Ayagım Burkuldu Ne Yapabilirim

Ayak bileği burkulması, sık rastlanan bir incinmedir ve yaklaşık her gün Kişi ayağını burkmaktadır. Ayak bileği burkulması, atletlerde ve atlet olmayanlarda, çocuklarda ve erişkinlerde olabilir. Bu burkulma, spor yaparken ve fiziksel fitness aktiviteleri esnasında olabilir. Ayak bileği burkulması, düz olmayan bir zeminde veya aşağıya doğru adım attığınızda basit olarak da olabilir.

Ayak bileği ligamentleri, ayak bileği kemiklerini ve eklemlerini bir pozisyon içinde tutar. Ligamentler, ayak bileği eklemini, özellikle ayağın kıvrılma, dönme ve yuvarlanma gibi anormal hareketlerinden korurlar. Ligamentin elastik bir yapısı vardır. Ligamentler çoğunlukla kendi sınırları içersinde gerilirler ve sonra normal pozisyonlarına geri dönerler. Bir ligament sınırlarının üzerinde gerilmeye zorlandığında burkulma oluşur. Şiddetli bir burkulma elastik liflerin hakiki yırtılmasına sebep olur. 

Burkulma nasıl olur?

Ayak bileği burkulmaları ayağın kıvrılması, yuvarlanması veya ayağın normal hareketlerinin sınırlarının dışında olur. Ayağınız düzgün olmayan bir yüzeye bastığında, adımlamanın normal gücünün dışında ayak bileğinizi monash.pw, ligamentlerin anormal bir pozisyonda kendi normal sahalarının dışında gerilmelerine neden olur.. 

İncinme Mekanizması

Eğer ayağınızda, ayak bileğine ilişkin, şiddetli bir içe veya dışa dönme varsa buna neden olan kuvvetler, ligamentlerin normal uzunluklarının dışında gerilmelerine neden olur. Eğer kuvvet çok güçlüyse, ligamentler yırtılabilir. Ayağınız düz olmayan bir zemine bastığında, dengenizi kaybedebilirsiniz. Düşebilirsiniz ve o ayak üstünde duramayabilirsiniz. Ayak bileğinin yumuşak dokularına aşırı bir kuvvet uygulandığında "pap" diye bir ses duyabilirsiniz. Bu da ağrı ve şişme ile sonuçlanır. 

Burkulmanın derecesini, kuvvetin miktarı belirler. Hafif (ılımlı) derecede bir burkulma Derece 1 A, Orta derecede bir burkulma Derece 2 A, şiddetli bir biçimde burkulma Derece 3 (Bknz :Tablo1.)

1. Derece Burkulma: Küçük bir burkulma ve ligament liflerinde(fibriller) biraz hasar
2. Derece Burkulma: Ligamentin kısmi (parsiyel) yırtılması. Eğer ayak bileği eklemi muayene edilirse veya belirli yollarla hareket ettirilirse, ayak bileği ekleminde anormal gevşemeler (laksite) oluşur.
3. Derece Burkulma: Ligamentin tam (komple) yırtığı. Eğer muayene eden, ayak bileği eklemini belirli hareketler içinde çeker veya iterse, çok büyük bir instabilite (değişkenlik) oluşur.

Burkulmanın Fizik Muayene Hasar Fizyopatoloji Tedavi Tipleri Şiddeti Bulguları 1. Derece Minimal hassasiyet küçük Kollagen Ağırlık taşımaya tolerans ve şişme liflerde monash.pw mikroskobik egzersizler;tam hareket yırtılma silsilesi/geren-uzatan egzersizler tolere edilir 2. Derece Orta derecede orta Ligamentteki Bir hava ateli ile hassasiyet ve şişme derecede bazı liflerde immobilizasyon Hareket silsilesinde yırtılma Hareket silsilesi/ azalma. germe/uzatma egzersizleri 3. Derece Anlamlı şişme ve şiddetli Komple İmmobilizasyon, hassasiyet, yırtık/ monash.pwye benzer instabilite Ligament fakat daha uzun rüptürü süreli fizik tedavi muhtemel cerrahi rekonstrüksiyon 

Hastalar kişisel ihtiyaçlarına göre tolere edebilecekleri ameliyatı olmalıdırlar. Bu tablo genel tedavi protokolünün taslağını gösterir.
Bu tablo Bernstain J (ed) tarafından yeniden basılmasına izin verilmiştir: Musculuskeletal Medicine, Rosemont, IL; American Academy of Orthopaedic Surgeons, , S 

Ayak Bileği Burkulması Teşhisi

Burkulan ayak bileğiniz için doktorunuzu görün. Ayak bileğinizde veya ayağınızda kırık kemik olup olmadığından emin olmak için röntgen grafilerinizi isteyebilir. Kırık bir kemiğin, ağrı ve şişme gibi benzer semptomları olabilir. 

İncinen ligament hassas olabilir. Eğer kırık bir kemik yoksa, doktorunuz; şişme, ağrı ve berelenmenin miktarına göre, ayak bileği burkulmanızın derecesini söyleyebilecektir. 

Fizik muayene ağrılı olabilir. Doktor hangi ligamentin incindiğini veya ayrıldığını görebilmek için ayak bileğinizi çeşitli pozisyonlarda hareket ettirebilir. 

Eğer ligamentte komple bir yırtılma varsa, başlangıç incinme evresi geçtikten sonra ayak bileği değişken bir hale gelebilir. (instabilite) Eğer bu instabilite oluşursa, incinme, ayak bileği eklemi yüzeyinde hasar meydana getirmiş olabilir. 

Doktor, ligamentlerin çok ciddi yaralanmasından, eklem yüzeyinin incinmesinden, küçük bir kemik parçasından veya diğer problemlerden şüphelenirse MRI (manyetik rezonans görüntüleme) taraması isteyebilir. MRI teşhisin doğruluğunu kanıtlar. MRI, belki şişliğin ve berelenmenin çözüldüğü (azaldığı) bir dönemde istenmelidir. 

Ayak Bileği Burkulması Semptomları

Ağrı, ligamentin gerilmesinin ve yırtılmanın miktarına bağlıdır. Ligamentte tam yırtılma oluştuğunda ve ayak bileği ekleminin tam çıkığında ( komple dislokasyon) instabilite (değişkenlik) oluşur. 

Tedavi Seçenekleri

Ağrı ve şişmeden dolayı yürüme zor olabilir. Eğer yürüme, ağrıya neden oluyorsa, koltuk değneklerine ihtiyacınız olabilir. Çoğunlukla şişme ve ağrı, iki ila üç günde sona erer. İncinmenin derecesine bağlı olarak, doktor, size alçı botları veya şişme atelleri gibi çıkartılabilen plastik cihazlar kullanmanızı söyleyebilir.
Ayak bileği burkulmalarında iyileşmeyi sağlamak için sadece bir döneme ihtiyaç vardır. İyileşme süreci, yaklaşık dört ila altı hafta alır. Doktor, sertlikleri önlemek için erken iyileşme sürecinde, hareket (kıpırdanma) dahil etmeyi söyleyebilir. Hareket, pozisyonu, yerleşimi,yönlendirmeyi ve ayak bileği hareketini hissedebilmeye yardım edebilir. (dokulardaki stimülasyonu algılamak=proprioseption) Hatta, tam bir ligament yırtığı, eğer uygun olarak immobilize edilirse, cerrahi onarım olmaksızın iyileşebilir. Ayak bileğinde kronik bir yırtık varsa bile, hareket ve stabilite ile üzerinde uzanan tendonları yardımıyla hala oldukça yüksek derecede fonksiyonel olabilir.(immobilize edilmiş ayağın hareketi ile) 

1. Derecede burkulmada, R.I.C.E uygulayın (rest: istirahat,ice: buz, Compression: baskı, elevation:yükseltme)

• Ayak bileğinizi üzerine basmadan dinlendirin.
• Acilen buz uygulamalısınız. Buz, şişliği indirecektir. Günde dakika süreyle üç ile dört defa uygulanabilir. Sarma ile birlikte buz uygulaması şişliği, ağrıyı ve disfonksiyonu azaltır.
• Bandajlarla veya ace wrap (özel bir buz torbası) gibi sargılarla incinmiş ayak bileğini immobilize etmek ve desteklemek
• 48 saat süreyle ayağınızı kalp seviyenizin üzerinde tutun.

2. Derece burkulma için meselenin ana noktaları olarak RICE 'da kullanılabilir. Ancak bu uygulamanın süresini iyileşme oluşuncaya kadar uzatın. Doktor da, ayak bileğinizi immobilize etmek için cihaz veya atel kullanabilir. 

3. Derece burkulmada bütün bunlara ilaveten sürekli immobilizasyon olabilir. Ameliyat nadiren gereklidir. Kısa bacak alçısı veya iki ile üç hafta alçı-destek kullanılabilir. 

Rehabilitasyon, ağrı ve şişliği azaltmak ve kronik ayak bileği problemlerini önlemek için uygulanır. Ultrason ve elektriksel stimülasyona da ihtiyaç olduğunda, ağrı ve şişlik için kullanılabilir. İlk başta, rehabilitasyon egzersizleri, bir direnç olmaksızın aktif hareket silsilesini veya ayak bileğinin kontrol edilen hareketleri kapsar. Su egzersizleri; yere basmaya dayalı, ayak parmağını yükseltmek gibi fevkalade ağrılı kuvvetlendirme egzersizlerinde kullanımonash.pw ekstremite egzersizleri veya dayanıklılık aktiviteleri ,tolere edildiği takdirde ilave edilebilir. Vücut dokularında stimülasyonun algılanması eğitimi çok önemlidir. Zayıf algılama ayak bileği burkulmasının ve instabil ayak bileğinin tekrardan oluşmasına neden olabilir. Önce ağrıdan kurtulmalısınız, sonra çeviklik alıştırmaları ilave edilebilir. Amaç, kuvveti ve hareket silsilesini zamanla gelişen bir denge içersinde arttırmaktır. 

Bütün Ayak Burkulmaları Üç Evre İçersinde İyileşirler

Birinci Evre; istirahat, ayak bileğini korumayı ve şişliği azaltmayı ihtiva eder (bir hafta).
İkinci Evre; hareket silsilesini, kuvvet ve esnekliği eski haline getirmeyi ihtiva eder.
Üçüncü Evre; ayak bileğini dönmesini ve kıvrılmasını gerektirmeyen, bakım egzersizleri gibi aktivitelere geri dönmeyi ihtiva eder. Bu durum, daha sonra da keskin, ani ve sert dönüşleri gerektiren tenis, basketbol ve futbol gibi aktivitelere haftalar veya aylar boyunca geri dönmemek şeklinde devam etmelidir.
İlaç Tedavisi: Steroid içermeyen antiinflamatuar ilaçlar, ağrı ve inflamasyonu kontrol etmede kullanılabilirler. (NSAIDs)
Uzun Zaman Alan Tedavi Sonuçları: Eğer bir ayak burkulması tanımlanmazsa ve gereken dikkat ve bakımla tedavi edilmezse, ağrı ve instabilite problemleriyle neticelenebilir. 

Risk Faktörleri/Önleme

Ayak burkulmalarını önlemenin en iyi yolu; iyi kuvvet, kas balansı ve esnekliğini sürdürebilmektir.

• Egzersizleri ve güçlü aktiviteleri yapmadan önce ısınma hareketleri yapın. (warm-up).
• Yürüyüşte, koşmada veya çalıştığınız yüzeylere dikkat edin.
• İyi ayakkabılar giyin.
• Yorulma, ağrı hissetme gibi işaretlerle, vücudunuz ikaz ediyorsa dikkatinizi verin.

Akut mu, kronik mi?

Geçmişte, ayak bileğiniz burkulduysa, ligamentler tam olarak iyileşmek için yeterli zaman bulamadıklarından, bileğinizi burkmaya devam edeceksiniz demektir. Eğer burkulma sık sık oluşuyorsa ve ağrı dört veya altı haftadan daha fazla devam ediyorsa, kronik ayak bileği burkulma durumunuz söz konusu olabilir. Ayak bileği burkulmasıyla sonlanan aktiviteler, ayağı daha da kötüleştirir, düz olmayan yüzeylerde adım atmayı, ayağın dönmesi ve kıvrılması gibi hareketleri içeren , patika koşuları, basketbol, tenis, amerikan futbolu ve futbol gibi sporları kesmek gerektirir. 

Ayak Burkulmalarında Olası Komplikasyonlar Ve Tedavi

Anormal durumları içerir. Yeniden incinmeye neden olan kas zayıflıkları ve dengesizlikler olabilir. Eğer bu durum defalarca olursa , kronik bir durum, instabilite ile ısrar edebilir ve ayak bileğinin gevşemesiyle ile kronik ağrı gelişir.;eğer, işinize, sporlarınıza ve diğer aktivitelerinize, ayak bileğinizin iyileşmesine ve rehabilite edilmesine izin vermeksizin geri dönerseniz bunların hepsi mümkün olabilir. 

Tedavi Seçenekleri: Cerrahi

Ayak bileğinin cerrahi tedavileri, enderdir. Ameliyat, incinmelerde ve cerrahi olmayan tedavilere ve aylar süren rehabilitasyona cevap alınmadığında, ısrar eden instabilite için düşünülür. 

Cerrahi Seçenekler Aşağıdakileri İçerir:

• Artroskopi: Cerrah,eklemin içine bakarak kemikte veya kıkırdakta her hangi bir parça veya eklem içinde yakalanmış bir ligament parçasının kaybı olup olmadığına bakar.
• Rekonstrüksiyon: Bir cerrah, yırtılmış ligamenti ilmik veya sütur (dikiş) ile dikerek veya ayakta bulunan diğer tendon ve/veya ligamentleri kullanarak ayak bileği etrafındaki hasar görmüş ligamentleri tamir eder.

Rehabilitasyon

Ameliyattan sonra rehabilitasyon, kasların, incinmeden önceki hareket silsilesine ve gücüne kavuşması yeniden eski haline getirme dikkati epey zaman alır. İyileşmek için tahmin ettiğiniz zamanını uzunluğu incinmenin üzerinden ne kadar zaman geçtiğine ve uygulanmış ameliyatın miktarına bağlıdır. Rehabilitasyon haftalar ve aylar alabilir.

Bunlar da İlginizi Çekebilir

Topuk Ağrısı

Yürüdüğünüz her adımda her bir ayağınızın üzerine 60 tonluk baskı uygularsınız.
                                                                                                                 

Devamını Oku

Tırnak Batması Nedir

Eğer ayak tırnaklarınızı, özellikle, baş parmağınız tarafındaki küçük tırnaklarınızı kısa
                                                                                               

Devamını Oku

Ayağın veya Ayak Bileğinin Romatoid Artriti

Romatoid artrit (RA), vücuttaki, baştan aşağı tüm eklemleri tutan sistemik
                                                                                                                                                       

Devamını Oku

En az 10 haftalık bir süre boyunca günlük 10 dakikalık denge tahtası çalışmasının fonksiyonel ayak bileği dengesizliği olan hastalarda kas gücünü geliştirebileceği gözlemlenmiştir. Cerrahi tedavi seçeneklerini düşünmeden önce, en az 6 haftalık yoğun fonksiyonel fizik tedavinin denenmesi gerekmektedir.

Tedavide ayrıca ayak ve ayak bileğinde esneklik mevcutsa bunun için farklı ayakkabı modifikasyonları veya ortez cihazları kullanılabilir.

Sık sık dış ayak bileği burkulması yaşayan hastaların çoğu, özellikle içe doğru dönmesi olan hastalar, ayakkabı topuklarının dış kısmına yerleştirilen kama şeklindeki ortezden faydalanabilir.

Ayak bileği bantlama veya breys (bileklik) ile daha sağlam hale getirilebilir. Bantlama mükemmel bir başlangıç desteği gösterir, ancak destek miktarı zamanla önemli ölçüde azalır. 10 dakika sonra destekte %50 azalma oluşur ve 1 saatlik egzersizden sonra destek tamamen kaybolur.

Ticari olarak temin edilebilen çok çeşitli ayak bileği breysleri de kullanılabilir. Bu bileklikler, özel kayış sistemleri ile birlikte sert veya esnek malzemelerden oluşur.

Yapılan çalışmalarda yarı sert bilekliklerin bandajlamadan daha etkili oldukları gösterilmiştir.

Cerrahi Tedavi Seçenekleri

Yeterli sportif rehabilitasyon programına ve desteklemeye rağmen tekrarlayan burkulmalar devam ederse, hasarlanmış dış bağın tamirinin yapılması gerekir.

Dış ayak bileği bağlarını yeniden yapılandırmak için 80’den fazla cerrahi prosedür tanımlanmıştır. Bu prosedürler anatomik tamir veya anatomik olmayan tamir şeklinde gruplandırılabilir.

Ayak bileğinin doğal biyomekaniğini koruduğundan anatomik tamir tercih edilir.

Kilolu kişilerde, zayıf yumuşak dokusu olanlarda ve tekrarlayan dışa zorlanma stresleri yaşayan (futboldaki çizgi hakemleri gibi) bazı kişilerde anatomik olmayan başka teknikler kullanılabilmektedir. Kıkırdağında kırık bulunanlar veya sıkışma problemi yaşayan hastalarda birincil işlem olarak artroskopi ve hemen ardından açık dış bağ tamiri yapılır.

Ameliyat Sonrası Sportif Rehabilitasyon

Ameliyat sonrası ayak bileği ağırlık vermeden bir atel içinde 2 hafta kaldıktan sonra, 4 hafta alçıda durur. Alçı çıkarıldıktan sonra ayak bileği bir yürüme botunda ekstra 4 hafta boyunca eklem hareket açıklığı çalışmaları ve peroneal kuvvetlendirme çalışmaları yapılır.

Ameliyattan 10 hafta sonra daha yoğun hareket ve kuvvetlendirme için sportif rehabilitasyon başlatılır.

Spora dönüşte ilk yıl için sporcunun koruyucu bir bileklik kullanması uygun olur.

Ayak Burkulması Nedir?

Ayak bileği eklemi bacak ve ayak bölgesini güçlü bir şekilde bağlayarak hareketli alan yaratmaktadır. Kemik ve esnek liflerin oluşturduğu eklem bölgesine binen baskı yüzünden bu alan içerisinde deformasyon oluşabilir. Bu liflerde oluşan deformasyona ayak burkulması adı verilmektedir.

 Ayak Burkulmasına Ne İyi Gelir?

Ayak bileğinin burkulması sonucunda kırılma ile ilgili bir şüphe bulunuyor ise mutlaka bir doktora danışılmalıdır. Bunun dışında hafif veya orta dereceli bir burkulma söz konusu ise bazı yöntemler deneyebilirsiniz. Ayak burkulmasına iyi gelen şeyler şunlardır:

- Ayak burkulmasında buz etkili ve basit yöntemlerden birisidir. Buz torbası burkulan bölgeye uygulanır ve ağrı ile birlikte şişmenin azalmasına yardımcı olur.

 - Ayak bileğini yüksekte tutmak şişkinliği azaltabilir. Ayak altına yastık koymak ve yükseğe kaldırmak kan birikimi az olacağı için burkulan yerin daha az şişmesini sağlamaktadır.

 - Şişmeyi en az seviyeye indirmek için elastik bantlar kullanılabilir. Burkulan bölgeye çok sıkı olmamak kaydı ile elastik bantlar sarılabilir.

Ayak Burkulması Nasıl Geçer?

Ayak burkulması çoğu zaman müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden geçebilen bir rahatsızlıktır. Fakat burkulma sonrasında oluşan ağrıyı azaltmak ve gidermek için bazı yöntemler uygulanabilir. 

Ayak bileğinin burkulması sonrasında kesinlikle üzerine basılmamalı ve rahat bir şekilde sırt üstü yatılmalıdır. Ayrıca kan dolaşımının dengelenmesi ve şişliğin azaltılması için bir yastık yardımı ile ayak kısmı kal hizası üzerine çekilebilir. Bunlar dışında doktorlar tarafından verilen ağrı kesiciler de ayak burkulmasının sebep olabileceği ağrıları azaltmaya yardımcı olacaktır.

Ayak burkulması sonrasında ağrılar sık ve şiddetli bir şekilde devam ediyor ise mutlaka bir sağlık kuruluşuna müracaat edilmesi gerekir. Burkulma tedavisinde ilk olarak ayakta oluşan ödem giderilir. Bilekte oluşan hasar el ile muayene edilir. Burkulma ciddi düzeyde ise kapsamlı bir araştırma yapılır. Gerekli görülür ise tomografi veya ultrasonografi gibi tetkikler de yapılır. Gerekli görülür ise cerrahi operasyonlar uygulanabilir.

Ayak Burkulmasına İyi Gelen Şeyler

Ayak burkulması günlük hayatta pek çok kişinin başına gelen durumlardan birisidir. Genellikle evlerde bazı yöntemler ile ağrının ve şişliğin giderilmesi sağlanabilir. Ayak bileğine iyi gelen şeylerden birisi zeytindir. Zeytin ile ayak burkulmasında yaşanan şikayetler azaltılabilir. Zeytin, soğan, tuz ve sarımsak ezilip burkulan bölgeye sürülebilir. 

Ayak burkulmasına iyi gelen doğal tedavi yöntemlerinden birisi de lahanadır. Lahana ayağın ağrısını azaltır ve kısa sürede iyileşmesini sağlar. Haşlanmış lahana ılınınca ayak bileğine sarılabilir.

Evde uygulanabilecek yöntemlerden birisi de soğan yöntemidir. 2 soğan ve 2 su bardağı zeytinyağı kavrulur ve burkulan bölgeye sarılır. Bu yöntem ile burkulan bölge hızlı bir şekilde iyileşebilir.

Ayak Burkulması Belirtileri Nelerdir?

Ayak burkulmasının belirtileri şunlardır:

- Ayak kemiği yakınında hissedilen ağrı ve hassasiyet

 - Yürüme ve aktivite sırasında hissedilen ağrı

 - Morarma ve şişme

 - Ağrılık verildiği zaman ağrı hissetme

 - Üzerine basamama

 - Dokunulduğunda hassasiyet

Ayak burkulması doğru tedavi yöntemleri uygulanarak kısa sürede iyileşebilen bir rahatsızlıktır. Ağrı tamamen geçene kadar uygulanması gereken buz tedavisinin yanı sıra istirahat edilerek birkaç gün içerisinde iyileşme gözlemlenebilir. Fakat ayakta kanamalı bir burkulma veya kırığa dönen burkulma söz konusu ise cerrahi müdahale gerekir. Bu nedenle mutlaka doktora başvurulması gerekir. Cerrahi bir müdahale söz konusu olur ise iyileşme süresi daha uzun zaman alır.