Qarabağ Azadlıq Təşkilatı. “Qarabağ dünən, bu gün və sabah” 20-ci elmi-əməli konfransının materialları toplusu. Bakı, 2021, 239–256, səh. 570 Migration processes at the Caucasus: the reasons, course of events, and outcomes Summary The article deals with the study of the problem of migration processes in the Caucasus, particularly, it emphasizes the reasons for the division of Azerbaijan territory into Northern and Southern. The terms of agreements signed in the XIX century between Russian Empire and Persian State of Gadgars caused the migration processes, and particularly, displacement of the Armenian population from the territory of Iran and Ottoman Empire to the lands of Northern Azerbaijan, and Karabakh in particular, with the view to changing the ethnic and religious composition of the region. As a result of this policy, the local Azerbaijan population was displaced and deported. This process went on until the 1990th and was accompanied by the occupation of historic Azerbaijan and Georgia / Sakartvelo lands, which is certified by a number of archive documents and witnesses. It is worth mentioning that the hardest moment in this situation was that the local population, particularly, children, women, and elderly people underwent tortures and physical destruction from the Arminian armed groups, which is considered to be genocide and deprivation of the right to live in the native homes. The continuous liberation struggle of the Azerbaijan nation resulted in the breakout of Civil war on 27 September 2020. Key words: history, migration, the Caucasus, international relations, rights, war, peace
На сегодняшний день во многих развитых странах получение начального школьного образования является обязательным для каждого гражданина страны. Турция не является исключением. Здесь национальная система образования контролируется государством. На данный момент обучение в Турции организовано на высоком уровне. Большинство образовательных учреждений страны не уступают по качеству получения образования и технической оснащенности учебным заведениям в США.
В Турции можно получить качественное образование, благодаря которому для выпускников открываются новые горизонты и возможности. Большой популярностью пользуется стажировка в Турции для студентов, в ходе которой студенты смогут не только получить практические знания по своей специальности, но и заработать некоторую сумму.
Среди главных преимуществ турецкого образования можно назвать:
Система обучения в Турции предполагает довольно раннее начало – дети в школу идут с 5 с половиной лет. Помимо этого, государственные школы сильно загружены, учеба происходит в 2 смены. Также в школах не предусмотрены медицинские пункты.
Что касается системы высшего образования, то для его получения необходимо будет предоставить справку об удовлетворительном финансовом состоянии, позволяющем оплачивать получение диплома. Плата берется ежегодно за обучение, проживание, питание, медицинскую страховку.
Турецкая система образования включает формальное и неформальное образование. Формальное представляет собой получение дошкольного, начального, среднего и высшего образования. Неформальное образование включает то обучение, которое оплачивается министерством и не включено в формальное. Неформальной формой образования является также обучение ремеслу в Турции.
Как и во многих других странах, дошкольное образование в Турции начинается с детских садов. Оно является обязательным для детей в возрасте от 3 до 5 лет. Презентация дошкольного образования в Турции осуществляется частными детскими садами. Их основная цель – подготовка ребенка к начальной школе, развитие способностей детей в форме игры. Некоторые детские сады имеют связь с государственными начальными школами.
Школьное образование в Турции состоит из двух этапов: начальная и средняя школа. С 6 до 14 лет каждый гражданин этой страны обязан обучаться в начальной школе. Они представлены как государственными, так и частными.
В Стамбуле сосредоточены главные школьные учреждения, однако лучшие школы Стамбула – это Британская международная школа, MEF международная школа и 2 международные IICS. Обучение в них организовано на европейском уровне. Здесь могут получить образование как местные граждане, так и иностранные школьники, в том числе и русские. Для того чтобы поступить в данные образовательные учреждения, необходимо пройти вступительные испытания.
Обучение в Турции для русских и местных школьников, а также других иностранцев состоит из трехлетнего обучения в общей школе, затем -образование в профессионально-технических колледжах, длительность которого составляет 4 года.
Данные школы в основном находятся на государственном обеспечении, и обучение в них бесплатное.
Когда сотрудники Министерства иностранных дел России вместе с семьями временно находятся в Стамбуле, школа при генконсульстве России в Стамбуле является отличным вариантом, где ребенок может продолжить обучение без сдачи каких-либо экзаменов. Преподавание осуществляется на русском языке, имеется отличный педагогический состав, а по окончании выпускник получает диплом российского образца.
Школа в посольстве РФ в Турции создана для обучения детей, родители которых присланы для работы в Турцию Министерством иностранных дел России. Она является государственным бюджетным учреждением, позволяющим пройти все ступени образования бесплатно.
Что касается вопроса цены за образование для русских школьников в Турции, то расположенная при российском генконсульстве русская школа в Стамбуле стоимость обучения имеет небольшую; уточнить актуальные расценки можно непосредственно в учебном заведении или по телефону.
Высшие учебные заведения являются завершающим этапом формального образования. В Турции насчитывается большое число университетов, поступление в которые осуществляется на основе конкурса. Однако каждый университет разрабатывает свою индивидуальную систему зачисления.
Длительность учебы в магистратуре Стамбула составляет 2 года, для поступления необходимо наличие базовой степени бакалавра.
Завершающим этапом высшего образования в Турции является докторская степень, которая требует еще 3 года учебы и написания диссертации.
Получение высшего образования в Турции платное. Однако обучение в государственном вузе обойдется гораздо дешевле, чем в частном.
Для иностранных или иногородних студентов некоторые университеты предоставляют места в общежитии. Однако очень часто мест для всех не хватает. Поэтому многим приходится арендовать жилье.
Существует реальная возможность снять квартиру или комнату по приемлемой цене. Все зависит от расположения, общей площади и района.
На сегодняшний день Турция входит в список 50 стран с самым качественным высшим образованием.
Правительство страны стремится сделать высшее образование максимально приближенным к европейскому уровню, благодаря этому университеты Турции входят в Болонскую систему.
Также важным моментом является доступность получения высшего образования как для местных, так и для иностранных студентов.
Университет Бахчешехир в Стамбуле на данный момент входит в тройку лучших университетов страны. Здесь обучается более 1000 студентов из разных стран мира. Благодаря отличному высокоспециализированному преподавательскому составу данное учреждение добилось значительных успехов. Здесь образовательный процесс осуществляется на английском языке, предусмотрены упрощенные условия зачисления для иностранных студентов.
Университет Ататюрка в Турции организован по модели американского высшего учебного заведения. На данный момент здесь имеются 3 факультета и 12 отделений. Главным языком в обучении является английский. Здесь образование получают иностранные студенты из 16 различных стран мира. По окончании выдается диплом международного образца.
Престижные частные высшие учебные заведения в Турции представляет университет Фатих в Стамбуле. Преподавание здесь по большей части ведется на английском языке, при этом студентам предоставляется возможность выучить дополнительный язык – турецкий, немецкий, русский, французский. В данном университете работают преподаватели из 30 различных стран мира.
В рейтинг крупнейших высших учебных заведений страны входит университет Акдениз в Анталии. Средиземноморский университет выделяется различными выдающими достижениями как на национальном, так и международном уровнях. Он активно сотрудничает со многими зарубежными университетами и является главным образовательным центром Турции. Здесь реализуются около 250 научных и исследовательских программ различных направлений, ведется сотрудничество с вузами Европы.
Университет Мармара в Стамбуле – самое старое высшее образовательное учреждение Турции. С 2013 года его дипломы признаются Европейской ассоциацией университетов.
В Турции получение высшего медицинского образования находится на высоком уровне. Тем не менее в последнее время в республике существует некоторый дефицит врачей. Данную проблему постепенно решают, предлагая обучение иностранным студентам.
Популярным является получение образование медсестры. Срок, сколько учиться на медсестру в Турции, может показаться продолжительным – обучение длится 4 года в вузе, однако после окончания университета медсестра обладает высокой компетенцией и во многом может заменять врача.
В последнее время популярность турецких вузов среди иностранных студентов возрастает. В первую очередь это обусловлено качеством образования и признанием дипломов на международном уровне. Однако каждый вуз устанавливает свои требования к зачислению студентов.
Университеты Стамбула для иностранцев и другие высшие учебные заведения страны главным требованием к иностранцам считают превосходное владение турецким либо английским языком. Однако в последние годы предпочтение отдается английскому.
Иностранный абитуриент подает заявление в Центр по отбору и зачислению студентов. При подаче заявления должны соблюдаться такие критерии:
Услуги Центра платные, поэтому при подаче заявления нужно приложить чек об их оплате.
Иностранцу для поступления в турецкий университет, необходимо иметь следующее:
Широко раскрывают свои двери вузы в Турции для казахстанцев и русских студентов. Здесь имеются гораздо большие перспективы и возможности, чем в университетах других европейских стран.
Граждане стран СНГ могут обучаться в вузах страны на бесплатной основе при участии в специальных летних программах по обмену.
Многие высшие заведения Турции подписывают соглашения с партнерами-вузами стран СНГ об обмене студентами.
Важно отметить, что образование в Турции для украинцев и других иностранных студентов невозможно без студенческой визы. Она может быть выдана лишь после зачисления иностранного студента в учебное заведение.
Для получения студенческой визы необходимо иметь такие документы:
Срок действия полученной визы составляет от 6 месяцев до года.
Цена обучения в турецких государственных университетах и институтах намного ниже, чем в частных. Важно отметить, что стоимость учебы в государственных заведениях на протяжении нескольких лет подряд остается неизменной.
Обучение в высших государственных учебных заведениях в год обойдется:
Если рассматривать обучение в частных вузах, то его стоимость составляет примерно от 5 до 12 тысяч долларов США. Также отдельно потребуется сумма в размере 300 долларов на учебную литературу. Что касается получения неформального образования, то за относительно небольшую плату можно пройти в Турции курсы массажа в Анталии.
Гранты и стипендии для обучения в Турции могут получить не только местные студенты, но также и иностранные, если пройдут конкурс и выполнят все необходимые условия.
Изучение русского языка в Турции входит в обязательную программу некоторых начальных школ. Помимо этого, многие ведущие университеты страны предоставляют такую услугу.
Владение русским языком становится необходимостью, так как ежегодно увеличивается связь Турции с русскоговорящими странами, растет приток не только русских туристов, но и тех, кто приезжает в республику из России на постоянное проживание.
Для длительного пребывания русскоговорящих иностранцев разработаны курсы турецкого языка для русских в Стамбуле, позволяющие быстрее адаптироваться к новой стране.
Помогла ли вам статья?
Наталья
Написать
Задавайте вопросы или пишите рекомендации
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
TÜRK DÜNYASINDAN
PARLAMENTER BAKIŞ
Парламентский Взгляд
Тюркского Мира
SAYI : 2
OCAK-ŞUBAT-MART 2019
ВЫПУСК : 2
ЯНВАРЬ-ФЕВРАЛЬ-MAPT 2019
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ KURUCUSU MUSTAFA KEMAL ATATÜRK
Мустафа Кемаль Ататюрк - основатель государства Турецкой Республики
CUMHURBAŞKANI RECEP TAYYİP ERDOĞAN
Президент Реджеп Тайип Эрдоган
TBMM BAŞKANI PROF. DR. MUSTAFA ŞENTOP
Председатель Великого Национального Собрания Турции
Почетный президент Союза турецких парламентариев мира
NURSULTAN NAZARBAYEV KAZAKİSTAN CUMHURBAŞKANI
ННурсултан НАЗАРБАЕВ Президент Республики Казахстан
KAZAKİSTAN MECLİS BAŞKANI NURLAN NİGMATULİN
Председатель Ассамблеи Казахстана Нурлан Нигматулин
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
TÜRK DÜNYASINDAN PARLAMENTER BAKIŞ DERGİSİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
ПАРЛАМЕНТСКИЙ ВЗГЛЯД ТЮРКСКОГО МИРА
Sayı: 2
Ocak-Şubat-Mart 2019
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
Adına Sahibi
Nail ÇELEBİ
Genel Yayın Yönetmeni
Nevin BALTA
Yayın Danışma Kurulu
Prof. Dr. Orhan KAVUNCU
Anargul KYDYROVA
Nazmi ÖLMEZYİĞİT
Nail TAN
Yayın Türü
Dergi
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
tarafından üç ayda bir yayımlanır.
Yönetim Yeri
Cumhuriyet Caddesi Atatürk Bulvarı
Bulvar İş Merkezi, No: 71/23, Kat: 5
Çankaya/ANKARA
Tel : 0-312-433 61 60
Belgegeçer : 0-312-433 80 60
Genel Ağ Sayfası : www.tdpb.org.tr
E-posta : [email protected]
Выпуск: 2
Январь-Февраль -Mapt 2019
Генеральный Директор Парламенского
Союза Тюркского мира
Наиль Челеби
Главный редактор
Невин Балта
Консультативный Совет по Публикации
Проф. др. Орхан Кавунджу
Анаргуль Кыдырова
Назми Олмезйигит
Наиль Тан
Перевод с турецкого на русский язык
Камилла Щетинина
Тир публикации
Со стороны Парламентского Союза
Тюркского Мира
Публикуется раз в 3 месяца
Адрес Журнала
Ул. Джумхурийет,
Бульвар Ататюрка
Номер 71/23, Этаж: 5
ТУРЦИЯ.АНКАРА
Teл : 0-312-433 61 60
Факс : 0-312-433 80 60
Официальный сайт : www.tdpb.org.tr
Э-почта : [email protected]
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
Содержание
HAKKIMIZDA
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ 14-17
BİZDEN SİZE
TÜRK DÜNYASINDAN PARLAMENTER BAKIŞ’IN
KAZAKİSTAN SAYISI 18-19
SÖYLEŞİ
KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ
ABZAL SAPARBEKULI İLE RÖPORTAJ 20-29
DOSYA / BARIŞ, İSTİKRAR VE KALKINMA
Nursultan NAZARBAYEV
Kazakistan Cumhurbaşkanı
“BÜYÜK BOZKIR”IN YEDİ ÖZELLİĞİ 30-45
Nail ÇELEBİ
TDPB Genel Başkanı
KAZAKİSTAN NEREYE GİDİYOR ? 46-51
FEYZULLAH BUDAK
KAZAKİSTAN’IN BÖLGE VE DÜNYA BARIŞINA
KATKILARI 52-65
DOSYA / GELECEĞE BAKIŞ-MANEVİ UYANIŞ
Prof. Dr. Orhan KAVUNCU
TÜRK DÜNYASI’NIN AKSAKALI : NAZARBAYEV
66-69
PROF. DR. KÜRŞAD ZORLU
AKADEMİSYEN / YAZAR
TARİHLE ŞEKİLLENEN, GELECEKLE BÜTÜNLEŞEN BİR
ÜLKE TASAVVURU 70-74
DOSYA / TÜRKİYE-KAZAKİSTAN ASKERÎ İLİŞKİLERİ
Serdar YILMAZ
Dr. Öğretim Üyesi
KAZAKİSTAN’IN SAVUNMA GÜCÜ VE KAZAKİSTAN-
TÜRKİYE ASKERÎ İLİŞKİLERİ 75-85
О НАС
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА 14-17
ОТ НАС ВАМ
КАЗАХСТАНСКИЙ ВЫПУСК ПАРЛАМЕНТАРНОГО
ВЗГЛЯДА ИЗ ТЮРКСКОГО МИРА 18-19
ИНТЕРВЬЮ
ИНТЕРВЬЮ С ПОСЛОМ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАНВ
АНКАРЕ АБЗАЛ САПАРБЕКУЛИ 20-29
ДОСЬЕ / МИР, ПРОЦВЕТАНИЕ И РАЗВИТИЕ
Нурсултан НАЗАРБАЕВ
Президент Республики Казахстан
СЕМЬ ОСОБЕННОСТЕЙ «БОЛЬШОЙ СТЕПИ» 30-45
Наиль ЧЕЛЕБИ
Председатель ПАТМ
КУДА ШАГАЕТ КАЗАХСТАН ? 46-51
ФЕЙЗУЛЛАХ БУДАК
ВКЛАДЫ КАЗАХСТАНА В МИР В РЕГИОНЕ И
МИРЕ 52-65
ДОСЬЕ / ВЗГЛЯД НА БУДУЩЕЕ – НРАВСТВЕННОЕ
ВОЗБУЖДЕНИЕ
ПРОФ. ДР. ОРХАН КАВУНДЖУ
АКСАКАЛ ТЮРКСКОГО МИРА: НАЗАРБАЕВ
66-69
ПРОФ. ДОК. КУРШАД ЗОРЛУ
АКАДЕМИК / ПИСАТЕЛЬ
ОБРАЗ СТРАНЫ, СФОРМИРОВАВШИЙСЯ
ИСТОРИЕЙ, В ЕДИНСТВЕ С БУДУЩИМ 70-74
ДОСЬЕ / ВОЕННЫЕ СВЯЗИ ТУРЦИЯ-КАЗАХСТАНЕ
Сердар Йылмаз
Др, член -академик
ОБОРОННАЯ МОЩЬ КАЗАХСТАНА И ВОЕННЫЕ
СВЯЗИ ТУРЦИЯ - КАЗАХСТАН 75-85
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
Содержание
DOSYA / EĞİTİM
Prof. Dr. Musa YILDIZ
Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanı
AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİNİN
MİSYONU 86-89
DOSYA / EKONOMİ
KAZAKİSTAN’A YATIRIM YAPMAK İÇİN
12 NEDEN 90-95
TÜRKİYE İLE KAZAKİSTAN’IN TİCARET VE YATIRIM
İLİŞKİLERİ 96-103
DOSYA / TARIM
Doç. Dr. Mehmet Salih KARAÇALTI
KAZAKİSTAN VE TÜRKİYE ARASINDA TARIMSAL İŞ
BİRLİĞİ İMKÂNLARI 104-119
Mustafa Serdar KÖKSAL
TÜRK DÜNYASI VE DÖRDÜNCÜ SANAYİ
DEVRİMİ 120-125
DOSYA / TURİZM
Hülya ÖZKOYUNCU
UDTF Genel Sekreteri
TDPB KKTC Genel Koordinatörü
KAZAKİSTAN SEYAHAT NOTLARI 126-133
KOMEKOVA MÖLDİR
Turan Üniversitesi Öğretim Üyesi (Okutman)
Kazakistan - Almatı
ALMATI - ASTANA 134-145
DOSYA / KÜLTÜR-SANAT
KOMEKOVA MÖLDİR
Turan Üniversitesi Öğretim Üyesi (Okutman)
Kazakistan - Almatı
KÜLTÜREL BİR SİMGE ÖRNEĞİ OLAN
DAİRESEL DANSLAR 146-157
ДОСЬЕ / ОБРАЗОВАНИЕ
Проф. Др. Муса ЙЫЛДЫЗ
Университет Ахмеда Ясави
Председатель совета попечителей
МИССИЯ УНИВЕРСИТЕТА АХМЕДА ЯСАВИ 86-89
ДОСЬЕ / ЭКОНОМИКА
12 ПРИЧИН ДЛЯ ВКЛАДА ИНВЕСТИЦИЙ В
КАЗАХСТАН 90-95
ТОРГОВЫЕ И ИНВЕСТИЦИОННЫЕ СВЯЗИ ТУРЦИИ
И КАЗАХСТАНА 96-103
ДОСЬЕ / СЕЛЬСКОЕ
Доц. Др. Мехмет Салих КАРАЧАЛТЫ
ВОЗМОЖНОСТИ СОТРУДНИЧЕСТВА МЕЖДУ
КАЗАХСТАНОМ И ТУРЦИЕЙВ ОБЛАСТИ
СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА 104-119
Мустафа Сердар КОКСАЛ
ТЮРКСКИЙ МИР И ЧЕТВЕРТАЯ ПРОМЫШЛЕНЯЯ
РЕВОЛЮЦИЯ 120-125
ДОСЬЕ / ТУРИЗМ
Хулья Озкоюнчу
Генеральный секретарь УДТФ
Старший координатор Турецкой Республики
Северного Кипра ОПТМ
ЗАМЕТКИ ПУТЕШЕСТВИЙ КАЗАХСТАНА 126-133
КОМЕКОВА МОЛДИР
Преподаватель Университета Туран (либерал)
Казахстан – АлмаАты
АЛМАТЫ - АСТАНА 134-145
ДОСЬЕ / КУЛЬТУРА - ИСКУССТВО
КОМЕКОВА МОЛДИР
Преподаватель Университета Туран (либерал)
Казахстан – АлмаАты
КРУГЛОВАТЫЕ ТАНЦЫ – СИМВОЛЫ
КУЛЬТУРЫ 146-157
İÇİNDEKİLER
Содержание
YESHMANOVA GÜLMİ K.
Abai Kazak Uluslararası Pedagoji Üniversitesi
Sanat, Kültür ve Spor Enstitüsü Tasarım Bölümü
KAZAK HALKININ MÜCEVHER SANAT
DÜNYASI 158-165
FIRAT PURTAŞ
TURAN ELİNDEKİ ULU DAĞ JEZKEYİK ŞÖLENİ’NİN
DÜŞÜNDÜRDÜKLERİ 166-171
GÜNDEM
KAZAKİSTAN’IN “TÜRKİSTAN” İSMİNİN TARİHÎ
ÖNEMİ KONUSUNDAKİ ÖNEMLİ KARARNAMESİ
172-175
36. DÖNEM TÜRKSOY DAİMİ KONSEY TOPLANTISI
176-177
TÜRKİYE İLE KAZAKİSTAN İKİLİ TİCARET HACMİ
BÜYÜYOR 178-180
KAZAKİSTAN’IN BAŞKENTİ ASTANA’DA DÜNYA
TİCARET MERKEZİ BİNASI İNŞA EDİLECEK
180-181
KAZAKİSTAN’IN İHRACATI 307 BİN TONA ULAŞTI
181
HABERLER
AZERBAYCAN’DA VE TÜRK DÜNYASINDA “20 OCAK
(YANVAR) HÜZÜN GÜNÜ” 183-184
KAZAK ADIRNA FOLKLOR VE ETNOGRAFYA MÜZİK
TOPLULUĞU’NUN KAZAKİSTAN’IN
BAĞIMSIZLIĞININ 27. YIL DÖNÜMÜ
ANKARA KONSERİ 184-185
KAZAKİSTANLI ŞAİR VE YAZAR KURAL KÖMEK
ANILDI
M. Erol EKENLEROĞLU 186-189
ЕСМАНОВА ГЮЛМИ K.
Казахстанский Международный
Педагогический Университет Абая Институт
Искусства, Культуры и Спорта Отделение
Дизайна
МИР ЮВЕЛИРНОГО ИСКУССТВА КАЗАХСКОГО
НАРОДА 158-165
ФЫРАТ ПУРТАШ
ВЕЛИКАЯ ГОРА В СТРАНЕ ТУРАН РАЗМЫШЛЕНИЯ
ЖЕЗКЕЙИК ШОЛЕН 166-171
ПОВЕСТКА ДНЯ
УКАЗ ОБ ИСТОРИЧЕСКОМ ЗНАЧЕНИИ ИМЕНИ
“TУРКИСТАН” КАЗАХСТАНА 172-175
36-ОЕ ЗАСЕДАНИЕ ПОСТОЯННОГО СОВЕТА
TÜRKSOY 176-177
ПОВЫШАЕТСЯ ОБЪЕМ ДВУХСТОРОННЕГО
ТОРГОВОГО ОБОРОТА МЕЖДУ ТУРЦИЕЙ И
КАЗАХСТАНОМ 178-180
В СТОЛИЦЕ КАЗАХСТАНА АСТАНЕ БУДЕТ
ПОСТРОЕНО ЗДАНИЕ МИРОВОГО ТОРГОВОГО
ЦЕНТРА 180-181
ЭКСПОРТ КАЗАХСТАНА ДОСТИГ 307 ТЫСЯЧ ТОНН
181
НОВОСТИ
В АЗЕРБАЙДЖАНЕ И ТУРКСКОМ МИРЕ “20
ЯНВАРЯ ДЕНЬ ТРАУРА” 183-184
КОНЦЕРТ КАЗ АХСКОГО АНСАМБЛЯ ФО
ЛЬКЛОРНОЙ И ЭТНОГРАФИЧЕСКОЙ МУЗЫКИ
АДЫРНА В АНКАРЕ ПО СЛУ ЧАЮ 27-ЛЕТИЯ НЕЗ
АВИСИМОСТИ КАЗАХСТАНА 184-185
ПОМЯНУТ ПОЭТ И ПИСАТЕЛЬ КАЗАХСТАНА
КУРАЛ КЁМЕК
M. ЭРОЛ ЭКЕНЛЕРОГЛУ 186-189
İÇİNDEKİLER
BAKIŞ
Содержание
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ’NDEN
TBMM TÜRKİYEKAZAKİSTAN DOSTLUK GRUBU
BAŞKANI AK PARTİ ŞANLIURFA MİLLETVEKİLİ
MEHMET ALİ CEVHERİ’YE NEZAKET ZİYARETİ 190
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
TÜRKMENİSTAN’IN ANKARA BÜYÜKELÇİSİ
İŞANKULİ AMANLYEV’İ ZİYARET ETTİ 191
KİTAPLIK
TÜRK DİL KURUMU YAYINLARINDAN KAZAK
DESTANLARI 193
KAZAK DESTANLARI I
KÖROĞLU’NUN KAZAK ANLATMALARI 194-195
KAZAK DESTANLARI II 195
KAZAK DESTANLARI III 195-196
KAZAK DESTANLARI IV: KIRIM’IN KIRK BATIRI
196-197
KAZAK DESTANLARI V ŞORA BATIR 197
KAZAK DESTANLARI VI 197-198
KAZAK DESTANLARI VII 198-199
KAZAK DESTANLARI XIII
ALPAMIS VE KAMBAR BATIR 199
KAZAK DESTANLARI IX
DÜRLİGÜV - KARAŞAŞ KIZ - MAKPAL-SEGİZ
DESTANI 199-200
KAZAK DESTANLARI X 200
ДНОГО ДЕПУТАТА ПАРТИИ СПРАВЕДЛИВОСТИ
ИИРАЗВИТИЯ ШАНЛЫУРФА,ГЛАВЫ ДРУЖЕСКОЙ
ГРУППЫ ТУРЦИЯ-КАЗАХСТАН ОТ ОБЪЕДИНЕНИЯ
ПАРЛАМЕНТОВ ТЮРКСКОГО МИРА ТВММ
МЕХМЕТА АЛИ ДЖЕВРЕ 190
ОБЪЕДИНЕНИЕ ПАРЛАМЕНТОВ ТЮРКСКОГО МИРА
ПОСЕТИЛО ПОСЛА ТУРКМЕНИСТАНА В АНКАРЕ
ИШАНКУЛИАМАНЛЫЕВА 191
ЛИТЕРАТУРА
КАХАХСКИЕ САГИ ИЗ ИЗДАНИЙ ОРГАНИЗАЦИИ
ТЮРКСКИХ ЯЗЫКОВ 193
КАЗАХСКИЕ САГИ I
КАЗАХСКИЕ РАССКАЗЫ КЁРОГЛУ 194-195
КАЗАХСКИЕ САГИ II 195
КАЗАХСКИЕ САГИ III 195-196
КАЗАХСКИЕ САГИ IV: СОРОК БАТЫРОВ КРЫМА
196-197
КАЗАХСКИЕ САГИ V ШОРА БАТЫР 197
КАЗАХСКИЕ САГИ VI 197-198
КАЗАХСКИЕ САГИ VII 198-199
КАЗАХСКИЕ САГИ XIII
АЛПАМЫС И ГАМБАР БАТЫР 199
КАЗАХСКИЕ САГИ IX.
САГА ДЮРЛИГИВ – КАРАСАШ КЫЗ – MАКПАЛ-
СЕГИЗ 199-200
КАЗАХСКИЕ САГИ X 200
HAKKIMIZDA
О НАС
TÜRK DÜNYASI PARLAMENTERLER BİRLİĞİ
ПАРЛАМЕНТСКИЙ СОЮЗ ТЮРКСКОГО МИРА
Наша Ассамблея состоит из членов
Великого Национального Собрания Турции,
избранных членов из Парламентов,
составляющих Тюркский Мир и международных
правовых организаций, учрежденных этими
членами.
Парламентская Ассамблея Тюркского
Мира (ПАТМ) учреждена с целью:
Birliğimiz, TBMM Üyeleri ve Türk Dünyasını
oluşturan Parlamentoların Seçilmiş Üyeleri ile bu
üyelerin kurmuş oldukları uluslararası tüzel kişilikli
kuruluşlardan oluşmaktadır.
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği (TDPB);
TBMM’de ve Yasama Meclisinde üye olarak görev
yapmış ve yapmakta olan Parlamenterler ile
Türk Cumhuriyetleri ile Akraba Topluluklarının
yaşadıkları ülkelerde, Parlamenter olma hakkını
kazanmış olan kişiler üzerinden;
* Ülkelerimiz arasında dostluk köprüsü kurmak dil,
edebiyat, tarih, etnografya ve folklor alanlarında
manevi bağları güçlendirmek,
* Diplomasi, ekonomi, turizm ve ticaretin geliştirip,
arttırılması çalışmaları içinde yer almak,
* Üyelerin bilgi, beceri ve deneyimlerinden
toplumları yararlandırmak,
* Sosyal, kültürel, sanatsal ve bilimsel konularda
ortak tarihimizden gelen dostluk ve kardeşlik
* Создания моста дружбы между нашими
странами, усиления духовных связей в сфере
языка, литературы, истории, этнографии и
фольклора;
* Участия в делах по направлению
формирования и развития дипломатии,
экономики, туризма и торговли;
* использвоания знаний, навыков и опыта
членов сообщества;
* Углубления дружеских и братских отношений,
исходящих из нашей общей истории по
социальным, культурным, художественным и
научным темам;
* Оказания содействия пропаганде культурного
богатства, поддержки деятельности
солидарности;
* Без какой-либо дискриминации в отношении
прав и свобод человека;
продвижения и развития человеческих
ценностей через общественные права и
благосостояние между народами;
* Осуществления совместной деятельности
в деле развития процессов возобновляемой
энергии с экологическими и природными
знаниями и разработки новых проектов;
14
HAKKIMIZDA
О НАС
bağlarını derinleştirmek,
* Kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına
katkı sağlamak, dayanışmayla ilgili faaliyetleri
desteklemek;
* İnsan hakları ve özgürlükleri konusunda hiçbir
ayrım gözetmeksizin; halklar arası sosyal hak ve
güvenceler ile insani değerleri her yerde koruyup
geliştirmek,
* Çevre ve doğa bilinci ile Yenilenebilir Enerji
süreçlerini geliştirmede birlikte çalışmak ve yeni
projeler üretmek,
Türk Birliğinin ve Türk İslam Birliğinin
sağlanmasına katkıda bulunmak hedef ve amacıyla
kurulmuştur.
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği
(TDPB) ayrıca; Türk Dünyası ve Akraba
Topluluklarının yararına, Türk Dünyası ve Akraba
Topluluklarındaki Milletvekillerinin arasındaki
iletişimi güçlendirmek, Vekillerimizin birbirlerini
daha da yakından tanımalarına fırsatlar sunmak,
Ülkelerimiz arasındaki siyasi ve ekonomik
işbirliğini artırmak, ortak tarihimizden gelen
dostluk ve kardeşlik bağlarını güçlendirerek,
kültürel zenginliklerimizin tanıtılmasına katkıda
bulunmak ve ortak değerlerimizin etrafında
birlik, beraberlik, sevgi, saygı, kardeşlik, dostluk
ve dayanışma duygularını geliştirmek gibi vizyona
sahip, Türk Dünyasındaki tüm Parlamenterlerin
üye olabileceği tek birliktir.
Hedef koyduğumuz manevi değerler
yolunda tek vücut olmuş tecrübeli, bilgili, güvenilir
ve güçlü kadromuzla, birlik ve beraberlik içinde
inançla yürürken Ülkemizde ki ve tüm Türk
Dünyasında ki Parlamenterlerimizi de yanımızda
görmek, bu erdemli çalışmada birlikte hareket
etmek istiyoruz.
Bu faaliyetlerin yanı sıra Dünya Devletleri
Parlamentolarına ait Parlamenterleri ile siyasi,
sosyal, bilimsel ve kültürel alanlarda birlikte
akademik araştırmalar yapmak, gelişim, değişim,
dönüşüm, bilgi ve kültür transferi gibi her türlü
bilimsel çalışmalarda, özel ve tüzel girişimcilerin iş
geliştirme projelerine katkı sağlamak tek amacımız
* Содействия созданию Тюркского
Единства и Тюркского Исламского Единства
посредством народных избранников ВНСТ
и Законодательного Меджлиса, бывших и
ныне действующих, а также лиц, завоевавших
право быть народным избранником в странах,
где проживают родственные Тюркскими
государствами общины.
Парламентская Ассамблея Тюркского
Мира (ПАТМ) также является единственным
содружеством, способным укреплять связи
между народными депутатами из Тюркского
Мира и Родственных Общин в пользу
Тюркского Мира и Родственных Общин куда
могут войти все парламентарии из Тюркского
мира, обеспечивать для наших депутатов
возможность поближе узнать друг друга,
повышать политическое и экономическое
сотрудничество между нашими странами,
укрепляя дружеские и братские узы,
исходящие из нашей общей истории, внести
свой вклад в дело пропаганды культурных
богатств и иметь мировозрение, направленное
на усиление единства, равенства, любви,
уважения, братства, дружбы и единомыслия
вокруг наших общих ценностей,
На пути к моральным ценностям,
стоящим перед нами, мы, шагая вперед в
единстве и равенстве с нашим опытным,
грамотным, надежным и сильным
персоналом, ставшим одним целым, хотели
бы видеть шагающими рядом с нами наших
народных избранников из нашей страны и
всего Тюркского мира и действовать в таком
почетном деле совместно.
Наряду с указанной деятельностью, нашей
общей целью будет проведение совместных
академических исследований в политической,
социальной, научной и культурной сфере
вместе с парламентариями Парламентов
стран Мира, оказание содействия
проектам развития бизнеса физических и
юридических предпринимателей в любых
научных исследованиях, таких как развитие,
15
HAKKIMIZDA
О НАС
olacaktır.
E-Dergi’mizin kültürler arası aranan bir
değer, beklenen ve eksikliği hissedilen bir yayın
olması için büyük bir gayretin içinde olduğumuzun
bilinmesini isteriz. Yeni sayılarımızda daha zengin
içeriklerle sizlerle buluşmak dileğindeyiz. Değerli
okuyucularımız ve takipçilerimiz eksiklerimiz
konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir kalırız.
İlk sayımızdaki eksiklerimizi giderme
gayretimiz, her sayıda giderek artacaktır. Büyük
bir sorumluluk yüklendiğimizin bilincindeyiz.
Dergimizin her sayısında bilgi ve belge
havuzumuzu genişletmeye özen göstereceğiz.
Bu çerçevede okuyucularımız ve destek görevini
kabullenen ve titizlikle makaleleri inceleyen
değerli meslektaşlarımıza ve yayın kurulumuza
teşekkür ediyoruz.
Dergimizi yazıları ile zenginleştiren çok
kıymetli bilim adamlarına teşekkür ediyoruz.
Değerli katkıları ile bundan sonraki yazı yelpazemizi
daha da genişleteceğimizi umuyoruz.
Yöneticilerimiz E-Dergimizin en az hata ile
çıkması için her türlü desteği verdiler. Kendilerine
teşekkür ediyoruz. Özellikle dergi çıkarmadaki
hazırlık, yapılanma, formatlama, derleme, yazılım,
ilkeli yayın, yazı ve yayın düzeni, metinler, dipnotlar,
mizanpaj ve redüksiyon işlerinin yürütülmesinde
görev alan ve özveri ile çalışan arkadaşlarımıza da
minnettarız.
Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz
eksiklerimiz konusunda bizi uyarırlarsa müteşekkir
kalırız. Zahmetlerinize olan minnettarlığımızı
şimdiden kabul ediniz.
Değerli okuyucularımız ve takipçilerimiz
TÜRK DÜNYASINA PARLAMENTER BAKIŞ Dergimiz
üç ayda bir online olarak yayınlanmak üzere, internet
üzerinden 12.Ocak.2019 tarihi itibari ile yayın
hayatına başlamıştır. İlk sayımızda ÖZBEKİSTAN’ a
yer verdik, takip eden sayılarımızda sırası ile Tüm
Türk Cumhuriyetleri ile Akraba topluluklarına yer
vereceğiz.
преобразование, реформы, информационные
и культурные обмены.
Хотим заявить ,что мы прилагаем
большие усилия для того, чтобы наш
Е-журнал стал искомой межкультурной
ценностью, издание превратилось в
ожидаемое с нетерпением и отсутствие
его будет чувствоваться. В последующих
номерах журнала мы хотим прийти к вам на
встречу с более насыщенным содержанием.
Уважаемые читатели и зрители, мы были бы
очень признательны вам, укажи вы на наши
недостатки.
Усилия, прилагаемые для устранения
недостатков, допушенных в первых номерах,
в каждом последующем номере будут
возрастать. Мы знаем ,что несем огромную
ответственность. В каждом номере журнала
мы постараемся расширить сферу информаций
и документов. В связи с этим мы выражаем
глубокую признательность нашим читателям и
всем, кто нас поддерживает, нашим коллегам,
внимательно рассматривающим наши статьи,
и Издательскому Персоналу.
Благодарим людей от науки, так
насыщающих наш журнал своими статьями.
Надеемся ,что вы и дальше своими ценными
вкладами еще более расширите сферу наших
статей.
Руководство представило всякую
поддержку, чтобы довести до минимума
объем ошибок в нашем Е-журнале, поэтому мы
признательны им. Мы особо благодарим наших
друзей, самоотверженно выполняющих в
процесе выпуска журнала работу по подготовке,
перестройке, форматированию, составлению,
при выполнении работ по программному
обеспечению, организации принципиального
издания, статей и публикаций, текстов, рамок,
оформлении страниц и сокращений.
Уважаемые читатели и наши зрители,
если известите нас о наших недостатках,
16
HAKKIMIZDA
О НАС
будем очень признательны. Заранее хотели бы
выразить Вам благодарность за ваши усилия.
Уважаемые читатели и зрители,
наш журнал «Парламентарный взгляд на
Тюркский Мир», который будет издаваться
раз в три месяца, уже начал печататься онлайн
через интернет страницу с 12 января
2019 года. В первом выпуске нашего журнала
мы предоставили место Узбекистану, в
последующих выпусках по очереди будет
предоставляться место всем тюркским
государствам и родственных с нами общинам.
Перейдя через линк https://www.tdpb.org.tr/edergi,
можете бесплатно обратиться к нашему
журналу.
Наш журнал можете также прочитать на
нашей веб-странице с использованием
нижеуказанных линков в формате Е-журнала и
PDF.
НАЖМИТЕ ЗДЕСЬ, ЧТОБЫ ПРОЧИТАТЬ ОДИН
НОМЕР 1 И 2 НАШЕГО ЖУРНАЛА
Dergimize https://www.tdpb.org.tr/edergi
adresi üzerinden ücretsiz ulaşabilirsiniz.
Dergimizi birliğimiz WEB sayfasından ve
aşağıda vereceğimiz linklerden E-Dergi ve PDF
formatlarında inceleyebilirsiniz.
DERGİMİZİN 1 ve 2 SAYISINI ONLİNE OKUMAK
İÇİN YAZIYA TIKLAYINIZ
17
BİZDEN SİZE
ВAM OT HAC
TÜRK DÜNYASINDAN
PARLAMENTER BAKIŞ’IN
KAZAKİSTAN SAYISI
КАЗАХСТАНСКИЙ ВЫПУСК
ПАРЛАМЕНТАРНОГО ВЗГЛЯДА
ИЗ ТЮРКСКОГО МИРА
Türk Dünyası Parlamenterler Birliği Genel
Başkanı
21. Dönem Trabzon Milletvekili
Nail Çelebi
Генеральный Директор Парламенского
Союза Тюркского мира
Экс-Депутат г. Трабзона
Наиль Челеби
Sizlerle, Kazakistan ve Türk Dünyasının
diplomasi, kültür, sanat, tarım, sanayi, teknoloji,
ticaret, v.d. faaliyet alanlarındaki gelişmeleri paylaşmak,
tanıtmak, duyurmak ve talepler doğrultusunda
yeni köprüler kurmak, karşılıklı ilişkileri
sürdürmek amacıyla, yeni bir dergi çıkarmanın heyecanını
paylaşmaktayız.
İlk sayısını çıkardığımız “Türk Dünyasına
Parlamenter BAKIŞ” E-Dergimizi siz değerli okurlarımıza
sunuyoruz. Günlük hayattan, edebiyata,
sanattan kültüre aradığınız her şeyi bu dergide bulabileceksiniz
Ülkelerimizde hemen her gün yüzlerce kitap
yayımlanıyor. Yazılı, görsel ve işitsel medya da
yoğun bilgi akışı yaşanıyor. Tüm bilgileri yakinen
takip etmek her geçen gün daha da zorlaşıyor. Bu
nedenle siz değerli site takipçilerimiz için E-Dergimizde
“Haftalık Özetler” başlığı altında yeni bir
Мы разделяем с Вами волнение
разделения, распространения, объявления
новшеств дипломатии, культуры, искусства,
сельского хозяйства, промышленности,
технологий, торговли и других сфер Казахстана
и Тюркского Мира, выпуска нового журнала,
соответствующего для создания новых мостов
и продолжения взаимных отношений.
Вам, нашим ценным читателям,
представляем наш электронный журнал
«Парламентарный из Тюркского Мира»,
первый номер которого уже издан.Здесь вы
найдете всё, начиная от повседневной жизни,
литературы, мира искусства до культуры.
В наших странах, можно сказать , ежедневно
издаются сотни книг. Существует поток
интенсивной информации в письменной,
визуальной и аудио медиа. Просматривать
всю информацию с каждым днем все сложнее.
Поэтому, дорогие читатели, для вас в нашем
электронном журнале мы создали новый
раздел под заголовком «Еженедельные
резюме». Уже посредством нашего сайта вы
можете спокойно просматривать новости
и информации в большом количестве и
воспользоваться ими в любое время. Будем
очень рады помочь Вам.
18
BİZDEN SİZE
ВAM OT HAC
bölüm oluşturduk. Artık çok rahat bir şekilde sizler
de sitemiz aracılığıyla birçok haberi ve bilgiyi
özetinden inceleme şansına sahip olacak, istediğinizde
istifade edebileceksiniz. Sizlere yardımcı
olmaktan mutluluk duyacağız.
Kurulduğumuz günden bu güne kadar
elde ettiğimiz birikimle, nitelikli, çağdaş, sürekli
kendini yenileyebilen, donanımlı ve seçilmiş yönetici
kadromuzla çalışmalarımızı hızlandırdık.
Amacımız, dostluk ve kardeşlik üzerine
TDPB olarak; Türk Dünyası ve Akraba Topluluklarının
gerçek bilgiye doğru zamanda ulaşmalarına,
rehberlik etmektir.
İşimizi asla ödün vermeden, ilk günkü heyecan,
inanç ve sevgiyle sürdürmekte kararlıyız.
Halen yürütmekte olduğumuz diğer projelerimizi
de, sizlerin fikirlerine sunarak, yapacağınız
çok değerli öneriler doğrultusunda değiştirip,
geliştirmeyi de çok arzuluyoruz.
Bu günden sonra Türk Dünyası Parlamentoları,
Türk Devletleri ve Akraba Toplulukları
arasında bilgi alışverişinde bulunmak, bu konuda
yaptığımız akademik çalışmalarımızı, proje ve uygulamalarımızı
sizlere tanıtmak ve geleceğe birlikte
yürümek istiyoruz.
Dergimizin ilk sayısından itibaren, tüm
parlamenterlerimizin ve yönetici kadrolarımızın
gelecekle ilgili bilimsel çalışmalarına, hazırlayacakları
projelere ve geleceğe yön verecek görüşlerine
de yer vereceğiz.
Geçmişteki kararlı ve ilkeli adımlarımız,
bugünkü nitelikli ve güvenilir çalışmalarımızın temelini
oluşturmaktadır.
Türk Dünyasına Parlamenter BAKIŞ E-Dergimizin
ortaya çıkmasında emeği geçen herkese
katkılarından dolayı teşekkür eder, Dergimizin ilk
ve gelecek sayılarında buluşmak dileğiyle, sevgi ve
saygılarımı sunarım.
Начиная со дня своего основания,
мы, приобретенным нами опытом, вместе
с специализированным, современным,
регулярно обновляемым, оснащенным и
избранным правлением ускорили свою работу.
Будучи ПАТМ, созданной для дружбы и
братства, нашей целью является осуществление
руководства за своевременным получением
Тюркским Миров и Родственными Общинами
достоверных информаций.
Мы решительны продолжать свою работу без
каких -либо уступок, с волнением, которое
пережили в первый день, верой и любовью.
Также в соответствии с вашими
ценными предложениями, мы намерены
изменить и развивать и другие проекты,
которые продолжаем осуществлять.
Начиная с сегодняшнего дня, хотим
осуществить обмен информациями между
Парламентами Тюркского Мира и Родственных
Общин, ознакомить вас с академическими
исследованиями, проектами и применениями
в этом направлении и вместе с вами шагнуть в
будущее.
Начиная с первого номера нашего журнала,
в будущем мы таке включим в наш
журнал научные исследования всех наших
парламентариев и правлений, связанные с
будущим, разработанные ими проекты и их
видения относительно направления будущего.
Решительные и принципиальные
шаги в прошлом составляют основу
квалифицированного и надежного дела
сегодня.
Благодарю всех и каждого, кто оказал
помощь в создании электронного журнала
«Парламентарный Взгляд на Тюркский
Мир», выражаю свою и любовь и уважение,
с желанием встретиться с Вами в первом и
последующих номерах нашего журнала.
19
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
KAZAKİSTAN CUMHURİYETİ ANKARA BÜYÜKELÇİSİ
ABZAL SAPARBEKULI İLE RÖPORTAJ
ИНТЕРВЬЮ С ПОСЛОМ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В АНКАРЕ
АБЗАЛ САПАРБЕКУЛИ
Kazakistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekulı
Посол Республики Казахстан в Анкаре Абзал Сапарбекули
16 Aralık’ta Kazakistan’ın “Bağımsızlık
Günü” kutlandı. Bağımsızlığının 27. yıl
dönümünün kutlandığı bugünlerde bölgesinin
en istikrarlı ve gelişmiş ülkesi hâline gelen
Kazakistan’ın Türkiye ile stratejik ortaklığını nasıl
değerlendiriyorsunuz?
Kazak ve Türk halkları kadim tarihi
olan Türk ulusunun aynı mensuplarıdır. Siz
Anadolu Türkleri, biz Kazak Türkleriyiz. Türkiye,
Kazakistan’ın bağımsızlığını 30 dakika sonra tanıdı.
Turgut Özal aradı ve uluslararası arenada Kazak
Devletini tanıdıklarını söyledi. Bağımsızlığımızı
kazandığımızdan beri kalkınma projelerinden
eğitime, siyasi ilişkilerden kültürel iş birliğine kadar
16 декабря отмечали день независимости
Казахстана. В эти дни, когда отмечается 27-летие
Независимости, как вы оцениваете стратегическое
сотрудничество Казахстана, ставшего самым
спокойным и развивающимся государством
региона и Турции?
Казахский и турецкий народы - это одни
и те же представители древнетюркского народа.
Вы турки Анатолии, мы казахские турки. Турция
признала независимость Казахстана за 30 минут.
Тургут Озал связался и сообщил, что признает
Казахское Государство на международной арене. С
момента обретения нами независимости мы видим
поддержку братской Турции от проектов развития
20
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
tüm alanlarda kardeş Türkiye’nin desteklerini
görmekteyiz. Ülkelerimizin işbirliği potansiyelinin
hepsini kullanamıyorsak ta iki ülkenin ilişkileri
stratejik vizyon çerçevesinde sürmekte.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan
Nazarbayev’in 2009 Ekim ayında Türkiye’ye
gerçekleştirdiği ziyaret sırasında ülke arasındaki
ilişkilerin stratejik ortaklık seviyesine çıkarılması
amacıyla “Stratejik Ortaklık Anlaşması” imzaladı.
“Stratejik Ortaklık Anlaşması” ile ilişkilerimiz
yeni bir boyuta taşınmıştır. Recep Tayyip
Erdoğan’ın Başbakan sıfatıyla Mayıs 2012’de
Kazakistan’a yaptığı resmi ziyarette Yüksek Düzeyli
Stratejik İşbirliği Konseyi (YDSK) kurulmuş ve
Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in Ekim 2012’de
Türkiye’ye gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında
YDSK’nın ilk toplantısı düzenlenmiştir.
YDSK mekanizmasıyla birlikte iki ülke
arasındaki ilişkiler stratejik düzeye yükselmiş,
kurumsal bir çerçeveye oturtulmuştur. YDSK 3.
Toplantısı 13 Eylül 2018’de Sayın Nazarbayev’in
Türkiye’ye yaptığı resmi ziyaret kapsamında
gerçekleştirilmiştir. Birçok Bakan ve yetkiliden
oluşan kalabalık Kazak Heyetiyle düzenlenen
ziyaret esnasında Kazakistan ve Türkiye toplam
değeri 1,7 milyar dolar olan yatırım ve ticaret
anlaşmalarına imza atmıştır.
Özetle, bugün Devlet Başkanlarımız
karşılıklı ziyaretler, farklı uluslararası zirveler
ve diğer vesilelerle yılda birkaç defa bir araya
gelmektedirler. Bu örnek tek başına ikili
ilişkilerimizin stratejik düzeyde olduğunu
göstermeye yeterlidir.
Kazakistan-Türkiye dostluğu ve ikili ticari
ilişkileri konusunda neler söylemek istersiniz?
Kazakistan ve Türkiye dünyaya yön vermiş
şanlı bir medeniyetin mirasçılarıdır. Bugün de
bölgemizin ve dünyanın barış, adalet, eşitlik,
hakkaniyetli refah dağılımı ve insani değerler
esasında yapılandırılması g e r e k t i ğ i n e
inanmaktadırlar.
Bu yüzden, ortak geçmişleri asırlara
до образования, политических отношений и
культурного сотрудничества. Несмотря на то, что мы
не можем в полной мере использовать потенциал
сотрудничества двух наших стран, отношения между
двумя странами подвергаются стратегическому
пересмотру.
Во время визита президента Казахстана
Нурсултана Назарбаева в Турцию в октябре 2009
года было подписано «Соглашение о стратегическом
партнерстве» с целью выведения отношений
между двумя странами на уровень стратегического
партнерства. Наши отношения с Соглашением о
стратегическом партнерстве поднялись на новый
уровень. Во время его официального визита в
Казахстан в мае 2012 года в качестве премьерминистра
Реджепа Тайипа Эрдогана был создан
Совет стратегического сотрудничества высокого
уровня (YDSK), а первое заседание Совета
стратегического сотрудничества высокого уровня
состоялось в ходе официального визита президента
Назарбаева в Турцию в октябре 2012 года.
Совместно с Советом стратегического
сотрудничества высокого уровня отношения между
двумя странами вышли на стратегический уровень
и были институционализированы. Третье заседание
Совета стратегического сотрудничества высокого
уровня (YDSK) состоялось в рамках официального
визита Назарбаева в Турцию 13 сентября 2018 года.
Казахстан и Турция подписали инвестиционные
и торговые соглашения на сумму 1,7 миллиарда
долларов США во время визита группы казахских
министров и полномочных лиц.
Одним словом, мы можем сказать, что
сегодня наши президенты встречаются несколько
раз в год для взаимных визитов, различных
международных саммитов и других целей. Только
этого примера достаточно, чтобы показать, что
наши двусторонние отношения находятся на
стратегическом уровне.
Что Вы можете сказать на тему
дружбы Казахстан-Турция и двухсторонних
торговых связей?
21
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
dayanan, ilke ve çıkarları bu kadar örtüşen
halklarımızın ve devletlerimizin arasındaki bağların
artarak güçlenmeye devam edeceği şüphesizdir.
İşbirliğimizin ekonomik boyutuna gelecek olursak,
1992’de 30 milyon dolarla başlayan ikili ticaretimiz
günümüzde 2 milyar dolar seviyesine ulaşmış, 4
milyar doları yakalamıştır. Bu arada ortak hedefimiz
yıllık ikili ticaret hacmimizin önce 5, sonra 10 milyar
dolara yükseltilmesidir.
İhracat ve ithalat konularında birbirimizi
tamlayabiliriz. Kazakistan dünyanın ilk beş tarım
ülkesinden biridir. Türkiye organik ve kaliteli
tarım ürünlerini Kazakistan’dan alabilir. Türkiye
Kazakistan’a tarım makineleri ihraç edebilir, hatta
yerinde gidip üretim yapabilir. Kazakistan’ın 17 bin
traktörünü yenilemesi gerekli. 15 seneyi doldurmuş
traktör vb. tarım makinelerinin Türkiye’den
alabilmemiz mümkün. Kazakistan hammadde,
doğalgaz, petrol ihraç ediyor. Tarım, ham madde,
doğalgaz ve petrol alanları dahil tüm alanlarda 10
milyar dolar ticaret hacmine ulaşabiliriz.
Kazakistan’da Türk girişimcilerin özellikle
gıda sektörü, ilaç-kimya sanayi, inşaat, otelcilik ve
imalat alanlarında öne çıktığı görülmektedir.
Hâlihazırda Kazakistan’da faaliyet gösteren
Türkiye menşeli şirket sayısı 1600’den fazladır.
Kazakistan’da otelcilik, inşaat gibi alanlarda Türkiye
2. sırada ve 2 bin kişi Kazakistan ekonomisinde
faaliyet gösteriyor. Enerji, doğalgaz ve petrol
sektöründe ilk sırada Türkler var. Bunların başında
Eczacıbaşı, Yıldız Holding, Çalık Holding, Alarko
Holding, YDA, Aselsan, Yıldırım Holding, Abdi
İbrahim, Anadolu Grubu, Yıldızlar SSS Holding ve
diğerleri gelmektedir.
Ülkelerimiz arasındaki işbirliği eğitim,
kültür, sanat gibi alanlarda da gelişmektedir. Zaten
tarih ve dil ortaklığı bunun en sağlam temelini
oluşturur. 1991’den beri binlerce Kazak genci
Türkiye’de, binlerce Türk genci de Kazakistan’da
eğitim gördü. Şu anda da Türkiye Kazak öğrenciler
için her yıl yaklaşık 200 burs tahsis etmektedir.
Türkiye’den gelen öğrenciler de başta Hoca
Ahmet Yesevi Üniversitesi ve Al Farabi Kazak
Millî Üniversitesi olmak üzere, Kazakistan’ın
Казахстан и Турция являются преемниками
славной цивилизации, которая управляет миром.
И сегодня они верят, что регион и мир должны
основываться на равном распределении мира,
справедливости, равенства, благосостояния и
гуманных ценностей.
Поэтому нет сомнений в том, что отношения
между нашими народами и государствами,
основанные на многовековой истории и чьи
принципы и интересы схожи друг с другом, будут
еще более укрепляться. Двусторонняя торговля,
начавшаяся в 1992 году с 30 млн. долл. США, сегодня
выросла до 2 млрд. долл. И достигла 4 млрд. долл.
США. Однако следует отметить, что нашей общей
целью является увеличение годовой двусторонней
торговли до 5 долларов в год вначале, а потом и до
10 миллиардов долларов в год.
Мы можем дополнить друг друга по
вопросам экспорта и импорта. Казахстан входит
в пятерку ведущих аграрных стран мира. Турция
может покупать натуральную и высококачественную
сельскохозяйственную продукцию из
Казахстана. Турция может экспортировать
сельскохозяйственную технику в Казахстан, даже
пойти и произвести ее. Казахстан должен обновить
свой парк из 17 000 тракторов, которые завершили
свой 15-летний срок эксплуатации и т.д. Мы можем
купить сельскохозяйственную технику из Турции.
Казахстан экспортирует сырую нефть, природный
газ и нефть. Мы можем достичь объема торговли
в 10 миллиардов долларов во всех областях,
включая сельское хозяйство, сырье, природный газ
и нефтяные месторождения.
В Казахстане видно, что турецкие
предприниматели выделяются в пищевой
промышленности, особенно в химической,
строительной, гостиничной и перерабатывающей
промышленности. В настоящее время число
турецких компаний, работающих в Казахстане,
превышает 1600. Турция находится на 2-м месте
по туризму и строительству гостиниц в Казахстане,
и в экономике Казахстана работают 2000 человек.
Турки являются одними из первых в энергетическом,
газовом и нефтяном секторах. Ранее Eczacıbaşı, Yıldız
22
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
yükseköğretim kurumlarında eğitim görmektedir.
Bu kişiler ülkelerimiz arasındaki ilişkileri
güçlendiren gönüllü elçiler vazifesini üstlenmiş
durumdalar.
Kazakistan ile Türkiye’nin bölgesel ve
uluslararası plandaki işbirliği de hızla gelişmektedir.
Ülkelerimizin Avrasya coğrafyasında barış ve
istikrarın tesisi yönünde sürdürdükleri faaliyetlerin
somut bir sonucu iki devlet öncülüğünde
Türk Konseyi’nin kurumsallaşması olmuştur.
Bugün ülkelerimiz arasındaki diyalog ve
münasebetler o kadar kapsamlı ki, her yönünü
kısa bir konuşmada ihata etmek mümkün
değildir. Önemli olan ise bu işbirliğinin dostluk ve
kardeşlik ruhu içinde seyrettiğini vurgulamaktır.
Türkiye ve Kazakistan tarihi İpek Yolu
için önemli konuma sahiptir. Bu konuda neler
düşünüyorsunuz?
Kazakistan 2.724.000 kilometre karelik
yüzölçümüyle büyüklük bakımından dünyanın
dokuzuncu, İslam Âlemi ve Türk Dünyasının
birinci devletidir. Petrol, doğalgaz, uranyum,
kömür, altın, demir vs. gibi madenleriyle ve
tarım ve hayvancılığa elverişli topraklarıyla doğal
kaynaklar bakımından dünyanın en zengin ülkeleri
arasındadır.
Kazakistan Avrasya’nın kalbinde, Avrupa,
Çin, Rusya ve İslam Âlemi arasında yer almaktadır.
Dolayısıyla, doğudan batıya ve kuzeyden
güneye doğru ana geçiş koridorları için doğal
bir kavşak hâline gelmiştir. Türkiye de jeopolitik
ve jeoekonomik açılardan oldukça stratejik bir
konuma sahiptir. Son dönemde gerçekleştirilen
Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Avrasya
Tüneli, TANAP, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu gibi
projeler Türkiye’nin stratejik önemini daha da
güçlendirmiştir.
Buradaki en önemli husus ise Avrasya’daki
yeni ulaştırma yapılanması konusunda
Kazakistan’ın ve Türkiye’nin ulusal
çıkarlarının çok büyük ölçüde örtüşmesidir.
Holding, Чалык Холдинг, Alarko Holding, YDA, Aselsan,
Yıldırım Holding, Абди Ибрагим, Anadolu Group, Yıldızlar
SSS Holding и другие.
Сотрудничество между нашими странами
также развивается в сфере образования, культуры
и искусства. Уже сейчас история и языковое
партнерство являются для него самой прочной
основой. С 1991 года тысячи молодых казахов
обучаются в Турции и тысячи молодых турок в
Казахстане. В настоящее время в Турции ежегодно
выделяется около 200 государственных стипендий
для казахстанских студентов. Студенты из Турции
также учатся в университетах Казахстана, в том числе
в университете Ходжа Ахмеда Йесеви и в Казахском
национальном университете им. Аль-Фараби. Они
играют роль добровольного посла для укрепления
связей между нашими странами.
Сотрудничество между Казахстаном и
Турцией на региональной и международной арене
также активно развивается. Конкретным итогом
деятельности наших стран по установлению мира
и стабильности в евразийской географии стало
создание Совета Турции под руководством двух
государств.
Сегодня диалог и контакты между нашими
странами настолько обширны, что невозможно
кратко объяснить все вопросы. Важно подчеркнуть,
что это сотрудничество в рамках дружбы и братства.
Турции и Казахстан имеют важную
стратегическую позицию по историческому
Шелковому Пути.Что Вы думаете по этому поводу?
Казахстан является девятым в
исламским миром и первым государством
турецкого мира по размерам с площадью
поверхности 2 724 000 квадратных километров..
Казахстан является девятым по величине страной
в мире с размером 2724 квадратных километров
и первым в мусульманском и Тюркском мире
по нефти, природному газу, урану, углю, золоту,
железу и так далее, шахтам и плодородным
землям, пригодным для сельского хозяйства и
животноводству, а также среди самых богатых
23
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
Tarihî İpek Yolu’nu koruma ve işletme konusunda
atalarımızın büyük rol oynadıkları bilinmektedir.
Bugün ise bu tarihi mirasın devamı olarak,
Kazakistan ve Türkiye yeniden örülmekte
olan İpek Yolu’nda iki temel ülke hâline gelmiş
durumdalar. Bilindiği gibi, Kazakistan’ın açık
denizlere sınırı bulunmamaktadır. Bu yüzden dış
politikamızın temel önceliklerinden biri
Kazakistan’ı mümkün olduğu kadar farklı
istikametlerdeki hatlarla dünyaya bağlamaktır.
Bunlara kara ve demir yolları, petrol ve doğal gaz
boru hatları, deniz limanları, kuru limanlar ve
diğer lojistik altyapı unsurları dahildir.
Bu arada Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in
Kuşak ve Yol projesini ilk olarak 2013 yılında
Astana’daki Nursultan Nazarbayev Üniversitesinde
yaptığı bir konuşmada ilan ettiğini hatırlamak
lazım. Hâlihazırda Çin sınırındaki Khorgos kuru
limanı; Hazar denizindeki Aktau ve Kurık limanları;
Orta Asya ülkelerini İran’ın g ü n e y i n d e k i
Bender-Abbas limanı ve Basra Körfezi’ne bağlayan
Kazakistan- Türkmenistan- İran demiryolu
koridoru; Lianyungang’tan (Çin) St. Petersburg’a
(Rusya) yük taşımacılığı süresini 10 güne kadar
düşüren Batı Çin-Batı Avrupa transit koridoru
vb. gibi bir dizi altyapı projeleri uygulanmaktadır.
Batı Çin-Batı Avrupa arası 8 bim km.lik yolun
3 bin km.si Kazakistan’dan geçiyor. Bu koridor
rekabet güzergâhına dönüşebilir. Türkiye coğrafi
konumu itibarıyla Çin ürünlerini Hazar üzerinden
Avrupa’ya ulaştırabilir.
Kazakistan, Çin ve Avrupa arasındaki
kıtalararası bağlantıda kilit bir öneme sahiptir.
Kazakistan için tıpkı Türkiye için olduğu gibi
Kuşak ve Yol projesi büyük önem arz etmektedir.
Örneğin, Hollandalı nakliye ve lojistik şirketlerinin
yük trenleri sadece 14-15 günde yaklaşık 11.000
kilometre yol katediyor. Bu güzergâhın yaklaşık
3.000 kilometresi Kazakistan topraklarından
geçmektedir. Bunun yanı sıra, 2020 yılına
gelindiğinde, Avrupa Birliği’nden Çin’e giden yük
arabalarının sayısı yılda 5.000’e ulaşacaktır. Son
10 yılda 30 milyon tona, 2020’de 8.4 milyon tona
yükselecektir.
стран мира с точки зрения природных ресурсов.
Казахстан находится в самом сердце Евразии,
между Европой, Китаем, Россией и исламским
миром. Другими словами, он стал естественным
соединением с основными переходными
коридорами с востока на запад и с севера на
юг. Турция, с точки зрения геополитической и
геологической экономики имеет стратегическую
позицию. Недавний нефтепровод Баку-Тбилиси-
Джейхан, Евразийский тоннель, TANAP, железная
дорога Баку-Тбилиси-Карс еще более усилили
стратегическое значение Турции.
Важнейшей особенностью здесь
является очень высокая степень национальных
интересов Казахстана и Турции в организации
новых перевозок в Евразии. Хорошо известно,
что наши предки играли важную роль в защите
и эксплуатации исторического Шелкового пути.
Сегодня, как продолжение этого исторического
наследия, Казахстан и Турция стали двумя
главными странами в возобновлении Шелкового
пути. Как известно, у Казахстана нет границ
для выхода в открытое море. Поэтому один из
главных приоритетов нашей внешней политики -
максимально связать Казахстан с миром в разных
направлениях. К ним относятся наземные и
железные дороги, нефте- и газопроводы, морские
порты, сухие порты и другая логистическая
инфраструктура.
Напомним, что президент Китая Ши
Цзиньпин объявил о запуске трубопровода
и дорожного проекта впервые в Астане в
2013 году в Университете имени Назарбаева
в Астане. В настоящее время китайский порт
Хоргос; Порты Актау и Курик в Каспийском
море; Железнодорожный коридор Казахстан-
Туркменистан-Иран, соединяющий страны
Центральной Азии с портом Бендеры-Аббас и
южной частью Персидского залива; Транзитный
коридор Западный Китай-Западная Европа,
который сократил время доставки в Ляньюньган
(Китай) для Санкт-Петербурга (Россия) на 10
дней,реализуется ряд инфраструктурных проектов.
Около 3 тыс. км дороги из 8 тысяч километров,
соединяющей Западный Китай и Западную Европу,
24
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
Kazakistan Yeni İpek Yolunu inşa etme
çerçevesinde ulusal projelerini de gerçekleştiriyor.
Nurlu Yol adlı ulusal program kapsamında toplam
maliyeti 9 milyar dolar olan yol, demiryolu, limanlar,
IT altyapısı, kamu hizmetlerini geliştirmeye yönelik
projeler hayata geçmektedir.
Yeni İpek Yolu ve Avrasya Ekonomik
Birliği gibi projeler sayesinde hâlihazırda ana
transit güzergâhları, yollar, demir yolları, petrol
ve doğal gaz boru hatları Kazakistan üzerinden
geçmektedir. Örneğin, şu anda Kazakistan’da
2.500 kilometreden fazla yeni demir yolu ve 4.000
kilometreden fazla yeni yol yapılmıştır veya inşa
edilmektedir. Buna Batı Çin – Batı Avrupa yolu da
dahildir.
Neticesinde Asya-Pasifik’ten Avrupa’ya
mal nakliyatının süresi iki haftaya düşmüş
durumda. Teknolojilerin gelişmesiyle önümüzdeki
yıllarda bu süre daha da kısalacaktır.
Kazakistan, ulaştırma, lojistik alanda 30 milyar
dolar yatırım yaptı, yollar ve lojistik merkezler
kuruldu. Yük taşımacılığı için gerekli lojistik
altyapının geliştirilmesiyle birlikte sadece 2011 ve
2016 yılları arasında Kazakistan vasıtasıyla Çin’e ve
Avrupa’ya doğru giden konteyner trafiği 100 kat
arttı.
Bu bağlamda Kazakistan Hazar Denizi
üzerinden Bakü-Tiflis-Kars demiryoluna da
bağlanmış durumdadır ve bu koridorun aktif bir
şekilde kullanılmasını teşvik etmektedir.
Geçtiğimiz Ağustos ayında Aktau’da 20
yıl süren bir çalışmadan sonra Hazar’ın statüsünü
belirleyen anlaşmanın imzalanmasının bölgedeki
ekonomik işbirliğini hızlandıracağını umuyoruz.
Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarındaki
Semipalatinsk’teki (Semey) nükleer poligonu
kapattı, Mayıs 1992’de Stratejik Saldırı Silahların
Azaltılması Antlaşması’nı ve buna ek olarak
Lizbon Protokolü’nü imzaladı. Nursultan
Nazarbayev’in nükleer silahların yayılmasını
önleme uluslararası girişimleri, terör ve
проходит через территорию Казахстана. Этот
коридор может стать конкурентным маршрутом.
Согласно географическому положению Турции,
китайские товары могут быть доставлены из
Каспийского моря в Европу.
Казахстан играет решающую роль в
трансконтинентальных отношениях между
Китаем и Европой. Для Казахстана, как и для
Турции, проект «Мост и дорога» имеет большое
значение. Например, грузовые поезда от
голландских транспортных и логистических
компаний проходят всего около 11 000 километров
в течение 14-15 дней. Примерно 3000 км этого
маршрута проходит через Казахстан. Кроме этого,
к 2020 году количество грузовых автомобилей
из Европейского Союза в Китай достигнет 5000 в
год. За последние 10 лет он увеличится до 30 млн
тонн, а в 2020 году этот показатель увеличится до
8,4 млн тонн.
Казахстан также осуществляет
местные проекты в рамках нового Шелкового
пути. В рамках национальной программы
«Нурлу йол» реализуются новые проекты по
улучшению автодорог, железных дорог, портов,
инфраструктуры информационных технологий и
коммунального обслуживания на общую сумму 9
миллиардов долларов.
Благодаря таким проектам, как Новый
Шелковый Путь и Евразийский экономический
союз, в настоящее время через Казахстан проходят
основные транзитные пути, автомобильные
и железные дороги, нефте- и газопроводы.
Например, в настоящее время в Казахстане
строится или построено более 2500 км новых
железных дорог и более 4000 км новых дорог. Это
включает в себя Западный Китай - Западная Европа.
В результате время доставки из Азии в
Тихий океан было сокращено до двух недель. С
появлением технологий этот период еще больше
сократится в ближайшие годы.
Казахстан вложил 30 миллиардов долларов
в транспорт и логистику, созданы дорожные и
25
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
aşırılıklarla mücadele alanındaki “Dünya 21.
Yüzyıl” manifestosu hakkındaki düşüncelerinizi
öğrenebilir miyiz?
Bilindiği gibi Sovyetler ilk ve en
önemli nükleer deneme alanını Kazakistan’da
kurmuşlardır. 1949-1989 yılları arasında Semey
Nükleer Test Alanında 456 nükleer deneme
yapıldı. Denemelerin yerel halka ve çevreye olan
korkunç etkileri toplumdan gizlenerek ancak
1991’de açıkça ortaya çıkarılmaya başlandı.
1991’de Kazakistan henüz bağımsızlığını
ilan etmeden Sayın Nazarbayev Semey Nükleer
Test Alanı’nı kapattırmıştır. Daha sonra ise
bağımsız Kazakistan barışçıl gelişim yolunu tercih
ederek gücü bakımından dünyada dördüncü olan
nükleer silahlarından gönüllü olarak vazgeçmiştir.
Dolayısıyla, bugün ülkemiz nükleer
silahsızlanmaya yönelik uluslararası çabalara
haklı olarak öncülük etmektedir. Bu bağlamda
2016’da ABD başkenti Washington’da düzenlenen
4. Nükleer Güvenlik Zirvesi sırasında ele alınan
Cumhurbaşkanımızın “Dünya 21. Yüzyıl”
manifestosu büyük önem arz etmektedir.
Söz konusu manifestoda Sayın Nazarbayev
dünya liderlerinin gelecek nesiller karşısındaki
sorumluluklarını vurgulamış, nükleer silahlar başta
olmak üzere, kitle imha silahlarını kademeli olarak
azaltma, askerî bloklaşmaların önüne geçme
ve savaşsız bir dünya inşa etme gibi konuları ele
almıştır.
Özetle, bugün Kazakistan’ın uluslararası
arenada sözü dinlenen bir ülke hâline gelmesi
ve ekonomik bakımdan kalkınmasına etki eden
faktörlerden biri ülkemizin zamanında nükleer
silahlardan vazgeçmesi ve bu sayede uluslararası
kamuoyunun güvenini kazanması olmuştur.
Kazakistan’ın 2018 yılında BM Güvenlik
Konseyi Dönem Başkanlığı süresince “uluslararası
güvenlik, kitle imha silahlarının yayılmaması,
arabuluculuk, çatışma sonrası barışın inşası”
konularında Kazakistan Cumhurbaşkanı
Nursultan Nazarbayev’in yüksek öngörüsü ve
логистические центры. Контейнерные перевозки в
Китай и Европу через Казахстан, через логистическую
инфраструктуру, необходимую для перевозки грузов,
увеличились в 100 раз в период с 2011 по 2016 год.
С этой точки зрения Казахстан
присоединяется к железной дороге Баку-Тбилиси-
Карс через Каспийское море, что ведет к активному
использованию этого коридора.
После 20 лет работы в Актау в августе прошлого
года подписание соглашения, определяющего статус
Каспия, ускорит экономическое сотрудничество в
регионе.
Республика Казахстан закрыла ядерный
полигон на территории Семипалатинска (Семей)
и в мае месяце 1992 года подписала договор
о сокращении стратегических наступательных
вооружений и Лиссабонский протокол.Вы не
могли бы поделиться с нами своими мыслями
относительно международных инициатив
Нурсултана Назарбаева по пути предотвращения
распространения ядерного оружия, о «Манифесте
XXI века» в сфере борьбы против терроризма?
Как известно, СССР построил свое первое
и самое важное место для ядерных испытаний в
Казахстане. В 1949-1989 гг. на Семейском Ядерном
полигоне были проведены 456 ядерных испытаний.
Ужасные последствия, оказываемые испытаниями на
местный народ и окружающую среду, скрывались от
народа и только в 1991 году стали известны.
Перед объявлением независимости в 1991
году Назарбаев закрыл Семипалатинский ядерный
полигон. Впоследствии независимый Казахстан
добровольно отказался от четвертого ядерного
оружия, выбрав путь мира.
Поэтому сегодня наша страна по праву
возглавляет международные усилия против ядерного
разоружения. В этом контексте большое значение
имеет заявление нашего Президента, озвученное
на четвертом Саммите по ядерной безопасности в
Вашингтоне, в 2016 г., относительно обсуждаемой
темы «XXI век»
26
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
vizyonu sayesinde neler yapıldı?
Kazakistan’ın 2017-2018 dönemi için
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin daimi
olmayan üyeliğine seçilmesi Kazak diplomasisinin
bir başka başarısı olarak değerlendirilmektedir.
Ocak 2018’de ise Kazakistan bir ay süreyle BMGK
Başkanlığı görevini ifa etmek suretiyle söz konusu
başarının zirvesine ulaşmıştır.
Her şeyden önce, Kazakistan BMGK’de
sadece kendini değil, tüm Orta Asya’yı
temsil etmeye gayret göstermiştir. Nitekim,
Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in 1
Ocak 2017’de BMGK’de daimi olmayan üyeliğin
başlaması dolayısıyla yayımladığı bildiride şu
ifadeler geçmektedir: “Kazakistan BMGK’ye
seçilen ilk Orta Asya devletidir. Biz üyeliğimizi
hepimizin çıkarlarını geliştirmek için kullanmak
istiyoruz. Bölgemizde yer alan ülkelerin istikrarı
ve güvenliğini sağlamak, bölgesel zorluklara
ve tehditlere etkin bir şekilde cevap vermek
ve işbirliğini güçlendirmekle birlikte kalkınma
ve gelişmeyi teşvik etmek amacıyla bu üyeliği
kullanmak istiyoruz.”
Kazakistan’ın inisiyatifi ile BMGK çatısında
bir dizi faaliyet gerçekleştirilmiştir. Örneğin,
18 Ocak 2018’de gerçekleştirilen “Kitle İmha
Silahlarının Yayılmasını Önleme: Güven Arttırma
Tedbirleri” temalı brifingin sonucunda BMGK
Başakanı’nın S/PRST/2018/1 Nolu bildirisi kabul
edilmiştir.
19 Ocak 2018’de ise Kazakistan’ın
inisiyatifi ile BMGK, “Afganistan ve Orta Asya’da
Bölgesel İşbirliğinin İnşası” konulu Dışişleri
Bakanları müzakerelerini gerçekleştirmiştir.
Müzakerelere bir dizi ülkenin Dışişleri Bakanlarının
yanı sıra BM Genel Sekreteri Antonio Guterres de
iştirak etmiştir. Sonucunda BMGK Başkanı’nın “S/
PRST/2018/2” nolu bildirisi kabul edilmiştir
Kazakistan’ın BMGK çerçevesinde
ortaya koyduğu en önemli inisiyatiflerinden
biri de “Terörden Arındırılmış Bir Dünya İçin
Davranış Kodeksi”nin hazırlanması olmuştur.
В этом заявлении президент Назарбаев подчеркнул
ответственность мировых лидеров в будущих
поколениях, обсуждая пути сокращения оружия
массового уничтожения, предотвращения военных
блоков и построения мира без войны.
Короче говоря, сегодня это один из факторов,
который способствовал тому, что Казахстан стал
выдающейся страной на международной арене
и своевременно отказался от ядерного оружия, и
таким образом завоевал доверие международной
общественности.
Чего удалось достичь, благодаря высокой
дальновидности и стратегическому взгляду
Президента Казахстана Нурсултана Назарбаева
в теме «Международной безопасности,
нераспространения оружий массового поражения,
посредничеству, восстановлению мира после
противостояния» за время, когда Казахстан в 2018
году был временным председателем в Совете
Безопасности ООН?
Избрание Казахстана непостоянным
членом Совета Безопасности ООН на период
2017-2018 годов рассматривается как еще один
шаг в казахстанской дипломатии. В январе 2018
года Казахстан выполнил свою задачу в качестве
председателя ООН на месяц и достиг пика своего
успеха.
Прежде всего, Казахстан пытался
представлять весь Центрально-Азиатский регион
не только в Совете Безопасности ООН. В результате
непоколебимого членства Президента Нурсултана
Назарбаева в Совете Безопасности ООН, 1 января
2017 года были сделаны следующие заявления:
«Казахстан является первым государством в
Центральной Азии, которое будет избрано в
Совет Безопасности ООН, и мы используем его
для улучшения интересов всех нас.Мы хотим
использовать это членство для содействия
стабильности и безопасности в нашем регионе,
для эффективного реагирования на региональные
вызовы и угрозы и для укрепления сотрудничества,
для содействия развитию и развитию ».
По инициативе Казахстана в Совете Безопасности
27
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
N. Nazarbayev’in teklifi üzerine hazırlanan söz
konusu belge Eylül 2018’de gerçekleşen BM Genel
Kurul çalışmaları sırasında kabul edildi.
Sadece Kazakistan’ın değil, Orta Asya’nın
ve tüm Türk Dünyası’nın istikrarı ve güçlü geleceği
için büyük gayretler sarf eden Sayın Nazarbayev,
bölge barışı için Türkiye-Rusya uçak krizinde
ve Suriye krizinin çözümüne yönelik “Astana
Süreci”nde ne tür adımlar atmıştır?
Sayın Nazarbayev başından beri inşa ettiği
Kazak dış politikasının en önemli boyutlarından
biri olarak Türk bütünleşmesini tespit etmiştir.
Nazarbayev kardeş ülkelere ve bir bütün olarak
Türk Dünyası’na büyük ehemmiyet atfeden bir
lider.
Nitekim, 2015 uçak krizinden sonra
bozulan Türk-Rus ilişkilerinin düzeltilmesi için
Nazarbayev’in arabuluculuk yapması bunun
göstergelerinden biridir. Nursultan Nazarbayev
daha önce de Azerbaycan ve Ermenistan
arasındaki Karabağ meselesinin çözümü için çaba
sarf etmiş, Kırgızistan’daki devrimler sırasında da
arabuluculuk rolünü üstlenmiştir.
Çok boyutlu bir dış politikanın
uygulanması Astana’nın kriz yaşayan taraflar
arasında arabulucu ya da en azından diplomatik
kanal rolü üstlenmesini sağlamaktadır. Özellikle,
2015 Kasım ayında yaşanan uçak krizi sonrasında
Sayın Nazarbayev Türkiye ve Rusya arasında
diyalog mekanizmasının tekrar kurulması için çaba
göstermiş, iki ülke arasındaki anlaşmazlıkların
giderilmesi için tarihi arabulucu rolünü
üstlenmiştir. Bu süreç içinde 2016 Ağustos ayında
Nursultan Nazarbayev Türkiye’ye resmi bir ziyaret
gerçekleştirmiş, bu ziyaret çerçevesinde hem
Türkiye-Rusya ilişkileri değerlendirilmiş, hem de
Türkiye’de yaşanan 15 Temmuz darbe girişimi ile
ilgili görüşmeler yapılmıştır. Böylece, Nursultan
Nazarbayev Türkiye’yi 15 Temmuz’dan sonra
ziyaret eden ilk yabancı Devlet Başkanı olmuştur.
Sayın Nazarbayev arabuluculuk rolünü
Ortadoğu’da yaşanmakta olan insanlık dramını
ООН был принят ряд мер. Например, доклад Совета
Безопасности ООН S / PRST / 2018/1 был принят
во время брифинга «Предупреждение оружия
массового уничтожения: меры безопасности» 18
января 2018 года.
А 19 января 2018-го года по инициативе
Казахстана Совет Безопасности Организации
Объединенных Наций реализовал обсуждения
Министерства Иностранных дел по теме »Построение
регионального сотрудничества в Афганистане и
Центральной Азии» .В обсуждениях приняли участие
Министры Иностранных Дел ряда стран и также
Генеральный Секретарь ООН Антонио Гуттерес. В
результате было принято заявление Президента
Совета Безопасности Организации Объединенных
Наций №S / PRST / 2018/2.
Самой важной инициативой , выдвинутой
Казахстаном в рамках СБ ООН стала подготовка
“Кодекса Поведения для очищеного от терроризма
мира». Эта мысль, подготовленная по предолжению
Н. Назарбаева, была принята на Генеральной
Ассамблее ООН в сентябре 2018-го года.
Какие шаги в вопросах урегулирования
кризиса между Турцией и Россией из- за сбитого
самолета и «Астанинского вопроса», направленного
на разрешение сирийского кризиса, предпринял
господин Назарбаев, который старается не только
для Казахстана, но и стабильности и будущей силы
Центральной Азии и всего Тюркского Мира?
Г-н Назарбаев назвал интеграцию Турции
одним из важнейших аспектов внешней политики
Казахстана. Назарбаев - великий лидер, который
придает большое значение братским странам и
тюркскому миру в целом.
Фактически, посредничество Назарбаева
в коррекции турецко-российских отношений,
разразившихся после авиакатастрофы в 2015 году,
является хорошим примером. Ранее Нурсултан
Назарбаев пытался урегулировать Нагорно-
Карабахский конфликт между Азербайджаном
и Арменией и выступал посредником во время
революции в Кыргызстане.
28
SÖYLEŞİ
ИНТЕРВЬЮ
sona erdirmek amacıyla da devreye sokmuştur.
Neticesinde, Suriye meselesinin çözümü
bağlamındaki en başarılı girişim olan “Astana
Süreci ortaya çıkmıştır. En önemlisi, bugün “Astana
Süreci” Suriye’deki kanlı savaşın büyük ölçüde
sonlanmasına vesile olmuştur.
Geçtiğimiz günlerde Kazakistan’ın
bir operasyon düzenleyerek Suriye’den 30’u
çocuk 47 Kazakistan vatandaşını tahliye etmesi
Nazarbayev’in birkaç yıldır Suriye özelinde
sürdürdüğü diplomasi çabalarının etkili bir
neticesidir.
Tüm bu girişim ve inisiyatifler
göstermektedir ki, Sayın Nursultan Nazarbayev’in
çabalarının hem Avrasya bölgesindeki istikrara
hem de küresel güvenliğe büyük katkısı olmaktadır.
Bu nedenledir ki, Kazak Cumhurbaşkanı
çoktandır Türk Dünyasının Bilge Kağan’ı
ve Aksakalı unvanını kazanmış durumda.
Bugün Türkiye Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan,
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İ. Aliyev, Kırgızistan
Cumhurbaşkanı S. Jeenbekov, Özbekistan
Cumhurbaşkanı Ş. Mirziyayev ve diğer liderlerin
Nursultan Nazarbayev’den “Aksakalımız” diye
bahsetmeleri Kazakistan Devlet Başkanı’nın Türk
bütünleşmesi için verdiği büyük emeklere olan
saygının tezahürdür.
Реализация
многосторонней
внешней политики позволяет Астане принять
посреднический или хотя бы дипломатический путь
между кризисными людьми. В частности, после
авиакатастрофы в ноябре 2015 года г-н Назарбаев
предпринял попытку восстановить диалог между
Турцией и Россией и сыграл историческую роль в
качестве исторического посредника для устранения
споров между двумя странами. В этот период
Нурсултан Назарбаев совершил официальный
визит в Турцию в августе 2016 года, в ходе которого
были оценены турецко-российские отношения и
проведены переговоры о попытке государственного
переворота 15 июля в Турции. Таким образом,
Нурсултан Назарбаев стал первым иностранным
президентом, который посетил Турцию после 15
июля.
Г-н Назарбаев стал посредником в
прекращении трагической человеческой трагедии
на Ближнем Востоке. В результате «Астанинский
процесс» стал самой успешной инициативой с
точки зрения решения сирийского вопроса. Самое
главное, что процесс «Астана» сыграл важную роль
в существенном исходе кровавой войны в Сирии.
Тот факт, что в последние дни Казахстан
эвакуировал более 47 граждан Казахстана, в том
числе 30 детей из Сирии, продемонстрировал
эффективность дипломатических усилий Назарбаева
в Сирии в течение нескольких лет.
Все эти инициативы и усилия показывают, что усилия
г-на Назарбаева способствовали стабильности как в
Евразии, так и в глобальной безопасности.
По этой причине казахстанский президент
издавна известен как Билгке Каган и Акасакал
Тюркского мира. Сегодняшние обращения
Президента Турции Р.Т. Эрдогана, Президента
Азербайджанской Республики И.Алиева,
Президента Кыргызской Республики С.Джинбекова,
Президента Республики Узбекистан Ш.Мирзияева
и других лидеров Нурсултану Назарбаеву как
«Аксакалу», является проявлением уважения трудов
Президента Казахстана в деле интеграции Тюркского
Мира.
29
DOSYA
BARIŞ, İSTİKRAR VE KALKINMA
МИР, ПРОЦВЕТАНИЕ И РАЗВИТИЕ
ДОСЬЕ
“BÜYÜK BOZKIR”IN YEDİ ÖZELLİĞİ
СЕМЬ ОСОБЕННОСТЕЙ «БОЛЬШОЙ СТЕПИ»
Nursultan NAZARBAYEV Kazakistan Cumhurbaşkanı
Нурсултан НАЗАРБАЕВ Президент Республики Казахстан
Kazakistan
3.11.2018
Mekân her şeyin, zaman tüm olayların
ölçüsüdür. Mekân ile zamanın kesiştiği yerde
millî tarih başlar. Bu, sıradan bir özdeyiş
değildir. Almanların, İtalyanların ya da
Hindistanlıların geçmişini incelediğimizde,
haklı olarak onların binlerce yılı kapsayan
tarihlerindeki büyük başarıları ile yaşadıkları
topraklar arasındaki bağlantıyla ilgili
soruların meydana gelmesi doğaldır. Tabii
ki, Eski Roma günümüzdeki İtalya değildir,
ancak İtalyanlar kendilerinin tarihî kökleriyle
övünürler. Eski Gotlar ile günümüzdeki
Almanlar da bir değildir, ancak onlar da
Казахстан
3.11.2018
Пространство - мера всех вещей, время
- мера всех событий. Когда смыкаются горизонты
пространства и времени, начинается национальная
история. И это не просто красивый афоризм.
В самом деле, если задуматься об истории
немецкого, итальянского или индийского народов,
то вполне справедливо возникает вопрос о
соотношении территории и великих достижений
этих народов в ходе тысячелетней истории. Конечно,
Древний Рим и современная Италия - это не одно
и то же, но итальянцы заслуженно гордятся своими
корнями. Древние готы и современные немцы также
30
DOSYA
BARIŞ, İSTİKRAR VE KALKINMA
МИР, ПРОЦВЕТАНИЕ И РАЗВИТИЕ
ДОСЬЕ
Almanya’nın tarihî mirasının bir parçasıdır.
Çok etnik zengin kültüre sahip Eski Hindistan
ile günümüzdeki Hintlileri tarihin kesintisiz
akışında gelişimini sürdürmekte olan özgün
bir uygarlık olarak incelemek mümkündür.
Bu, tarihe karşı sergilenen doğru yaklaşım
olmakla birlikte köklerimizi tanımaya, millî
tarihimizi derinden inceleyerek çözülmemiş
düğümlerini aydınlatmaya imkân sağlar.
Kazakistan tarihi de ayrı ayrı parçalar
halinde değil, çağdaş bilimin yöntemleriyle
bütün olarak anlaşılmalıdır. Bunun için net
delillerimiz de mevcuttur.
Birinci olarak katkılarından daha sonra
söz edilecek Protodevlet Birliklerinin büyük
bir kısmı bugünkü Kazakistan topraklarında
kurulup Kazak milletinin etnik kökeninin
temel unsurlarını oluşturmuştur.
İkinci olarak sözünü edeceğimiz
önemli kültürel başarılar bozkırlara dışarıdan
gelmedi, aksine, büyük bir kısmı bizim
topraklarımızda icat edildi ve daha sonra Batı
ile Doğuya, Güney ile Kuzeye yayıldı.
Üçüncü olarak son yıllarda
bulunan tarihî abideler atalarımızın kendi
dönemlerindeki en ileri ve en iyi teknolojik
yeniliklerle doğrudan bağlantılı olduğunu
göstermektedir. Bu abideler dünya
tarihindeki Büyük Bozkırın önemine farklı
bakmamızı sağlamaktadır.
Kazaklar arasındaki bazı boy isimleri
“Kazak” etnoniminden çok daha önce ortaya
çıkmıştır. Bütün bunlar millî tarihimizin
bugüne kadar söylenegelen dönemden çok
öncelere dayandığına işaret eder. Avrupa
merkezli bakış açısı, Sakalar ile Hunların ve Eski
Türk boylarının milletimizin tarihî kökeninin
ayrılmaz bir parçası olduğu olgusunu
görmemizi engellemiştir. Bununla birlikte
burada üzerinde duracağamız konu uzun
не являются одним и тем же народом, но все они -
часть огромного исторического наследия Германии.
Древняя Индия с ее богатой полиэтничной культурой
и современный индийский народ заслуженно
рассматриваются как одна уникальная цивилизация,
продолжающая свое развитие в непрерывном
потоке истории.
И это правильный подход, позволяющий
понять свои истоки, да и всю национальную историю
во всей глубине и сложности.
История Казахстана также должна быть
понята с высоты современной науки, а не по
ее отдельным фрагментам. И для этого есть
убедительные аргументы.
Во-первых,
большинство
протогосударственных объединений, о вкладе
которых пойдет ниже речь, образовались на
территории Казахстана, став одним из элементов
этногенеза казахской нации.
Во-вторых, те выдающиеся культурные
достижения, о которых пойдет разговор, не были
привнесены в степь, а в большинстве случаев
родились именно на нашей земле и лишь затем
распространились на Запад и Восток, Север и Юг.
В-третьих,исторические находки последних
десятилетий отчетливо подтверждают неразрывную
связь наших предков с самыми передовыми
технологическими новациями своего времени и
позволяют по-новому взглянуть на место Великой
степи в глобальной истории.
Наконец, названия некоторых казахских племен и
родов на многие сотни лет старше этнонима«қазах»,
что, бесспорно, свидетельствует о совершенно
ином горизонте национальной истории, нежели
предполагалось ранее. Европоцентристская точка
зрения не позволяла увидеть того реального факта,
что саки, гунны, прототюркские этнические группы
были частью этногенеза нашей нации.
К тому же принципиально важно отметить,
31
DOSYA
BARIŞ, İSTİKRAR VE KALKINMA
МИР, ПРОЦВЕТАНИЕ И РАЗВИТИЕ
ДОСЬЕ
zamandan beri yaşamlarını topraklarımızda
sürdüren etnik gruplar için ortak olan
Kazakistan tarihidir. Bu tarih, farklı etnik grup
temsilcilerinin katkıda bulundukları ortak
bir tarihtir. Bugün tarihimiz olumlu bakış
açısına ihtiyaç duymaktadır. Ancak herhangi
bir tarihî olay seçmeli ve konjonktör bakış
açısıyla aydınlatılmamalıdır. Beyaz ile siyah
birbirinden ayrı düşünülemez. İkisi birlikte
hem bireyin, hem bütün bir halkın hayatına özel
bir renk katar. Tarihimizde kaygı dolu sayfalar
ile trajediler, şiddetli savaşlar ve çatışmalar,
tehlikeli deneyler ile siyasi sürgünler yaşandı.
Bunu unutamayız, unutmamalıyız. Çok yönlü
ve hacimli tarihimizi doğru algılayıp kabul
etmemiz gerek. Niyetimiz diğer halkların
rolünü küçümsemek suretiyle kendimizi
yüceltmek değildir. En önemlisi net bilimsel
olgu ve verilere dayanarak küresel tarihteki
rolümüzü soğukkanlı ve objektif bir biçimde
algılamaktır. Büyük Bozkırın yedi özelliği
nedir?
І. MİLLÎ TARİHTEKİ MEKÂN VE ZAMAN
Topraklarımızın maddi kültüre ait
birçok eşyanın meydana geldiği bir yer
olduğunu söylersek abartmış olmayız.
Günümüzdeki modern toplum hayatının
ayrılmaz parçası hâline gelen birçok eşya,
o dönemde bizim topraklarda üretilmiştir.
Büyük bozkırda yaşayan insanlar gelişimi
sırasında birçok teknik keşifler yaparak daha
önce kullanılmayan yeni aletler üretmişlerdir.
İnsanoğlu bunları dünyanın dört bir yanında
hâlen kullanmaktadır. Eski vakayinameler
bugünkü Kazakların atalarının uçsuz bucaksız
Avrasya kıtasındaki siyasi ve ekonomik
tarihin yönünü defalarca değiştirdiğini
kaydetmektedir.
1. Аta Binme Kültürü
Tarihten bilindiği gibi ata binme
kültürü ile at yetiştiriciliği bütün dünyaya
что речь идет об истории Казахстана, которая
является общей для многих этносов, проживающих
на нашей территории длительное время. Это
наша общая история, вклад в которую внесли
многие выдающиеся деятели разной этнической
принадлежности.
Сегодня нам необходим позитивный взгляд
на собственную историю. Однако он не должен
сводиться лишь к избирательному и конъюнктурному
освещению того или иного исторического события.
1 ABHAZYA YA DÖNÜŞ YAPANLARIN (REPATRİANTLARIN) HUKUK REHBERİ Av. Anıt Baba Аҧсныҟа ихынҳəуа арепатриантцəа рзинҭҵааратə шəҟəы Aныҭ Папба Ücretsizdir, para ile satılmaz.
2 Abhazya ya Dönüş Yapanların (Repatriantların) Hukuk Rehberi Av. Anıt Baba Kapak Tasarımı ve Sayfa Düzeni: Behice Bağ (Bagba) Kapak Fotoğrafı: Sürgün Anıtı Sohum Fotoğraf: Serpil Baba 1. Baskı- Eylül 2013 İstanbul Kitabın yayına hazırlanmasına katkıda bulunan kurumlar: Абхазский Общественный Фонд Развития "Амшра" (Abhaz Toplumsal Kalkınma Vakfı) Sukhum Center For Humanitarian Programmes (İnsani Amaçlı Programlar Merkezi) Kitabın basımına katkıda bulunanlar: Suat Sazba, Nizam Hapat, Sunay Aguas, Vural Maan, Ali Anşba, Rıdvan Han-İpa, Bahadır Açuşba, Erkut Azınba, Neycan Açuşba Kitap Dağıtım Sponsoru: Abhaz Dernekleri Federasyonu Adres: Caferağa Mahallesi, Bahariye Caddesi, Sakızgülü Sokak: No: 21 Daire: 3 Kadıköy/İstanbul Tel: e-posta: [email protected] Baskı: Kayhan Matbaacılık Davutpaşa Cad. Güven Sanayi Sitesi C Blok No:244 Topkapı-İstanbul Tel: Fax: [email protected] Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5 inci Maddesinin 2 inci fıkrası çerçevesinde bandrol taşıması zorunlu değildir.
3 Hayatını dokuz çocuğunu yetiştirmeye adayan sevgili annem Koç-pha (Kuaçpha) Yaman Baba ya ve 70 yaşındayken bana bir gün mutlaka Kafkasya ya birlikte gideceğimizi söyleyen, olur da birlikte gidemezsek, benim gidip görmemi vasiyet eden rahmetli babam Papba Gazi Baba nın anısına...
4 ABHAZYA YA DÖNÜŞ YAPANLARIN (REPATRİANTLARIN) HUKUK REHBERİ
5 İÇİNDEKİLER SUNUŞ 13 Birinci Bölüm TÜRKİYE ABHAZYA İLİŞKİLERİ i- Türk-Abhaz ilişkilerinin kısa tarihi ii- Abhazya Cumhuriyeti nin Türkiye Devleti açısından statüsü iii- Abhazya nın Türkiye ye ve Türk vatandaşlarına yönelik uygulamaları İkinci Bölüm ABHAZYA DA REPATRİANTLARIN (VATANA DÖNENLERİN) STATÜSÜ. 21 i- Abhaz mevzuatına göre repatriant (vatana dönen) kimdir, hukuki statüsü nedir ii- Repatriant statüsünün sona ermesinden sonra Türkiye den Abhazya ya dönüş yapanların hukuki statüsü nedir iii- Türkiye den Abhazya ya geri dönüş yapan ve Abhaz vatandaşlığı ile birlikte Rusya Federasyonu vatandaşlığını da almış olanların hukuki statüsü nedir Üçüncü Bölüm REPATRİANTLARIN FARKLI ÜLKELERDEKİ VATANDAŞLIK STATÜLERİ NEDENİYLE İLİŞKİLİ OLDUKLARI HUKUKİ MEVZUAT BU STATÜLERİ BAĞLAMINDA SÖZ KONUSU MEVZUAT ÇERÇEVESİNDE KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR BU SORUNLARIN ÇÖZÜMÜNDE İZLENEBİLECEK HUKUKİ YOLLAR I- Repatriantları ilgilendiren vatandaşlık hukuku mevzuatı ve bu mevzuattan kaynaklanan sorunlar ile bu sorunlara önerilen çözüm yolları.. 29 i- Abhaz Vatandaşlık Hukuku ii-türk Vatandaşlık Hukuku iii-rusya Federasyonu Vatandaşlık Hukuku S a y f a 5
6 Repatriantların vatandaşlık hukukundan kaynaklanan sorunlarına dair kimi çözüm yolu önerileri 67 II- Repatriantları ilgilendiren aile hukuku mevzuatı ve bu mevzuattan kaynaklanan sorunlar ile bu sorunlara önerilen çözüm yolları 71 Evlenme i- Abhaz Aile Hukuku na göre evlenme yaşı, evlenmenin tabi olacağı ulusal hukuk, evlenme yerinin evlenmeye etkisi, evlenmek için gerekli belgeler ii-türk Aile Hukuku na göre evlenme yaşı, evlenmenin tabi olacağı ulusal hukuk, evlenme yerinin evlenmeye etkisi, evlenmek için gerekli belgeler iii- Rus Aile Hukuku na göre evlenme yaşı, evlenmenin tabi olacağı ulusal hukuk, evlenme yerinin evlenmeye etkisi, evlenmek için gerekli belgeler Boşanma 88 i- Abhaz Aile Hukuku nda boşanma davasının koşulları, boşanmanın taraflara ve ortak çocuklara etkileri, nafaka vb. konular ii-türk Aile Hukuku nda boşanma davasının koşulları, boşanmanın taraflara ve ortak çocuklara etkileri, nafaka vb. konular iii-rus Aile Hukuku nda boşanma davasının koşulları, boşanmanın taraflara ve ortak çocuklara etkileri, nafaka vb. konular Çocuklara ilişkin hususlar i-abhaz Aile Hukuku nda çocukların nüfusa kayıt ve pasaport işlemleri ile vatandaşlık durumları ii-türk Aile Hukuku nda çocukların nüfusa kayıt ve pasaport işlemleri ile vatandaşlık durumları iii-rus Aile Hukuku nda bir ebeveyni Rusya Federasyonu diğeri yabancı ülke vatandaşı olan çocukların nüfusa kayıt ve pasaport işlemleri ile vatandaşlık durumları Repatriantların aile hukukundan kaynaklanan sorunlarına dair kimi çözüm yolu önerileri III- Repatriantları ilgilendiren sosyal güvenlik hukuku mevzuatı ve bu mevzuattan kaynaklanan sorunlar ile bu sorunlara önerilen çözüm yolları 126 S a y f a 6
7
8 VI- Repatriantın veya bir yakınının vefatı nedeniyle ortaya çıkan durumlara dair hukuki mevzuat ve bu mevzuattan kaynaklanan sorunlar ile bu sorunlara önerilen çözüm yolları. 201 Ana Hatlarıyla Türk-Abhaz ve Rus Miras Hukukları i-ana hatlarıyla Abhaz Miras Hukuku ii- Ana hatlarıyla Türk Miras Hukuku iii-ana hatlarıyla Rus miras hukuku - Repatriantın vefatı durumunda Abhazya ve Rusya da yapılması gerekli işlemler - Repatriantın vefatı durumunda Türkiye de yapılması gerekli işlemler - Cenazenin Türkiye den Abhazya ya veya Abhazya dan Türkiye ye nakli VII-Abhazya da gözaltı uygulamaları, ceza davaları, temyiz, istinaf, itiraz yolları ve sanık hakları hakkında repatriantların bilmesi gereken temel bilgiler 226 VIII- Abhazya da repatriantın mülkiyet hakkına yönelik işlem veya haksız fiillere karşı yasalardan kaynaklanan güvenceleri. 229 KAYNAKÇA EKLER Abhazya Cumhuriyeti Anayasası (Tam Metin) Repatriantlar Hakkında Abhazya Cumhuriyeti Temel Yasası (Tam Metin) Repatriantlara yapılan maddi desteklere ilişkin usuller 267 S a y f a 8
9 Предисловие Содержание.. 13 Раздел первый Отношения между Абхазией и Турцией. 15 i- Правовой статус Абхазии с официальной точки зрения Турецкой Республики ii- Фактическое отношение Турецкой Республики в вопросах, связанных с Абхазией iii- Отношение Республики Абхазия к турецким гражданам (визовая политика и т.д.) Раздел второй Правовой статус репатриантов в Абхазии 21 i- Правовой статус репатрианта в соответствии с абхазским законодательством ii- Правовой статус экс-репатриантов в соответствии с абхазским законодательством iii- Правовой статус тех репатриантов в Абхазии, кто получил российское гражданство. Раздел третий Проблемы гражданского статуса репатриантов и их решения I. Проблемы репатриантов, связанные с гражданством и возможные решения i- Абхазский закон о гражданстве ii- Турецкий закон о гражданстве iii- Российский закон о гражданстве Решение проблем, возникающих в связи с Законом о гражданстве. 67 II. Проблемы репатриантов, связанные с семьей проблемы и решения S a y f a 9
10 Брак. 71 i- В соответствии с Законом абхазские семьи; право возраст вступления в брак, применимым национальным законодательством (если один из супругов является иностранцем), срок действия брака, которая произошла за рубежом и документов, необходимых для вступления в брак ii- В соответствии с турецким законодательством в области семейного права: права возраст вступления в брак, применимым национальным законодательством (если один из супругов является иностранцем), срок действия брака, которая произошла за рубежом и документов, необходимых для вступления в брак iii- В соответствии с Законом русская семья, право возраст вступления в брак, применимым национальным законодательством (если один из супругов является иностранцем), срок действия брака, которая произошла за рубежом и документов, необходимых для вступления в брак Срок действия брака, которая произошла перед абхазскими властями в Турции Развод. 88 i- В соответствии с Законом абхазская семья, условия развода, правовые последствия развода экс-супруга и общих детей, алименты и т.д. по вопросам, связанным с разводом ii- В соответствии с турецким семейного права, условия развода, правовые последствия развода экс-супруга и общих детей, алименты и т.д. по вопросам, связанным с разводом iii- В соответствии с Законом русская семья, условия развода, правовые последствия развода экс-супруга и общих детей, алименты и т.д. по вопросам, связанным с разводом Срок действия развода, которая произошла перед абхазскими властями в Турции Вопросы, касающиеся детей. 106 i- В соответствии с Законом абхазские семьи; гражданство детей (если один из супругов является иностранцем) и регистрации рождения и паспортные процедуры для новорожденных. ii- В соответствии с турецким семейного права, гражданского статуса детей (если один из супругов является иностранцем) и регистрации рождения и паспортные процедуры для новорожденных. iii- В соответствии с Законом русская семья, гражданство детей (если один из супругов является иностранцем) и регистрации рождения и паспортные S a y f a 10
11 процедуры для новорожденных Решение проблем, возникающих в семейном праве. 123 III-социального страхования Проблемы репатриантов и решения. 126 Медицинское страхование i- Абхазского системы здравоохранения страхования и его реализации для репатриантов ii- Турецкая система медицинского страхования. Реализация (Турецкий) Генеральный медицинского страхования (ГХИ) для турецких граждан, проживающих за пределами Турции -Пенсионных прав в Турции - Пенсионные права в России Решение проблемы репатриантов, связанные с социальным вопросам страхования IV- военно-обязательство проблемы репатриантов и решения. 170 i- Военная обязанность граждан Абхазии. ii- Военная обязанность граждан Турции iii- Воинская обязанность репатриантов, которые также проводить русский паспорт Решения по проблемам репатриантов, связанные с военными вопрос обязательство V- правовые проблемы студентов репатриантов и решения Турецкая система образования и ее отличия от системы образования абхазских - Проблемы репатриантов, занявший его / ее первый / средней части образования в Турции и хочет продолжить его / ее образования в Абхазии (необходимые документы, процедуры и т.д.) - Решения по проблемам репатриации, связанные с проблемами образования S a y f a 11
12 VI-правовой ситуации, которая происходит после смерти репатрианта и проблема передачи наследства и другие вопросы, связанные с наследованием Основные направления турецко-абхазского и русского наследия Законодательство i- Основные направления наследственного права абхазского ii- Основные направления турецким законам наследования iii- Основные направления русского права наследия -Правовые обязательства по смерти объявление на абхазском и турецком законодательстве. -Процедуры передачи гроб из Турции в Абхазию -Процедуры по социальным вопросам страхования, связанные со смертью репатрианта VII-Основные сведения о законе казни абхазского для репатриантов. 226 VIII-конституционный гарантий для репатриантов о своих имущественных прав в Абхазии Правовые гарантии от экспроприации и конфискации -Правовой защиты от нарушений прав собственности, связанных с частными лицами БИБЛИОГРАФИЯ ОБОРУДОВАНИЕ Конституция Республики Абхазия (Полный текст) Основной Закон Республики Абхазия о репатриантов (Полный текст) Процедуры для финансовой поддержки для репатриантов S a y f a 12
13 Sunuş 2009 yılının Ocak ayında Abhazya ya geldiğimden bu yana, Abhazya da repatriant (vatana dönen) olarak adlandırılan, çoğunluğu Türkiye doğumlu Abhaz ve Ubıhlarla, onların ailelerinden oluşan kişilerin yaşadıkları entegrasyon sorunlarını derinleştiren hukuki mevzuat konusundaki belirsizlik, bilgisizlik ve eksiklerin nasıl giderilebileceği konusu, bir hukukçu olarak zihnimi daima meşgul etti. Bu konudaki sorunların aşılmasına katkı koyacak bir çalışma yapmayı hep arzuladım. Ne var ki bu tür bir çalışmayı birinci elden ilgilendiren Abhaz ve Rus mevzuatının Rusça olması, bu konuya dair projelerimi uzun bir süre ertelememe neden oldu. Tam da bu noktada, bu tip sunuş yazılarında adet olanın aksine bir teşekkürümü sonda değil en başta ifade etmek istiyorum. Eğer Sohum da çalışmalarını yürüten Center For Humanitarian Programmes (İnsani Amaçlı Programlar Merkezi) ve onun değerli hukukçuları Said Gezerdava ile Tina Pilia nın ve yine Sohum un en tanınmış hukuk bürolarından biri olan Lex Consultant ın kıymetli avukatlarından Vladimir Agumava nın çok değerli teşvik ve katkıları olmasaydı elinizde tuttuğunuz rehberin hazırlanması kesinlikle imkansız olurdu. Onlara hem kendim, hem de bu çalışmadan yararlanacaklarına inandığım tüm repatriantlar adına en içten teşekkürü bir borç biliyorum. Abhaz ve Rus mevzuatı ile ilgili özellikle dilden kaynaklanan sıkıntılarımı yukarıda isimlerini verdiğim değerli meslektaşlarımın destekleri ile aşabileceğime inandıktan sonra Repatriantların Hukuk Rehberi olarak kafamda tasarladığım çalışmanın hangi konulara odaklanması gerektiği sorusunun yanıtını aramaya başladım. Bu sorunun yanıtını almak için bir çok repatriantla ve konu ile ilgili Abhaz yetkili ile görüş alışverişinde bulundum. Yaptığım bu fikir alışverişleri ve kendi gözlemlerim neticesinde Abhazya daki repatriantların hukuki sorunlarının temel olarak vatandaşlık, sosyal güvenlik (emeklilik, ücretsiz sağlık hizmetlerine erişim), aile hukuku mevzuatı (evlenme, boşanma, çocukların velayeti vb), askerlik mükellefiyeti, eğitim, miras ve mülkiyet sorunları gibi bazı başlıklarda yoğunlaştığını tespit ettim. Bu tespitim çerçevesinde şekillenen bu kitapta, az önce sayılanlar başta olmak üzere Abhazya daki repatriantları en çok ilgilendirdiğine inandığım konularda, onlara temel mevzuat bilgileri vermenin yanı sıra, karşılaştıkları ya da muhtemelen günün birinde karşılaşacakları problemleri pratik biçimde aşmaları için öneriler getirilmesi hedeflenmiştir. Bu açıdan değerlendirildiğinde Repatriantların Hukuk S a y f a 13
14 Rehberi nin tamamen pratik bir takım ihtiyaçlara cevap vermek için hazırlandığı, herhangi bir akademik kaygı içermediği, bu tip bir kurgusunun ve iddiasının olmadığı derhal görülecektir. Umarım bu rehber, repatriantların hukuki sorunlarını aşmalarında, hedeflendiği şekilde, onlara pratik bir yarar sağlar ve aynı zamanda kendisinden sonra bu alanda yapılacak daha kapsamlı, daha işlevli ve daha değerli çalışmalar için mütevazi bir başlangıç noktası olmayı da başarır. Bu kısa sunuşu bir dizi başka teşekkürle bitirmek istiyorum. Çalışmamı bir proje olarak kağıda döktüğüm andan itibaren onu en ciddi şekilde destekleyen ve projenin yürütülmesini mümkün kılan maddi desteklerin sağlanması için elinden gelen tüm yardımı yapan hatta adeta gönüllü bir proje danışmanı gibi çalışan Center For Humanitarian Programmes yöneticisi Arda İnal-İpa ya gönülden teşekkür ederim. Aynı şekilde projenin hazırlanması sürecini maddi olarak destekleyen Abhaz Toplumsal Kalkınma Vakfı na (Абхазский Общественный Фонд Развития "Амшра"), bu Vakfın kurucu ve yöneticilerinden Beslan Agırba, Aiada Ladaria ve Elena Kobakiya ya da teşekkür ederim. Kitabın taslak halini inceleyerek değerli görüşlerini benimle paylaşan Ankara Barosu avukatlarından sevgili ablam Fahriye Belgün Baba ile İstanbul Barosu avukatlarından ağabeyim Murat Şeref Baba ya ve hem kitabın teknik olarak hazırlanmasında, hem de değerli eleştirileri ile içeriğinin oluşturulmasında önemli bir katkı sunan, daha önce de Her Yönüyle Abhazya kitabını birlikte hazırlamaktan onur duyduğum (Bagba) Behice Bağ ve (Yağan) Adnan Özveri ye de ayrı ayrı teşekkür ederim. Kitabın dağıtımını üstlenerek okuruna ulaşmasına imkan sağlayan Abhaz Dernekleri Federasyonu na (Abhaz - Fed) ve onun değerli Başkanı Feridun Aksoy a (Akhusba) da özel olarak teşekkür ederim. Ayrıca başta Suat Sazba olmak üzere Nizam Hapat, Sunay Aguas, Vural Maan, Ali Anşba, Rıdvan Han-İpa, Bahadır Açuşba, Erkut Azınba ve Neycan Açuşba ya kitabın basılmasına yaptıkları maddi katkılardan dolayı teşekkürü bir borç bilirim. Son olarak ise iyi günde kötü günde beraber olmanın hakkını her zaman en gerçek manasında vermeyi bilen hayat arkadaşım değerli eşime ve en sıkıntılı anlarımda bile bir gülümseyişi ile içimi ısıtmayı başaran minik kızıma teşekkür ederim. Onların manevi desteği, her türlü çabamın sonuca ulaşmasında benim için en temel güçtür ve aslında hiçbir teşekkürle bu desteğin hakkı ödenemez. Av. Anıt Baba Eylül Sohum S a y f a 14
15 Birinci Bölüm TÜRKİYE - ABHAZYA İLİŞKİLERİ S a y f a 15
16 S a y f a 16
17 Türkiye Abhazya İlişkileri i-türk-abhaz ilişkilerinin tarihi Türk-Abhaz ilişkilerinin uzun bir tarihi vardır. Türklerin Hazar bölgesine ve Anadolu nun Karadeniz kıyılarına gelmeleri ile başlayan bu ilişkiler, 1454 yılında Osmanlı İmparatoru Fatih Sultan Mehmet in bir Ceneviz kolonisi haline gelmiş olan Sebastopolis i (bugünkü Sohum şehri) alıp Sohum-Kale adıyla Batum Sancağı na bağlaması, daha sonrasında 3. Murat ın Gürcistan ve Kafkasya fetihlerini takiben Sohum-Kale yi Beylerbeyliği yapması ve ardından tekrar Çıldır Eyaleti ne bağlaması Osmanlı tesirinin Sohum ve dolayısı ile Abhazya üzerinde giderek güçlenmesini beraberinde getirmiştir. Abhazların 1725 ve 1728 yıllarında Sohum-Kale de bağımsızlık talebiyle büyük bir isyan çıkarması üzerine Çıldır Valisi Osman Paşa tarafından ayaklanma bastırılarak Sohum ve çevresinde Osmanlı hakimiyeti yeniden tesis edilmiştir. Daha sonrasında Ferah Ali Paşa tarafından yeniden inşa edilen Sohum-Kale, 1810'da Ruslar tarafından ele geçirilmişse de Bükreş Anlaşması hükümleri uyarınca Osmanlılara iade edilmiştir yılında kalenin ikinci defa Ruslarca işgal edilmesi sonrasında Edirne Anlaşması ile bölge yeniden Ruslara bırakılmıştır. Osmanlı Devleti nin Abhazya ya verdiği önemin bir göstergesi de, Sohum Kalesi nin kapısındaki kitabenin, Türkiye de 98 Harbi olarak da bilinen Osmanlı-Rus Savaşı nın ardından kalenin kesin olarak kaybedildiği anlaşılınca, zamanın padişahı tarafından İstanbul a geri getirilerek Topkapı Sarayı nın ikinci avlusuna dikilmesidir. Osmanlılarda kaybedilen başka bir kale için benzer bir uygulama hiç yapılmamıştır. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa nın sadrazam olduğu 1718 tarihinden sonra yaptırılan bu kitabe III. Ahmet zamanında yazılmış ve kale kapısına konulmuştur. Abhazya ile Türkiye arasındaki en önemli tarihsel ve sosyal bağ hiç şüphesiz, 19. yüzyıl boyunca devam eden Kafkas Savaşları nın neticesinde sayısı yüz binlerle ifade edilen Abhaz ın Türkiye topraklarına zorunlu olarak sürgün gitmiş olmasıdır. Bu sürgünlerin torunları Abhazya yasalarına göre, Abhazya Cumhuriyeti nin doğal vatandaşı sayılmakta ve bazı araştırmalara göre günümüzdeki nüfuslarının Abhazya daki Abhaz nüfusundan S a y f a 17
18 daha fazla olduğu tahmin edilmektedir. Öyle ki, Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanı 2012 yılı içinde Abhazca yı seçmeli ders olarak Türk devlet okullarında öğretilecek Anadolu da yaşayan ilk dört dilden biri olarak deklare etmiştir ( Özetle Osmanlılarla başlayan ve yaklaşık 600 yıl geriye giden Türk-Abhaz ilişkilerinin bugüne dek gelen etkisi küçümsenemeyecek boyuttadır. ii-abhazya Cumhuriyeti nin Türkiye Devleti açısından statüsü yıllarında Gürcistan işgalini başarıyla püskürten Abhazya sonraki yıllarda bağımsızlığını adım adım güçlendirdi. Abhazya nın tarihsel ve sosyal gerçeklere dayanan bağımsızlığı uzun bir süre Birleşmiş Milletlere üye herhangi bir devlet tarafından tanınmadı. Hatta Gürcistan ın girişimleri ile Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) tarafından 1996 yılından itibaren Abhazya ya ağır bir ambargo uygulanmaya başlandı. Kara sınırları kapatıldı, denizden abluka uygulandı. Türkiye BDT ile herhangi bir üyelik ilişkisi içinde olmamasına karşın, bu topluluğun aldığı ambargo kurallarına gönüllü olarak destek olma yolunu seçti. Türkiye nin bu kararı almasında sınır komşusu Gürcistan la olan ilişkilerini geliştirme isteği etkili oldu. Bu acımasız ambargo ile mandalina başta olmak üzere, Abhazların tarım ürünlerinin ihracı ya engellendi ya da kısıtlandı. Aynı süreçte can damarı olan turizm sektörü de çöken Abhazya, Gazze Şeridi ne uygulanan muamelenin bir benzeri ile adeta bir açık hava hapishanesine dönüştürüldü. Tüm bu akıl almaz baskılarla Abhaz halkına boyun eğdirileceği ve bağımsızlık iradesinin kırılacağı zannedildi. Ama zaman bu hesabı yapanların yanıldığını ortaya çıkardı dan itibaren BDT üyesi Rusya Federasyonu daha önce kısmen gevşettiği ambargoyu fiilen adım adım kaldırdı. Ne yazık ki Rusya nın bu olumlu adımı Türkiye tarafından takip edilmedi. Gürcistan ın 2008 yılında G.Osetya ya saldırması ile birlikte başlayan savaş, Abhazya yı da hedef alan açıklamalarla yayılma eğilimi gösterdi. Rusya nın Gürcistan ın askeri saldırısına yanıtı sert oldu ve savaş beş gün içinde Rusya Federasyonu birliklerinin zaferi ile sonlandı. Bu savaşın sonucunda sadece Güney Osetya daki Gürcü işgal birlikleri değil ama Abhazya Kodor Vadisi ndeki son Gürcü askeri varlığı da temizlendi. 26 Ağustos 2008'de Rusya Federasyonu Abhazya ile G.Osetya nın bağımsızlığını tanıdığını tüm dünyaya açıkladı. Ardından Abhazya ve S a y f a 18
19 Rusya arasında stratejik işbirliğinin temellerini atan birçok askeri ve mali anlaşma imzalandı. Ülkedeki güvenlik ve istikrar kaygıları büyük ölçüde giderilmiş oldu. Rusya Federasyonu nun ardından Abhazya yı BM üye ülkelerinden 5 Eylül 2008'de Nikaragua, 10 Eylül 2009 da Venezuella, 15 Aralık 2009 da Nauru, 29 Nisan 2010 da Vanuatu, 29 Eylül 2011 de Tuvalu devletleri de resmen tanıdığını açıkladı. Abhazya nın bağımsızlığının tanınması açısından uluslararası platformda olumlu etkileri olan tüm bu gelişmelere karşın Türkiye Devleti bugüne kadar Abhazya yı Gürcistan dan bağımsız ve kendi egemenliğine sahip ayrı bir ülke olarak resmen tanıma yönünde hiç bir adım atmadı. Türkiye-Abhazya ilişkileri Gürcistan ın stratejik öneme sahip olduğu Bakü- Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı, Nabucco Doğal Gaz Boru hattı ve benzeri projelerin gölgesinde kaldı. Bugün de Türkiye nin konuya dair resmi bakışı eski Türk Cumhurbaşkanını S. Demirel in ifadesi ile Abhazya daki sorunun Gürcistan ın toprak bütünlüğü çerçevesinde barışçı metotlarla çözülmesidir. Abhazya daki realiteyi kavramaktan uzak bu yaklaşım nedeni ile Türk-Abhaz ilişkileri sahip olduğu potansiyeli yakalamaktan ne yazık ki çok uzaktır. Yine de Abhazya açısından Türkiye en azından ticaret rakamları incelendiğinde önemli bir ticari ortaktır. Bazı istatistiklere göre Abhazya ithalatının yarıya yakınını ve ihracatının yüzde kırk beşini deniz yolu üzerinden Türkiye ile gerçekleştiriyor. Ne var ki zaman zaman Abhazya ya giden Türk gemilerine Gürcistan tarafından açık sularda el konuluyor, kaptanlar hapsediliyor. Eski Abhaz Devlet Başkanı S. Bagapş korsanlık olarak nitelediği bu konudaki tuhaflığa dikkat çekmiş ve Türkiye nin Gürcistan a hibe ettiği hücumbotlarla Abhazya ya gidip gelen Türk gemilerine açık sularda el koyuyorlar diyerek tepkisini dile getirmişti. Özetleyecek olursak Türkiye Cumhuriyeti devleti; - Abhazya nın bağımsızlığını ve egemenliğini resmi olarak tanımamakta, tıpkı diğer Batı ülkeleri gibi, Abhazya yı Gürcistan ın bir özerk bölgesi olarak var saymakta; - Ticari ilişkilerin sürmesi için iki ülke arasında mevcut ticari gemi ulaşımına fiilen göz yummakta ama ne deniz ne de hava yolu ile Abhazya ile Türkiye arasında doğrudan yolcu ulaşımına izin vermemekte; - Resmen tanımadığı Abhazya ile doğrudan diplomatik ilişki tesis etmemekte, az sayıdaki resmi ziyaretini Tiflis üzerinden gerçekleştirmekte S a y f a 19
20işlemlerde sorun çıkarmayarak) işlem tesisine göz yummaktadır. iii-abhazya nın Türkiye ye ve Türk vatandaşlarına yönelik uygulamaları Abhazya tüm bölge ülkeleriyle olduğu gibi, en büyük diasporasının yaşadığı Türkiye ile de iyi komşuluk ilişkileri tesis etmek istemektedir. Bu ilişkiler günün birinde tesis edildiğinde Abhazya belki de Türk turistlerin en çok tercih ettiği destinasyonlardan biri haline gelecektir. Bu açıdan Abhazya Türkiye nin bağımsızlığını tanımasını, bu gerçekleşinceye kadar ise Abhazya ve Türkiye arasında doğrudan ulaşımın yeniden sağlanmasını talep etmektedir. Ne var ki Türk tarafı Abhazya nın bu haklı taleplerine bugüne kadar olumlu bir cevap vermemiştir. Bu nedenle Abhazya Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vize uygulamaktadır. Abhazya Cumhuriyeti Devleti ne her ne amaçla (turistik ziyaret, iş, yerleşme, eğitim vb.) olursa olsun gitmek isteyen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları Abhazya vizesi almak zorundadır. Vize işlemleri sınırda yapılmadığından ayrıca Abhaz pasaportu olmayan Türk vatandaşlarının önceden vize başvurusu yapmadan Abhaz sınırından içeri girmesi mümkün değildir. Abhazya vizesi internet aracılığıyla Abhazya Dışişleri Bakanlığı nın sitesi ( üzerinden alınabileceği gibi, bizzat giderek Abhazya nın İstanbul daki temsilciliğinden de alınabilir. S a y f a 20
21 İkinci Bölüm ABHAZYA DA REPATRİANTLARIN (VATANA DÖNENLERİN) STATÜSÜ S a y f a 21
22 S a y f a 22
23 Abhazya da Repatriantların (Vatana Dönenlerin) Statüsü i-abhaz mevzuatına göre repatriant (vatana dönen) kimdir, hukuki statüsü nedir 1998 yılında Abhazya Cumhuriyeti Parlamentosu tarafından temel kanun statüsü ile kabul edilerek yürürlüğe giren "Repatriantlar Hakkında Abhazya Cumhuriyeti Temel Yasası"na göre anavatanları Abhazya'yı terk etmek zorunda kalan Abhaz (Abaza), Abazin ya da Ubıh kökenlilerden, Abhazya'ya geri dönenlere "repatriant" denir. Dünyanın neresinde yaşarsa yaşasın Abhaz, Abazin ve Ubıh kökeni insanlar Abhazya Cumhuriyeti vatandaşı olma ve Abhazya'da yaşama hakkına sahiptir. Anavatanına dönen bu kişiler, kayıt tarihinden itibaren beş (5) sene için "repatriant statüsü" kazanır ve Abhazya vatandaşlarının haklarının yanı sıra özel bazı haklara da sahip olur. Abhazya Cumhuriyeti yasaları uyarınca repatriant olma şartları: -Abhaz, Abazin ya da Ubıh kökenli olmak. -Abhazya'ya gelerek, Abhazya Cumhuriyeti Geri Dönüş Devlet Komitesine vatandaşlık için şahsen başvuruda bulunmaktır. Repatriantlık başvurusu için gerekli evraklar: -Nüfus Cüzdanı, -Türkiye Cumhuriyeti pasaportu, -8 adet vesikalık fotoğraf, -Geri Dönüşçü (Repatriant) Formu (daha önce gönderilmediyse), -Diasporada yaşanılan yerdeki Abhaz yada Kafkas Derneği'nden hangi Kafkas halkından olunduğunu ve mensubu olunan sülaleyi gösteren mektup. Bu mektup, onu veren kurumun antetli kağıdına yazılmalı, sorumlu kişinin imzasını ve kurumun mührünü ihtiva etmelidir, -Abhazya'da yaşayan Türkiye'den geri dönen ve repatriantlık başvurusu yapan kişiyi tanıyan, başvurucunun Abhaz, Abaza, yada Ubıh olduğunu ispatlayabilecek iki kişinin imzalı beyanları. S a y f a 23
24 Repatriantlık başvurusunun bizzat yapılması gerekmektedir. Repatriantlarca (tarihi) Abhaz soyadının yeniden kazanılması Abhaz Medeni Durum İşlemleri Yasası sekizinci bölüm Madde 66 uyarınca, on dokuzuncu yüzyılda gerçekleşen Rus-Kafkas ve Rus-Türk savaşları ile yine aynı yüzyıldaki olayların neticesinde Abhazların (Abazaların) tarihsel topraklarını terk etmek zorunda kalan kesiminin doğrudan soyundan gelen etnik Abhazlar (Abazalar), on sekiz yaşına geldiklerinde (tarihi) Abhaz soyadlarını yeniden edinebilirler. On sekiz yaşından küçüklerin (tarihi) Abhaz soyadlarını edinmeleri ebeveynlerinin rızasına bağlıdır. Ebeveynin (tarihi) Abhaz soyadını alması esnasında kendi soyadı da değişecek on-on sekiz yaş aralığındaki küçük çocukların şahsi onayı aranır, on yaşından küçük çocuğun onayının alınması gerekli değildir. (Tarihi) Abhaz soyadının yeniden kazanılması için şu evraklara ihtiyaç vardır: - İlgili kişinin (tarihi) Abhaz soyadının yenilenmesi için başvurusu. - Başvuru sahibinin pasaportunun bir sureti. - Abhazya Geri Dönüş Devlet Komitesi nin ilgili kişinin başvurusunu destekleyen yazılı beyanı. Bu tip bir başvuruyu alan ilgili resmi memur üç işgünü içinde bir değerlendirme yaparak bir karara varmak durumundadır. Eğer geçerli nedenler varsa bu süre beş güne kadar uzatılabilir. Eğer başvuru reddedilirse, yazılı olarak ret gerekçeleri bildirilmek ve başvuruya müstenidat olarak resmi makama teslim edilen tüm belge ve dokümanlar başvurucuya eksiksiz iade edilmek zorundadır. Başvuru kabul edildiği takdirde, ilgili kişinin (tarihi) Abhaz soyadını yeniden edindiği bilgisi, yedi gün içinde kimlik bilgilerinin tutulduğu Devlet Kayıt Arşivi ne bu konuda kararı veren makamca bildirilmek zorundadır. Bu bildirimde ilgili kişiye dair tüm kimlik, tabiiyet, doğum vb. bilgilerin yanı sıra tarihi Abhaz soyadı edinilmeden önceki soyadı ve edinilmeden sonraki soyadı bilgileri bilhassa bulunur. Bu işlemin numarası ve gerçekleşmesinin yasal dayanaklarını içeren bir kayıt da repatriantın Abhaz pasaportunun ilgili sayfasına işlenir. S a y f a 24
Daha göster