaştırabilir. Dolayısıyla tiramin içeriği yüksek, bira, sosis, peynir gibi fermente yiyeceklerin ve çok olgun meyvelerin tüketilmesi,tiramin seviyelerini sorunlu hale getirerek tansiyonun çok yükselmesine yol açabilmektedir.

Hemen Sağlık