Aydınlanma Çağı olarak adlandırılan tarihsel dönem, aydınlanma felsefesinin yüzyılda doğup benimsenmeye başladığı dönemdir. Batı toplumunda ve yüzyıllarda gelişen, akılcı düşünceyi eski, geleneksel, değişmez kabul edilen varsayımlardan, önyargılardan ve ideolojilerden özgürleştirmeyi ve yeni bilgiye yönelik kabulü geliştirmeyi amaçlayan düşünsel gelişimi kapsayan dönemi tanımlar.[1] Aynı zamanda Arapça eserlerin (İbn Rüşd vb.) Latinceye çevirilmesi, Aydınlanma Çağı'na zemin hazırlamıştır.
Aydınlanmaya yol açan başlıca düşünsel gelişmeler Rönesans ve Reform hareketleridir. Aydınlanmanın ilk temsilcileri olarak genellikle René Descartes ve Gottfried Wilhelm Leibniz kabul edilir. Almanya'da Johann Gottfried Herder, Immanuel Kant, Christian Wolff; Fransa'da Denis Diderot, Claude Adrien Helvétius, Baron d'Holbach, Montesquieu, Jean-Jacques Rousseau, Voltaire; Büyük Britanya'da David Hume, John Locke ve Thomas Paine Aydınlanma Çağı'nın en önemli temsilcileridir.[2][3]
Aydınlanma Çağı Nasıl Başladı?
Aydınlanma Çağı öncelikle yüzyılın ilk çeyreğinde Almanya'da ortaya çıkmıştır. Aydınlanma çağı Almanya'da ortaya çıkmasının ardından pek çok ülkede de yaygın hale gelmiştir. Aydınlanma Çağı'ndaki gelişmeler önemli bilim adamları ve sanatçıları da etkilemiştir. Aydınlanma Çağı'nda ortaya çıkan düşüncelerden etkilenen kişiler tarihe damga vurmuşlardır.
Aydınlanma Çağı Düşünürleri
Aydınlanma çağının önemli düşünürleri bulunmaktadır. Dünyada en çok okunan romanlardan birisi olan Genç Werther'in Acıları ve Faust gibi romanların yazarı Johann Wolfgang von Goethe aydınlanma çağının önemli temsilcilerinden olmuştur. Aydınlanma Çağı'nda Felsefe alanında en etkili isimler ise F. W. von Schelling ve Immanuel Kant olarak bilinmektedir. Aydınlanma Çağının öne çıkan düşünürleri ise Jean Jacques Rousseau, John Locke ve Denis Diderot olarak bilinmektedir. Aydınlanma Çağı'nın öncüleri ise Montesquieu ve Voltaire'dir.
Aydınlanma Çağı Gelişmeleri
Aydınlanma Çağı'nı ortaya çıkaran başlıca düşünceler Rönesans ile dinde reform hareketleri olmuştur. Aydınlanma Çağı aslında kiliseye karşı akılcılık hareketlerinin artmasını sağlamıştır. İlahi düşünce ve mutlak din devleti anlayışı Aydınlanma Çağı'nda yerini somut ve maddi olgulara bırakmıştır. Aydınlanma Çağı'nda görülebilir yeryüzü ve fiziksel devlet düzeni anlayışı hüküm sürmüştür. Bilim adamları ve sanatçılar akılcılığın ön plana çıktığı eserler ortaya çıkarmışlardır.
Aydınlanma Çağı Bilim İnsanları
Aydınlanma Çağı'nda başarılı pek çok bilim adamı olmuştur. Özellikle Almanya'da yetişen Johann Gottfried Herder, Immanuel Kant, Christian Wolff önemli çalışmalara imza atmışlardır. Bunun yanı sıra Fransız Denis Diderot, Claude Adrien Helvetius, Baron d'Holbach, Montesquieu, Voltaire ve Jean- Jacques Rousseau da aydınlanma çağının önemli bilim insanları arasında sayılabilir. David Hume, Thomas Paine ve John Locke Aydınlanma Çağı'nın Büyük Britanyalı temsilcilerinden sayılırlar.
Aydınlanma Çağı Osmanlı'ya Etkileri
Aydınlanma Çağı tüm dünyada etkili olmuştur. Dünya çapındaki pek çok ülkeye aydınlanma çağının etkileri yansımıştır. Aydınlanma Çağı Osmanlı Devleti'ni de önemli noktalarda etkilemiştir. Özellikle aydınlanma çağının etkisi ile bilim çok fazla ilerlemiştir. Avrupa'daki gelişmeler neticesinde Avrupa ülkeleri de Osmanlı Devleti'nin önüne geçmiştir. Bilimsel gelişmeler artarken yeni silahlar üretilmiştir. Aydınlanma Çağı'nda ortaya çıkan sömürgecilik anlayışı hızlı bir şekilde gelişmiştir. Tüm bu yaşananlara bakıldığında Osmanlı çok geride kalmıştır. Osmanlı Devleti'nin ekonomisi de çökmüştür.
Aydınlanma Çağı'nda yaşanan savaşlarda yeni icatlar ve silahlar kullanılmıştır. Avrupa ülkeleri icat ettikleri silahlar ve yeni icatlar ile savaşları kazanırken Osmanlı Devleti parçalanmıştır. Aydınlanma Çağı'nın Osmanlı Devleti'ne etkileri pek de olumlu olmamıştır. Özellikle aydınlanma çağındaki bilimsel ve düşünsel gelişmeler insanların inanışları ve yaşantılarını da etkilemiştir.