Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Çocuklarda sık görülen yüksek ateş, anne babaları en çok endişelendiren konuların başında gelmektedir. Ebeveynlerin panik halinde çocuğu soğuk su ile yıkaması, ya da çocuğun üşüdüğünü düşünerek üzerinin örtülmesi gibi uygulamalar daha ciddi tablolara neden olabilir. Alınan önlemlere rağmen çocuğun ateşi düşmediği takdirde mutlaka uzman doktora başvurulmalıdır. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nde Uz. Dr. Eda Durmuş, çocuklarda sık görülen yüksek ateş ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Ateş, ölçüm yapılan bölgeye göre değişiklik gösterebilir
Vücut ısısının normalden yüksek ölçülmesi olarak tanımlanan ateş aynı zamanda vücudumuza giren bakteri, virüs ve toksin gibi yabancı maddelerin neden olduğu hastalıklara bağışıklık sistemimizin verdiği önemli bir yanıttır. Çocukluk çağında diş çıkarma ve aşı sonrası da ateş görülebilir ancak bu durumlarda genellikle ateş ciddi boyutlara ulaşmaz. Küçük çocukların ateş kontrol sistemi tam gelişmediği için ateş yükselmesi daha hızlı olur. Vücut ısısı gün içinde zamana ve hareket durumuna göre ya da koltuk altı, kulak ve makattan gibi ölçüm yerine göre değişiklik gösterebilir. Akşam saatlerinde veya hareketli bir oyun sonrası vücut ısısının artması normal olabileceği gibi makattan ölçülen 37.5 C de normaldir. Kabaca vücut ısısı 36.5 C – 37.5 C arası seyreder. Koltuk altından ölçülen 37.5 C üzeri, makattan 38 C üzeri, kulaktan ise 37.6 C üzeri vücut ısısı ateş olarak değerlendirilir. Çocuklarda dil altından ateş ölçümü ve 6 ayın altındaki bebeklerde kulaktan ölçüm de önerilmemektedir.
Yüksek ateş, kalp ve solunum sistemini hızlandırır
Vücut ısısı arttıkça kalp ve solunum sistemi daha hızlı çalışmaya daha fazla enerji harcamaya başlar. Hayati organlara olan kan akımı artarken kol ve bacaklar gibi uç bölgelerdeki damarlar büzüştüğünden bu bölgelere kan akımı azalır. Ciltte alacalı, mermerimsi bir görüntü olur, el, kol ve bacakların soğuk, gövdenin ise daha sıcak olduğu görülür.
Her ateşli durumda aceleci davranıp telaşla ateşe ilaçla müdahale edilmemelidir. Hatta suçiçeği, nezle gibi bazı hastalıklarda ateşe ilaçla erken müdahale etmek enfeksiyonun süresini uzatabileceği için zararlı bile olabilir. Çoğu aile ateşe bağlı havale geçirme korkusu ile ateş düşürücü ilaçlara hemen başvurur. Ateşli havale geçirme sıklığı oldukça düşüktür. 6 ay – 5 yaş arası görülebilen ateşli havale en sık 1-3 yaşta ortaya çıkar. Anne, baba yada kardeşlerde havale geçirme öyküsü olan, daha önce ateşli havale geçiren çocuklarda risk biraz daha yüksektir. Bu nedenlerle ateşli durumlarda ilaçlardan önce basit yöntemlerle ateşi takip edip kontrolü sağlamalı, gerekliyse ilaca yada uzman kontrolüne başvurulmalıdır.
Yüksek ateş soğuk su ile yıkayarak değil bol su içirilerek kontrol altına alınmalı
- Yüksek ateş durumunda çocuğunuzun dinlenmesini sağlayın, kıyafetlerini çıkarın, oda ısısı fazlaysa düşürün. Artan vücut ısısı metabolizmayı hızlandırır ve sıvı ihtiyacı da artar bu nedenle çocuğunuzun sıvı alımını arttırın. Ateş 39.5C üzeriyse ılık uygulama yapın. Soğuk su ile yıkamak, sirkeli su uygulamak doğru uygulamalar değildir. Ateş 38 C ye düşünce ılık uygulamayı kesebilirsiniz. Bu uygulamalara rağmen yüksek seyreden ateşte doktorunuza danışın, gerekirse ilaçlara başvurun.
Yüksek ateş durumunda çocuğun dinlenmesi sağlanmalı, kıyafetlerini çıkarılmalı, oda ısısı fazlaysa düşürülmelidir. Artan vücut ısısı metabolizmayı hızlandırır ve sıvı ihtiyacı da artar bu nedenle çocuğun sıvı alımı artırılmalıdır. Ateş yüksekse ılık uygulama yapılmalıdır. Soğuk su ile yıkamak, sirkeli su uygulamak doğru uygulamalar değildir. Bu uygulamalara rağmen yüksek seyreden ateşte doktora danışılmalı, gerekirse ilaçlara başvurulmalıdır. Ateşe eşlik eden ishal, kusma gibi bulgular varsa, çocukta aşırı halsizlik görülüyorsa, deride morarma ya da kanama benzeri ani çıkan döküntüler oluşursa ve ateş düşürücü yöntemler ile ilaca rağmen ateş düşmüyorsa vakit kaybetmeden çocuk bir sağlık kuruluşuna götürülüp ateşin kontrolü sağlanmalıdır.