Asitler Bazlar Konu Anlatımı

asitler bazlar konu anlatımı

Asitler-Bazlar ve Tuzlar Konu Anlatımı

Kimya ayt konu anlatımı, Kimya tyt konu anlatımı , Kimya yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Asitler-Bazlar ve Tuzlar hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz..

Asitler ve Bazlar

Canlılar için yaşamsal bir öneme sahip olan asitler ve bazların yapılarını ve özelliklerini bilmemiz bizim için önemlidir.

Asit Nedir?

Sulu çözeltilerinde Hidrojen İyonu veren maddelere asit denir.

–Tatları ekşidir.
–Sulu çözeltilerinde H3O+ (hidronyum) iyonu fazlalığı vardır.
–Genellikle suda iyi çözünürler.
–Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
–Mavi turnusol kağıdını kırmızıya boyarlar.
–Aktifliği hidrojenden fazla olan metallerle tepkime vererek metalin tuzunu ve H2 gazını oluştururlar.

Bazı asit formülleri:

HCI : Hidroklorik asit
HNO3 : Nitrik asit
H2SO4 : Sülfürik asit
H3PO4 : Fosforik asit

* Sulu çözeltilerinde büyük oranda iyonlarına ayrışabilen asitlere kuvvetli asit denir.
* Kuvvetli asitler çok tahriş edici ve yakıcıdır. Bu yüzden dikkatli kullanılmalıdır.
* Günlük hayatta tükettiğimiz bazı gıdaların yapısında asit bulunur. Bu asitler zayıftır.

Kuvvetli asitlere örnek;

HNO3 : Nitrik Asit
HCl : Hidroklorik Asit
HClO4 : Perklorik Asit
H2SO4 : Sülfürik Asit

Zayıf asitlere örnek;

Üzüm –> Tartarik Asit
Ekşimiş Süt –> Laktik Asit
Kola –> Karbonik Asit
Karınca –> Formik Asit
Elma –> Malik Asit
Sirke –> Asetik Asit

Baz Nedir?

Sulu çözeltilerine hidroksit ( OH – ) iyonu verebilen maddelere bazdenir.

NaOH → Na+(suda) + OH– (suda )

–Tatları acıdır.
–Sulu çözeltilerin de OH– iyonu fazlalığı vardır.
–Temas edildiklerinde ele kayganlık hissi verirler.
–Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
–Kırmızı turnusolü maviye çevirir.
–Alkali metallerin hidroksitleri (NaOH, KOH gibi) hariç diğerlerinin sudaki çözünürlükleri genellikle azdır.
–Kuvvetli bazlar (Alkali metallerin oksit ve hidroksitleri.) amFoter metallerle (Zn, AI, Cr, Pb, Sn gibi…) tepkime vererek tuz ve H2 gazını oluştururlar.
–Bazlar, asitler ile nötralleşme tepkimesi verir.
–Aşındırıcı ve tahriş edicidirler. Sodyum hidroksit (NaOH) nem çekicidir. Ele temas ederse ciddi yanıklara sebep olur.

* Sulu çözeltilerinde büyük oranda iyonlarına ayrışabilen bazlara kuvvetli baz denir.
* Kuvvetli bazlar çok tahriş edici ve yakıcıdır. Bu yüzden dikkatli kullanılmalıdır.
* Günlük hayatta kullandığımız bazı temizlik malzemeleri bazdır. Bunlar sulandırılmış ve zayıflatılmış bazlardır.

Kuvvetli bazlara örnek olarak;

NaOH : Sodyum hidroksit
KOH : Potasyum hidroksit
Ca(OH)2 : Kalsiyum hidroksit

Zayıf bazlara örnek olarak;

NH3 : Amonyak
NH4OH : Amonyum Hidroksit

İndikatör Nedir?

İki maddeyi birbirinden ayıran veya bilinmeyen bir maddenin hangi madde olduğunu bilmemize yarayan maddelere denir. Ayıraç ya da belirteç de denir. Asit ve baz indikatörü olarak birçok madde kullanılmaktadır. Bunlar;

– Turnusol Kağıdı
– Fenolftalin
– Metil oranj’dır.

Bunların yanı sıra doğal indikatörler de vardır. Bahsedecek olursak;

– Kırmızı soğan
– Kara lahana
– Nar
– Ateş dikeni
– Gül vb.

Kara Lahana : Eğer kara lahana suyuna asidik bir madde eklenirse, karışımın rengi kırmızıya; bazik bir madde eklenirse, yeşile döner.

Turnusol Kağıdı Nedir?

Çözeltilerin asit veya alkaliliğini belirlemede kullanılan kimyasal bir madde olan turnusol, boya emdirilmiş kağıt şeritler sıvıya daldırılır. Sıvı asitse kağıt kırmızı, alkali ise mavi renk alır. Asit çözeltisine turnusol ilave edildiğinde çözelti kırmızı, baz çözeltilerine ilave edildiği zaman ise çözeltinin rengi mavi olur.

Turnusol, asidik veya bazik maddelerin değerlerini ölçer bu ölçüm de belli değerler arasında yapılır. Bu değerlere pH adı verilir. Turnusolun pH olarak dönüm noktası 4,5-8,3 arasındadır.

Turnusol kağıdı pH’ı 7’den büyük olan çözeltilere batırılırsa kağıt mavi, pH’ı 7’den küçük (asidik) çözeltilere batırılırsa kağıt kırmızı renk alır. Turnusol daha çok kimya laboratuvarlarında kullanılır.

Asitlik ve Bazlık Ölçüsü “PH”

Asitlik derecesi ise pH değeri ile ölçülür. pH değeri 7’nin altında olan çözeltiler asidik, 7’nin üzerinde olan çözeltiler bazik olarak tanımlanır. pH değeri 7 olan çözeltiler ise nötrdür.

Asit ve bazlar her biri serbest hidrojen ve hidroksil iyonlarına sahiptirler. Belli koşullarda ve belli bir çözeltide hidrojen ve hidroksil iyonlarının ilişkileri sabit olduğu için, birini tespit etmek diğerini bilmek ile mümkündür. Bu anlamda, pH, tanımsal açıdan hidrojen iyonu aktivitesinin seçici bir ölçümü olsa da, hem alkalinlik hem de asitliğin bir ölçüsüdür. pH logaritmik bir fonksiyon olması açısından, pH değerindeki bir birimlik değişim hidrojen iyon derişimindeki on-katlık değişime karşılık gelir.

Asit ve Bazların Tepkimeleri

Asit ya da asidik özelliğe sahip olan maddeler ile baz ya da bazik özelliğe sahip olan maddelerin tepkimesi mümkündür. Bu tepkimelere “nötürleşme tepkimesi” adı da verilmektedir. Bu tepkimelerin maddelerin sınıflarına göre 4 bölüme ayrılır. Bunlar;

Asidik Oksit

Ametallerin oksijenli bileşiğidir. Örnek:CO2 – SO2 – SO3 – NO2 – N2O5→ Asidik oksitler

Asitlerle tepkime vermez ama bazlara tepkime verir.
Su ile tepkime verir (Asit çözeltileri oluşur).
Yapılarında H yoktur.

Bazik Oksit

Bazlarla tepkime vermez ama asitlere tepkime verir.
Suyla tepkime verir ve Bazik çözelti oluşur.
Yapılarında OH- iyonu yok.
Bazlarla tepkime vermez.
Metallerin oksijenli bileşiğidir.

Örnek: Na2O, Li2O, MgO, CaO…

Nötr Oksit

Ametallerin oksijence fakir bileşiğidir. Örnek: N2O, CO, NO

Suyla , asitle, bazla tepkime vermez.
Sadece yanma tepkimesi verir. CO + ½ O2 → CO2

Amfoter Oksit

Asitlerle ve bazlarla tepkime verir.
Suyla tepkime vermez.
Amfoter metallerin oksijenli bileşiğidir.

Örnek: ZnO, Al2O3, PbO, SnO, PbO

Yaşamımızda Asitler ve Bazlar

–Midemiz de seyreltik hidroklorik asit salgılayarak besinleri parçalar. Bu salgının fazlalaşması midede ülsere sebep olur.
–Bazı maddelerin yapısında hidrojen bulunmadığı hâlde, hidrojen iyonu (H+) oluşumuna sebep oldukları için sulu çözeltileri asit özelliği gösterir.
–CO2 , NO2 ve SO2 suda asit özelliği gösteren maddelerdir.
–Havadaki karbon dioksit, azot dioksit ve kükürt dioksit gazları da yağmur damlalarında çözündüklerinde asit olarak yere düşer.Asit yağmurları bu şekilde oluşur.
–Diş macunu ve şampuanlarda da baz olduğu için acı tat verir.
–Amonyaklı sıvı maddeler, yağ sökücü olarak ev temizleyicilerinde kullanılır.
–Yemek sodası olarak bilinen kabartma tozu, bir çeşit baz olan sodyum bikarbonat içerir.
–Kireç suyu bir çeşit bazdır.

Tuzlar

Asitler ve bazlar tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşur.
Bu olaya nötrleşme tepkimesi denir. Bu olayda asit ve baz bir birinin etkilerini yok ettiği için, asit ve baz etkileşmesine nötrleşme tepkimesi adı verilir.

Tuzlara genel örnek olarak;

Sodyum Klorür (NaCl)
Sodyum Karbonat (Na2CO3)
Sodyum Bikarbonat (NaHCO3)
Amonyum Klorür (NH4Cl)

–Tuz çözeltileri, asit ve baz çözeltileri gibi elektrik akımını iletir. Katı halde elektrik akımını iletmezler.
–Çünkü tuzlar su içinde iyonlarına ayrışır. Su içinde serbest hâlde gezebilen iyonlar elektrik akımını iletir.
–Tuzlar turnusol kağıdına etki etmez.
–Kristal yapılıdırlar.

Asitler-Bazlar ve Tuzlar, Asitler-Bazlar ve Tuzlar Konu Anlatımı

ASİTLER VE BAZLAR

Fen Bilimleri - Madde ve Endüstri

15:49 dk

00:00 sn izlediniz

8.Sınıf Asitler ve Bazlar

Asit, baz ve pH gibi kavramları daha önce duydun mu? Galiba, Tonguç “Asitler ve Bazlar” eğitiminde bu kavramları ilk defa duymuş. Eğitimden sonra; asit özelliği taşıyan maddelere asidik, baz özelliği taşıyan maddelere ise bazik maddeler diyerek nasıl ayırt edebileceğini öğrendi. Sen de öğrendiysen, hiç vakit kaybetmeden “Günlük Hayatta Asit – Baz” dersini izle. Artık asit veya baz özelliği taşıyan maddeleri kolayca keşfetmenin yollarını biliyorsun! Haydi, suda çözüldüğünde hidroksit ve hidrojen iyonu veren maddeleri birbirinden ayır, bir kağıda yaz. Uyarılarımızı dikkate aldıysan, “Asit Yağmuru” eğitimi için hazırsın. Haydi, hemen eğitime başla!

<== 8.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul 8.SINIF ==> 4. Ünite: Madde ve Endüstri ==> Asitler ve Bazlar

Kazanımlar

F.8.4.4. Asitler ve Bazlar
Önerilen Süre: 8 ders saati
Konu / Kavramlar: Asit, baz, pH, asit yağmurları, asit yağmurlarına karşı çözüm önerileri
F.8.4.4.1. Asit ve bazların genel özelliklerini ifade eder.
F.8.4.4.2. Asit ve bazlara günlük yaşamdan örnekler verir.
F.8.4.4.3. Günlük hayatta ulaşılabilecek malzemeleri asit-baz ayracı olarak kullanır.
F.8.4.4.4. Maddelerin asitlik ve bazlık durumlarına ilişkin pH değerlerini kullanarak çıkarımda bulunur. Konu ile ilgili deney yolu ile çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.
F.8.4.4.5. Asit ve bazların çeşitli maddeler üzerindeki etkilerini gözlemler.
F.8.4.4.6. Asit ve bazların temizlik malzemesi olarak kullanılması esnasında oluşabilecek tehlikelerle ilgili gerekli tedbirleri alır.
F.8.4.4.7. Asit yağmurlarının önlenmesine yönelik çözüm önerileri sunar.
Asit yağmurlarının oluşum sebepleri ve sonuçlarına değinilir.

KONU: Asitler ve Bazlar

A- Asitler

Suda çözündüğünde H⁺iyonu oluşturan maddelere asitdenir.

Asitlerin Genel Özellikleri

1. Mavi turnusol kağıdını kırmızıya çevirir.
2. Tatları ekşidir (Limon gibi).
3. Metaller ile tepkimeye girerek (H₂) hidrojen gazının açığa çıkarır. Bu nedenle metal kaplarda saklanmaz.
4. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
5. Tahrip edici özelliğe sahiptir. ( Mermeri aşındırır, kumaşı deler, deriyi yakar )
6. Bazlarla tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur.
7. pH değerleri 7 den küçüktür.
8. Sulu çözeltilerinde H⁺iyonu oluşturur.
9. Ametallerin oksijenli bileşikleri asit özellik gösterir.

Önemli Asitler

HCl ------> H⁺+ Cl^-
Hidroklorik asit

HNO₃-----> H⁺+ NO₃^-
Nitrik asit

H₂SO₄-----> 2 H⁺+ SO₄^-2Sülfürik asit

Not:Asitlerin genel olarak yapısında Hidrojen olduğu gözlenir. Ancak bazı özel durumlar vardır.
NH₃, CH₄, H₂O bileşiklerin Hidrojen olmasına rağmen asit değildir.

Bazı bileşikler yapısında Hidrojen bulundurmaz fakat suda çözündüklerinde H⁺iyonu oluştururlar.

CO₂+ H₂O -----> 2 H⁺+ CO₃^-2
Karbondioksit

Asitler günlük hayatta ve sanayide kullanılmaktadır. Bazı asitler ve kullanım alanları aşağıda belirtilmiştir.

Asit	Sistematik Adı	Piyasa adı	Kullanım Alanı
HCl	Hidroklorik asit	Tuz ruhu	Temizlik ürünlerinde kullanılır.
HNO₃	Nitrik asit	Kezzap	Dinamit yapımında ve gübre üretiminde kullanılır.
H₂SO₄	Sülfürik asit	Zaç yağı	Gübre ve boya sanayinde, patlayıcı yapımında kullanılır. Aküde asit olarak kullanılır.
H₃PO₄	Fosforik asit	Fosfat asidi	Gübre üretimi, ilaç ve gıda sanayinde kullanılır.

Günlük yaşamda sıkça kullandığımız asit örnekler

Sirkede ---------------------------------- Asetik asit
Limonda -------------------------------- Sitrik asit
Elmada ---------------------------------- Malik asit
Çilekte ----------------------------------- Folik asit
Üzümde --------------------------------- Tartarik asit
Süt, yoğurt ------------------------------ Laktik asit (Yorgunluk asidi)
Turşu, ketçap, meyve suyu------------Benzoik asit (Koruyucu madde)
Reçel, marmelat-------------------------Sorbik asit (Koruyucu madde)
Gazoz ----------------------------------- Karbonik asit
Kolalı içecekler--------------------------Fosforik asit
Karınca ----------------------------------Formik asit

pH (Power of Hydrogen) Kavramı

Bir çözeltinin asit yada baz olma derecesi pH derecesi ile ölçülür. pH cetveli 0-14 arasında değişmektedir. 0-7 arası asit, 7-14 arası baz özelliktedir. 7 ise nötrdür.
pH değeri 3 den küçük olanlar kuvvetli asit, pH değeri 12 den büyük olanlar kuvvetli bazdır.

pH Cetveli

Bazı maddeleri pH değerleri

Hidroklorik asit----------- 0
Sülfürik asit ---------------0.3
Mide asidi ------------------1
Nitrik asit------------------ 1
Gazlı içecek ----------------2.4
Kola -------------------------2.5
Limon -----------------------2.3
Sirke ------------------------2.9
Portakal suyu --------------3.5
Domates suyu --------------4.2
Asit yağmuru ---------------5.6<
Kahve -----------------------5.0
Çay --------------------------5.5
İdrar ------------------------6.0
Süt --------------------------6.5
Saf Su----------------------7
Tükürük --------------------7.2
Kan -------------------------7.4
Göz yaşı --------------------7.4
Safra sıvısı -----------------7-8
Deniz suyu -----------------8.0
El sabunu ------------------10.5
Amonyak ------------------11.5
Kalsiyum hidroksit --------12.4
Çamaşır suyu --------------12.5
Sodyum hidroksit ---------13.5

Diğer bazlar
Çikolata, mayonez, arap sabunu, cam silme sıvısı, hamur kabartma tozu, mide ilacı, kül

Diğer asitler
Yoğurt, aspirin

Ayıraç (Belirteç, indikatör)

Ayıraç bir maddeyi başka maddeden ayırt etmemizi sağlayan maddelere ayıraç denir.

Asit ve Bazlarda Kullanılan Bazı Ayıraçlar

Turnusol Kağıdı
Asitlerde kırmızı, bazlarda mavi renk alır.

Fenolftalein çözeltisi
Asitlerde renksiz, bazlarda pembe (Kırmızı) renk alır.

Metil Oranj çözeltisi
Asitlerde kırmızı, bazlarda sarı renk alır.

Kırmızı (Mor) Lahana Suyu
Asitlerde kırmızı, bazlarda mavi - yeşil renk alır.

B- Bazlar

Suda çözündüğünde OH^-iyonu veren maddelere bazdenir.

Bazların Genel Özellikleri

1. Tatları acıdır. (Sabun gibi)
2. Ele kayganlık hissi verir.
3. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
4. Kırmızı turnusol kağıdını maviye çevirir.
5. Sulu çözeltilerin de OH^-iyonu oluşturur.
6. Asitlerle tepkimeye girerek tuz ve su oluşturur.
7. pH değerleri 7 den büyüktür.
8. Metallere etki etmez, ancak amfoter metallere (Zn, Al) kuvvetli bazlar etki eder.
9. Cam ve porseleni aşındırır.
10. Metallerin oksijenli bileşikleri bazik özellik gösterir.

Önemli Bazlar

NaOH ---------> Na⁺+ OH^-
Sodyum hidroksit

KOH ----------> K⁺+ OH^-
Potasyum hidroksit

Mg(OH)₂---------->Mg⁺²+ 2OH^-
Magnezyum hidroksit

Ca(OH)₂---------->Ca⁺²+ 2OH^-
Kalsiyum hidroksit

NH₃+ H₂O ----------> NH₄⁺+ OH^-
Amonyak

Not:
Bazı bileşikler yapılarında OH^-iyonu içermesine rağmen baz değildir. CH₃COOH baz değil asittir.
Bazı bileşiklerin yapısında OH^-iyonu içermemesine rağmen bazdır. NH₃baz özellik gösterir.

Bazlar günlük hayatta ve sanayide kullanılmaktadır. Bazı bazlar ve kullanım alanları aşağıda belirtilmiştir.
Temizlik malzemelerinin geneli bazdır.

Baz	Sistematik Adı	Piyasa adı	Kullanım Alanı
NaOH	Sodyum hidroksit	Sud kostik	Sabun, kağıt, boya, deterjan, yapay ipek yapımında kullanılır.
KOH	Potasyum hidroksit	Potas kostik	Sabun, pil, gübre yapımında kullanılır.
Ca(OH)₂	Kalsiyum hidroksit	Sönmüş kireç	Kireç ve çimento yapımında kullanılır.
NH₃	Amonyak	Amonyak	Gübre üretimi, temizlik maddeleri, çamaşır suyu yapımında kullanılır.

C- Asit ve Bazların Tahribatları

Asitler ve bazlar tahriş edici (aşındırıcı) özelliğe sahiptir.

Asit ve bazları kullanırken, taşırken dikkatli olmamız gerekir.
Laboratuvar, mutfak, banyoda kullanılan asit ve bazların etkilerinden korunmak için eldiven takılmalı, gözlük kullanılmalıdır.
Asit ve bazların kullanımında birbiri ile karıştırılmamalıdır. Özellikle tuz ruhu ve çamaşır suyunu kesinlikle karıştırmamalıyız. tıklayınız.
Temizlik yapılan ortamın iyice havalandırılmasını sağlamalıyız.
Asit ve bazların kullanırken güvenlik işaretlerine dikkat etmeli ambalajında yazan uyarılara uymalıyız.

Aşındırıcı Madde

Zehirli Madde

Asitlerin zararları
✪ Asitler metal, mermer yüzeyleri aşındırır.
✪ Dişlerin çürümesine neden olur.
✪ Asitli içecekler ülser, reflü, gastrit hastalıklarına neden olur.

Bazların zararları
✪ Bazlar cam ve porselen eşyaları aşındırır.
✪ Kristal cam eşyalar zamanla matlaşır.

D- Asit Yağmurları

Fabrika bacalarından, otomobil egzozlarından çıkan zehirli gazlar (SO₂, NO₂, CO₂) havada yağmur damlaları ile birleşerek asit yağmurlarını oluşturur. Asit yağmurunun pH değeri 5.6dan küçüktür.

SO₂ + H₂O -------> H₂SO₄ (Sülfürik asit)

NO₂ + H₂O -------> HNO₃ (Nitrik asit)

CO₂ + H₂O -------> H₂CO₃ (Karbonik asit)

Not:CO₂ oluşturduğu karbonik asit diğerlerine göre zayıf bir asittir.
Asit yağmurlarında en zararlı olan SO₂ ve NO₂ dir.
Bu nedenle fosil yakıtlardan en zararsızı doğal gazdır. (Sadece CO₂ ve H₂O oluşmaktadır.)

Asit Yağmurlarının Zararları

Asit Yağmurları Tarihi Eserlere Zarar Verir

Topraktaki kalsiyum, magnezyum, potasyum elementlerini çözerek toprağın mineral bakımından fakirleştirir.
Ormanların kurumasına neden olur.
Tarihi binalara ve eserlere zarar verir.
Deniz, göl sularına karışarak burada yaşayan canlıları olumsuz etkiler.
Araçların ve metal yüzeylerin aşınmasına neden olur.

E- Asit Yağmurlarının Engellenmesi İçin Yapılabilecekler

Fosil yakıtların kullanımı azaltılmalıdır.
Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır.
Yeşil alan ve ormanlar artırılmalıdır.
Sanayi tesislerine filtre takılmalıdır.
Araçların bakımları zamanında yapılmalıdır.
Kalorisi düşük yakıtlar yerine doğal gaz kullanılmalıdır.
Kışın yaprak dökmeyen ağaçlar tercih edilmelidir.

Konu Özetini PDF olarak <-------- indir -------->

Diğer konular

nest...

87177 87178 87179 87180 87181