akittv gazetevatan Ayak vücudumuzun dengede kalmasını sağlayıp ağırlığını taşıyan organımızdır. Ayağın iç kısmında ve ön kısmında bulunan 3 adet iç bükey ark sayesinde ayaklar zemine uyum sağlar. Bu arkların normalden düşük ya da fazla olması ayak tabanı ağrılarına neden olur. Ayak tabanında ağrı neden olur ve nasıl geçer? Konusuna ayrıntılı bir şekilde değineceğiz. Ayak tabanında ağrı noktaları gibi merak edilen konuların detayları… AYAK TABANINDA AĞRI NOKTALARI Ayağın iç kısmında ve ön kısmında ayak arkları bulunur. Toplamda 3 adettir. Arklar son derece esnek ve kıvrımlı yapılardır. Vücudun dengesini sağlayan, zemine göre uyumu ayarlayan, vücudun ağırlığını taşımada yardımcı olan arklar ayak tabanının en önemli parçalarıdır. Genellikle arkların düşük ya da fazla olması nedeniyle mekanik bozulma meydana gelir ve bunun sonucunda ağrılar oluşur. Ağrı noktaları aşağıdaki görseldeki gibi A-C noktaları arasında oluşmaktadır. AYAK TABANINDA AĞRI NEDEN OLUR? Ayak tabanında ağrı oluşumuna neden olacak birçok etken vardır. Yukarıda bahsettiğimiz arklar dışında doğuştan gelebilen mekanik bozukluklar da söz konusu olabilir. Bunun dışında kişinin fiziki yapısı da etki edebilmektedir. Ayak tabanı ağrı nedenleri şu şekilde sıralanabilir: AYAK TABANINDA AĞRI NASIL GEÇER? TOPUK AĞRISI HANGİ HASTALIĞIN BELİRTİSİ TOPUK NASIRI NEDİR? Basınç ve sürtünme gibi etkenlere bağlı olarak ayaklarda oluşan ağrılı cilt rahatsızlığına nasır denir. Deri kendisini dışarıdan gelen etkilere karşı korumaya çalışması ile oluşur. Ayağın kemik kısımlarının sert cisme sürttüğü yerlerde görülür. AYAK TABANINDA NASIR NEDEN OLUR? TOPUK NASIRI NASIL GEÇER? Nasır tedavisi için birden çok yöntem vardır. Eğer çok ilerlemiş bir nasır yoksa evde uygulayabileceğiniz yöntemler şunlardır: Ponza Taşı Nasırlı ayağınızı 10 dakika boyunca sıcak suda bekletin. Ponza taşı ile nasır olan bölge törpülenir. Deri pembeleşinceye kadar devam edin. İşlemden sonra pamuğa Hint yağı sürüp nasırın üzerine koyun. Ardından bandaj ile sarın. Ertesi gün bandajı çıkartın. Sirke Doğal yöntemlerden bir olan sirke yüksek asit oranına sahip olduğundan ölü hücreyi kaldırıp yeni hücrenin oluşumunu sağlar. Direk sirkeyi deri ile temas ettirmeyin. Suyla sirkeyi inceltin. Yatmadan önce nasırlı bölgeye sirkeli suyu uygulayın. Yine bandajlayıp ertesi sabaha kadar bekletin. Limon Limon elma sirkesi gibi yüksek asit içerir. Limondan bir parça keserek nasırlı bölgeye sürün. Daha sonra bandajlayın. Ertesi sabah limon çıkartılır. Nasır yok olana kadar bu yöntemi günlük uygulayın. Ameliyatla nasır tedavisi Ayağa anestezi uygulanarak nasırlı bölgenin köküyle beraber çıkartılmasıdır. Ardından dikiş atılıp bandajlanır. Pansuman ile hasta kısa süre içerisinde iyileşir. Hazırlayan: Prof. Dr. Ayhan KAMANLI Ayaklarımız tüm vücudumuzun yükünün taşındığı, ayak bileği, arka ayak dediğimiz topuk bölgesi, orta ayak ve ön ayak kısımlarımdan oluşur. Yapısı çok mükemmel dizayn edilmiş bir amortisör gibidir. Yürümenin basma fazı esnasında vücudumuzun ağırlığı o taraf ayak tarafından taşınır. Dizaynı yükün eşit ve dengeli bir biçimde ayağın yapısını oluşturan kemik, bağlar, kaslar ve eklemlerin açısal düzeni ile yere yansıtılır. Ayağın işlevini tam olarak getirmesi yalnız ayak sağlığı açısında önemli olmayıp tüm bedenimizin, özellikle komşu eklemlerin sağlığı içinde gereklidir. Aşağıda hastalıklara değinilirken ilgili bölümlerde kısaca temel yapılarla ilgili bilgide verilmektedir. 1. Pozitif indeksli ayak: 1 > 2 > 3 > 4 > 5 2. Pozitif negatif indeksli ayak: 1 = 2 > 3 > 4 > 5 3. Negatif indeksli ayak: 2 > 1 > 3 > 4 > 5 Ayakla ilgili hastalıklar (Yerleşim bölgelerine göre) Ayak orta bölümü hastalıkları; Ayak ön bölümü hastalıkları Ayakla ilgili hastalıklar (Nedenlerine göre) Travmaya bağlı hastalıklar Sistemik inflamatuar hastalıklar Vasküler (damarsal) bozukluklar Nörolojik (Sinir sistemi ile ilgili) bozukluklar Aşağıda sık görülen bazı hastalıklar kısaca açıklanmıştır. Belirtileri Tüm bunlar destekleyici ortezler ve egzersizlerle sağlanabilmektedir Çukur ayak (Pes Kavus) Tedavisi pes kavusun derecesine göre değişir Pes ekinus Pes ekinovarus Topuk hastalıkları 2- Posterior topuk ağrısı 3- Lateral topuk ağrısı İzole plantar fasiit (taban kirişi iltihabi reaksiyonu) ve topuk dikeni (Şekil 5) Aşil Bursiti (yastıkçık iltihabi reaksiyonu) Aşil tendon rüptürü (Kirişin kopması) Fleksör hallusis longus tendiniti (Ayak başparmağının bükülmesini sağlayan kas kirişinin lezyonu) Haglund topuk Sever hastalığı Ayağın Ön Kısmındaki Bozukluklar Morton nöroması (parmaklar arası sinirde lokal reaksiyoner büyüme) Parmak Deformiteleri Ayak tabanında ağrı noktaları nelerdir? Ayak tabanında ağrı neden olur ve doğal tedavi ile nasıl geçer?
Ayağı oluşturan yapılar
Kemikler
Kalkaneus, talus, naviküler, küneiform kemikler (3 adet), küboid kemik, metatars (tarak kemikleri), falankslar (parmak kemikleri)
Kaslar
Ayağın bacak kısmı ile ilişkili olan ve ayağın içinde olan kasları olmak üzere pek çok kası vardır. Bacak kaslarının hemen hepsi ayağın fonksiyonu ile alakalıdır. Ayak bileğine geriye, tabana, sağa ve sola bükülme veya bunların bileşkesini oluşturan çeşitli hareketler yaptırırlar. Bacak kaslarına örnek olarak, gastroknemius (baldır kası), tibialis anterior kası (tibia ve fibula–kavak kemiklerinin önündeki kas) verilebilir. Ayağın içindeki kaslar ise parmak eklemlerinin bükülme, açılma vs gibi işlevleri yanı sıra tonusları ile ayağın kavislerini de etkileme görevi yaparlar.
Bağlar
Ayağın bağları, ayak kemikleri arasındaki açı için çok önemlidir. Eklemleri, kemikleri stabilize ettiği gibi kasların anatomik dizaynına da yardım ederler. Örnek olarak taban lifi-bağı diyebileceğimiz plantar fasya verilebilir. Gerginliği taban kavsinin oluşmasında oldukça önemlidir.
Eklemler
Tibia talar, talo kalkaneal, talonaviküler, kalkaneo kuboid eklem, intartarsal eklemler, tarsometotarsal eklemler, interfalanjial eklemler sayılabilir.
Açılar
Ayağın pek çok açısı tanımlanmıştır. Açıların belli ortalam bir değerleri vardır. Çeşitli hastalıklar bu açıların edeğimesinden, yada değişmesine neden olurlar. Aşağıdaki şekilde bu açılardan çeşitli örnekler görülmektedir.
Şekil 1: Ayağın çeşitli açıları, ve ileri derecede düz tabanlı bir ayak grafisi
Ayak tipleri
Metatars (tarak) kemikleri arası ilişkilere göre 3 ayak tipi vardır (parmakların uzunluk sırasına göre)
Şekil 2
Şekil 3: Ayak parmaklarının uzunluklarına göre sınıflama
Ayağın arkları
Her ayak 2 longitudinal (uzunlamasına) ve 2 transvers (enine) arka sahiptir
Ayak arka bölümü (topuk) hastalıkları;
Deformiteler
Düz tabanlık (Pes planus) (Şekil 4)
Bu tanım, ayağın açılarının belli derecelerde değişerek yere temas eden uzunlamasına arkın çökük olduğu durumlar için kullanılmaktadır. Uzunluğuna iç ark açısı tabana daha çok temas edecek şekilde değişmiştir. Ayağın çeşitli açıları sebep ya da sonuç olarak bu durumdan etkilenmektedir. Kısaca düz tabanlık ayağın iç uzunlamasına arkının (İUA) azalması veya tam kaybolmasıdır
Topukta ise iç plantar yüzde kalınlaşma ve nasır oluşumları dikkati çeker
Şekil 4: Pedotopografi; A: Normal ayak, B: Düz taban, C: Çukur ayak (Pes cavus)
Düz tabanlık durumunda tedavide amaç;
1- Plantar medial ağrı ( topuk taban iç taraf ağrısı)
Subkalkaneal ağrı sendromu
Şekil 5: Topuk dikeni olan bir hasta
Aşil tendiniti (Topuk arkasındaki insandaki en kalın ve kuvvetli kirişin iltihabi reaksiyonu)
Halluks valgus (Ayak başparmağının dışa doğru bükülmesi ile gelişen bir deformite)