Astenozoospermi Nedir
Erkek faktörü kısırlığının en yaygın nedeni düşük sperm sayısı olsa da bazı erkeklerde infertilite (kısırlık), sperm hareket azlığı sebebiyle oluşmaktadır. Spermlerin, bir yumurtayı dölleyebilmesi için yumurtaya ilerlemesi gerekmektedir. Bu nedenle, normal sperm hareketliliği erkeklerin üreme sağlığında oldukça büyük bir rol oynamaktadır. Sperm hareket edemediğinde doğal gebelik gerçekleşemez.
Sperm hareketliliği nedir?
Sperm hareketliliği, spermin kadının üreme sistemi boyunca kadının yumurtasına ulaşması ve döllenmesi için uygun şekilde hareket etme kabiliyetini ifade eden kavramdır. Sperm motilitesi olarak da adlandırılır. Gebeliğin ortaya çıkması için tüm spermlerin hareket etmesi gerekli değildir. Ancak, Dünya Sağlık Örgütü’nün yılında belirlediği kriterlere göre, bir semen analiz testinde verilen numunedeki spermlerin toplam hareketliliği en az %40 olmalıdır. Toplam hareketlilik; hareket eden tüm spermleri, ileriye doğru ilerleyenleri, daireler içinde hareket edenleri veya sadece kuyruklarını hareket ettirenleri kapsamaktadır.
Bununla birlikte, döllenme için hızlı ve ileri hareket edebilen spermlere ihtiyaç vardır. Sadece kuyruklarını hareket ettirebilen veya dairesel rota çizen spermler yeterli değildir. Birçok spermin hareketleri aynı nokta ile sınırlandırılmıştır. Düz bir çizgide hızla ileri doğru giden spermler, ilerleyen hareketliliğe sahip spermler olarak kategorize edilir. Doğal bir gebelik için (WHO ) spermlerin %32’sinin ilerici hareket kabiliyetine sahip olması gerekmektedir.
İlginizi çekebilir: Sperm Analizi Nedir, Nasıl Yapılır?
Hareket türlerine bağlı olarak spermler üç farklı dereceye ayrılır:
- İlerleyici hareket kabiliyetine sahip spermlerdir. Spermlerin oldukça güçlü oldukları, düz bir çizgi veya büyük daireler içinde hızlı yüzdükleri anlamına gelir.
- Bu spermler ilerleyici olmayan bir hareketliliğe sahiptir, eğri bir hareketle hareket etme eğilimindedirler.
- Hareketsiz spermlerdir. Sadece kuyrukları hareket edebilir ya da hiç hareket edemezler.
Sperm hareket azlığı nedir?
Hareket azlığı olan spermlerin yumurtaya zamanında ulaşma ve onu dölleyebilme şansı oldukça azdır. Teknik olarak astenospermi veya astenozoospermi olarak bilinen düşük sperm hareketliliği (motilitesi), etkin bir şekilde hareket edebilen spermlerin %32 oranından daha az olduğu durumlarda teşhis edilir. Spermlerin sınırlı hareket kabiliyetinden dolayı, yumurtaya doğru hareket etmekte zorlandığı anlamına gelir.
Düşük sperm sayısı (oligospermi) olan birçok erkeğin sperm hareketliliği de düşüktür ve bu duruma oligoastenospermi denir. Bazı erkeklerde sperm sayısı normal olsa da hareket azlığı görülebilir. Sperm hareketliliği bozukluğu olan bireylerde, sperm DNA kırığı seviyesinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir.
Bu içeriğimize göz attınız mı: Sperm Sayısı Kaç Olmalı?
Sperm hareket azlığı neden oluşur?
Sperm hareketliliğini etkileyebilecek çeşitli faktörler vardır ve bu faktörler düşük sperm sayısının nedenleriyle oldukça benzerdir. Yeterince sperm üretemeyen vücut sisteminin, düzgün hareket kabiliyetine sahip olan sperm üretme şansı da düşük olacaktır.
Bir erkeğin sperm kalitesini, şeklini, sayısını ve hareketini etkileyen bazı tıbbi ve çevresel sebepler vardır:
- Fiziksel veya psikolojik stres, sperm üretimini etkileyerek doğurganlık sorunlarına neden olabilir.
- Diyabet, hipotiroidizm, obezite, varikosel, testis kanseri, enfeksiyon gibi bazı sağlık koşulları genel sperm kalitesini etkileyebilir.
- Vitamin C ve Vitamin B12 eksiklikleri doğurganlık sorunlarına yol açabilir.
- Cinsel organların etrafındaki aşırı ısı, sperm üretimini olumsuz yönde etkiler.
- Bazı ilaçlar erkek kısırlığına yol açabilir bu nedenle kullanılacak olan her ilaç, hekimler tarafından reçete edilmelidir.
- Aşırı alkol tüketimi ve tütün kullanımı birçok sağlık sorununun nedenidir. Zayıf sperm sayısı ve hareket azlığına da neden olabilir.
- Spermin yapısal problemleri da hareket kabiliyetinde bozukluklara neden olur. Bu durumların yeni bulunan genlerin değişime uğramasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. Sperm hareket kabiliyetini sağlayan orta parçada bulunan mitokondri adı verilen enerji sağlayan organellerde bozukluklar olabilir. Sperm kuyruğunda hareketi sağlayan mekanizmalarda bozukluklar spermlerin hareketsiz kalmasına neden olur. Solunum yollarında da bulunan titrek tüylerin hareketi de bozuk olduğundan bu erkekler sık tekrarlayan akciğer enfeksiyonu ve kronik bronşit hastalığına maruz kalırlar. Bu duruma Kartagener Sendromu adı verilir, hastaların organları ters tarafta bulunur örneğin kalp sağ tarafta karaciğer sol tarafta bulunur. Bazı erkeklerde nedeni henüz açıklanamayan sebepten kuyruk yapısı kısadır (tail-stump) bu spermler hareket edemezler.
Kullanıcılar bu içeriği de çok beğendi: Sperm Azlığı Nedir, Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?
Sperm hareket azlığı tedavi edilebilir mi?
Düşük sperm hareketliliği sorunuyla karşı karşıya kalan bir birey, Üroloji/Androloji uzmanı tarafından muayene edilmelidir. Bazı hormonal bozukluklardan veya yaşam tarzı değişikliklerinden dolayı sperm hareket azlığı tespit edilirse tedavi mümkündür. Ancak genetik bir nedeniyle oluşan problemlerde, yardımcı üreme teknikleri önerilebilir.
İntrauterin tohumlama (IUI) olarak bilinen aşılama tekniği, sağlıklı ve aktif spermlerin doğrudan rahime enjekte edildiği bir prosedürdür. Bu prosedür, spermin rahim ağzından fallop tüpüne kadar ulaşmasını kolaylaştırır. Toplam sperm hareketliliği 5 milyon ve üzeri olan erkekler için aşılama tekniği uygulanabilir.
Aşılamanın yetersiz kaldığı, sperm motilite oranının %30’dan daha düşük olduğunda durumlarda tüp bebek tedavisi (IVF) veya mikroenjeksiyon (ICSI) önerilir. Bu süreçte, kadından alınan yumurta doğrudan sperm ile döllenir. Döllenmiş embriyo, başarılı bir hamilelik sağlamak için rahime aktarılır.
İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) ise şiddetli hareketlilik sorunları olan erkeklerde, hareketli sperm sayısının oldukça az olduğu durumlarda tavsiye edilir. Ejakülatta normal hareketli sperm bulunduğu sürece yapılabilir. Eğer hiç sperm hareketliliği yok ise testis dokusundan elde edilen spermler kullanılarak ICSI yapılır.
Sperm kalitesini artırmak için neler yapılabilir?
Bazı yaşam tarzı değişiklikleri, daha sağlıklı sperm üretmeye yardımcı olabilmektedir.
- Sağlıklı bir kilo aralığında olmak,
- Stres seviyesini düşük tutmak,
- Düzenli egzersiz yapmak,
- Sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak,
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan kaçınmak,
- Sigarayı bırakmak ve alkolü sınırlamak,
- Pestisit, kurşun ve diğer toksik kimyasallara maruz kalmamak,
- Cinsel organların aşırı ısınmasından kaçınmak sperm sağlığını iyileştirebilir.
Sperm testinde motilite (Hareketlilik) ni&#;in &#;nemli?
Sperm motilitesi nedir?
Cinsel ilişki sırasında erkeğin boşalması ile kadın rahmine giren spermler, kendilerinde bulunan ve kuyruk olarak adlandırılan bölümlerin yardımıyla fallop tüplerine doğru ilerlemektedir. Bu tüplere ulaşmasının ardından kadın yumurtası ile birleşen spermler sonucunda ise üremenin ilk adımı (döllenme) gerçekleşmiş olur. Öyle ki spermin bir kadının yumurtasını döllemek üzere servikal mukustan geçmesi için saniyede en az 25 mikrometre ilerleyici hareketliliğe sahip olmaları gerekir.
Zayıf sperm motilitesi veya astenozoospermi ise etkin olarak aktif ileri hareket edebilen sperm sayısının yaklaşık %32 oranında daha az bulunduğu durumlarda konulan teşhisin tıbbi ifadesidir. Bu durumda spermler, yumurtaya ilerlemekte zorlanır ve bunun bir sonucu olarak da üreme süreci olumsuz etkilenir.
Normal sperm motilitesi ve diğer değerler
Sperm testi sonuçlarında elde edilen değerlerin normal olup olmadığına dair yapılan incelemede, birkaç farklı veri üzerinden hareket edilmektedir. Buna göre laboratuvardan gelen sonuçlar doğrultusunda uzman hekim tarafından;
• Spermin şekli
• pH değeri
• Sperm sayısı
• Sıvılaşma süresi
• Akışkanlığı
• Rengi
• Sperm hareketliliği de incelenmektedir.
Sperm motilitesinin (hareketliliğinin) normal sayılabilmesi ve yumurtanın döllenebilmesi için boşalma sonrasındaki ilk 1 saat içerisinde toplam sperm hareketliliğin %40’ın üzerinde olması ve aktif ileri hareketliliğin ise %32’nin üzerinde olması gerekmektedir.
Spermde hareket azlığının nedenleri nelerdir?
Düşük sperm motilitesinin nedenleri genellikle değişkendir ve birçok hastada temel sorun tespit edilememiştir. Bununla birlikte spermleri üretmek ve depolamakla görevli olan testislerin zarar görmesi, sperm kalitesini doğrudan olumsuz etkileyebilmektedir. Testis hasarının bilinen yaygın sebepleri şunlardır:
• Testis kanseri,
• Enfeksiyonlar,
• Doğuştan gelen sorunlar,
• Künt darbeler veya tekmeler,
• İnmemiş testis,
• Motor kazaları, düşmeler veya ateşli silah yaralanmaları,
• Testis ameliyatları ve
• Uzun süreli anabolik steroidlerin kullanımı.
Bunun yanı sıra skrotumdaki damarların genişlemesi olarak açıklanabilen varikosel de düşük sperm hareketliliğine neden olan etkenler arasında gösterilmektedir.
Anormal sonuçlar ne anlama gelir?
Sonuçların normal dışı çıktığı sperm testi, spermin yumurtalara ulaşmakta zorlandığı ve bu nedenle de gebelik ihtimalinin düştüğü yönünde değerlendirilmektedir. Buna göre anormal sonuçlar, aşağıdaki problemlerle ilişkilendirilmektedir:
• Kısırlık
• Enfeksiyon
• Hormonal dengesizlikler
• Diyabet ve benzeri hastalıklar
• Genetik faktörler ve
• Aşırı radyasyona maruz kalma.
Sperm testi nasıl yapılır?
Semen analizi, doğurganlık problemi olan erkeklerdeki temel sorunu tespit etmek adına en temel ve faydalı testtir. Testin gerçekleştirilmesinden hemen önce çiftlerin, uzman bir hekim ile görüşmesi ve detaylı anamnezin alındığı bir ön muayeneden geçmeleri gerekmektedir. Sonrasında ise gerekli görüldüğü takdirde erkekten sperm örneği almak adına test istemi yapılır. Test ile sperm oluşumu ve bunların seminal sıvıda nasıl etkileştiği değerlendirilmektedir.
Örnek genellikle mastürbasyon yoluyla toplanır. Meni hacmini artırmak için numuneyi almadan önce erkekten gün arasında cinsel perhiz yapması istenmektedir. Test sonuçlarının tam olduğundan emin olmak için boşalma sırasındaki tüm sıvının steril bir kaba konması gerekmektedir. Daha sonra örnekler, özel teknikler ile incelenir. Aşamalı hareketli sperm yüzdesi 32'den azsa, tanı zayıf sperm hareketliliği olarak yorumlanabilir.
Sperm motilitesi nasıl artırılır?
Her şeyden önce bazı yaşam tarzı değişiklikleri ile sperm kalitesi ve buna bağlı olarak da hareketliliği artırılabilmektedir. Bununla birlikte sağlıksız beslenmenin, alkol ve tütün ürünleri kullanımının ve hareketsizliğin doğurganlığı azalttığı ve sperm motilitesini olumsuz etkilediği bilinmektedir. Vücut kitle indeksi 25 veya daha fazla olan aşırı kilolu erkeklerde de bu sorun sıklıkla görülmektedir. Ayrıca, skrotumun sıcaklığının artması ile sperm kalitesinde azalma meydana gelmesi arasında bir bağlantı olduğu da yapılan çalışmalarla ortaya konulmuştur. Bu nedenle bol iç çamaşırları giymek ve testisleri serin tutmak için basit önlemler almak da sperm motilitesini artırmaya yardımcı olabilmektedir. Bunun yanında tamamlayıcı tedavilerin ve gıda takviyelerinin ise sperm motilitesini iyileştirmede etkili olduğuna dair farklı görüşler bulunmaktadır.
#Motilite#Hareketlilik#İnfertilite
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi