ANA (Anti-Nükleer Antikorlar), memelilerin çekirdekli hücrelerinin elemanlarına karşı gelişen çeşitli otoantikorlardır. Çekirdekli hücre elemanları ile hastanın serumunun teması neticesinde hasta serumunda bu elemanlara karşı oluşmuş olan antikorların, immün flöresan ve ELISA gibi, çeşitli metodlarla gösterilmesi esasına dayanan testler ile ölçülürler. Bu antikorların keşfi SLE (Sistemik lupus eritematozus) başta olmak üzere birçok otoimmün hastalığın patogenez ve tanılarında önemli gelişmelere yol açmıştır.
Bu antikorlar tek bir antikor değildir, bir antikor sınıfını oluştururlar. Pek çok otoimmün hastalıkta görülen antikorlardır. Otoimmünite, kişinin vücudundaki herhangi bir antijene yani kendi antijenine karşı yöneltilmiş immün yanıttır.
SLE, Sjögren, Sistemik skleroz ve benzeri bağ doku hastalıkları, vaskülitler, kronik aktif hepatit ve diğer karaciğer hastalıkları, infeksiyöz mononükleoz, HIV, tüberküloz, subakut bakteriyel endokardit gibi kronik enfeksiyonlar, bazı malign hastalıklar, Miyastenia gravis, Hashimoto tiroiditi, inflamatuar barsak hastalıkları gibi pek çok hastalıkta da pozitifleşebilir. Ancak pozitifliği doğru yorumlamak gerekir.
ANA testinin pozitifliği tek başına anlamlı değildir. Örneğin immün floresan yöntemi ile değerlendirmede ANA nın 1/160 titrenin üzerindeki değerleri anlamlı kabul edilmelidir. Yukarda bahsedilen hastalıklar dışında yaşla birlikte artarak, altta yatan bir hastalık olmaksızın toplumun % 5-15 inde ANA pozitif olabilir.
gibi durumlarda istenebilir.
Antikorlar, bağışıklık sisteminiz tarafından üretilen proteinlerdir . Antikorlar beyaz kan hücreleri (B hücreleri) tarafından yapılır. Vücudunuzun enfeksiyonları tanımasına ve bunlarla savaşmasına yardımcı olurlar. Antikorlar, bağışıklık sistemini aktive ederek, bakteri ve virüsler gibi zararlı maddelerle savaşı başlatırlar.
Bazen antikorlar yanlışlıkla sağlıklı hücrelerinizi ve dokularınızı hedefler. Bu durum hatalı otoimmün yanıt olarak bilinir. Bu otoimmün bozukluk, bağışıklık sisteminizin yanlışlıkla kendi hücrelerine, dokularına ve / veya organlarına saldırmasına neden olur. Bu bozukluklar ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Antinükleer antikorlar (ANA), hücrelerinizdeki proteinlere saldıran bir otoantikor türüdür. Bu antikor doğrudan hücrenin çekirdeğini hedeflendiği için, antinükleer olarak adlandırılmaktadır.
Hepimizin vücudunda bir miktar otoantikor vardır. Ancak bu otoantikorların belirli bir miktarın üzerinde çıkması, bir otoimmün hastalık belirtisidir.
ANA testi, genellikle bir miktar kan örneği alınarak ölçülür.
Antinükleer antikor testinin diğer isimleri: antinükleer antikor paneli, floresan antinükleer antikor, FANA, ANA
Bir otoimmün bozukluğun belirtileri veya semptomları varsa doktorunuz muhtemelen bir ANA paneli isteyecektir. ANA testi, bir tür otoimmün hastalığınız olduğunu gösterebilir, ancak sorunun tam olarak nerede olduğunu tespit etmek için tek başına kullanımı yeterli değildir. Testiniz pozitif bir sonuçla gelirse, doktorunuzun belirtilere neden olan otoimmün hastalığı belirlemek için daha spesifik ve ayrıntılı testler yapması gerekecektir.
Aşağıdaki belirtilerde doktorunuz ANA testi yaptırmanızı isteyebilir:
Pozitif ANA testi, kanınızda yüksek düzeyde ANA olduğu anlamına gelir. ANA testi raporunda, pozitiflik genellikle bir titre ile birlikte ifade edilir. Titre ne kadar yüksek olursa, sonuç “gerçek pozitif” bir sonuçtur. Az miktarda yüksek değerler kısmı pozitif olarak kabul edilir ve testin tekrarlanması gerekebilir.
Ölçüm yapılırken, 1 birim kan 40 birim salinle seyreltilerek ölçün gerçekleştirilir. Seyreltme işlemi daha sonra sırasıyla, 1:80, 1:160, 1:320, 1:640 şeklinde tekrarlanır. Pozitiflik değerli laboratuvara göre değişmekle birlikte, 1:80 veya 1:160 ve üzeri değerler pozitif kabul edilir.
Örneğin 1:160 değerinin pozitif kabul edildiği bir laboratuvarda, sonucunuz 1:80 gelirse bu kısmı pozitif olarak değerlendirilir. Bu örneğe göre sonucunuzun 1:640 olarak gelmesi, otoimmün hastalık olasılığınızın çok yüksek olduğunu göstermektedir.
ANA pozitifliği tek başına tanı koydurucu değildir. Doktorunuza araştırmaya devam etmesi gerektiğini söyler. Sağlıklı bireylerin %3 – %15’inde ANA testi pozitif çıkabilmektedir. Bazı viral enfeksiyonlar ve kullanılan bazı ilaçlar testin kısa süreli olarak pozitif çıkmasına neden olabilir. 65 yaşın üzerindeki sağlıklı yetişkinlerin üçte biri pozitif ANA test sonucuna sahip olabilir.
ANA testi, aşağıdaki hastalıklarda pozitif çıkabilmektedir;
Negatif test, bazı otoimmün hastalıkların mevcut olma olasılığının daha düşük olduğu anlamına gelir. Bununla birlikte, belirtilerinize dayanarak başka testlere ihtiyaç duyulabilir. Otoimmün hastalıkları olan bazı insanlar ANA için negatif test sonucu alabilir, ancak diğer antikorlar için pozitif olabilir.
1- Anti-nuclear antibody – https://en.wikipedia.org/wiki/Anti-nuclear_antibody
2- Biochemistry, Antinuclear Antibodies (ANA) – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537071/
3- Antinuclear Antibodies (ANA) – https://www.rheumatology.org/I-Am-A/Patient-Caregiver/Diseases-Conditions/Antinuclear-Antibodies-ANA
Cem Mersinli
Cem Mersinli, yazılım alanındaki eğitimini 2005 yılında Ege Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Sağlık sektörü ve sağlık hizmetleri pazarlaması özel ilgi ve uzmanlık alanları arasında yer almaktadır. Sağlık alanında literatür incelemeleri ve bilimsel çalışmaların takibini yaparak, konsultasyon.net üzerinde güncel içeriklerin paylaşımını planlamaktadır.